Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt : II AKa 219/05

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2006 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący

SSA Mirosław Ziaja

Sędziowie

SSA Marek Charuza

SSA Waldemar Szmidt (spr.)

Protokolant

Izabela Rybok

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Janusza Konstantego

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2006 r. sprawy

z wniosku H. M. (1), B. M. i K. M.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie S. M.

na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawców

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 14 kwietnia 2005r.

sygn. akt. V Ko 34/05

1/ utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2/ zasądza od Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz adw. P. H. – Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 146,40 ( sto czterdzieści sześć, 40/100) złotych, w tym 22% podatku VAT tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego wnioskodawczyni H. M. (1) w postępowaniu odwoławczym.

3/ kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 219/05

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2005 roku w sprawie V Ko 34/05 oddalił wniosek H. M. (1), B. M. i K. M. o odszkodowanie za to, że orzeczeniem Komisji Specjalnej do walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym w W. z dnia 3 stycznia 1952 roku, S. M. został skazany za popełnienie przestępstw z art. 22 m.k.k. na pobyt w obozie pracy przez okres 24 miesięcy /tak ostateczne orzeczenie Komisji Specjalnej z dnia 21 czerwca 1952 roku/.

Wyrok sądu okręgowego zaskarżony został apelacją pełnomocnika wnioskodawców, który zarzucił orzeczeniu obrazę prawa materialnego, a to art. 8 i 11 ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Stawiając powyższy zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku, zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia na rzecz wnioskodawców, lub o uchylenie wyroku
i przekazanie sprawy sądowi i instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny w Katowicach rozpoznając niniejszą sprawę, stwierdził co następuje:

Apelacja jest niezasadna i nie mogła zostać uwzględniona.

Z pisemnych motywów wyroku sądu okręgowego wynika, że zdaniem sądu I instancji wnioskodawcy nie spełniają przesłanki uprawniającej do zasądzenia odszkodowania
w oparciu o art. 556§1 k.p.k. i z uwagi na tytuł prawny rehabilitacji S. M.
nie przysługują im też roszczenia odszkodowawcze wynikające z ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku – i to mimo ustalenia, że czyn przypisany S. M. w istocie był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

W toku postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, że przy rozpoznaniu środka odwoławczego wyłoniło się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni przepisów ustawy z 23 lutego 1991 roku w odniesieniu do norm prawa karnego procesowego.

W związku z tym przedstawiono Sądowi Najwyższemu pytanie prawne o treści następującej;

„czy względy słuszności o których mowa w art. 8 ust.4 ustawy z 23 lutego 1991 roku uprawniają następców prawnych, określonych w art. 8 ust.1 cytowanej ustawy do dochodzenia odszkodowania w sytuacji, gdy osoba represjonowana zmarła po złożeniu wniosku o zasądzenie odszkodowania w trybie art. 552 k.p.k., a w stosunku do tych następców prawnych nie zachodzą przesłanki do zasądzenia odszkodowania z art. 556§1 k.p.k.”.

Rozstrzygnięcie wskazanej kwestii miało dla rozstrzygnięcia sprawy /a w zasadzie odniesienia się do treści zarzutów apelacji/ znaczenie zasadnicze.

Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 29 marca 2006 roku /I KZP 01/06/ w odpowiedzi na skierowane doń pytanie prawne stwierdził;

„możliwość przyznania roszczeń odszkodowawczych na podstawie art.8 ust.4 oraz art. 11 ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, w razie gdy nie doszło do uznania za nieważne orzeczenia skazującego osobę represjonowaną ograniczona jest do sytuacji, gdy nastąpiło przed wejściem w życie tej ustawy wcześniejsze uniewinnienie oskarżonego lub umorzenie postępowania”/podkr. sądu apelacyjnego/. Stanowisko Sądu Najwyższego zostało obszernie uzasadnione /vide k. 169 – 173 akt sprawy/

Uchwała zaś Sądu Najwyższego - zgodnie z art. 441§3 k.p.k. wiążąca w niniejszej sprawie - przesądza w sposób kategoryczny rozstrzygnięcie sądu odwoławczego.

Uznać zatem należy, że okoliczności wskazane treścią art. 1 ustawy z 23 lutego 1991 roku
z konsekwencjami tychże ustaleń w postaci materialnego powetowania szkód poniesionych przez obywateli wskutek ich działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego stwierdzone być mogą jedynie na podstawie przepisów tej ustawy, nie zaś niejako „przy okazji” rozpoznawania wniosku o roszczenie odszkodowawcze złożone na podstawie przepisów rozdziału 58 kodeksu postępowania karnego. „Odpowiednie stosowanie” norm art. 8 - 10 ustawy z 23 lutego 1991 roku możliwe jest zaś do osób innych, wobec których orzeczenie o nieważności orzeczenia nie zapadło jedynie wówczas gdy zachodziłyby przesłanki do stwierdzenia nieważności orzeczenia, jeżeli oskarżonego /wnioskodawcę/ uniewinniono lub postępowanie umorzono na podstawie przyczyn wskazanych w art. 11pkt.1 d.k.p.k.

W sprawie niniejszej sytuacja wyżej wskazana nie zachodzi – zasadność roszczeń w oparciu
o przepisy wskazane przez apelującego jest tym samym wykluczona.

Dostrzega przy tym orzekając w sprawie apelacji wnioskodawców sąd odwoławczy, iż krzywda, którą doznał w przeszłości (...) M. nie została mu przez Państwo powetowana. Analizowanie jednak przyczyn takiego stanu rzeczy – poza koniecznym wskazaniem na obowiązujące w tym zakresie de lege lata przepisy prawa oraz ich wykładnię - wykracza poza kognicję zakreśloną przepisami prawa dla tutejszego sądu i nie będzie przedmiotem jego w tej materii rozważań.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny w Katowicach orzekł jak w wyroku.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13