Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący Sędzia SO Urszula Kubowska-Pieniążek
Sędziowie Sędzia SO Beata Stachowiak

Sędzia SO Patrycja Gruszczyńska -Michurska Protokolant Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa G. M.przeciwko M. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Strzelinie

z dnia 14 sierpnia 2012 r .

sygn.akt I C 144/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Strzelinie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ca 1367/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Strzelinie utrzymał w mocy w całości wyrok zaoczny z dnia 10 maja 2012 r. ,którym zasadzono od pozwanego M. J.na rzecz G. M.kwotę 12 723 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 sierpnia 2010 r .oraz koszty procesu w kwocie 2417 zł .

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W sierpniu 2009 r. pozwany M. J. wynajmował odpłatnie pokój znajdujący się w lokalu mieszkalnym położonym w W. przy ul. (...), należący do P. P.. Pozwany korzystał z innych pomieszczeń i urządzeń będących na wyposażeniu tego mieszkania. Korzystał też z pralki automatycznej, która znajdowała się w pokoju przez niego wynajmowanym. W dniu 02 sierpnia 2009 r. pozwany włączył pralkę, przy czym wąż odpływowy z pralki włożył do umywalki. Aby zabezpieczyć wąż przed wypadnięciem postawił na nim plastikową miedniczkę a następnie wyszedł do sklepu. Pod nieobecność pozwanego wąż odpływowy wysunął się z umywalki, wskutek czego doszło do zalania wynajmowanego pokoju oraz zalania sąsiedniego pokoju znajdującego się piętro niżej, bezpośrednio pod zalanym pokojem. Na miejsce zdarzenia przybyła Straż Pożarna, która wyłamała zamek w drzwiach wynajmowanego mieszkania. Koszty związane z interwencją Straży Pożarnej wyniosły 355,50 euro. Zostały one w całości pokryte przez P. P..

W pokoju piętro niżej zalane zostały sufit, ściany i podłoga. Zamoknięciu uległa boazeria drewniana, która pokrywała sufit w pokoju oraz gumoleum znajdujące się na podłodze. Częściowo zalana została też podłoga w korytarzu. Początkowo pozwany wraz P. P.zamierzali w systemie gospodarczym usunąć szkody spowodowane zalaniem zdejmując częściowo boazerię z sufitu. Ostatecznie usunięcie szkód zostało wykonane przez firmę na zlecenie Spółdzielni Mieszkaniowej w W.. W mieszkaniu po zerwaniu gumoleum z podłóg oraz boazerii z sufitu osuszono przestrzenie między podłogami, sufit i ściany, sprawdzono i osuszono puszki wtykowe i lampy oświetleniowe, następnie położono na podłodze nową warstwę betonu, a na to panele. W przedpokoju zostały usunięte listwy. Koszty związane z osuszeniem zalanego lokalu, usunięciem zakłóceń, robocizną, materiałem i wywozem tynków wyniosły łącznie 2 459,50 euro. P. P.został wezwany przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...)do zapłaty kwoty 2 093,68 euro (kwota bez podatku obrotowego ) tytułem zwrotu kosztów naprawy zalanego lokalu. Należność w całości została pokryta w ratach przez P. P.w 2010 r. Pismem z dnia 26 lipca 2010 r. P. P.wezwał pozwanego do zapłaty łącznej kwoty 2 815 zł euro, na którą składała się kwota 355,50 euro tytułem zwrotu kosztów za interwencję Straży Pożarnej oraz kwota 2 459,50 euro tytułem zwrotu poniesionych kosztów związanych z zalaniem w terminie do dnia 30 sierpnia 2010 r. Pozwany nie zareagował na wezwanie. Umową cesji z dnia 18 października 2011 r. wierzytelność pieniężna na łączną kwotę 2815 zł euro została przelana przez P. P.na rzecz powoda G. M..

Na podstawie powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo było zasadne. Sąd I instancji stwierdził ,iż w sprawie zgodnie z art.1103 k.p.c. zachodziła jurysdykcja krajowa polskiego sądu ,albowiem pozwany M. J.ma miejsce zamieszkania w Polsce. Do niniejszego sporu zastosowanie ma też polskie prawo materialne ( art. 33 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. prawo prywatne międzynarodowe, rozporządzenie (WE) nr 864/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych ("Rzym II") (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007. Przepisem mającym zastosowanie do rozstrzygnięcia niniejszego sporu będzie, zatem art. 415 k.c. Z ustalonego stanu faktycznego wynikało, że pozwany ze swojej winy wyrządził szkodę w wysokości 2 815 euro. Pozwany włożył wąż odpływowy z pralki na umywalkę, podczas wypompowywania wody wąż wpadł z umywalki, w wyniku, czego doszło do zalania pokoju sąsiadki znajdującego się bezpośrednio pod mieszkaniem P. P.. Zachowanie pozwanego było nieumyślne, przy czym należało oceniać je, jako rażące niedbalstwo. Wkładając wąż odpływowy z pralki do umywalki standardowym zachowaniem jest zachowanie większej ostrożności, ze względu właśnie na możliwość wysunięcia się węża podczas wypompowywania wody. Natomiast pozwany nie zachował nawet przeciętnej ostrożności. P. P.poniósł szkodę w wysokości 2 815 euro, gdyż taka była wartość usunięcia szkód spowodowanych zalaniem mieszkania ,co zostało wykazane stosownymi dokumentami . Powód przedstawił faktury oraz porozumienie o rozłożeniu na raty, potwierdzające wysokość szkód spowodowanych zalaniem mieszkania .Zarzut pozwanego zgłoszony podczas przesłuchania, że nie było konieczności suszenia całego sufitu w zalanym pokoju sąsiadki jest gołosłowny, gdyż żaden dowód poza jego zeznaniami tego nie potwierdził. Sąd Rejonowy dał wiarę wszystkim dokumentom prywatnym zgromadzonym w sprawie, albowiem nikt ich nie kwestionował, a i Sąd nie znalazł ku temu podstaw. Bezsporne w przedmiotowej sprawie było, iż przez umowę przelewu wierzytelności powód G. M.stał się wierzycielem pozwanego, gdyż w związku z cesją przeszły na niego wszelkie uprawnienia przysługujące P. P.w związku ze zbytą wierzytelnością. (art. 509 k.c.). Wysokość szkody stanowi równowartość kwoty 12 723 zł, która została przeliczona na PLN według kursu średniego NBP z dnia 11.12.2011 r. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd orzekł o utrzymaniu wyroku zaocznego z dnia 10 maja 2012 r. w mocy w całości (art. 347 k.p.c.).

Na powyższe rozstrzygnięcie apelację złożył pozwany zarzucając :

- n aruszenie art. 38 k.p.c. oraz 41 ust. l i art. 45 Ustawy Prawo międzynarodowe prywatne z dnia 4 lutego 2011 r .dotyczących właściwości wyłącznej sądu miejsca położenia nieruchomości (brak jurysdykcji krajowej polskiego sądu), które mają także zastosowanie do posiadania ( art. 659 i 660 k.c. ) ;

- naruszenie art. 5 k.p.c. poprzez niepouczenie pozwanego o możliwości zgłoszenia dotyczących nieskuteczności doręczenia wezwania do zapłaty listem poleconym, wadliwości umowy przelewu wierzytelności, która jeszcze nie została stwierdzona, a także bez oznaczenia wierzytelności, jako przyszłej oraz po wezwaniu nieskutecznym , o możliwości powołania na świadka sąsiadki świadka właściciela dwukrotnie zalanego lokalu pod mieszkaniem Pana P. P., w celu ustalenia faktów istotnych dla wysokości szkody po powtórnym zalaniu, a także istnienia okoliczności mogących wpływać także na winę wynajmującego,

- przedawnienia roszczenia z tytułu szkody w stosunku do najemcy M. B., po upływie roku od zdania pomieszczenia lokalu art. 677 k.c.,

- naruszenia art.25 §2 k.p.c. poprzez niesprawdzenie wartości sporu przed wdaniem się w spór, co do istoty sprawy ,

- art. 362 KC, możliwościom zgłaszania wszelkich zarzutów względem nabywcy wierzytelności, które przysługiwały pozwanemu do zbywcy wierzytelności art. 513 k.c.

-naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie , pomimo istnienia okoliczności wskazujących na sprzeczność żądania z zasadami współżycia społecznego tj. przemilczenie faktu wcześniejszego zalania mającego niewątpliwie wpływ na zakres prac remontowych i ich kosztów po kolejnym zalaniu, niepozostawienie przez wynajmującego (świadka w sprawie) rzeczy do używania w stanie przydatnym do umówionego użytku ( bez jakiejkolwiek informacji o prawidłowym lub wymaganym sposobie użycia) .

- naruszenia art.415 k.c. przez błędne przyjęcie, że zachowanie pozwanego stanowiło czyn bezprawny, niedozwolony, a dalej także błędnym założeniu istnienia adekwatnego związku przyczynowego, pomiędzy bezprawnością i skutkiem, podczas gdy zachowanie się pozwanego nie jest czynem niedozwolonym i nie pozostaje w relacji z zaistniałym skutkiem, to znaczy nie jest jego normalnym skutkiem art. 361 § 1 k.c. oraz błędne przypisanie pozwanemu najcięższej z możliwych form winy nieumyślnej, jaką jest rażące niedbalstwo. Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o uchylenie wyroku i umorzenie postępowania w sprawie (w razie uwzględnienia pierwszego zarzutu), ewentualnie zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania po stronie przeciwnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja podlega uwzględnieniu ,choć z innych przyczyn niż zarzuty w niej zawarte .

W pierwszej kolejności należy wskazać ,iż chybiony jest zarzut pozwanego braku jurysdykcji krajowej .W tym zakresie Sąd I instancji prawidłowo wskazał ,iż o istnieniu jurysdykcji sądu polskiego decyduje art. 1103 k.p.c. zgodnie ,z którym sprawy rozpoznawane w procesie należą do jurysdykcji krajowej, jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu albo siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast powołane przez pozwanego przepisy prawa międzynarodowego prywatnego regulują kwestie prawa materialnego, jakie winno mieć w sprawie zastosowanie z uwagi na przedmiot sporu ,a dotyczą nie właściwość sądu określonego państwa do rozpoznania sprawy z elementem zagranicznym .

Wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne , które Sąd II instancji przyjął za swoje i wszechstronnie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy .Sąd Rejonowy wskazał, na jakich dowodach się oparł dokonując ustaleń faktycznych ,przedstawił też zasługującą na aprobatę argumentację, z jakich przyczyn przyznał moc dowodową dowodom przedstawionym przez powoda ,a to fakturom dotyczącym naprawienia szkody , zeznaniom świadka P. P. i dokumentom potwierdzającym pokrycie należności związanych z usunięciem szkód , a w konsekwencji uznał za udowodnione zarówno fakt powstania szkody ,jej przyczyny i rozmiar .W tym zakresie nie znalazły uzasadnienia zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia art.233 k.p.c. Nie doszło także do uchybienia art.25§2 k.p.c. Powód wskazał w pozwie wartość przedmiotu sporu ,która w tym przypadku odpowiadała wysokości dochodzonej wierzytelności .Kwestia ,iż wysokość ta mogła być mniejsza , gdyż –według zarzutów pozwanego mniejszy był rozmiar szkody- nie należy do kwestii objętych treścią art.25§2 k.p.c. ,a jest przesłanką decydującą o rozmiarze odszkodowania ,a zatem ma charakter materialno prawny ( art. 361 § 2 k.c.) i tym samym znajduje rozstrzygnięcie dopiero w wyroku .

Natomiast ogólnie zasadny był zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisów ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - prawo prywatne międzynarodowe .Powołując się na treść art. 33 ustawy prawo prywatne międzynarodowe Sąd I instancji uznał ,iż prawo właściwe dla zobowiązania ze zdarzenia niebędącego czynnością prawną określa rozporządzenie (WE) nr 864/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych ("Rzym II") (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 40) .Jednocześnie ,już bez szczegółowego odniesienia się do tej regulacji ,Sąd Rejonowy przyjął ,iż prawem właściwym do rozpoznania niniejszej sprawy jest prawo polskie .

Uwzględniając powództwo Sąd I instancji stwierdził ,iż roszczenie powoda wywodzi się z czynu niedozwolonego ,jakim było zalanie przez pozwanego mieszkania . Jednocześnie z ustaleń faktycznych wynika ,iż P. P. pokrył szkodę wyrządzoną przez pozwanego, ale nie w swoim mieszkaniu, lecz w lokalu położonym poniżej tego , który był wynajęty pozwanemu .Wobec powyższego przedmiotem przelewu była wierzytelność dotycząca roszczeń regresowych, jakie ewentualnie przysługiwały P. P. wobec pozwanego w związku z wyrównaniem szkody wyrządzonej przez skarżącego osobie trzeciej .Zatem przedmiotem rozważań Sądu I instancji powinien był być najpierw stosunek prawny łączący P. P. i pozwanego, jaki powstał w następstwie wyrównania szkody przez zbywcę wierzytelności .Poza oceną Sądu Rejonowego pozostała kwestia czy świadek P. P. był zobowiązany do pokrycia szkody, jako współodpowiedzialny za jej powstanie czy też pozwany był wyłącznym dłużnikiem wobec osoby trzeciej ,a zatem czy odpowiedzialność pozwanego wobec P. P. wynikała z bezpodstawnego wzbogacenia , prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia czy też innego stosunku prawnego .

Zatem ustalając prawo właściwe należało mieć w pierwszej kolejności na uwadze uregulowania zawarte w art.19- 20 rozporządzenie (WE) nr 864/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych ("Rzym II") (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 40) .

Już wstępna analiza tych uregulowań wskazuje ,iż w sprawie będzie miało zastosowanie prawo austriackie .W sytuacji ,gdy P. P. był wraz z pozwanym odpowiedzialny za powstałą szkodę wobec osoby trzeciej ,to zgodnie z art.20 powołanego rozporządzenia prawo regresu reguluje prawo właściwe dla pozaumownego zobowiązania tych dłużników wobec wierzyciela .W tym wypadku pozaumowne zobowiązanie wynikało z czynu niedozwolonego ,a zatem zgodnie z

art. 4 ust.1 rozporządzenia (WE) prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia .Nie ulega wątpliwości ,iż szkoda powstała w Austrii ,a zatem prawo tego państwa będzie właściwe dla oceny odpowiedzialności pozwanego . Podobnie ,gdy przyjąć ,iż roszczenie P. P. wynikało z bezpodstawnego wzbogacenia (art.10 ust.1 ) czy subrogacji (art.19) ostatecznie właściwym jest prawo właściwe dla stosunku podstawowego ,jakim w tym wypadku wynikał z czynu niedozwolonego .

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd II instancji działając w granicach apelacji stwierdził naruszenie przez Sąd I instancji prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie rozporządzenie (WE) nr 864/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych ("Rzym II") (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 40) ,a w konsekwencji niezastosowanie austriackiego prawa cywilnego .Zastosowanie niewłaściwego prawa spowodowało nierozpoznanie istoty sprawy ,co musiało skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (art.386§4 k.p.c. ) .

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji określi podstawę odpowiedzialności pozwanego za zobowiązanie wobec P. P. ,a następnie przy zastosowaniu austriackiego prawa cywilnego ,w tym kodeksu cywilnego rozstrzygnie o zasadności roszczeń powoda ,jako nabywcy wierzytelności .