Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Adama Rocha

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2013 r. sprawy

1.  D. K. , s. M. i Z., ur. (...) w S., oskarżonego z art. 270 § 2 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk;

2.  M. P. , s. B. i G., ur. (...) w P., oskarżonego z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 270 § 2 kk, art. 276 kk

na skutek apelacji prokuratora i pełnomocników oskarżycieli posiłkowych

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt. IV K 2/08

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania
w I instancji Sądowi Okręgowemu w Gliwicach.

Sygn. akt II AKa 399/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2012 roku, Sąd Okręgowy w Gliwicach uniewinnił oskarżonego D. K.od popełnienia zarzucanego mu czynu polegającego na tym, że w dniu 14 kwietnia 2005 roku składając w Sądzie Okręgowym w Wydziale X Gospodarczym pozew w postępowaniu nakazowym z weksla o zapłatę solidarnie kwoty 5.000.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 4 kwietnia 2005 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu przez spółkę (...)Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., R. P.oraz K. P.przedłożył wypełniony niezgodnie z wolą członków zarządu spółki (...)Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.weksel wystawiony przez tę spółkę, a poręczony przez R. P.i K. P.z treści którego wynikało, że został on wystawiony w N.w dniu 25 stycznia1999 roku na kwotę 5.000.000 złotych, a kwota ta winna być zapłacona w dniu 4 kwietnia 2005 r. B. N.w G.oraz, że w dniu 7 października 2002 roku weksel ten został zbyty w drodze indosu D. K.wiedząc, że opisane powyżej zdarzenia nie miały miejsca w datach widniejących na wekslu oraz, że weksel ten w rzeczywistości był wekslem in blanco wystawionym przez członków zarządu powołanej wyżej spółki i poręczonym przez R. P.i K. P.dla spółki (...) Sp. z o.o.w P.jako zabezpieczenie roszczeń wynikających z dostaw opakowań do rozlewu wody mineralnej przez co usiłował doprowadzić członków zarządu Spółki (...)Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe sp. z o.o. w P.oraz R. P.i K. P.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 5.000.000 zł., tj. przestępstwa z art. 270 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. i kosztami postępowania w tym zakresie obciążył Skarb Państwa.

Tym samym wyrokiem Sąd Okręgowy w Gliwicach uniewinnił oskarżonego M. P. od popełnienia dwóch przestępstw, polegających na tym, że :

1.  w okresie od 26 maja 2003 roku do dnia 8 marca 2004 roku w bliżej nieustalonym miejscu udzielił pomocy B. N.do wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z wolą członków zarządu Spółki (...)Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe sp. z o.o. z siedzibą w P.wystawionego przez tę spółkę, a poręczonego przez R. P.i K. P.dla spółki (...)w P.w ten sposób, że wydał mu przedmiotowy weksel, tj. przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 2 k.k. i kosztami postępowania w tym zakresie obciążył Skarb Państwa;

oraz że:

2.  od dnia 25 maja 2005 roku do końca 2006 roku w P. pełniąc

funkcję prezesa zarządu spółki (...)w P.pomimo zakończenia współpracy pomiędzy tą spółką, a spółką (...)Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe Sp. z o.o. z siedzibą w P.oraz uregulowania wszelkich zobowiązań nie dokonał zwrotu 2 weksli in blanco wystawionych przez tę spółkę, a poręczonych przez R. P.i K. P.w celu zabezpieczenia współpracy gospodarczej pomiędzy wskazanymi wyżej podmiotami gospodarczymi ukrywając je, czym działał na szkodę wymienionych pokrzywdzonych, tj. przestępstwa z art. 276 k.k. i kosztami postępowania w tym zakresie obciążył Skarb Państwa;

Apelację od powyższego wyroku złożył prokurator oraz dwóch pełnomocników oskarżyciela posiłkowego R. P.i Likwidatora Spółki (...)PPHU Sp. z o.o. w likwidacji.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść obu oskarżonych, zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na przyjęciu, że:

a)  w okresie od 26 maja 2003 roku do dnia 31 grudnia 2006 roku w posiadaniu oskarżonego M. P.nie znajdował się jakikolwiek weksel wystawiony przez (...)PHU Sp. z o.o. i oskarżony nie wydał B. N.jakiegokolwiek weksla wystawionego przez ten podmiot gospodarczy oraz by którykolwiek z weksli tych ukrywał podczas gdy prawidłowa analiza dowodów, a przede wszystkim krytyczna i możliwa do weryfikowania innymi dowodami ocena wyjaśnień M. P.oraz zeznań świadków M. K. (1), Z. B., J. T., Z. N.prowadzi do wniosku, że oskarżony ten we wspomnianym okresie był w posiadaniu trzech weksli wystawionych przez (...), a poręczonych przez R. P.i K. P.i jeden z tych weksli wydał B. N., przez co stwierdzone uchybienia w dokonaniu ustaleń faktycznych miały bezpośredni wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

b)  oskarżony D. K. dochodząc pozwem o zapłatę przeciwko (...) roszczeń ze spornego weksla nie wiedział, że weksel ten wypełniony został niezgodnie z wolą wystawcy oraz, że weksel ten nabył w drodze indosu od B. N. w innej dacie niż wynika to z zapisów o tym w indosie na spornym wekslu podczas, gdy prawidłowa analiza dowodów prowadzi do wniosku, że oskarżony ten składając pozew o zapłatę wraz ze spornym wekslem miał świadomość, że ów weksel wypełniony został niezgodnie z wolą wystawcy, a jego wypełnienie oraz pierwszy indos nie miały miejsca w datach widniejących na tym wekslu przez co stwierdzone uchybienia w dokonaniu ustaleń fatycznych miały bezpośredni wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

Stawiając tak opisane zarzuty prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych R. P.i Likwidatora Spółki (...) PPHU Sp. z o.o. w likwidacji adw. K. S.zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, poprzez błędne przyjęcie, że oskarżeni swoim zachowaniem nie wypełnili znamion czynów zarzuconych im w akcie oskarżenia, podczas gdy analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wskazuje, że zarówno M. P., jak również D. K.swoim zachowaniem popełnili zarzucane im w akcie oskarżenia czyny, o czym świadczą zebrane dowody, a w szczególności zeznania świadków R. P., K. P., A. R.i A.(K.) K., jak również opinia z zakresu pismoznastwa wydana przez biegłego prof. dr hab. T. W..

II.  obrazę przepisów postępowania, które miały wpływ na treść orzeczenia, a to:

1.  art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów z pominięciem wiedzy i doświadczenia życiowego, nadto nierozważenia całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przez Sąd I instancji polegającego na:

a)  nieuzasadnionym pominięciu dowodu z zeznań świadków, w szczególności M. K. (2), A. R. i A. (K.) K., podczas gdy mają one istotne znaczenie dla sprawy, albowiem w sposób jednoznaczny wskazują na okoliczności związane z problematyką dotyczącą wystawiania weksli, a zatem winny zostać wzięte pod uwagę przy wyrokowaniu w niniejszej sprawie;

b)  nieprzeprowadzenie wnikliwej analizy wyjaśnień oskarżonych M. P. i D. K., podczas gdy wyjaśnienia oskarżonych pozostają ze sobą w sprzeczności co do istotnych okoliczności dla kwestii odpowiedzialności karnej;

2.  art. 5 § 2 k.p.k. poprzez błędne jego przyjęcie przez Sąd orzekający, podczas gdy właściwa ocenia całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie nie wskazuje na istnienie wątpliwości, które winny zostać uwzględnione na korzyść oskarżonych.

W związku z powyższym skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych R. P.i Likwidatora Spółki (...)PPHU Sp. z o.o. adw. R. B.zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

I.  Naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności:

1)  art. 7 k.p.k. poprzez błędną ocenę dowodów w zakresie uniewinnienia oskarżonych M. P.i D. K.w pkt I, II, III wyroku i dokonanie dowolnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie dokonaną z pominięciem zasad wiedzy i doświadczenia życiowego i braku należytego rozważenia wszystkich przeprowadzonych dowodów w tym również przemawiających na niekorzyść oskarżonych, a w szczególności zeznań R. P., K. P., A. R., B. S., N. J., I. S.oraz W. P.;

2)  art. 4 k.p.k., poprzez uwzględnienie wyłącznie okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonych D. K. i M. P. i pozostawienie wątpliwości bez dowodowej ich weryfikacji w zakresie zarzuconych oskarżonym przestępstw;

3)  art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p. k. poprzez niewłaściwe uzasadnienie zaskarżonego wyroku, a w szczególności:

- poprzez niewskazanie przez Sąd w zakresie działania oskarżonego D. K. jakie okoliczności świadczą o tym, że oskarżony nie dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa opisanego w akcie oskarżenia;

- poprzez nienależyte uzasadnienie okoliczności związanej z brakiem realizacji znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 2 k.k. występujących po stronie oskarżonego D. K.;

- poprzez niewskazanie przez Sąd w zakresie działania oskarżonego M. P. jakie okoliczności świadczą o tym, że oskarżony nie dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa opisanego w akcie oskarżenia;

- poprzez nienależyte uzasadnienie okoliczności związanej z brakiem realizacji znamion przestępstwa z art. 270 § 2 k.k. oraz art. 276 k.k. występujących po stronie oskarżonego M. P.;

4) art. 410 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie w uzasadnieniu wyroku, że podstawą wyroku jest całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej podczas, gdy Sąd Okręgowy pominął w uzasadnieniu i nie ujawnił w nim materiałów procesowych zawartych w tomie VIII i IX dotyczących okoliczności zgonu B. N., prowadzonej sprawy przez Sąd Okręgowy XIV K 232/04 oraz nie ujawnił zawartych w tomie IX i X odpisu akt rejestrowych spółki (...) SA w W. podczas, gdy dowody te zostały zawnioskowane przez Prokuratora w akcie oskarżenia, a okoliczność związana z nieprzeprowadzeniem dowodów w tym zakresie miała wpływ na treść wydanego orzeczenia, a w szczególności na zakres odpowiedzialności oskarżonych.

II.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności poprzez przyjęcie, że: D. K.swoim zachowaniem nie wyczerpał znamion przestępstwa opisanego w akcie oskarżenia, albowiem nie miał wiedzy na temat tego, że weksel został wypełniony niezgodnie z wolą R. P.podczas, gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego, a w szczególności zeznań R. P., K. P., A. R., jak również opinii z zakresu pismoznastwa wydana przez biegłego sądowego prof. T. W.prowadzi do wniosku, iż oskarżony D. K.składając pozew o zapłatę w dniu 14 kwietnia 2005 r. posiadał wiedzę, że weksel został wypełniony niezgodnie z wolą wystawcy i był on wekslem in blanco, a jego wypełnienie nie miało miejsca w datach widniejących na tym wekslu, a stwierdzone uchybienia w dokonaniu ustaleń faktycznych miały bezpośredni wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

III.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności poprzez przyjęcie, że:

oskarżony M. P.nie popełnił przestępstwa polegającego na wydaniu weksla in blanco wystawionego przez (...)poręczonego przez R. P.podczas, gdy weryfikacja wyjaśnień oskarżonego, jak również zeznań R. P.i K. P.wskazują, iż oskarżony był w posiadaniu weksli i nie dokonał zwrotu dwóch weksli wydając jednocześnie jeden B. N., przez co stwierdzone uchybienia miały bezpośredni wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Wskazując na powyższe uchybienia, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył , co następuje:

Zarzuty podniesione w wyżej opisanych apelacjach prokuratora oraz pełnomocników oskarżycieli posiłkowych w wielu punktach były nieuzasadnione, ogólnikowe i nie poparte sensowną argumentacją, niemniej zainicjowana złożonymi środkami odwoławczymi kontrola odwoławcza wykazała szereg uchybień w wydanym orzeczeniu, które skutkowały uchyleniem zaskarżonego wyroku w całości i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gliwicach.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że sąd orzekający nie wykorzystał wszystkich możliwości dowodowych, a tym samym materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie mógł zostać poszerzony o szereg dodatkowych, mogących mieć istotne znaczenie dowodów. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w sytuacji, gdy powołując się na dyspozycję art. 5 § 2 k.p.k. sąd orzekający uznał, że zachodzą w sprawie nie dające się usunąć wątpliwości i należy rozstrzygnąć je na korzyść oskarżonych. Pamiętać jednak należy, że tego rodzaju rozstrzygnięcie może zostać wydane jedynie wówczas, gdy pomimo wyczerpania wszystkich możliwości uzupełnienia materiału dowodowego, wątpliwości nie udało się usunąć. Natomiast w niniejszej sprawie, wręcz niezrozumiałym pozostaje fakt, odstąpienia przez Sąd Okręgowy od sprowadzenia, a tym samym dysponowania i przedstawienia biegłemu do badań oryginału spornego w niniejszej sprawie weksla wystawionego na kwotę 5 mln złotych z oznaczoną datą wystawienia na dzień 25 stycznia 1999 roku oraz oryginału weksla wystawionego przez Spółkę (...), a następnie wypełnionego i zrealizowanego przez Spółkę (...)na sumę 230.339,42 złotych z oznaczoną datą wystawienia 23 maja 2003 roku. Oryginały obydwu weksli, w przeciwieństwie do licznie zgromadzonych w sprawie kserofotomontaży różnych weksli mogły i winny stanowić materiał dowodowy oraz badawczy stanowiący podstawę przeprowadzanych przez biegłych badań. Wydanie przez biegłego z zakresu pismoznastwa opinii wyłącznie w oparciu o kserokopie weksli, które w dodatku są kserofotomontażem, przy obecnych możliwościach technicznych jest wysoce kontrowersyjne, a tym samym wyprowadzone przez biegłego wnioski są w swoich twierdzeniach ograniczone i niepełne, a tym samym należy je oceniać bardzo ostrożnie. Cóż zatem stało na przeszkodzie, aby do badań wykorzystać oryginały weksli, zamiast ich kserokopie, zwłaszcza, że jak stwierdził biegły, kserokopie którymi dysponował stanowiły dodatkowo kolaże kserograficzne.

Zauważyć w tym miejscu należy, że stanowcze stwierdzenia sądu orzekającego, powtórzone wielokrotnie w pisemnych motywach wydanego orzeczenia z powołaniem się wprost się na treść wydanej przez biegłego z zakresu pismoznastwa prof. T. W. opinii, jakoby z jej treści wynikało, że „weksel wypełniony na 5 000 000 złotych co najmniej w dacie 23 maja 2003 roku był w postaci niewypełnionej”- k. 5, 15 uzas.) jest nieuprawnione i stanowi nadinterpretację wyżej wskazanej opinii. Jak wynika z uzupełniającej opinii tegoż biegłego wydanej na rozprawie odwoławczej, biegły powyższego stwierdzenia jako poprawnie wyprowadzonego z opinii wniosku nie potwierdził, stwierdzając, że wniosek tego rodzaju wyprowadził samodzielnie Sąd, kierując się – jak przypuszcza biegły – datowaniem dokumentów wtórnych (kserofotomontaży weksli). Biegły – jak zaznaczył – przedłożonych mu dokumentów nie porządkował w czasie, ponieważ nie miał tego rodzaju polecenia i w tym zakresie się nie wypowiadał. Zatem, bardzo ważne w niniejszej sprawie stwierdzenie Sądu Okręgowego, okazało się, że nie znajduje oparcia w wydanej opinii, na którą sąd orzekający się powoływał. Zmienia to ustalenia sądu zwłaszcza, że biegły w wydanej opinii stwierdził, że przy użyciu obecnej techniki jest możliwe, aby oryginał blankietu wypełnionego weksla był tworzywem do produkcji imitacji innych weksli. Natomiast tego rodzaju stwierdzenie, jak prezentowane przez Sąd Okręgowy, gdyby w istocie zostało zasadnie wyprowadzone, miałoby zasadniczy wpływ nie tylko na ocenę wiarygodności wyjaśnień oskarżonego D. K., ale także na ocenę jego zachowania w kontekście stawianego mu zarzutu. Bagatelizowanie znaczenia tego rodzaju faktu, jak to uczynił sąd orzekający, jest niezrozumiałe i nie mogłoby pozostać także bez wpływu na ocenę wydanego orzeczenia, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Natomiast powracając do tematu możliwości pogłębienia i uzupełnienia materiału dowodowego, to jak wynika z dalszej części uzupełniającej opinii biegłego T. W.wydanej podczas rozprawy odwoławczej, można podjąć próbę uzyskania ekspertyzy na podstawie badania istniejących dwóch oryginałów weksli na okoliczność datowania czasu naniesienia pieczęci i podpisów na oryginałach w/w weksli. Dowód tego rodzaju jawi się jako konieczny, ponieważ zwykłe porównanie obu weksli wskazuje na obecność identycznych przebarwień w odwzorowaniach obrazów napieczętnych, a ich postać oraz usytuowanie czynią racjonalną hipotezę, że odbitki na obu tych wekslach mogły powstać w tym samym czasie. Potwierdzenie tego ekspertyzą biegłych stanowiłoby zaprzeczenie autentyczności naniesionych zapisów na spornym wekslu, wskazując, że oba weksle zostały opieczętowane i podpisane w tym samym czasie, a to otwarłoby drogę do wyprowadzenia dalszych wniosków i czynienia ustaleń w sprawie. Biegły sądowy T. W.wskazał również, że tego rodzaju badaniami zajmuje się Katedra Kryminalistyki (...)prowadzona przez prof. J., a wykonywane przez jej pracowników ekspertyzy uważane są za rzetelne. Aczkolwiek biegły sceptycznie odniósł się do tego rodzaju badań i możliwości uzyskania stanowczej opinii, to jednak pamiętać należy, że niedopuszczalne jest odstąpienie od podjęcia próby przeprowadzenia danego dowodu, tylko dlatego, że wydaje się, że dowód ten nie przyniesie oczekiwanych efektów. Dowód ten w sytuacji jego uzyskania będzie podlegał ocenie sądu jak każdy inny, w zależności od stanowczości i jasności stwierdzeń biegłych, ich kwalifikacji, przyjętych metod badawczych oraz w zestawieniu z całokształtem zgromadzonego materiału dowodowego. Toteż przed jego przeprowadzeniem nie można stwierdzić, czy też przesądzić o jego przydatności i wartości dowodowej.

W niniejszej sprawie sąd odwoławczy dopuścił także dowód z uzupełniających zeznań świadka K. P., albowiem świadek ten został przez Sąd I instancji przesłuchany mało wnikliwie i zachodziła konieczność uzupełnienia zeznań na okoliczność znajomości z B. N., sytuacji finansowej firmy (...)w latach 1999- 2000, sytuacji finansowej w jakiej znajdowali się wówczas z mężem R. P.oraz prowadzonego przez R. P.stylu życia, w tym wpływu na jego zachowanie i podejmowane decyzje nałogu alkoholowego i w tym zakresie postępowanie dowodowe zostało uzupełnione, dostarczając szeregu nowych informacji.

Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy - „podejmowane czynności dowodowe przez Sąd drugiej instancji nie mogą prowadzić do ukształtowania się w postępowaniu odwoławczym podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, co do istoty sprawy, odmiennej od uznanej za udowodnioną przez Sąd pierwszej instancji, gdyż to w konsekwencji pozbawiłoby stronę możliwości zaskarżenia orzeczenia, a przez to nastąpiłoby unicestwienie konstytucyjnej gwarancji strony – art. 78 Konstytucji RP. Jeśli przeprowadzone przez sąd odwoławczy dowody wskazywałyby na nietrafność ustaleń faktycznych poczynionych w zaskarżonym wyroku, to sąd odwoławczy nie powinien kontynuować postępowania i wydać orzeczenie reformatoryjne, a powinien zwrócić sprawę Sądowi orzekającemu” – wyrok SN z 22.10.2008r. – V KK 111/08. Zatem już chociażby z tego powodu koniecznym stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Niemniej jest to wyłącznie jeden z powodów, który do tego rodzaju decyzji doprowadził. Równie ważnym powodem pozostaje także konieczność, a zarazem istniejąca możliwość uzupełnienia materiału dowodowego, o czym była mowa powyżej.

Jak wcześniej sygnalizowano, nie można także zgodzić się z przeprowadzoną przez Sąd I instancji oceną zebranych dowodów w sprawie. Nie przesądzając w żaden sposób o winie, czy też niewinności oskarżonych, analiza sporządzonego uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje, że sąd orzekający zapomniał, że rozpoznaje sprawę karną i winien to czynić mając przede wszystkim na uwadze przepisy Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego, oczywiście nie tracąc z pola widzenia przepisów Prawa wekslowego i czekowego w zakresie, w jakim przepisy te są konieczne do wyprowadzenia poprawnych wniosków. Niemniej te ostatnie nie mogą przysłaniać istoty sprawy. Natomiast analiza pisemnych motywów wydanego orzeczenia wskazuje, że Sąd orzekający wyraźnie zbagatelizował ocenę wiarygodności szeregu dowodów, w tym wyjaśnień oskarżonego D. K., a przecież stoi on pod zarzutem popełnienia przestępstwa usiłowania oszustwa i to w stosunku do mienia znacznej wartości. Mimo, że Sąd uznał, że sporny weksel „co najmniej w dacie przed 23 maja 2003 roku był w postaci niewypełnionej” nie rozważył i nie ocenił wiarygodności wyjaśnień oskarżonego w zakresie czasu nabycia tegoż weksla jako weksla zupełnego oraz jego świadomości co do autentyczności weksla, w sytuacji nanoszenia na nim daty indosu wstecznej o kilka lat. Słusznie wątpliwości Sądu budziły te fragmenty wyjaśnień oskarżonego D. K., w których podawał kwotę za jaką nabył weksel oraz to, skąd posiadał przeznaczone na ten cel pieniądze. Wyjaśnienia te nie znalazły wszak potwierdzenia w innych zgromadzonych dowodach, a wręcz zebrane dowody przeczyły prawdziwości tych twierdzeń. Oczywistym pozostaje, że przedmiotowy weksel, oskarżony mógł nabyć za znacznie niższą kwotę, a pieniądze mógł posiadać z innego źródła niż konto bankowe, niemniej pamiętać należy, że sąd winien ocenić wiarygodność wyjaśnień oskarżonego, a w tym przypadku każda możliwość weryfikacji prawdziwości jego twierdzeń daje wynik negatywny. Rozważyć zatem należy przyczyny takiego stanu rzeczy, a nie poprzestać na stwierdzeniu, że nie ma to wpływu na ocenę jego zachowania, ponieważ mamy do czynienia z wekslem zupełnym, a w takiej sytuacji - dokonując oczywiście skrótu myślowego - ważnym jedynie pozostaje nieprzerwany ciąg indosów. Brak natomiast wywodów dotyczących powodów uznania przez sąd orzekający (z powołaniem się oczywiście na dowody na to wskazujące), że prokurator był w błędzie zarzucając, że przedmiotowy weksel ten był w rzeczywistości wekslem in blanco wystawionym przez członków zarządu Spółki (...), poręczonym przez R. P.i K. P.dla spółki (...) Sp. z o.o.i oskarżony miał tego pełną świadomość. Jak wynika z wyjaśnień oskarżonego dysponował on w tamtym okresie czasu znacznymi kwotami pieniężnymi, kupił nie tylko weksel za 950 000 złotych, ale także nabył akcje (...) S.A.za kwotę 450 000 złotych i udziały w spółce (...)za kwotę 1 900 000 złotych. W tym stanie rzeczy, sąd orzekający winien rozważyć celowość potwierdzenia stanu majątkowego oskarżonego chociażby poprzez składane deklaracje podatkowe, skoro wyciągi z kont bankowych nie potwierdziły wypłaty tak znacznej kwoty pieniężnej umożliwiającej nabycie spornego weksla, to warto sprawdzić, czy w istocie oskarżony w ogóle dysponował tak dużymi kwotami jak twierdził, a przez to mógł zapomnieć skąd wziął 950 000 złotych na zakup weksla od B. N.. Również wnikliwie sąd winien ocenić zeznania R. P., który wielokrotnie je zmieniał, sam sobie przecząc. Między innymi na kartach 172-177 zeznał, że: „weksle w ilości 5 sztuk były wystawione do umowy z 15.03.2000r. i były podpisane przez niego i Z. N.. Weksle wystawiła G.jako spółka, natomiast on i K. P.poręczyli za nią” . Zeznania te wykluczają, aby sporny weksel pochodził z tej puli, ponieważ podpisany został przez R. P.i K. P., jako członków zarządu Spółki wystawiającej. Także zeznania K. P.zmieniały się w takcie trwającego postępowania w zakresie ilości wystawionych przez Spółkę (...)weksli in blanco na rzecz Spółki (...). Przykładowo na karcie 3513 zeznała, że „według niej na rzecz (...)podpisała w sumie 7 weksli, najpierw 5, a potem 2 do drugiej umowy”. Zeznania tej treści są sprzeczne z zeznaniami innych świadków w tym Z. N., który zeznał, że pierwsze 5 weksli na rzecz (...)podpisał wspólnie z R. P.. W niniejszej sprawie analiza zeznań świadków wymaga dużej wnikliwości, ponieważ część z nich na różnych etapach postępowania zeznawała odmiennie w istotnych kwestiach, a także zeznania jednych świadków są sprzeczne i wykluczają wiarygodność innych. W efekcie, sąd ponownie rozpoznający sprawę musi wykazać się dużą ostrożnością i starannością w analizie zgromadzonego materiału dowodowego, a także w ocenie wiarygodności poszczególnych świadków oraz wyjaśnień oskarżonych.

Zaznaczyć przy tym należy, że wbrew twierdzeniom sądu orzekającego bez znaczenia pozostają odnalezione w kasie pancernej przez jednego ze świadków deklaracje wekslowe. Fakt ten nie może – jak to wywodzi sąd orzekający - potwierdzać zwrotu samych weksli, ponieważ jak wynika ze sporządzonej umowy, deklaracje wekslowe zostały sporządzone w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach i każda strona umowy posiadała „swoje” deklaracje wekslowe.

Rozważenia przez sąd orzekający wymaga także decyzja ewentualnego zwolnienia z tajemnicy służbowej radcy prawnego P. S. i uzyskania od niego dodatkowych informacji, które mogłyby pomóc w ocenie wiarygodności wyjaśnień osk. M. P..

Ponieważ zarzuty postawione obu oskarżonych są ze sobą ściśle powiązane, a także uchybienia Sądu I instancji w równym stopniu niweczą prawidłowość przeprowadzonego postępowania w stosunku do obu oskarżonych, Sąd Apelacyjny uznał za konieczne uchylenie sprawy w całości.

Mając na uwadze, że wyżej omówione zarzuty spowodowały konieczność wydania kasatoryjnego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, zgodnie z dyspozycją art. 436 kpk Sąd Apelacyjny ograniczył rozpoznanie środków odwoławczych do powyższych kwestii, uznając, że rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne oraz bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania.

Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd I instancji winien z należytą starannością przeprowadzić postępowanie dowodowe, następnie mając na uwadze całokształt zgromadzonych w sprawie dowodów, wyprowadzić poprawne wnioski w zakresie winy, czy też niewinności oskarżonych. Przypomnieć w tym zakresie należy, że sporządzone uzasadnienie nie może sprowadzać się do dokonania streszczenia wyjaśnień oskarżonych oraz zeznań słuchanych świadków, a analizę zgromadzonych dowodów oraz ocenę ich wiarygodności ograniczać do lakonicznych, jednozdaniowych stwierdzeń, tym bardziej, że zeznania świadków – jak wyżej przykładowo wskazano – w wielu istotnych elementach wskazywały na odmienny przebieg zdarzeń.

Mając zatem na uwadze opisane powyżej uchybienia, w przypadku konieczności sporządzenia pisemnego uzasadnienia, Sąd ponownie rozpoznający sprawę uzasadnienie winien sporządzić zgodnie z dyspozycją art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. w oparciu o całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, a następnie dokonać oceny zebranych dowodów z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.