Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 marca 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Barbary Jasińskiej

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 27 marca 2013 roku

w sprawie przeciwko

W. C.

podejrzanemu o przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 271 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 271 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk przy zastosowaniu art. 91 § 1 kk

na skutek zażalenia obrońcy podejrzanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 26 lutego 2013 roku sygn. akt III Kp 106/13

w przedmiocie przedłużenia stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania do dnia 28 maja 2013 roku

na podstawie art. 437 § 1 kpk

p o s t a n a w i a

zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Kielcach, powołując treść przepisów art. 263 § 2 kpk, art. 249 § 1 kpk, art. 258 § 1 pkt 2 i § 2 kpk, przedłużył wobec podejrzanego W. C. do dnia 28 maja 2013r. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania zastosowany postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 31 sierpnia 2012 roku w sprawie IX Kp 559/12, a przedłużony postanowieniem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 26 listopada 2012roku w sprawie sygn. akt III Kp 448/12.

Przedmiotowe postanowienie zaskarżone zostało zażaleniem przez obrońcę podejrzanego, który zarzucił błąd ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu tezy, iż zachodzi uzasadniona obawa, że podejrzany może utrudniać w sposób bezprawny postępowanie karne w szczególności wpływać na zeznania świadków lub wyjaśnienia współpodejrzanych, podczas gdy w zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale brak jest jakichkolwiek dowodów, które mogłyby taką tezę potwierdzać, które to uchybienie miało istotny wpływ na podjęcie decyzji o przedłużeniu zastosowania w stosunku do podejrzanego tymczasowego aresztowania, a nadto błąd w ustaleniach faktycznych polegający na stwierdzeniu, że nie zachodzą przesłanki obligujące do odstąpienia od aresztu, pomimo że podejrzany od wielu lat cierpi na chorobę psychiczną, a izolacja więzienna niewątpliwie pogorszy jego stan zdrowia.

Jednocześnie skarżący zaskarżonemu postanowieniu zarzucił obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia w postaci art. 259 k.p.k., a polegającą na braku zbadania, czy nie zachodzą okoliczności, o jakich mowa w tym przepisie i nie poprzestaniu nawet na gołosłownym stwierdzeniu, że nie zachodzą przesłanki o jakich tam mowa, pomimo że z materiału dowodowego wynika, że podejrzany od dłuższego czasu leczy się psychiatrycznie, a nawet przebywał w związku z choroba psychiczną w zakładzie psychiatrycznym.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec podejrzanego W. C., ewentualnie o uchylenie tego środka i zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci poręczenia majątkowego w połączeniu z dozorem Policji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie skarżącego obrońcy W. C. jest niezasadne i na uwzględnienie nie zasługujące, nie podnosi bowiem tego rodzaju okoliczności, w obliczu których dalsze stosowanie wobec podejrzanego środka zapobiegawczego o charakterze izolacyjnym straciłoby rację bytu.

Baczyć należy, iż „ rolą stosowania wszelkich środków zapobiegawczych jest zapewnienie prawidłowego przebiegu postępowania karnego. A więc winny to być takie środki, które w sposób rzeczywisty, a nie jedynie iluzoryczny powstrzymają oskarżonych przed podjęciem bezprawnych działań” (vide postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 maja 2004r. sygn. akt II AKz 144/04, KZS 2005/9/49).

Wpierw podkreślić trzeba, iż na etapie stosowania środków zapobiegawczych Sąd nie jest zobligowany dokonywać szczegółowej analizy zgromadzonych w sprawie dowodów bowiem celem tego postępowania nie jest merytoryczna ich ocena i ustalenie, czy podejrzany dopuścił się zarzucanych mu czynów, a jedynie rozważenie, czy dowody te stwarzają stan prawdopodobieństwa, o jakim mowa w art. 249 § 1 k.p.k. Nie przesądzając zatem kwestii odpowiedzialności karnej podejrzanego w ramach postawionych mu zarzutów, stwierdzić trzeba, że zebrane dotąd dowody szczegółowo wymienione w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, uprawdopodobniły w stopniu uzasadniającym dalsze stosowanie środka zapobiegawczego, że W. C. dopuścił się zarzucanych mu czynów kwalifikowanych z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 271 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 271 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk przy zastosowaniu art. 91 § 1 kk. Powyższe daje podstawę do przyjęcia, że w odniesieniu do podejrzanego zachodzi opisana w art. 249 § 1 kpk podstawa prawna stosowania środków zapobiegawczych dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania.

Kontrola instancyjna prowadzi do wniosku, iż wbrew zarzutowi zażalenia, trafnie Sąd I instancji ustalił, że ze strony podejrzanego zachodzi uzasadniona obawa matactwa procesowego uzasadniająca w świetle art. 258 § 1 pkt 2 kpk jego dalsze tymczasowe aresztowanie. Zauważyć trzeba, iż podejrzany korzystając ze swego uprawnienia, wprawdzie przyznaje się do stawianych mu zarzutów, niemniej jednak w toku wyjaśnień zmienia prezentowane przez siebie wersje przebiegu poszczególnych wydarzeń. W świetle powyższego zasadną jest obawa, że w razie uchylenia tymczasowego aresztowania mógłby on, w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej lub jej umniejszenia, podjąć działania ukierunkowane na bezprawne wpływanie na treść materiału dowodowego, o charakterze osobowym zwłaszcza. Chodzi tu w szczególności o możliwość bezprawnego nakłaniania osób relacjonujących przebieg wydarzeń w sposób dla niego niekorzystny, by zmieniły swoje depozycje.

Podkreślić jeszcze raz trzeba, że matactwo dotyczy nie tylko osób już przesłuchanych czy dowodów już utrwalonych (choć zdarzają się, wcale nierzadko, przypadki tzw. zmiany zeznań), ale i tych które dopiero zostałyby przedstawione po sfałszowaniu ich czy nakłonieniu do fałszywych zeznań, gdyby zainteresowani tym podejrzani odzyskali wolność. Tyczy to odpowiednio innych form utrudniania postępowania, zwłaszcza ucieczki i ukrycia się, nadużywania uprawnień itd. Zachowania takie mogą być przedsiębrane w każdej fazie postępowania, bo zawsze mogą je utrudnić, stosownie do swych właściwości”. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 czerwca 2006r. sygn. akt II AKz 190/06, KZS 2006/6/75). Podejrzany nie musi zatem wpływać na zeznania przesłuchanych dotychczas w sprawie osób, może również powoływać nowych świadków i wpływać na nich bezprawnie, by potwierdzili przygotowaną przez niego linię obrony. Podejrzany może również podjąć próbę ukrywania się przed Wymiarem Sprawiedliwości. Jest to o tyle realne, że na wypadek skazania, podejrzanemu wymierzona może zostać – w świetle art. 258 § 2 kpk - surowa kara. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia nie tylko wysokość ustawowego zagrożenia karą za zarzucane podejrzanemu przestępstwa (przykładowo ustawowe zagrożenie karą za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. oscyluje w granicach od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności, zaś zagrożenie karą za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności), ale również wysoki stopień społecznej szkodliwości tych czynów przejawiający się chociażby w znacznej wysokości poniesionej Państwowy Fundusz (...)szkody, czy też działanie w warunkach współsprawstwa.

Podkreślić wypada, iż z przesłanką z art. 258 § 2 kpk związane jest domniemanie prawne, że grożąca surowa kara może skłaniać podejrzanego do podejmowania działań zmierzających do zakłócenia prawidłowego toku postępowania. Zagrożenie surową karą rodzi bowiem domniemanie, że podejrzany może podejmować próby różnych bezprawnych działań mających destabilizować prawidłowy tok postępowania. Przypomnieć wypada skarżącemu, że założenie tego domniemania przez ustawodawcę zwalnia z powinności wykazywania konkretnych zachowań utrudniających postępowanie. Ta przesłanka aresztowania ma charakter samodzielny, więc jest wystarczającą podstawą do stosowania aresztowania dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Poglądy te są utrwalone w powszechnym orzecznictwie sądów. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 lutego 2010r. sygn. akt II AKz 32/10, KZS 2010/3/42).

Reasumując, podkreślić trzeba, iż w realiach omawianej sprawy na obecnym jej etapie jedynie dalsze tymczasowe aresztowanie W. C. będzie w stanie zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania, zaś środki zapobiegawcze o charakterze wolnościowym, w tym poręczenie majątkowe w połączeniu z dozorem Policji, zadania tego nie spełnią skutecznie.

Bacząc na ilość i charakter zaplanowanych do wykonania przez prokuratora czynności procesowych oraz datę 31 maja 2013r., do której przedłużone zostało śledztwo (k. 2379), uznać należy, iż termin, na jaki Sąd I instancji przedłużył stosowanie izolacyjnego środka zapobiegawczego nie jest nadmierny.

Wbrew zarzutowi zażalenia, Sąd I instancji trafnie argumentował, iż w sprawie nie ujawniły się okoliczności, które w świetle art. 259 § 1 kpk nakazywałyby odstąpienie od stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego. Kontrola instancyjna stwierdza bowiem, iż w sprawie brak jest przesłanek negatywnych opisanych w art. 259 kpk, które przemawiałyby za uchyleniem względem podejrzanego tymczasowego aresztowania. Stan zdrowia podejrzanego, który uniemożliwia wykonywanie w stosunku do niego tymczasowego aresztowania w zwykłych warunkach aresztu śledczego, nie stanowi ujemnej przesłanki stosowania tego środka zapobiegawczego, a jedynie zobowiązuje sąd do umieszczenia aresztowanego w odpowiednim zakładzie leczniczym. W realiach niniejszej sprawy zauważyć jednakże trzeba, iż przebywając w areszcie śledczym podejrzany zapewnioną ma pomoc medyczną, w tym możliwość odbywania konsultacji psychiatrycznych. Co więcej, w sprawie dopuszczono dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, którzy wypowiedzą się na temat poczytalności podejrzanego w chwili czynów oraz jego zdolności do uczestniczenia w postępowaniu karnym. Brak jest zatem na chwilę obecną podstaw do uchylenia względem W. C. tymczasowego aresztowania z uwagi na pogarszający się, zdaniem skarżącego, stan psychiczny podejrzanego.

Z tych względów orzeczono jak powyżej.