Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 stycznia 2013r. Sąd Rejonowy w Ostródzie odrzucił pozew T. B., która żądała ustalenia, że testament na podstawie którego Sąd Rejonowy w Ostródzie postanowieniem z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie (...) stwierdził dziedziczenie, jest nieważny.

W uzasadnieniu swego stanowiska Sąd pierwszej instancji wskazał, że w myśl art. 199 § 1 pkt 2 kpc sąd odrzuca pozew, jeśli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona. Sąd ten stwierdził, że obie strony niniejszego procesu były uczestnikami postępowania w sprawie o stwierdzenie praw do spadku po M. W. (1), w toku tamtej sprawy dokonano już oceny ważności wskazanego w pozwie testamentu.

W zażaleniu od przywołanego wyżej rozstrzygnięcia powódka domagała się jego uchylenia i zasądzenia na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego. Skarżąca zarzuciła Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 199 § 1 pkt 2 kpc; w tym kontekście podkreśliła, że pomiędzy stronami nigdy nie toczyło się postępowanie o ustalenie nieważności testamentu na podstawie art. 945 § 2 kc, strony były jedynie uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, takie postępowanie oparte jest jednak na innej podstawie prawnej. Powódka wskazała nadto, że w sprawie (...) nie badano ważności testamentu w zakresie podstaw wskazanych w art. 945 kc.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Okolicznością niesporną jest, że przed Sądem Rejonowym w Ostródzie toczyło się pod sygnaturą(...) z wniosku T. B.z udziałem W. W., A. V., K. R.i J. W., postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po M. W. (1).

Postanowieniem z dnia 10 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Ostródzie stwierdził, że spadek po M. W. (1), na podstawie testamentu sporządzonego w dniu 10 lipca 2002 r. przed Notariuszem W. G. prowadzącą Kancelarię Notarialną w M., nabył M. V. w całości. Postanowienie to jest prawomocne.

W tamtej sprawie wnioskodawczyni i uczestnicy K. R. i J. W. twierdzili, że „testament nie odpowiada prawdzie, ponieważ nie pokrywa się z życiem spadkodawcy, który nigdy nie mówił, aby swój spadek miał zapisać nie swojemu synowi – osobie, która nie pomogła mu, ani też w ostatnim okresie życia w ciężkiej chorobie. Na taki zapis A. V. nie zasłużył, bo nie wyróżnił się niczym.” Sugerowano nadto sfałszowanie testamentu.

W toku niniejszego postępowania powódka domaga się ustalenia, że testament, na podstawie którego Sąd Rejonowy w Ostródzie określił porządek dziedziczenia po M. W. (1), jest nieważny. Powódka powołała się na u normowania art. 945 kc i wskazała, że spadkodawca sporządził testament w okresie leczenia szpitalnego, na krótko przed zabiegiem operacyjnym. Znajdował się wówczas w stresie z powodu zagrożenia życia, przyjmował silne leki przeciwbólowe. Zdaniem powódki testament został sporządzony przez spadkodawcę w stanie wyłączającym świadomie i swobodne działanie.

Zgodnie z art. 366 kpc, znajdującym zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie art. 13 § 2 kpc, prawomocny wyrok ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. W tym kontekście zauważyć należy, że powódka wskazuje na inne, dotychczas niebadane podstawy, mające stanowić o nieważności testamentu M. W. (2).

Podstawy prawnej jej żądania upatrywać należy w art. 189 kpc, w myśl którego można żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, powód winien jednak w pierwszej kolejności winien wykazać się interesem prawnym w dochodzeniu roszczenia.

Uwzględniając przywołane okoliczności, w ocenie Sądu, brak jest podstaw do przyjęcia, iż powództwo jest niedopuszczalne z uwagi na powagę rzeczy osądzonej (odmienna podstawa prawna i odmienna podstawa faktyczna roszczenia).

Oceniając roszczenie powódki (po rozpoznaniu wniosku o zwolnienie od kosztów), Sąd pierwszej instancji rozważy jednak w pierwszej kolejności spełnienie wskazanego wyżej podstawowego wymogu stawianego powództwu z art. 189 kpc w kontekście art. 679 kpc (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 25 lipca 2007 r, I ACa 526/07, Lex nr 370781).

Podzielając zatem stanowisko skarżącej, na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc i art. 13 § 2 kpc zaskarżone orzeczenie należało uchylić.