Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 maja 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Teresa Zawistowska

Sędziowie:SO Aleksandra Ratkowska

SO Krzysztof Nowaczyński (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2013r. w Elblągu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W.

z udziałem E. Ć.

o stwierdzenie nabycia spadku

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 27 listopada 2012r., sygn. akt IX Ns 488/12

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w E.zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. W uzasadnieniu wskazał, że zarządzeniem doręczonym w dniu 5 listopada 2012r. zobowiązano wnioskodawcę do uiszczenia w terminie 7 dni kwoty 1.200 zł tytulem zaliczki na poczet kosztów zamieszczenia ogłoszenia w prasie i Monitorze Sądowym i Gospodarczym wzywającego spadkobierców do zgłoszenia swego udziału w postępowaniu. Wnioskodawca żądanej kwoty nie uiścił, skutkiem czego nie można było zamieścić ogloszenia, o którym mowa w art. 672 k.p.c. i art. 673 k.p.c., a tym samym nadać sprawie dalszego biegu.

W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. wniósł o jego uchylenie. Zarzucił:

- naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 674 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i zamieszczenie ogloszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, podczas gdy przepis ten wymaga zamieszczenia ogloszenia o poszukiwaniu spadkobierców w piśmie poczytnym na całym obszarze Państwa;

- naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 1 ust. 3 pkt 2a ustawy z dnia 22 grudnia 1995r. o wydawaniu monitora sądowego i gospodarczego poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji zamieszczenie ogloszenia o poszukiwaniu spadkobierców w monitorze pomimo ustawowego zakazu zamieszczania w nim ogłoszeń w sytuacji, gdy przepis szczególny wyraźnie tak nie stanowi;

- naruszenie powoływanych wyżej przepisów postępowania w związku z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że nieuiszczenie zaliczki na poczet zamieszczenia ogłoszenia w (...) uniemożliwia nadanie sprawie dalszego biegu i skutkuje zawieszeniem postępowania, podczas gdy brak było podstaw prawnych do zamieszczania ogłoszenia w monitorze;

- naruszenie art. 520 k.p.c. w zw. z art. 510 k.p.c. poprzez ich błędną wykładnię i obciążenie wnioskodawcy kosztami postępowania w sprawie, gdy koszty te powinny obciążać również uczestniczkę E. Ć.;

W uzasadnieniu zażalenia na poparcie stawianych zarzutów wnioskodawca przedstawił stanowisko i poglądy doktryny, które potwierdzają, że w sprawie nie było podstaw do zamieszczania ogloszenia o poszukiwaniu spadkobierców w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, gdyż nie jest to pismo poczytne na całym terenie Państwa Polskiego, czego wymaga przepis art. 674 k.p.c. W związku z tym nie było podstaw do zawieszania postępowania w sprawie w związku z nieuiszczeniem zaliczki na wydatki związane z takim ogłoszeniem spadkowym.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawcy zasługiwało na uwzględnienie, choć nie z przyczyn w nim podniesionych.

Wbrew stawianym zarzutom Sąd pierwszej instancji nie dokonał czynności zamieszczenia ogłoszenia o poszukiwaniu spadkobierców po W. C. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Natomiast zarządzeniem zawartym w postanowieniu z dnia 25 października 2012r. zobowiązał wnioskodawcę do uiszczenia w terminie 7 dni kwoty 1.200 zł tytułem zaliczki na poczet kosztów ogłoszenia spadkowego, pod rygorem zawieszenia postępowania (por. k. 28). Następnie wobec niewykonania tego zarządzenia, tj. nieuiszczenia zaliczki, Sąd postępowanie w sprawie zawiesił, wskazując że nie można jej było nadać z tego powodu dalszego biegu. W uzasadnieniu postanowienia wprawdzie wskazano, że zaliczka miała być przeznaczona na koszty zamieszczenia ogłoszenia w prasie i Monitorze Sądowym i Gospodarczym, ale nie to przecież było podstawą zawieszenia postępowania, a podnoszony fakt niewniesienia zaliczki na pokrycie wydatków. Tymczasem w zażaleniu skarżący skupił się wyłącznie na niezasadności decyzji w przedmiocie zamieszczenia ogłoszenia spadkowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym i choć w znacznej części postawione tam zarzuty są trafne, to w istocie nie miały one znaczenia dla oceny zasadności wniesionego zażalenia. Podobnie ma się rzecz z zarzutem naruszenia art. 520 k.p.c., który pomimo poprawności formalnej również nie wpływał na trafność zaskarżonego postanowienia. W takim stanie nie było potrzeby odnoszenia się do postawionych przez skarżącego zarzutów zażaleniowych.

Natomiast istotą oceny była odpowiedzieć na pytanie, czy nieuiszczenie zaliczki na wydatki związane z ogłoszeniem spadkowym mogło skutkować zawieszeniem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., gdyż sprawie nie można było nadać dalszego biegu, wobec niewykonania „innych zarządzeń”. Należy więc wyjaśnić, że w orzecznictwie sądowym przyjmowano, iż przez „inne zarządzenie” należy rozumieć zarządzenia odnoszące się do braków formalnych pozwu, które jednak nie mogą być usunięte w trybie art. 130 k.p.c. z uwagi na to, że ujawniły się w toku postępowania bądź z innych przyczyn. Można więc powiedzieć, że chodzi o zarządzenia dotyczące zagadnień formalnych (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 kwietnia 1967r., II CZ 25/67, niepubl.). Do takich nie można natomiast zaliczyć bezczynności strony związanej z faktem niezłożenia zaliczki na koszty postępowania (por. A. Jakubecki, komentarz do art. 177 k.p.c., system LEX). Dalej należy wskazać, ze w sytuacji, gdy nie doszło do złożenia zapewnienia spadkowego, zgodnie z art. 671 k.p.c. (a tak było w przedmiotowej sprawie), to zarządzenie przez sąd ogłoszenia wzywającego spadkobierców jest obligatoryjne, o czym stanowi przepis art. 672 k.p.c. W takiej sytuacji sąd jest ustawowo zobligowany do działania z urzędu i dokonywania czynności połączonej z wydatkami, zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t.: Dz. U. z 2010r., Nr 90, poz. 594, ze zm.). Jak trafnie wskazał A. G. w Komentarzu do art. 83 ustawy (system LEX) omawiany przepis stanowi wyjątek od zasady obciążenia strony wydatkami, które zostały przez nią zainicjowane – wymieniając m. in. sytuację określoną w art. 672 k.p.c. Sfinansowanie takiego wydatku przez Skarb Państwa jest tymczasowe i podlega rozliczeniu w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 powoływanej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

W związku z powyższym nie było podstaw do zastrzegania rygoru zawieszenia postępowania na wypadek nieuiszczenia zaliczki na wydatki związane z ogłoszeniem spadkowym, a następnie podjęcia decyzji o zwieszeniu postępowania, wobec niewykonania tego zarządzenia. Niezależnie od tego wydaje się, że podjęcie czynności związanej z ogłoszeniem w prasie podjęte zostało pochopnie, w sytuacji, gdy można było skuteczniej wyegzekwować czynność złożenia zapewnienia spadkowego przez uczestniczkę E. Ć., co mogłoby pozwolić na uniknięcie kosztów związanych z ogłoszeniem spadkowym.

Z przedstawionych względów należało uchylić zaskarżone postanowienie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.