Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w S. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2013 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa J. J.

przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Apelacyjnemu w W., Sądowi Okręgowemu w W., Sądowi Okręgowemu w S. i Sądowi Rejonowemu w S.

o zapłatę zadośćuczynienia

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda J. J. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3.600 zł (słownie: trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w S. na rzecz adw. J. K. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w S. przy ul. (...) wynagrodzenie w kwocie brutto 4.428 zł (słownie: cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych, w tym 3.600 zł netto plus 828 zł VAT) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powodowi z urzędu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygnatura akt IC 289/12

UZASADNIENIE

Powód J. J. w pozwie z którym wystąpił pierwotnie do Sądu Okręgowego w K. domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych;

1)  Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w S., Sądu Okręgowego w W., Sądu Apelacyjnemu w W. i Sądu Rejonowego w S. kwoty 100.000zł tytułem zadośćuczynienia za cierpienia psychiczne i fizyczne spowodowane działaniami pozwanych, które negatywnie wpłynęły na stan jego zdrowia.

2)  M. P. kwoty 79.000 zł tytułem zadośćuczynienie.

W uzasadnieniu pozwu w stosunku do pierwszego z pozwanych Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w S., Sądu Okręgowego w W., Sądu Apelacyjnemu w W. i Sądu Rejonowego w S. powód wskazał, iż bezprawność działań jego funkcjonariuszy za których ponosi odpowiedzialność polegała na odmawianiu powodowi w sprawach które prowadzone były w tych jednostkach w latach 2009 - 2011 zwolnienia od kosztów, ustanowienia pełnomocnika z urzędu, niedoprowadzaniu na rozprawy pomimo zgłaszanych wniosków w tym przedmiocie, opieszałym i niewłaściwym prawnie rozpatrywaniu jego spraw.

Drugiemu z pozwanych powód zarzucał, i w tym upatrywał bezprawność zachowania, nieprawidłowe postępowanie przy wykonywaniu obowiązków związanych z reprezentacją jego interesów jako pełnomocnika ustanowionego z urzędu w sprawie toczącej się z jego powództwa przed Sądem Apelacyjnym w G. o sygn. (...) na etapie skargi kasacyjnej. Zdaniem powoda na skutek powyższych bezprawnych działań wszystkich pozwanych nastąpiło pogorszenie stanu jego zdrowia, w szczególności zaczął on cierpieć na nadciśnienie, bóle głowy, zawroty, depresje i stany jej pochodne.

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa jako całkowicie bezzasadnego. Jednocześnie w uzasadnieniu podniesiony został zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Okręgowego w K. do rozpoznania niniejszej sprawy ( vide. k. 26 i 49 akt).

Postanowieniem z dnia 28 marca 2012r. Sąd Okręgowy w K., uwzględniając zarzut pozwanych w tym przedmiocie stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i w zakresie powództwa przeciwko M. P. sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w G., natomiast co do pozwanego Skarbu Państwa, Sądowi Okręgowemu w S..

Zarządzeniem z dnia 5 października 2012r. pełnomocnik powoda wyznaczony z urzędu zobowiązany został do złożenia odpowiedzi na pozew wraz ze wszystkimi zarzutami i twierdzeniami przeciwko twierdzeniom pozwanego, a w szczególności dokładne określenie faktów z których powód wywodzi obowiązek zapłaty przez pozwany Skarb Państwa kwoty 100.000 zł.

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik powoda złożył odpis pisma jakie otrzymał od powoda, oraz wniosek o wyznaczenie dla powoda na podstawie art. 118 § 4 kpc adwokata lub radcy prawnego celem odbycia osobistego spotkania z powodem i ustosunkowania się przez niego do zobowiązania Sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny;

W okresie 2009 - 2011r.. przed Sądem Okręgowym w S., Sądem Okręgowym w W., Sądem Apelacyjnym w W. i Sądem Rejonowym w S. prowadzone były liczne postępowania z wniosku, ze skargi lub powództwa J. J.. Niektóre z nich zakończyły się na etapie czynności wstępnych poprzez zwrot wniosku lub pozwu tak - sygn. IC 260/10, 236/10, 304/10 i 452/10 Sądu Okręgowego w W.

( dowód: odpisy pisma z dnia28lutego 2012r. SO w W. k.110)

Sąd Apelacyjny w W. w sprawach o sygn. (...), (...), (...), (...), i (...) odrzucił skargi powoda jako spóźnione, wskazując w pisemnych motywach uzasadnienia, iż strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Jednakże, osiągnięcie celów skargi nie jest jednak możliwe w stosunku do zakończonego już postępowania sądowego lub jego etapu. We wszystkich sprawach których dotyczyła skarga na przewlekłość tj. (...), (...), (...), (...) i (...) postepowania zostały zakończone przed złożeniem skargi.

( dowód: odpisy postanowień SA w W. w sprawach (...), (...), (...), (...), i (...) k.95-109 )

W sprawie o sygn. IVS 30/11 ze skargi J. J. na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 20 października 2011r. oddalił wniosek powoda o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, i oddalił skargę stwierdzając, iż nie doszło do przewlekłości postepowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w S. o sygn. IXC 421/10 której skarga powoda dotyczyła.

( dowód: odpisy postanowienia SO w S. w sprawie (...) k.116-117 pismo SR w S. z dnia 27 lutego 2012r. k.118 )

Sąd zważył;

Roszczenie powoda jako w całości bezzasadne nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód w uzasadnieniu swojego powództwa twierdził, iż w wyniku działań i zaniechań pozwanych poniósł szkodę w postaci rozstroju zdrowia.

Odpowiedzialność Skarbu Państwa za wyrządzoną powodowi szkodę należało rozpatrywać na gruncie przepisu art.417 kodeksu cywilnego, i w oparciu o treść tego przepisu Sąd dokonał materialnoprawnej oceny ustalonego w sprawie stanu faktycznego.

Zgodnie z rozumieniem przepisu art.417 k.c. nadanym przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 4 lutego 2001r. (SK 18/00 Dz.U.Nr 145,poz.1638) w postaci powszechnie obowiązującej wykładni, Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność na podstawie tego przepisu za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działania funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności. Przesłankami zatem odpowiedzialności za szkody wyrządzone wykonywaniem władzy publicznej są 1) niezgodne z prawem działanie (zaniechanie) przy wykonywaniu władzy publicznej, 2) szkoda, oraz 3) adekwatny związek przyczynowy między tak określoną przyczyną sprawczą a szkodą.

Poszkodowany winien zatem wykazać, że poniósł szkodę przez działanie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej czynności, oraz że szkoda wyrządzona została działaniem niezgodnym z prawem.

Nowe rozwiązanie kodeksowe nie pozostawia wątpliwości co do tego, że w sferze odpowiedzialności Skarbu Państwa mieszczą się także szkody wyrządzone wydaniem niezgodnego z prawem prawomocnego orzeczenia, czy wynikające z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy. W wypadku rozstrzygnięć nieprawomocnych, które podlegają kontroli instancyjnej, to przede wszystkim do strony należy wykorzystanie odpowiednich środków procesowych aby wyeliminować wadliwe rozstrzygniecie, zanim uzyska ono prawomocność. Przyjęcie innego stanowiska musiałoby prowadzić do zakwestionowania założeń i zasad procedury sądowej. Operowanie kryterium „niezgodności z prawem” co do każdej wadliwości nieprawomocnego, podlegającego kontroli instancyjnej rozstrzygnięcia i poszukiwanie na tej podstawie odpowiedzialności odszkodowawczej nie znajduje uzasadnienie w przepisach prawa jak i dorobku judykatury.

W ocenie Sądu powód nie udowodnił bezprawności działania funkcjonariuszy pozwanego Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w S., Sądu Okręgowego w W., Sądu Apelacyjnego w W. i Sądu Rejonowego w S. rozumianej jako działanie obiektywnie niezgodnego z prawem. Twierdzenia pozwu w tym przedmiocie były całkowicie gołosłowne, pomijając już fakt, że powód nie wskazał precyzyjnie sprawy w której takie działania miałyby mieć miejsce, poza wypisaniem sygnatur spraw które w większości pokrywały się. Nie uczynił tego również pełnomocnik powoda.

Zgodnie z art. 6 k.c . ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zaznaczyć należy, iż przepis ten jest normą o charakterze iuris cogentis, a więc bezwzględnie obowiązującą, przesądzającą w określonych sytuacjach o sposobie wyrokowania sądu w postaci oddalenia powództwa.

Przenosząc wyżej przedstawione stwierdzenia na grunt niniejszego postępowania wskazać należy, że powód powołując się na określone w pozwie okoliczności, nie uczynił zadość obowiązkowi nałożonemu na niego przez normę art.6 k.c. obligującą do udowodnienia określonych faktów, mających znaczenie dla jego interesów prawnych. Powód dopatrywał się podstawy swych roszczeń w bezprawnych działaniach funkcjonariusza pozwanego polegających na odmowie ustanowienia pełnomocnika z urzędu, odmowie zwolnienia od kosztów, czy odmowie doprowadzenie na rozprawę. Podejmowane przez stronę pozwaną powyższe czynności przewidziane są przepisami prawa, podlegają kontroli instancyjnej, nie mogą zatem być uznane za działania bezprawne.

To rzeczą strony powodowej było wykazać istnienie pierwszej i najważniejszej bo determinującej dalsze, z przesłanek odpowiedzialności z art.417 k.c. Obowiązkowi temu nie sprostał ani powód formułując treść pozwu, ani pełnomocnik powoda. W treści pisma procesowego z dnia 22 października 2012r. ograniczając się jedynie do złożenia wniosku o wyznaczenie dla powoda na podstawie art. 118 § 4 adwokata lub radcy prawnego celem odbycia osobistego spotkania z powodem i ustalenia zakresu i podstawy jego roszczenia, zapominając iż to jego rolą zważywszy na rozkład ciężaru dowodowego było zapoznanie się z aktami i wskazanie na czym miało polegać bezprawne działanie (zaniechanie) pozwanego.

W oparciu o tak przedstawiony materiał dowodowy, w żadnym razie nie można było uznać jakoby postępowanie funkcjonariuszy Skarbu Państwa cechowało się bezprawnością, a tylko bezprawność działania rodzi prawo do odszkodowania.

Podkreślenia dodatkowo wymaga również zachowanie powoda, który odmówił udziału w rozprawie przed Sądem Rejonowym w Wejherowie celem przesłuchania w charakterze strony i tym samym ustosunkowania się do twierdzeń pozwanego zawartych w odpowiedzi na pozew oraz na okoliczność dochodzonego żądania i określenia faktów z których wywodzi obowiązek zapłaty przez pozwany Skarb Państwa 100.000zł.

Dodatkowo nadmienić należy, że nie zostały spełnione także przesłanki wynikającej z treści przepisów art. 448 kc w zw. z art23 kc i art.24 kc, gdyż działania pozwanego nie można było i z tego punktu widzenia ocenić również jako bezprawnego.

W niniejszej sprawie, jeszcze raz wymaga podkreślenia treść art. 6 kc, który stanowi, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguła powyższa powtórzona została w art. 232 kpc, zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W orzeczeniu z 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76 z glosą A. Z., P.. 1998, nr 1-2, s. 204 i nast., Sąd Najwyższy stwierdził zaś, iż rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Zgodnie z wymaganiami rzetelnego procesu pozwany miał zapewnioną realną możliwość przedstawienia swoich racji, wykazując zaś brak troski o własne interesy winien liczyć się z następstwami z takiej postawy wynikającymi.

Już tylko wyłącznie na marginesie należy dodać, iż powód we wszystkich sprawach, które wytacza, a których aktualnie przed Sądem Okręgowym w S. toczy się kilkanaście spraw obejmujących żądanie zasądzenia odszkodowania od różnych pozwanych w związku z ich rzekomym bezprawnym zachowaniem wobec powoda, uzasadnia doznaniem w ich wyniku tego samego rodzaju cierpień fizycznych i psychicznych skutkujących pogorszeniem stanu jego zdrowia, i jednocześnie podejmuje działania procesowe które mają uniemożliwić Sądowi wydanie w sprawie ostatecznego rozstrzygnięcia .

Z uwagi na powyższe, należało orzec jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach nie opłaconej pomocy prawnej z urzędu dla pełnomocnika strony powodowej Sąd orzekł na podstawie § 19 i § 6 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, przyznając pełnomocnikowi kwotę 3.600 zł powiększonej o VAT (punkt 2 sentencji wyroku).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc w związku z art. 108 kpc. Zgodnie z art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę jest zobowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie niezbędne koszty procesu. Do kosztów tych zalicza się zgodnie z art. 99 kpc w zw. z art. 98 § 3 kpc wynagrodzenie pełnomocnika. O kosztach Sąd orzekł w pkt 3 wyroku, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 § 1 kpc. Skoro strona powodowa w całości przegrała proces, to powinna ona zwrócić pozwanemu poniesione przez nich koszty związane z celową obroną jego praw przed sądem, na które złożyły koszty wynagrodzenia fachowego pełnomocnika w wysokości 3600 zł (art. 99 w zw. z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu).

Wytoczenie oczywiście nieuzasadnionego powództwa generuje co do zasady koszty, z których poniesieniem powód winien się liczyć. W tej sytuacji zła kondycja finansowa powoda nie świadczy o istnieniu szczególnie uzasadnionego przypadku, o którym mowa w art.102 kpc, pozwalającym na nie obciążanie go kosztami procesu (vide; post. SA w G. z dnia 20.07.2011r. sygn. (...)).

Na oryginale właściwy podpis.