Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2013 roku

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marii Walkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2013 roku

sprawy S. S. (1)

oskarżonego z o czyn z art. 148 § 1 k.k., i art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 15 listopada 2012 roku sygn. akt III K 26/12

uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego S. S. (1) i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Brzegu pierwotnie postawił zarzut zabójstwa Z. P. (1) oskarżonemu J. H.. Zarzucił mu popełnienie zbrodni z art. 148 § 1 k.k. i art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., polegającej na tym, że w dniu 24/25 października 2002 r. w B., woj. (...), działając z zamiarem ewentualnym zabójstwa pobił Z. P. (1) w ten sposób, że zadawał uderzenia rękami, nogami oraz przedmiotem w postaci kija po całym ciele, powodując między innymi stłuczenie powłok i mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu po stronie prawej, złamanie wieloodłamowe żeber po stronie prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie kości ramiennej prawej, stłuczenie mięśni kończyny górnej prawej, złamanie brzegu prawego talerza biodrowego oraz szereg innych urazów ciała, które to w konsekwencji doprowadziły do krwotoku do dróg oddechowych, upośledziły ruchomość klatki piersiowej i poprzez zatkanie dróg oddechowych spowodowały niewydolność oddechową i poprzez pozostawienie nagiej Z. P. (1) w niskiej temperaturze skutkowały jej śmiercią, przy czym w/w używając środków opisanych wcześniej, doprowadził Z. P. (1) do poddania się innej czynności seksualnej w ten sposób, że dotykał ją w obrębie narządów płciowych i gryzł po piersiach (k. 1191-1198).

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2005r. sygn. III K – 120/03 Sąd Okręgowy w Opolu uniewinnił oskarżonego J. H. od zarzucanego mu czynu i kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa (k. 1647-1670).

W wyniku apelacji prokuratora, wyrokiem z dnia 10 maja 2005r. sygn. akt II Ka – 113/05 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uchylił orzeczenie Sądu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania (k. 1685-1691).

W ponownym procesie, Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 10 maja 2005r. sygn. akt II Ka – 113/05 jeszcze raz uniewinnił oskarżonego J. H. od postawionego mu zarzutu (k. 1950-1951, 1959-1991). Wspomniane orzeczenie nie było już kwestionowane przez strony procesowe, gdyż w toku postępowania ujawniono okoliczności, z których wynikało, że sprawcami przestępstwa mogą być inne osoby.

Prokurator Rejonowy w Brzegu wszczął wobec nich śledztwo (k. 18-19), po czym oskarżył R. P. (1) i S. S. (1) (k. 2095-2107) o to, że :

I.  w nocy z 24/25 października 2002r. w B., woj. (...), działając z zamiarem bezpośrednim zabójstwa oraz wspólnie i w porozumieniu pobili Z. P. (1) w ten sposób, że zadawali uderzenia rękami, nogami oraz przedmiotem w postaci zerwanego z drzewa konaru po całym ciele, powodując między innymi stłuczenia powłok i mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu po stronie prawej, złamanie wieloodłamowe żeber po stronie prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie kości ramiennej prawej, stłuczenie mięśni kończyny górnej prawej, złamanie brzegu prawego talerza biodrowego oraz szeregu innych urazów ciała, które w konsekwencji doprowadziły do krwotoku do dróg oddechowych, upośledziły ruchomość klatki piersiowej, a poprzez zatkanie dróg oddechowych spowodowały niewydolność oddechową i poprzez pozostawienie nagiej Z. P. (1) w niskiej temperaturze skutkowały jej śmiercią, przy czym w/w , używając środków opisanych wcześniej doprowadzili Z. P. (1) do poddania się innej czynności seksualnej w ten sposób, że po rozebraniu do naga dotykali ją w obrębie narządów płciowych, zaś S. S. (1) przypalał jej sutki, tj. o przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. i art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;

a nadto R. P. (1) o to, że :

II.  w dniu 14 kwietnia 2007r. w B., woj. (...), działając w celu zmuszenia funkcjonariuszy Policji C. K. oraz P. O. do zaniechania podjęcia czynności służbowej, związanej z interwencją oraz zatrzymaniem, kopnął w drzwi radiowozu, szarpał C. K. oraz P. O. za mundur, zaś prawą ręką usiłował uderzyć P. O. w twarz, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na zastosowanie wobec niego chwytów obezwładniających, przy czym jednocześnie znieważył w/w funkcjonariuszy Policji słowami wulgarnymi, tj. o przestępstwo z art. 224 § 2 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;

III.  w dniu 16 marca 2007r. w B., woj. (...) na ul. (...) groził M. M. oraz J. K. pozbawieniem życia w celu wywarcia wpływu na w/w, którzy zostali przesłuchani w charakterze świadków w toczącym się postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Opolu w sprawie III K 85/05 oraz w śledztwie Ds. 240/07, tj. o przestępstwo z art. 245 k.k.;

IV.  w dniu 17 marca 2007r. w B., woj. (...) na ul. (...) groził M. M. oraz J. K. pozbawieniem życia w celu wywarcia wpływu na w/w, którzy zostali przesłuchani w charakterze świadków w toczącym się postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Opolu w sprawie III K 85/05 oraz w śledztwie Ds. 240/07, tj. o przestępstwo z art. 245 k.k.;

V.  w dniu 27 marca 2007r. w B., woj. (...) na ul. (...) groził M. M. oraz J. K. pozbawieniem życia w celu wywarcia wpływu na w/w, którzy zostali przesłuchani w charakterze świadków w toczącym się postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Opolu w sprawie III K 85/05 oraz w śledztwie Ds. 240/07, tj. o przestępstwo z art. 245 k.k.;

oraz S. S. (1) o to, że :

VI.  w marcu 2007r. w B. w mieszkaniu przy ul. (...), wbrew przepisom ustawy, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udzielił R. P. (1) środka odurzającego w postaci 2 gram amfetaminy wartości 80 zł, za którą R. P. (1) zapłacił 100 zł, tj. przestępstwa z art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

Wyrokiem z dnia 2 września 2008r. sygn. akt III K – 158/07 (k. 3134-3139, 3188-3274) Sąd Okręgowy w Opolu orzekł następująco:

I.  uznał oskarżonego R. P. (1) za winnego tego, że w nocy z 24/25 października 2002r. w B., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, pobił Z. P. (1) w ten sposób, że zadawał jej po całym ciele uderzenia rękami oraz zerwanym z drzewa konarem, powodując między innymi stłuczenia powłok i mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu po stronie prawej, złamanie wieloodłamowe żeber po stronie prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie kości ramiennej prawej, stłuczenie mięśni kończyny górnej prawej, złamanie brzegu prawego talerza biodrowego oraz szeregu innych urazów ciała, które w konsekwencji doprowadziły do krwotoku do dróg oddechowych, upośledziły ruchomość klatki piersiowej, a poprzez zatkanie dróg oddechowych spowodowały niewydolność oddechową, nieustalona zaś osoba przypalała Z. P. (1) sutki i poprzez pozostawienie nagiej Z. P. (1) w niskiej temperaturze skutkowały jej śmiercią, tj. przestępstwa z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 3 k.k. skazał go na karę 7 lat pozbawienia wolności;

II.  uznał oskarżonego R. P. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie II aktu oskarżenia, z tym że czyn ten zakwalifikował z art. 224 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 222 § 1 k.k. i art. 226 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 224 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 skazał go na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

III.  uznał R. P. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie V aktu oskarżenia, tj. przestępstwa z art. 245 k.k. i za to na podstawie art. 245 k.k. skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  uniewinnił oskarżonego R. P. (1) od zarzutów popełnienia przestępstwa z art. 245 k.k. opisanych w punktach: III i IV aktu oskarżenia i w tym zakresie kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa;

V.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu R. P. (1) karę łączną 8 lat pozbawienia wolności;

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu R. P. (1) na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, a mianowicie od 1 kwietnia 2007r. do 2 kwietnia 2007r. oraz od dnia 14 kwietnia 2007r. do dnia 2 września 2008r. , przy czym jeden dzień pozbawienia wolności odpowiada jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

VII.  uniewinnił S. S. (1) od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. i art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. opisanego w punkcie I aktu oskarżenia oraz od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii opisanego w punkcie VI aktu oskarżenia i w tej części kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa;

VIII.  zwolnił oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych.

W wyniku apelacji wniesionej na niekorzyść obu oskarżonych przez Prokuratora Rejonowego w Brzegu oraz przez obrońcę oskarżonego R. P. (1) w części dotyczącej kary, wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2009r. sygn. akt II AKa – 73/09 (k. 3330-3337) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uchylił zaskarżony wyrok wobec oskarżonych:

a)  R. P. (1) w zakresie czynu przypisanego w punkcie 1 części dyspozytywnej wyroku (punkt I części wstępnej wyroku),

b)  S. S. (1) w zakresie czynów opisanych w punktach: I i VI części wstępnej wyroku,

i w tym zakresie sprawę oskarżonych przekazał Sądowi Okręgowemu w Opolu celem ponownego rozpoznania, stwierdzając jednocześnie, że kara łączna (punkt 5 wyroku) dotycząca oskarżonego R. P. (1) utraciła moc. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy wobec oskarżonego R. P. (1). Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączono kary pozbawienia wolności wymierzone w punktach: 2 i 3 zaskarżonego wyroku oskarżonemu R. P. (1) i wymierzono mu karę łączną roku pozbawienia wolności, zaliczając na jej poczet – na podstawie art. 63 § 1 k.k. – okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 01 kwietnia 2007r. do dnia 02 kwietnia 2007r. i od dnia 14 kwietnia 2007r. do dnia 12 kwietnia 2008r.. Zwolniono oskarżonego R. P. (1) od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy w wyniku apelacji oskarżonego S. S. (1), wyrokiem z dnia 8 czerwca 2010r. sygn. akt III K – 49/09 (k. 3767-3770, 3791-3815) Sąd Okręgowy w Opolu:

I.  uznał oskarżonych: R. P. (1) i S. S. (1) za winnych tego, że w nocy 24/25.10.2002r. w B. woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu pobili Z. P. (1) w ten sposób, że obaj zadawali jej po całym ciele uderzenia rękoma oraz zerwaną z drzewa gałęzią, powodując między innymi stłuczenia powłok i mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu po stronie prawnej, złamania wieloodłamowe żeber po stronie prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie kości ramiennej prawej, stłuczenia mięśni kończyny górnej prawej, złamanie brzegu prawego talerza biodrowego oraz szereg innych urazów ciała, które w konsekwencji doprowadziły do krwotoku dróg oddechowych, upośledziły ruchomość klatki piersiowej, a poprzez zatkanie dróg oddechowych spowodowały niewydolność oddechową, zaś S. S. (1) przypalał Z. P. (1) sutki, po czym pozostawili Z. P. (1) nagą w niskiej temperaturze, co doprowadziło do jej śmierci, tj. przestępstwa z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył:

⚫

R. P. (1) – 6 lat pozbawienia wolności z zaliczeniem tymczasowego aresztowania od 13.04.2008r. do 8.06.2010r.;

⚫

S. S. (1) – 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  oskarżonego S. S. (1) uznał za winnego tego, że w marcu 2007r. w B., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzielił R. P. (1) 2 gramy amfetaminy o wartości rynkowej 80 zł. za którą R. P. (1) miał mu zapłacić 100 zł. tj. winnym przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy z 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu rok pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. i art. 63 § 1 k.k. wymierzył S. S. (1) jako karę łączną 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem tymczasowego aresztowania od 16.04.2007r. do 2.09.2008r.;

IV.  na podstawie art. 46 § 2 k.k. zasądził od oskarżonych: R. P. (1) i S. S. (1) na rzecz oskarżyciela posiłkowego po 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

V.  zwolnił oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych.

Powyższy wyrok uprawomocnił się w stosunku do oskarżonego R. P. (1), gdyż żadna ze stron procesowych nie wniosła od niego apelacji.

Natomiast apelację wniósł oskarżony S. S. (1) i rozpoznając ją Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 26 października 2010r. sygn. akt II AKa – 298/10 (k. 3865-3879) zmienił zaskarżony wyrok co do oskarżonego S. S. (1), a na podstawie art. 435 k.p.k. także i do oskarżonego R. P. (1) w ten sposób, że uchylił orzeczony wobec nich w punkcie V na podstawie art. 46 § 2 k.k. środek karny w postaci zasądzonego zadośćuczynienia na rzecz Z. B.. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy, zwalniając oskarżonego S. S. (1) od ponoszenia kosztów sądowych za drugą instancję i zaliczając wydatki związane z tym postępowaniem na rachunek Skarbu Państwa.

W wyniku kasacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego S. S. (1), Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 1 lutego 2012r. sygn. V K.K. – 192/11 (k. 4015-4020) uchylił orzeczenia sądów obu instancji w stosunku do oskarżonego S. S. (1) i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając sprawę po raz kolejny, Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 15 listopada 2012r. s ygn. akt III K – 26/12 (k. 4233-4235, 4241-4286) orzekł następująco:

1)  uznał oskarżonego S. S. (1) za winnego tego, że w nocy z 24/25 października 2002 roku w B., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z R. P. (1) pobił Z. P. (1) w ten sposób, iż obaj zadawali jej po całym ciele uderzenia rękoma oraz zerwaną z drzewa gałęzią, powodując między innymi stłuczenia powłok i mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu po stronie prawej, złamanie wieloodłamowe żeber po stronie prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie kości ramiennej prawej, stłuczenie mięśni kończyny górnej prawej, złamanie brzegu prawego talerza biodrowego oraz szeregu innych urazów ciała, które w konsekwencji doprowadziły do krwotoku do dróg oddechowych, upośledziły ruchomość klatki piersiowej, a poprzez zatkanie dróg oddechowych spowodowały niewydolność oddechową, zaś S. S. (1) przypalał Z. P. (1) sutki, po czym pozostawili nagą Z. P. (1) w niskiej temperaturze, co doprowadziło do jej śmierci, to jest uznał oskarżonego S. S. (1) za winnego popełnienia przestępstwa z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 3 k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) lat i (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2)  uznał oskarżonego S. S. (1) za winnego tego, ze w marcu 2007r. w B., w mieszkaniu przy ul. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzielił R. P. (1) środka odurzającego w postaci dwóch gramów amfetaminy o ówczesnej wartości rynkowej 80 zł za które R. P. (1) miał mu zapłacić 100 zł to jest uznaje oskarżonego S. S. (1) za winnego popełnienia przestępstwa z art. 59 ust 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 59 ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierza oskarżonemu S. S. (1) karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

3)  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone w punktach: 1 i 2 wyroku i wymierzył oskarżonemu S. S. (1) karę łączną 6 (sześciu) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

4)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu S. S. (1) na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 16 kwietnia 2007r. do 2 września 2008r.;

5)  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości.

Powyższy wyrok zaskarżyła obrońca z wyboru oskarżonego S. S. (1), adw. E. K., która powołując się na przepisy art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. orzeczeniu temu zarzuciła:

Zaskarżonemu wyrokowi na mocy art. 438 pkt 2-3 k.p.k. zaskarżonemu zarzucam:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że oskarżony S. S. (1) w nocy 24/25 października 2002r. w B., działając wspólnie i w porozumieniu z R. P. (1) dokonał pobicia ze skutkiem śmiertelnym Z. P. (1), zaś błąd ten był wynikiem dowolnej, abstrahującej od zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oceny dowodu z zeznań i wyjaśnień R. P. (1), zeznań J. L. i A. P. (wcześniej L.);

2)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że R. P. (1) w pozaprocesowych wypowiedziach informował, że pobicia dokonał z osobą "z baraków" w celu ukrycia tożsamości S. S. (1), zaś błąd ten był wynikiem dowolnej, abstrahującej od zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oceny dowodu z zeznań i wyjaśnień R. P. (1) oraz M. M.;

3)  naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 7 k.p.k. co miało wpływ na treść wyroku, poprzez dokonanie oceny dowodów wbrew zasadom wyrażonym w tym przepisie, co skutkowało dowolną i sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceną materiału dowodowego w postaci zeznań i wyjaśnień R. P. (1), zeznań J. L., A. P. (wcześniej L.), W. T.;

4)  naruszenie przepisów postępowania, a to art. 410 k.p.k., co miało wpływ na treść wyroku, poprzez pominięcie dowodów z zeznań świadków A. Z. (1), J. H., W. T., A. P. (L.) w zakresie w jakim nie rozpoznała oskarżonego, dowodów z ekspertyz kryminalistycznych, bilingów telefonicznych, list obecności oskarżonego w pracy;

5)  naruszenie przepisów postępowania, a to art. 442 § 2 k.p.k., co miało wpływ na treść wyroku poprzez nieuwzględnienie wniosków obrońcy i prokuratora o bezpośrednie przesłuchanie świadka J. H.;

6)  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż S. S. (1) w marcu 2007r. w B. przy ulicy (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej udzielił R. P. (1) środka odurzającego w postaci amfetaminy, zaś błąd ten był wynikiem dowolnej, abstrahującej od zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oceny dowodu z zeznań i wyjaśnień R. P. (1);

7)  naruszenie przepisów postępowaniu, a to art., 410 k.p.k., co miało wpływ na treść wyroku poprzez pominięcie treści opinii biegłej K. S. z dnia 19 czerwca 2007r., z której wynika, że R. P. (1) od 2004r. nie zażywał środków odurzających;

8)  naruszenie przepisów postępowania, a to art. 442 § 3 k.p.k. co miało wpływ na treść wyroku, poprzez niewykonanie wszystkich wskazań Sądu Najwyższego zawartych w uzasadnieniu wyroku z dnia 1 lutego 2012r. sygn. akt V K.K. – 192/11;

9)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że oskarżony S. S. (1) działając wspólnie i w porozumieniu z R. P. (1) spowodowali u pokrzywdzonej Z. P. (1) rany tłuczone wargi, łuku brwiowego lewego, wybroczyn podspojówkowych, ogniskowych podbiegnięć krwawych powłok głowy, podbiegnięć krwawych mięśni języka, przy czym błąd ten jest wynikiem dowolnych ustaleń nie mających pokrycia w zebranym w sprawie materiałem dowodowym;

10)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że oskarżony S. S. (1) działając wspólnie i w porozumieniu z R. P. (1) pobił Z. P. (1) w ten sposób, że obaj bili ją rękoma po całym ciele, przy czym błąd ten był wynikiem dowolnych ustaleń nie mających pokrycia w zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca oskarżonego S. S. (1) wniosła o:

1)  uniewinnienie oskarżonego od obu zarzucanych mu czynów;

2)  ewentualnie – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego S. S. (1) zasługuje na uwzględnienie co do wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

I. Warunkiem uznania za prawidłowe ocen materiału dowodowego jest respektowanie zasady swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Jak wielokrotnie podkreślano w doktrynie i orzecznictwie, przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3.09.1998r. sygn. V KKN 104/98 – Prokuratura i Prawo 1999, nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Łodzi z 20.03.2002r. sygn. II AKa 49/02 – Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, poz. 29).

Odnosząc się do kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego S. S. (1) za przestępstwo z art. 158 § 3 k.k. wydaje się możliwe przeprowadzenie jeszcze dodatkowych czynności dowodowych, pozwalające na zweryfikowanie tezy, czy oskarżony S. S. (1) był obecny w miejscu przestępstwa, to znaczy w miejscu odnalezienia zwłok Z. P. (1) i czy nie pozostawił tam swoich śladów. Mimo wykonanych dotychczas ekspertyz kryminalistycznych wydaje się bowiem możliwe przeprowzdenie dodatkowych badań w tym zakresie.

Z protokołu śledczych oględzin miejsca ujawnienia zwłok Z. P. (1), przeprowadzonych w dniu 25 października 2002r. (k. 576-586, 985-991; dokumentacja fotograficzna – k. 358, 542-543, 835-849, 1046-1063 ) wynika, że policjanci odnaleźli i zabezpieczyli szereg przedmiotów z garderoby denatki: damski but koloru czarnego, damski naszyjnik koloru pomarańczowego, aksamitne spodnie koloru granatowo – czarnego, jasnoniebieski sweter, bluzkę tego samego koloru, sweter koloru jasno-siwego. W pobliżu obudowy lodówki znaleziono pomadkę do ust, stanik koloru białego, czerwono – różową opaskę, sweter koloru czerwono – różowego, białą, kraciastą chusteczkę oraz prostokątne, plastikowe lusterko.

Ze względu na sposób życia Z. P. (1) oraz porę roku, niczym niecodziennym nie było to, że mogła ona mieć na sobie dwa swetry, które mogły zostać rozrzucone przez sprawców, którzy w trakcie pobicia rozebrali kobietę do naga. Wśród znalezionych rzeczy, do denatki mogły zatem należeć następujące części odzieży:

1)  spodnie aksamitne koloru granatowego znalezione pod kubkami plastikowymi (ślad nr 9 z protokołu oględzin – k. 987);

2)  sweter koloru jasnoniebieskiego znaleziony w krzakach w odległości około 15 metrów (ślad nr 16 z protokołu oględzin – k. 988);

3)  sweter koloru różowo – czerwonego znaleziony około 5 metrów od lodówki, gdzie znajdowały się zwłoki (ślad nr 26 z protokołu oględzin – k. 990).

Jeszcze podczas śledztwa, wymienione wyżej ślady poddano oględzinom przez technika kryminalistyki z udziałem biegłej z zakresu badań biologicznych dr B. B. z Katedry medycyny Sądowej A.M. we W. (k. 1603-1604). W trakcie tych oględzin na zabezpieczonych częściach odzieży ujawniono włosy, a mianowicie:

1)  na spodniach aksamitnych koloru granatowego znalezionych pod kubkami plastikowymi (ślad nr 9 z protokołu oględzin – k. 987), ujawniono na lewej nogawce włos lub jego fragment i oznaczono jako ślad nr 9.1 (k. 1603);

2)  na swetrze koloru jasnoniebieskiego znalezionym w krzakach w odległości około 15 metrów (ślad nr 16 z protokołu oględzin – k. 988), ujawniono szereg włosów i oznaczono jako ślady 16.1 (k. 1603);

3)  na swetrze koloru różowo – czerwonego znalezionym około 5 metrów od lodówki, gdzie znajdowały się zwłoki (ślad nr 26 z protokołu oględzin – k. 990), ujawniono włosy i oznaczono jako ślady nr 26.1 (k. 1604).

Wypada zauważyć, że podczas tych samych oględzin zabezpieczonych śladów, poddano oględzinom spodnie dresowe koloru ciemnego, oznaczone jako ślad nr 35 w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 1185-1186 akt sprawy. Były to spodnie zabezpieczone od oskarżonego J. H., którego jako pierwszego w tej sprawie postawiono w stan oskarżenia i zabezpieczono je w protokole zatrzymania rzeczy z dnia 25.10.2002r. (k. 660-661, odpis – k. 997-998). Oznaczono je podczas oględzin z udziałem biegłej z zakresu badań biologicznych dr B. B. z Katedry medycyny Sądowej A.M. we W. jako ślad nr 35.1 (k. 1604).

Następnie wspomniane włosy zostały poddane ekspertyzie biologicznej laboratorium Kryminalistycznego KWP w K. (k. 1607-1612). Badania te wykazały, że:

1)  włosy o numerach: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 zabezpieczone na swetrze koloru jasnoniebieskiego znalezionym w krzakach w odległości około 15 metrów (ślad nr 16 z protokołu oględzin – k. 988), oznaczone jako ślad 16.1 (k. 1603) są włosami ludzkimi, pochodzącymi z głowy i posiadają swoje odpowiedniki morfologiczne wśród włosów pobranych z głowy Z. P. (1). Jednak mimo tego biegli stwierdzili, że przeprowadzone badania naukowe wykazały, że na głowie jednej osoby znajdują się włosy o różnej budowie morfologicznej, jak również na głowach różnych osób występują włosy o identycznej budowie morfologicznej (k. 1611v). Oznacza to, że celowe byłoby poddanie wskazanych włosów badaniom morfologicznym po raz wtóry, celem stwierdzenia, czy nie wykazują one podobieństw morfologicznych do włosów oskarżonego S. S. (1) albo czy zdecydowanie nie pochodzą od niego;

2)  włosy o numerach: 9 i 10 zabezpieczone na swetrze koloru różowo – czerwonego znalezionym około 5 metrów od lodówki, gdzie znajdowały się zwłoki (ślad nr 26 z protokołu oględzin – k. 990), oznaczone jako ślady nr 26.1 (k. 1604) są włosami ludzkimi, pochodzącymi z głowy i posiadają swoje odpowiedniki morfologiczne wśród włosów pobranych z głowy Z. P. (1). Jednak mimo tego biegli stwierdzili, że przeprowadzone badania naukowe wykazały, że na głowie jednej osoby znajdują się włosy o różnej budowie morfologicznej, jak również na głowach różnych osób występują włosy o identycznej budowie morfologicznej (k. 1611v). Oznacza to, że celowe byłoby poddanie wskazanych włosów badaniom morfologicznym po raz wtóry, celem stwierdzenia, czy nie wykazują one podobieństw morfologicznych do włosów oskarżonego S. S. (1) albo czy zdecydowanie nie pochodzą od niego;

3)  włos nr 1 zabezpieczony na spodniach aksamitnych koloru granatowego znalezionych pod kubkami plastikowymi (ślad nr 9 z protokołu oględzin – k. 987), ujawniono na lewej nogawce włos lub jego fragment i oznaczono jako ślad nr 9.1 (k. 1603) jest włosem ludzkim pochodzącym z tułowia i nie kwalifikował się do badań genomowego DNA z uwagi na śladową ilość otoczki cebulki włosowej lub jej zupełny brak, natomiast nadawał się do badania mitochondrialnego DNA. Wspomniany włos poddano badaniom biologicznym w Instytucie (...) w B. celem stwierdzenia czy nie należy do oskarżonych: R. P. (1) lub S. S. (1) (k. 2077-2080). Badania dały wynik negatywny z powodu zbyt małej ilości lub degradacji DNA, a włos w całości zużyto do badań (k. 2080);

4)  włos o numerze 11 zabezpieczony na spodniach dresowych koloru ciemnego, oznaczony jako ślad nr 35.1, zabezpieczonych od J. H. w protokole zatrzymania rzeczy z dnia 25.100.2002r. (k. 660-661, odpis – k. 997-998), jest włosem ludzkim, pochodzącym z głowy i posiadał swoje odpowiedniki morfologiczne wśród włosów pobranych z głowy Z. P. (1). Taki ślad mógł zatem wskazywać nie tylko na kontakt J. H. z pokrzywdzoną w dniu jej śmierci, czego nie wykluczał, ale także uprawdopodabniać prawdziwość jego pierwszych wyjaśnień ze śledztwa, w których przyznał się do jej pobicia (k. 701-707);

5)  włosy o numerach: 12, 13, 14, 15, 16 zabezpieczone na spodniach dresowych koloru ciemnego, oznaczonych jako ślad nr 35 w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 1185-1186 akt sprawy, zabezpieczonych od J. H. w protokole zatrzymania rzeczy z dnia 25.100.2002r. (k. 660-661, odpis – k. 997-998), są włosami ludzkimi pochodzącymi z tułowia i nie kwalifikowały się do badań genomowego DNA z uwagi na śladową ilość otoczki cebulki włosowej lub jej zupełny brak, natomiast nadawał się do badania mitochondrialnego DNA. Całkowicie zrezygnowano z badań mitochondrialnego DNA włosów zabezpieczonych na spodniach J. H., nie tylko w kierunku obecności włosów Z. P. (1), a także włosów oskarżonego R. P. (1), z góry przesądzając, że nie mógł on brać udziału w przestępstwie wspólnie z J. H..

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, wobec zakresu zebranego materiału dowodowego, wskazującego na winę i sprawstwo oskarżonego S. S. (1), który sprowadza się wyłącznie do pomówień współoskarżonego R. P. (1) oraz jego zeznań w charakterze świadka, nie można pominąć żadnego dowodu, który mógłby wskazywać bezpośrednio na obecność oskarżonego S. S. (1) na miejscu przestępstwa albo na jego kontakt ze Z. P. (1) w dniu jej śmierci.

Oznacza to, w ponownym procesie, potrzebę ponownego powołania biegłych z zakresu badań biologicznych celem przeprowadzenia badań włosów zabezpieczonych na odzieży znalezionej na miejscu ujawnienia zwłok denatki i ustalenia:

1)  czy włosy o numerach: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 zabezpieczone na swetrze koloru jasnoniebieskiego znalezionym w krzakach w odległości około 15 metrów (ślad nr 16 z protokołu oględzin – k. 988), oznaczone jako ślad 16.1 (k. 1603) wykazują podobieństwo morfologiczne do włosów oskarżonego S. S. (1) albo czy zdecydowanie nie pochodzą od niego;

2)  czy włosy o numerach: 9 i 10 zabezpieczone na swetrze koloru różowo – czerwonego znalezionym około 5 metrów od lodówki, gdzie znajdowały się zwłoki (ślad nr 26 z protokołu oględzin – k. 990), oznaczone jako ślady nr 26.1 (k. 1604) wykazują podobieństwo morfologiczne do włosów oskarżonego S. S. (1) albo czy zdecydowanie nie pochodzą od niego.

Tylko przeprowadzenie wspomnianych badań wypełni wymogi pełnego oraz wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, zgodnie z dyrektywami art. 7 k.p.k..

II. Nawet, gdyby wspomniane wyżej badania biologiczne nie przyniosły zdecydowanych wyników, możliwa jest merytoryczna ocena wartość wyjaśnień oskarżonego R. P. (1) i jego zeznań w charakterze świadka, jednak powinny one być ocenione ze szczególną wnikliwością i odpowiednim krytycyzmem.

Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.), prawidłowość ocen dowodowych, w tym także prowadzących do przełamania zasady domniemania niewinności oskarżonego (art. 5 § 1 k.p.k.), jest szczególnie istotna, gdy w realiach sprawy jedynym bezpośrednim dowodem winy oskarżonego jest pomówienie przez innego oskarżonego (w tym ewentualnego współsprawcę przestępstwa). Zwracano na to wielokrotnie uwagę w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych oraz w doktrynie.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w zachowującym w pełni aktualność wyroku z 11 października 1977r. sygn. VI KRN – 235/77: „ Ocena wiarygodności pomówienia wymaga ze strony sądu szczególnej ostrożności, gdyż pomówienie nie stanowi dowodu pełnowartościowego, chyba że jest ono jasne i konsekwentne, a ponadto znajduje potwierdzenie w innych dowodach bezpośrednich lub pośrednich, przy czym nie bez znaczenia jest też osobowość pomawiającego. Prawdziwość pomówienia może być kwestionowana także ze względu na osobiste zainteresowanie pomawiającego, zmierzające np. do przerzucenia winy na inną osobę lub nawet zmniejszenia winy własnej” (LEX nr 21750).

Z kolei, w postanowieniu z 3 marca 1994r. sygn. II KRN – 8/94 Sąd Najwyższy wyraził następujące stanowisko: „1. Pomówienie współoskarżonego może być uznane za pełnowartościowy dowód tylko wówczas, gdy w kontekście określonych ustaleń nie jest sprzeczne z innymi dowodami, a przede wszystkim nie relacjonuje różnych wersji tego samego zdarzenia. 2. Przy ocenie dowodu z pomówienia powinna obowiązywać nie zasada nieograniczonego zaufania, lecz zasada nieufności dopóty, dopóki treść pomówienia nie została uwiarygodniona w trybie art. 3 § 1 [obecnie art. 4] k.p.k. Sam fakt złożenia przez współoskarżonego wyjaśnień obciążających inną osobę nie dowodzi bowiem, że okoliczności i fakty w nich zawarte rzeczywiście miały miejsce, lecz stanowi jedynie informację o faktach wymagających potwierdzenia lub wyłączenia za pomocą środków przewidzianych w ustawie procesowej” (Wokanda 1994, nr 8, s. 17).

Sąd Najwyższy zwracał także uwagę, że „n iezależnie od rodzaju pomówienia (umownie określone jako proste względnie złożone), obowiązkiem sądu orzekającego jest ów dowód oceniać ze szczególną wnikliwością i z rozważeniem, czy istnieją dowody potwierdzające bezpośrednio lub choćby pośrednio owo pomówienie, a nadto - czy wyjaśnienia pomawianego są logiczne i nie wykazują chwiejności albo czy nie są wręcz nieprawdopodobne” (wyrok z dnia z 28.11.1978r., sygn. VI KRN – 246/78 – OSNPG 1979, z. 4, poz. 64; podobnie wyroki SN: z 6.02.1970r., sygn. IV KR – 249/69 – OSNKW 1970, z. 4-5, poz. 46; z 15.02.1985r., sygn. IV KR – 25/85 – OSNKW 1985, z. 11-12, poz. 103 oraz z 24.01.1986r., sygn. IV KR – 355/85 – OSNPG 1987, z. 3, poz. 37).

Również w niniejszej sprawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 1 lutego 2012r. sygn. V K.K. – 192/11, zapadłego w wyniku uwzględnienia kasacji obrońcy oskarżonego S. S. (1) (k. 4015-4020), Sąd Najwyższy jednoznacznie dał wyraz temu, że jedynym dowodem obciążającym tego oskarżonego są pomówienia współoskarżonego R. P. (1) złożone na poszczególnych etapach postępowania karnego bezpośrednio wobec organów procesowych (k. 71-74,76-78, 86-88, 95, 133-134, 172-176, 300-304, 312-314, 420-421, 426-427,520-521, 2025-2028, 2286-2292, 2385, 3326, 3461-3466), ale także wypowiedzi pozaprocesowe R. P. (1) wobec świadków występujących w tej sprawie: J. L., S. D., A. P. (poprzednio L.), M. M., W. T., B. K. i I. M., jak również A. Z. (2) i J. C. (1) oraz świadka K. R. – konkubiny oskarżonego.

Wykonując zalecenia Sądu Najwyższego co do zakresu postępowania dowodowego w celu wyjaśnienia, w jaki sposób oskarżony R. P. (1) określał drugiego ze sprawców, należy mieć na uwadze, że:

1)  tylko świadków: J. L. – najbliższego kolegę i A. P. (L.) – późniejszą żonę informował, że drugim sprawcą jest oskarżony S. S. (1) i wskazywał żonie tego oskarżonego, a po zatrzymaniu ujawnił tożsamość oskarżonego S. S. (1) policjantowi S. D. przy pierwszych czynnościach z jego udziałem;

2)  innym osobom – świadkom: M. M., W. T., B. K., I. M. i K. R. mówił, że drugim sprawcą był ktoś „ z baraków” a czasami nawet mówił o „ kumplach”, a świadkowi J. C. (2), że to był „ chłopaczek”;

3)  świadek J. H. słyszał od B. K., W. T., M. M. i innych osób, że sprawcami mieli być (...) i (...), czyli R. P. (1) i J. L..

Potrzeba wyjaśnienia wspomnianych okoliczności niewątpliwie wymagała także bezpośredniego przesłuchania świadków:

1)  J. H. z ujawnieniem jego wyjaśnień i zeznań złożonych w trakcie postępowania (k. 60-61, 2538-2544), w tym w zakresie odniesienia się do rozmów w innymi osobami, kto był sprawcą pobicia Z. P. (1), a także dlaczego jej włos znalazł się na spodniach J. H.;

2)  J. R. z ujawnieniem jej zeznań złożonych w trakcie postępowania (k. 29-31, 346-347, 686-689, 1487-1490, 1833, 2479-2485, 3596-3597), która zeznała, że to R. P. (1) groził śmiercią Z. P. (2) przed zdarzeniem;

3)  A. Z. (2) z ujawnieniem jego zeznań złożonych w trakcie postępowania (k. 354-355), który zeznał, że uczestniczył w spotkaniu R. P. (1) z J. L. w piekarni, gdzie miało dojść do rozmów, kto zabił Z. P. (1);

4)  J. C. (1) z ujawnieniem jego zeznań złożonych w trakcie postępowania (k. 181-183, 2647-2649, 3486-3487), który zeznał, ze słyszał bezpośrednio od R. P. (1), że pobił Z. P. (1) z „ chłopaczkiem”.

Na tym tle, krytycznie należy ocenić fakt nierozpoznania przez Sąd I instancji wniosków dowodowych obrońcy oskarżonego S. S. (1) (k. 4115) oraz Prokuratora Rejonowego w Brzegu (k. 4117). W dalszym toku procesu Sąd Okręgowy w ogóle się do nich nie odniósł, choć mogły być istotnymi dowodami dla oceny prawdomówności świadka R. P. (1) (a także prawdziwości jego wyjaśnień w charakterze oskarżonego).

Nie ulega wątpliwości, że brak odniesienia się do wniosku dowodowego w formie postanowienia wraz z uzasadnieniem z reguły stanowi rażące naruszenie przepisu art. 170 k.p.k., szczególnie wówczas, gdy uniemożliwia kontrolę dopuszczalności takiego wniosku dowodowego i jego merytorycznej zasadności w konkretnym postępowaniu karnym. Zwracał na to uwagę Sąd Najwyższy w szeregu orzeczeniach, a jako przykład niech posłuży wyrok z dnia 26 czerwca 2006r. sygn. III K.K. – 65/02: „ Sąd ad quem nie wydał postanowienia o oddaleniu wniosków dowodowych i nie przeprowadził żądanych dowodów. W ten sposób rażąco naruszył prawo procesowe, w postaci art. 170 § 3 kpk. Obligował on bezwzględnie sąd drugiej instancji do wydania postanowienia o oddaleniu wniosków dowodowych, co mogło nastąpić zarówno przed rozprawą apelacyjną na posiedzeniu, a także na rozprawie apelacyjnej (art. 368 in fine k.p.k. w zw. z art. 458 k.p.k.). Postanowienie takie winno było zawierać, w myśl ogólnej reguły wyrażonej w art. 94 § 1 pkt 5 k.p.k., uzasadnienie wskazujące już to podstawę oddalenia wniosków, już to argumenty przemawiające za takim rozstrzygnięciem" (LEX nr 78833; podobnie wyrok SN z dnia 11 lipca 2006 r. sygn. III KK 440/05 – LEX nr 193014).

Niewątpliwie istotne dla wyjaśnienia prawdomówności wyjaśnień i zeznań R. P. (1) będzie analiza treści opinii psychologicznej biegłej K. S. (k. 379-382, 2946-29480, 3661-3662) która wskazywała na próbę symulowania odpowiedzi przez R. P. (1) na proste pytania testowe, aby uzyskać gorsze wyniki testu. Może to wskazywać na instrumentalne działanie ze strony R. P. (1). Słusznie podniosła w apelacji obrońca oskarżonego S. S. (1), że ocena osobowości osoby pomawiającej jej klienta musi być pełna, także w oparciu o oceny biegłej psycholog, czego zdecydowanie zabrakło w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Tylko taka ocena pozwoli na prawidłową weryfikację relacji R. P. (1) na temat współudziału oskarżonego S. S. (1) w śmiertelnym pobiciu Z. P. (1).

III. Nie można zaakceptować sposobu ujawnienia dowodów w trybie art. 442 § 2 k.p.k. przez Sąd Okręgowy w Opolu na rozprawie w dniu 30 października 2012r. (k. 4219). W treści postanowienia wskazano, że Sąd I instancji „ postanowił na podstawie art. 442 § 2 k.p.k. ujawnić dowody niemające wpływu na uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania”. Jednak zarówno w postanowieniu, jak w dalszej części protokołu rozprawy nie wskazano o jakie dowody chodzi.

Taki sposób formułowania postanowienia i w konsekwencji ujawnienia dowodów uniemożliwia w ogóle kontrolę instancyjną, jakie dowody zostały rzeczywiście ujawnione i czy Sąd Okręgowy dopełnił obowiązku wszechstronnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy (art. 4 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k.), jak również rażąco narusza prawo oskarżonego do obrony (art. 6 k.p.k.), gdyż w istocie uniemożliwia mu odniesienie się do poszczególnych dowodów co gwarantuje mu przepis art. 386 § 2 k.p.k..

Wskazane uchybienie jest istotne tym bardziej, że już w wyroku z dnia 26 października 2010r. sygn. akt II AKa – 298/10 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu zwracał uwagę na nieprawidłowe ujawnianie przez Sąd Okręgowy w Opolu materiału dowodowego w trybie art. 442 § 2 k.p.k. (k. 3865-3879).

Zaskarżony wyrok żelazo uchylić także w odniesieniu do zarzutu z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, gdyż skazanie oparte było w tym zakresie wyłącznie na wyjaśnieniach i zeznaniach R. P. (1), które muszą być poddane wszechstronnej weryfikacji.

Mając powyższe na uwadze, uchylono zaskarżony wyrok wobec oskarżonego S. S. (1) i sprawę przekazano do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu (art. 437 § 2 k.p.k.).

IV. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, uwzględniając stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 1 lutego 2012r. sygn. V K.K. – 192/11 (k. 4015-4020), a także stanowisko Sądu Apelacyjnego wyrażone w niniejszym wyroku, Sąd Okręgowy w Opolu przeprowadzi następujące czynności dowodowe:

1)  dopuści dowód z opinii biegłych z zakresu badań biologicznych celem przeprowadzenia badań włosów zabezpieczonych na odzieży znalezionej na miejscu ujawnienia zwłok denatki i ustalenia:

a)  czy włosy o numerach: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 zabezpieczone na swetrze koloru jasnoniebieskiego znalezionym w krzakach w odległości około 15 metrów (ślad nr 16 z protokołu oględzin – k. 988), oznaczone jako ślad 16.1 (k. 1603) wykazują podobieństwo morfologiczne do włosów oskarżonego S. S. (1) albo czy zdecydowanie nie pochodzą od niego;

b)  czy włosy o numerach: 9 i 10 zabezpieczone na swetrze koloru różowo – czerwonego znalezionym około 5 metrów od lodówki, gdzie znajdowały się zwłoki (ślad nr 26 z protokołu oględzin – k. 990), oznaczone jako ślady nr 26.1 (k. 1604) wykazują podobieństwo morfologiczne do włosów oskarżonego S. S. (1) albo czy zdecydowanie nie pochodzą od niego.

2)  przesłucha na rozprawie głównej świadków: R. P. (1), J. L., S. D., A. P. (L.), M. M., W. T., B. K., I. M., K. R., a w razie odmiennego zeznania przez świadków albo niepamięci istotnych okoliczności, postąpi w myśl art. 391 § 1 k.p.k., a następnie wezwie ich do odniesienia się do odczytanych uprzednich zeznań, w tym do wyjaśnienia rozbieżności i określenia, które z oświadczeń popierają, zaś których nie potwierdzają i dlaczego;

3)  przesłucha świadków: J. H., J. R., A. Z. (2) i J. C. (1), a w razie odmiennego zeznania przez świadków albo niepamięci istotnych okoliczności, w trybie art. 391 § 1 k.p.k. ujawnieni ich poprzednio złożone ze zeznania w trakcie postępowania, wskazane we wcześniejszym fragmencie uzasadnienia wyroku;

4)  ujawni opinie psychologiczne biegłej K. S. (k. 379-382, 2946-29480, 3661-3662) oraz oceni je pod kątem osobowości R. P. (1), występowania u niego uczuć wyższych: wyrzutów sumienia, empatii, odpowiedzialności za inne osoby np. poprzez ukrywanie przez wiele lat danych współsprawcy, z powodu ciąży jego dziewczyny, urodzenia dziecka itp., a w konsekwencji oceni wiarygodność co do wskazania przez R. P. (1) oskarżonego S. S. (1) jako współsprawcy przestępstwa;

5)  wysłucha strony co do konieczności przesłuchania innych świadków, a także w sposób właściwy odniesie się do ewentualnych wniosków dowodowych stron, przy czym będzie mógł poprzestać na ujawnieniu w trybie art. 442 § 2 k.p.k. tych zeznań, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku;

6)  ujawniając w trybie art. 442 § 2 k.p.k. dowody niemające wpływu na uchylenie wyroku, wskaże skrupulatnie ujawnione w tym trybie dowody, pozwalając oskarżonemu na skorzystanie z uprawnień procesowych przewidzianych w art. 386 § 2 k.p.k.;

7)  oceni wszystkie dowody, w tym przemawiające na korzyść oskarżonego;

8)  będzie miał na względzie okoliczności wymienione przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 26 października 2010r. sygn. akt II AKa – 298/10 (k. 3865-3879):

a)  w punktach od 1 do 5 na s. 15-16 motywów (poddające w wątpliwość sprawstwo S. H. S.),

b)  w punktach od 1 do 7 na s. 16-17 motywów (świadczące o winie oskarżonego S. H. S.), przy czym dodać tu trzeba, że R. P. nigdy nie wymienił innego nazwiska współsprawcy niż S. H. S.).

V. Rozpoznanie pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego S. S. (1) byłoby przedwczesne i w trybie art. 436 k.p.k. należało się ograniczyć do uchybień wskazanych wyżej, wystarczających do wydania rozstrzygnięcia przez sąd odwoławczy.

Jednak rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy w Opolu powinien szczególną uwagę zwrócić na zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych postawione w apelacji obrońcy oskarżonego (strona 2-3 apelacji – k. 4290-4291 akt sprawy), a mianowicie jakie obrażenia ciała spowodowali ewentualni sprawcy u Z. P. (1), a także czy obaj ewentualni sprawcy bili pokrzywdzoną rękami po głowie i całym ciele.

W ślad za obrońcą należy dostrzec, że w części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku (k. 4234) przypisano oskarżonemu S. S. (1) to, że obaj sprawcy zadawali Z. P. (1) po całym ciele uderzenia rękoma oraz zerwaną z drzewa gałęzią, powodując między innymi stłuczenia powłok i mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu po stronie prawej, złamanie wieloodłamowe żeber po stronie prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie kości ramiennej prawej, stłuczenie mięśni kończyny górnej prawej, złamanie brzegu prawego talerza biodrowego oraz szeregu innych urazów ciała, które w konsekwencji doprowadziły do krwotoku do dróg oddechowych, upośledziły ruchomość klatki piersiowej, a poprzez zatkanie dróg oddechowych spowodowały niewydolność oddechową, zaś S. S. (1) przypalał Z. P. (1) sutki, po czym pozostawili nagą Z. P. (1) w niskiej temperaturze, co doprowadziło do jej śmierci. W części dyspozytywnej nie przypisano zatem oskarżonemu S. S. (1) kopania pokrzywdzonej.

Tymczasem, na stronach 3-4 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k. 4243-4244 akt sprawy) Sąd Okręgowy wskazał, że „ S. S. (1) zażądał od Z. P. (1) by, zrobiła mu laskę, jednak ona odmówiła. Wówczas S. S. (1) kopnął ją w głowę, wskutek czego pokrzywdzona upadła na ziemię tracąc na chwilę przytomność. R. P. (1) kilkakrotnie uderzył ją otwartą dłonią w twarz, chcąc, by kobieta odzyskała przytomność. Następnie, P. i S. rozebrali pokrzywdzoną rozrzucając wokoło części jej garderoby. W tym czasie Z. P. (1) broniła się, odpychała napastników, szarpała się z nimi. R. P. (1) i S. S. (1) przenieśli Z. P. (1) w miejsce, w którym znajdowała się porzucona stara obudowa po lodówce. S. S. (1) wyciągnął zapalniczkę i zaczął przypalać sutki Z. P. (1). Następnie obaj złapali ją za ręce i nogi i włożyli do pustej obudowy lodówki w ten sposób, że leżała ona na plecach, zaś nogi wystawały jej poza obudowę, po czym obaj poszli przez teren „wikliniarni” w stronę sklepu na ulicy (...). Po drodze, w odległości około 40 – 50 metrów od miejsca zdarzenia, S. S. (1) zobaczył na nogawce swoich spodni ślady krwi, powstałe prawdopodobnie po kopnięciu kobiety w głowę. Wtedy obaj mężczyźni zawrócili, urywając po drodze z rosnącego w pobliżu drzewa gałąź i ponownie podeszli do pokrzywdzonej. Wyciągnęli Z. P. (1) z obudowy lodówki na ziemię, w tym czasie kobieta była przytomna, szarpała się, mówiła bełkotliwie, żeby ją zostawić w spokoju i nie bić. Mimo to obaj mężczyźni zadali Z. P. (1) po dziesięć uderzeń zerwaną gałęzią. Uderzali z dość dużą siłą, celując w tułów, choć faktycznie razy trafiały także w ręce, biodro, pośladki i udo. Po pobiciu Z. P. (1) mężczyźni ponownie chwycili ją za ręce i nogi i wrzucili do obudowy lodówki” (podkreśl. Sądu Apel. – k. 4243-4244). Oznacza to, że wyrok Sądu Okręgowego w Opolu zawierał zasadniczą rozbieżność co do istotnego elementu zdarzenia, a mianowicie kopania pokrzywdzonej przez oskarżonego S. S. (1), a następnie dalszą eskalację agresji, gdy stwierdził on, że w wyniku kopnięcia zakrwawił sobie spodnie.

Rozbieżność tę Sąd Okręgowy w Opolu powinien usunąć przy ponownym rozpoznaniu sprawy.