Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anatol Gul

Sędziowie: SO Barbara Nowicka

SO Grażyna Kobus

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2013 roku w Świdnicy

na posiedzeniu niejawnym

zażalenia pozwanej I. G.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 4 kwietnia 2013 roku, sygn. akt I C 2012/12

o nieobciążaniu powódki kosztami procesu

w sprawie z powództwa I. Ł.

o zapłatę

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2013 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 2012/12, Sąd Rejonowy w Wałbrzychu – w związku z cofnięciem pozwu – umorzył postępowanie w sprawie z powództwa I. Ł. przeciwko I. G. o zapłatę oraz opierając się na treści przepisu art. 102 k.p.c. nie obciążył powódki kosztami postępowania w sprawie. W uzasadnieniu postanowienia, w odniesieniu do orzeczenia o kosztach procesu, wskazał, że powódka przedłożyła aktualne zaświadczenie lekarskie, z którego wynika, iż przeszła udar, jest całkowicie niezdolna do pracy i do samodzielnej egzystencji, a jej stan zdrowia pogorszył się na tyle, że nie może ona odbywać podróży celem stawienia się w Sądzie.

W zażaleniu na zawarte w powyższym postanowieniu rozstrzygnięcie o kosztach procesu pozwana zarzuciła, że wytaczając powództwo powódka winna była się liczyć z kosztami, jakie się z tym wiążą. Wskazała, że z uwagi na roszczenie powódki i skierowanie sprawy na drogę sądową poniosła związane z tym koszty procesu, a w szczególności koszty zastępstwa adwokackiego (jej pełnomocnik napisał w niniejszej sprawie odpowiedź na pozew, a zatem formalnie przystąpił do jej reprezentowania). Wobec zatem faktu, że powódka cofnęła pozew, powinna pokryć koszty związane z jej zastępstwem procesowym. Podnosząc powyższe pozwana wniosła o uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W odpowiedzi na zażalenie powódka podniosła, że jest osobą w podeszłym wieku (80 lat), schorowaną, podupadającą coraz bardziej na zdrowiu, a nadto wskazała, że utrzymuje się ze świadczeń emerytalnych w wysokości 1.317, 59 zł, przy czym – przedstawiając na to stosowne dowody z dokumentów – podała, że koszty utrzymania mieszkania (opłaty za czynsz i media) oraz wydatki na lekarstwa wynoszą około 842, 86 zł, a pozostała kwota, tj. 474, 73 zł, zostaje jej na żywność i odzież. W jej ocenie przedstawione przez nią okoliczności stanowią szczególnie uzasadniony przypadek w rozumieniu art. 102 k.p.c. i wykazują, iż nie byłaby w stanie pokryć kosztów zastępstwa procesowego pozwanej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Podzielić należy stanowisko pozwanej, że wytaczając powództwo powódka winna się była liczyć z ewentualną koniecznością poniesienia kosztów procesu, a z uwagi na fakt złożenia przez nią oświadczenia o cofnięciu pozwu pomimo braku uzyskania od pozwanej zaspokojenia roszczenia, uznać ją należy za przegrywającą proces, co pozwalałoby na obciążenie jej obowiązkiem zwrotu pozwanej poniesionych przez nią kosztów postępowania po myśli przepisu art. 98 § 1 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik sporu. Niewątpliwe jest również to, że pozwana istotnie poniosła w niniejszej sprawie koszty zastępstwa procesowego przez profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem. Niemniej jednak sąd odwoławczy aprobuje stanowisko Sądu I instancji, który prawidłowo ocenił, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy zastosowanie powinien znaleźć przepis art. 102 k.p.c., pozwalający na odstąpienie od nałożenia na powódkę obowiązku zwrotu tych kosztów. W myśl tej ostatniej regulacji w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Nie konkretyzuje on pojęcia "wypadków szczególnie uzasadnionych", pozostawiając ich kwalifikację sądowi, który uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy, powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości i rozważyć, czy w danym przypadku zachodzą przesłanki uzasadniające takie odstępstwo. Wskazuje się, iż okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim przez pryzmat zasad współżycia społecznego, brać zaś należy pod uwagę zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem postępowania, jak też te dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony, tj. fakty będące „na zewnątrz” procesu, przy czym nie jest konieczne łączne ich zaistnienie. Mają to być przy tym okoliczności szczególne, a więc wyjątkowe, skoro strona procesu, na korzyść której zapadło rozstrzygnięcie, nie ma otrzymać zwrotu poniesionych przez siebie kosztów.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, iż obciążanie powódki kosztami postępowania (kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez pozwaną) byłoby nieuzasadnione jeśli się zważy przede wszystkim na sytuację życiową powódki, która to sytuacja w istocie rzutowała na przyczynę cofnięcia przez nią pozwu. Powódka niewątpliwie wykazała stosownymi dokumentami, których zresztą skarżąca nie kwestionowała, nie tylko, że jest osobą starszą, całkowicie niezdolną do pracy i trwale niezdolną do samodzielnej egzystencji, ale przede wszystkim, że jej stan zdrowia, już po zainicjowaniu przedmiotowego procesu, uległ pogorszeniu w ten sposób, że aktualnie nie jest ona w stanie odbyć podróży do Sądu. Powódka nie czuje się również w związku z tym na siłach, aby nadal prowadzić spór sądowy, co też jasno wynika z jej pisma procesowego z dnia 25 marca 2013 roku zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu. Przy rozstrzyganiu w przedmiocie kosztów procesu nie można było zatem abstrahować od tej właśnie przyczyny, dla której powódka w istocie zrezygnowała z dalszego prowadzenia postępowania. Okoliczności te prawidłowo ocenił Sąd Rejonowy wywodząc z nich słuszny wniosek, że zawarte w odpowiedzi na pozew żądanie pozwanej zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (a więc – stosownie do treści § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu /Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348 z późn. zm./ – kwoty 1.200 zł) nie mogło zostać uwzględnione. Stanowisko to jest tym bardziej zasadne jeśli się zważy na dodatkowo podniesione w odpowiedzi na zażalenie argumenty powódki o jej nienajlepszej sytuacji materialnej, która również rzutuje na możliwość poniesienia przez nią tych kosztów w wysokości, w jakiej ich zwrotu domagała się pozwana.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art . 397 § 2 zd. 1 k.p.c., oddalił zażalenie.