Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Ewa Lisowiec delegowana do pełnienia obowiązków sędziego Sądu Okręgowego w Toruniu

Protokolant: : st. sekr. sądowy E. H.-M.

po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 2013 r. w Toruniu

sprawy z powództwa Ł. L., A. L. (1), T. L., H. L., K. I.

przeciwko (...) Bank (...)

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1. pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy tj. bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony w dniu 1 grudnia 2003r. przez wierzyciela (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną w W. Oddział Centrum w B., któremu Sąd Rejonowy w Golubiu D. postanowieniem z dnia 31 marca 2004r. w sprawie I Co 130/04 nadał klauzulę wykonalności - w części tj. co do powodów K. I. i Ł. L. których odpowiedzialność wobec pozwanego wynika z postanowienia z dnia 8 września 2005r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Golubiu D. w sprawie I Ns 123/05 o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym dnia 26 stycznia 2005r. dłużniku R. L. i z tym zastrzeżeniem, że odpowiedzialność solidarna K. I. i Ł. L. z pozostałymi dłużnikami nie może przekroczyć wartości stanu czynnego spadku tj. nie może być wyższa niż kwota 285.750 złotych; nadto ustala że na dzień orzekania wierzyciel został zaspokojony z masy spadkowej po R. L. na kwotę 123.718,00 zł;

2. oddala powództwa w pozostałym zakresie;

3. znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego;

4. nie obciąża powodów H. L., A. L. (1) i T. L. kosztami procesu należnymi pozwanemu;

5. nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 14.633,00 zł (czternaście tysięcy sześćset trzydzieści trzy złote ) tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych;

6. pozostałymi nie uiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 1316/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 6 lipca 2012 roku powód Ł. L. wniósł przeciwko pozwanej (...) Bank (...) S.A. w W. pozew o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego: bankowego tytułu egzekucyjnego Centrum w B. z dnia 1 grudnia 2003r. o nr 173. Pozew zawierał także żądanie zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych, zabezpieczenia powództwa i wezwanie do udziału w sprawie po stronie powoda pozostałych spadkobierców R. L. tj. H. L., T. L., A. L. (1) i K. I..

W uzasadnieniu żądania wskazano, że na podstawie w/w tytułu wykonawczego komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Golubiu-Dobrzyniu J. M., na wniosek pozwanej, w dniu 16 czerwca 2004r., wszczęła postępowanie egzekucyjne przeciwko m.in. R. L., celem wyegzekwowania kwoty 731.639,48zł wraz z ustawowymi odsetkami. R. L. zmarł 26 stycznia 2005r. Zgodnie z treścią postanowienia Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu z dnia 8 września 2005r. spadek po nim nabyli z mocy ustawy: żona H. L. w ¼ części oraz dzieci: K. I., Ł. L., T. L. oraz A. L. (1) po 3/16 każde z nich. Jednocześnie podjęte zostało, z udziałem spadkobierców, zawieszone wcześniej postępowanie egzekucyjne. Chociaż żaden ze spadkobierców nie złożył odpowiedniego oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku, to jednak z uwagi na fakt, iż powód Ł. L. w chwili otwarcia spadku była osobą niepełnoletnią, spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza przez wszystkich spadkobierców (art. 1015 § 2 kc w zw. z art. 1016 kc ). Dlatego też odpowiedzialność wszystkich spadkobierców ograniczona jest tylko do wysokości stanu czynnego spadku ustalonego w spisie inwentarza. W stosownym spisie inwentarza stan czynny masy spadkowej oszacowano na 571.200,00zł. Zdaniem powoda jest on w rzeczywistości o połowę mniejszy (285.600,00zł) ponieważ komornik dla ustalenia stanu czynnego spadku wzięła pod uwagę ogólną wartość nieruchomości, które stanowiły wspólność majątkową H. i R. L., a dziedziczeniu podlegał jedynie udział R. L. w wysokości ½ w posiadanych nieruchomościach. W wyniku przeprowadzonych przez komornika licytacji szczegółowo wymienionych w pozwie nieruchomości uzyskano dotychczas kwotę 293.028,00zł. Wartość ta przekracza kwotę określającą górną granicę odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe R. L. wynoszącą – zdaniem powoda - 285.600,00zł. Tym samym dalsze prowadzenie egzekucji nie jest już możliwe. W rzeczywistości trwa ona jednak nadal. W konsekwencji wytoczenie niniejszego powództwa uzasadnia norma zawarta w art. 840 § 1 pkt 2 kpc.

Na mocy postanowienia z dnia 12 lipca 2012r. zabezpieczono powództwo przez zawieszenie postepowania egzekucyjnego, a na mocy drugiego postanowienia z 12 07 2012r. (k. 43 ) w trybie 195 § 2 kpc o toczącym się postępowaniu zawiadomiono H. L., K. I., T. L. oraz A. L. (1).

Osoby te złożyły oświadczenia o wstąpieniu do sprawy (k. 63-67).

W odpowiedzi na pozew (k. 73-75) pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o oddalenie powództwa w części obejmującej zobowiązania wynikające z zaskarżonego tytułu wykonawczego innych dłużników oraz obejmujące zobowiązania powoda do wysokości wartości czynnej spadku oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu takiego stanowiska wskazano, że odpowiedzialność innych niż powód osób z w/w tytułu wykonawczego wynika: w przypadku T. L. z zawartej umowy kredytu, w przypadku pozostałych – z udzielonego poręczenia. Odpowiedzialność ta jest więc znacznie szersza od odpowiedzialności wynikającej ze spadkobrania. Już choćby z tego względu żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości jest nieuzasadnione. Dalej pozwana wskazała, iż – jej zdaniem – podaną przez powoda kwotę 293.028,00zł uzyskaną tytułem dotychczasowej sprzedaży nieruchomości należy podzielić przez 2. Nieruchomości te nie stanowiły własności spadkodawcy, lecz współwłasność małżonków H. i R. L.. Do spadku weszła więc jedynie połowa z nich i z licytacji uzyskano dotychczas kwotę 146.514 zł. W sytuacji gdy wartość czynna spadku określona w spisie inwentarza wynosi 571.200 zł żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności jest również z tego względu nieuzasadnione. Wedle pozwanej powód mógłby domagać się jedynie ograniczenia egzekucji do wartości czynnej spadku, jednak aż do osiągnięcia tej kwoty egzekucja – zdaniem pozwanej – może być nadal prowadzona.

W piśmie procesowym z dnia 1 października 2012r. (k. 160-161) pozwana stanęła na stanowisku, iż globalna kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości istotnie wyniosła 293.028,00zł, jednakże na zaspokojenie długów spadkowych dla wierzyciela została przeznaczona jedynie jej część tj. 247.435,93 zł. Różnica stanowi koszty postępowania egzekucyjnego, które potrącił komornik. Pozwana podtrzymała też wcześniejszą argumentację, zgodnie z którą tylko połowa z uzyskanej ze sprzedaży kwoty (w tym wypadku z 247.435,93 zł) może być uznana za kwotę stanowiącą spłatę długu spadkowego przez osoby odpowiadające z dobrodziejstwem inwentarza tj. czyli 123.718 zł.

Na terminie rozprawy w dniu 5 grudnia 2012r. (k. 191-192) powodowie T. L., A. L. (1) oraz H. L. zgodnie wnieśli o pozbawienie wykonalności spornego tytułu wykonawczego jedynie w stosunku do K. I. oraz Ł. L.. Oświadczyli, że nie wnoszą o to w stosunku do siebie.

W piśmie procesowym z dnia 22 kwietnia 2013r. (k. 340-342) pozwana ostatecznie sprecyzowała swoje stanowisko. Stwierdziła, iż wnosi o oddalenie powództwa w stosunku do powodów K. I. i Ł. L. w części obejmującej kwotę 161.883,04 zł i pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w części przekraczającej tę kwotę oraz o oddalenie powództwa w całości w stosunku do pozostałych powodów tj. T. L., A. L. (1) oraz H. L.. Motywując powyższe stwierdzono, iż wartość czynna spadku w istocie wynosiła 285.600 zł, a nie 571.200 zł. Jednakże pozwana nie posiadała o tym wcześniej wiedzy z winy strony powodowej. W tej sytuacji, skoro wartość czynna spadku została ustalona na kwotę 285.600zł, a do tej pory od powodów odpowiadających jako spadkobiercy R. L. (tj. K. I. i Ł. L.) uzyskano 123.717,96zł, to na podstawie zaskarżonego tytułu wykonawczego nadal można egzekwować od nich 161.883,04 zł. Wniesiono też o zasądzenie kosztów procesu.

Postanowieniem z 4 01 2013 zmieniono orzeczenie w przedmiocie zabezpieczenia i podjęto postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 521/04 w stosunku do pozwanych T. L., A. L. (1) oraz H. L..

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 10 października 2002r. została zawarta umowa kredytu nr 202-127-2-I/193/02 pomiędzy T. L., a (...) Bank (...) S.A. w W. na kwotę 800.000 zł. Umowa ta została poręczona przez H. L., R. L., A. L. (2), A. L. (1) oraz M. L..

( dowód:

- umowa kredytu – k. 81-84v,

- oświadczenia poręczycieli – k. 85-88v )

Dnia 1 grudnia 2003r. oddział Centrum w B. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko kredytobiorcy i poręczycielom o nr 173. Na podstawie tego tytułu zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności w dniu 31 marca 2004r. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Golubiu-Dobrzyniu J. M., na wniosek pozwanej, w dniu 16 czerwca 2004r., wszczęła postepowanie egzekucyjne. Postepowanie skierowano do m.in. do nieruchomości stanowiących wspólność majątkową H. i R. małż. L., oraz nieruchomości T. L., A. i A. L. (2) i innych przedmiotów majątkowych i praw opisanych we wniosku. Nieruchomości zostały zajęte.

( dowód: - bankowy tytuł egz. k. 5 akt Km 521/04

- wniosek k. 1 - 4 akt Km 521/04

- zawiadomienia o zajęciu k. 14, 27, 39 akt Km 521/04))

R. L. zmarł 26 stycznia 2005r.

(bezsporne i k. 17 akt)

Postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone.

( dowód: - postanowienie k. 60 akt Km 521/04)

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu z dnia 8 września 2005r. spadek po R. L. nabyli z mocy ustawy: żona H. L. w ¼ części oraz dzieci: K. I., Ł. L., T. L. oraz A. L. (1) po 3/16 każde z nich. Żaden ze spadkobierców nie złożył oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Ł. L. w chwili otwarcia spadku był osobą małoletnią.

(dowód: akt urodzenia i postanowienie k. 5 i 23 akt Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu I Ns 123/05 oraz k. 16 akt)

(...) SA w dniu 9 lutego 2006 wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania egzekucyjnego informując komornika, że zakończono postepowanie o stwierdzenie nabycia spadku po R. L.. Bank przedstawi komornikowi odpis postanowienia. Komornik dnia 4 września 2006r. podjął postępowanie z udziałem spadkobierców zmarłego R. L..

(dowód: wniosek (...) z zał. k. 84-85 akt Km 521/04

- postanowienie o podjęciu k. 91 akt km 521/04)

Część nieruchomości – w tym stanowiących niegdyś wspólność H. i. R. L. zlicytowano.

(bezsporne i akta Sądu Rej. w G. D. I Co 48/05 i ICo 643/07))

Ł. L. wniósł o sporządzenie spisu inwentarza. Biegły dokonał wyceny. W protokole spisu ujawniono, że stan czynny wynosi 614.100 zł, a bierny 4106.193,24 zł. W tym wartość ruchomości oznaczono na 300 zł. Ł. L. wniósł skargę na czynności komornika tj. na wadliwie sporządzony protokół spisu inwentarza. W odpowiedzi na skargę komornik ustalił, że wartość łączna nieruchomości wynosi 571.200 zł. Wartość ruchomości nie uległa zmianie.

(dowód: protokół spisu inwentarza k. 41-43 akt Km 218/11

- skarga na czynności komornika k. 72 -76 akt Km 218/11 i w aktach ICo 522/11 SR w Golubiu – Dobrzyniu

- odpowiedź komornika na skargę k. 11 akt ICo 522/11SR w Golubiu – Dobrzyniu i k. 78 akt Km 218.11)

Dnia 31 grudnia 2012 Sąd Rejonowy w Golubiu D. wydał postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza przez komornika sądowego przy SR w Golubiu Dobrzyniu po zmarłym R. L..

(dowód: postanowienie k. 16 akt ICo 803/12 Sądu Rejonowego w Golubiu Dobrzyniu)

Ustalona przez biegłego i komornika wartość na kwotę 571.200 zł dotyczy całości nieruchomości, a nie udziału zmarłego R. L..

(dowód: pismo komornika k. 237 akt)

Stan czynny spadku po R. L. wynosił 285.750 zł.

(bezsporne)

Na dzień 29 lipca 2013r. pozwana została z masy spadkowej po R. L. zaspokojona do wysokości 123.718 zł.

(bezsporne)

Działu spadku po R. L. nie dokonano.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny, w większości bezsporny, został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w sprawie oraz na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach egzekucyjnych Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Golubiu-Dobrzyniu J. M. sygn. Km 521/04 i Km 218/11, a także akt Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu o sygn. Co 522/11, I Ns 123/05, Co 48/05, Co 803/12, Co 1645/10, Co 48/05 i Co 643/07.

Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom, albowiem ich prawdziwość nie budziła wątpliwości. Nie były one kwestionowane przez strony. Nikt nie miał zastrzeżeń co do treści zawartych w tych dokumentach, a znajdujących się głównie w aktach pomocniczych spraw sądowych lub aktach egzekucyjnych. W zasadzie treść wszystkich dokumentów należała jednocześnie do kategorii okoliczności niespornych.

Na mocy z art. 229 kpc uznano też za bezsporne okoliczności przyznane przez strony.

W tej sprawie dotyczyło to okoliczności tak istotnych jak wartość stanu czynnego spadku, wielkość zaspokojenia pozwanego z masy spadkowej i fakt nie dokonania działu spadku.

Na ostatniej rozprawie – po wyjaśnieniach komornika zawartych w piśmie na k. 237 akt oraz pod wydaniu postanowienia w sprawie ICo 803/12 strony były już zgodne co do tego, że:

a/ spadkobiercy nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co skutkuje ograniczeniem odpowiedzialności K. I. i Ł. L. do wysokości stanu czynnego spadku

b/ wartość nieruchomości stanowiących wspólność majątkową H. i R. L. wynosiła 571.200 zł, a wartość ruchomości 300 zł.

c/ do masy spadkowej po R. L. wszedł udział wynoszący ½ w tych rzeczach ,

d/ wartość stanu czynnego spadku po R. L. wynosiła 571.200 + 300 podzielone na 2 tj. 285.750 zł;

e/ na dzień orzekania pozwany z masy spadkowej został zaspokojony do kwoty 123.718 zł.

f/ działu spadku po R. L. nie dokonano.

Wobec ustalenia okoliczności istotnych dla sprawy na podstawie dokumentów i zgodnych twierdzeń stron, prowadzenie dalszego postępowania dowodowego było zbędne, w tym również zbędne było przesłuchanie stron. Strona powodowa zresztą wniosek ten na ostatniej rozprawie cofnęła. Dowód ten z istoty swej subsydiarny służy wyjaśnieniu tych okoliczności które nadal pozostają – mimo przeprowadzonego postępowania dowodowego – sporne. Tu spornych okoliczności już nie było. Nie istniała więc potrzeba przesłuchania strony powodowej.

Przechodząc do rozważań prawnych nad ustalonym powyżej stanem faktycznym należy na wstępie zaznaczyć, że analiza żądań powodów odbywać się musiała z punktu widzenia treści art. 840 § 1 pkt 2 kpc. Przepis ten stanowi, między innymi, iż powództwo o pozbawienie albo ograniczenie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części dłużnik może wytoczyć, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego, a gdy tytułem tym jest orzeczenie sądowe – po zamknięciu rozprawy - nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

W świetle orzecznictwa, uprawnienie powodów – a przynajmniej części z nich – do formułowania żądania w oparciu o powołany przepis nie powinno budzić wątpliwości. I tak wg uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1985r. III CZP 49/85 „Spadkobierca dłużnika, który - po nadaniu przeciwko niemu klauzuli wykonalności - złożył oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, nie może skutecznie żądać ograniczenia klauzuli wykonalności do wartości stanu czynnego spadku (art. 1031 § 2 k.c.), bez względu na to, czy dokonano, czy też nie dokonano spisu inwentarza. Natomiast może on wytoczyć powództwo z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.”

Poza sporem było, że dłużnikiem wobec banku z mocy umowy poręczenia był m. in. R. L.. Odpowiedzialność powodów H. L., A. L. (1) i T. L. wobec pozwanego banku wynikała również z łączącej te osoby umowy zawartej bezpośrednio z pozwanym. Dokonali oni osobiście czynności bankowej, z której wynikało dochodzone przez bank roszczenie. T. L. był bowiem kredytobiorcą, a pozostali – poręczycielami.

Poręczycielami nie byli natomiast Ł. L. i K. I.. Ich odpowiedzialność względem banku wynikała z sukcesji generalnej po R. L.; to jest jedynie z faktu spadkobrania po ojcu.

Bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony był w roku 2003 przeciwko dłużnikom dokonującym czynności z bankiem (stosownie do art. 96 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe). Egzekucję wszczęto w roku 2004r. R. L. zmarł w roku 2005. Postępowanie egzekucyjne zawieszono stosownie do art. 819 § 1 kpc i na podstawie tego samego przepisu zostało ono podjęte z udziałem spadkobierców zmarłego. Od tego momentu postępowanie egzekucyjne było skierowane także przeciwko Ł. L. i K. I. i to bez potrzeby nadania przeciwko tym osobom przez sąd klauzuli wykonalności (zob. np. postanowienie SN z 2 lipca 1975r. I CZ 98/75). W takiej sytuacji jakiej dotyczył przedmiotowy stan faktyczny nie znajdowała zastosowania norma art. 779 kpc. Ten przepis w § 1 dotyczy sytuacji, gdy wierzyciel nie ma tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkodawcy, zaś w § 2 dot. sytuacji gdy tytuł przeciwko spadkodawcy ma, ale nie została wszczęta jeszcze egzekucja. Poza sporem winno więc pozostać, że jeśli spadkodawca zmarł w toku postepowania egzekucyjnego, to nie zachodzi potrzeba wszczynania postępowania klauzulowego przeciwko spadkobiercom, gdyż zastosowanie znajdzie norma art. 819 kpc zgodnie z którą organ egzekucyjny zawiesi postępowanie, a następnie podejmie je z udziałem spadkobierców (tak uwaga 4 do art. 779 komentarz do KPC część III tom IV Henryk Pietrzkowski pod red. T. Erecińskiego wyd. Lexis Nexis Warszawa 2009).

Zatem prawidłowo egzekucję skierowano przeciwko innym jeszcze podmiotom, których zobowiązanie wynikało ze spadkobrania, niemiej odpowiedzialność części tych osób nie jest pełna.

W chwili śmierci R. L. tj. w chwili otwarcia spadku, jeden ze spadkobierców był małoletni. Ł. L. w dniu śmierci ojca miał lat. 13. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku przez spadkobierców nie zostało złożone. Zatem spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza i to przez wszystkich spadkobierców (art. 1015 § 2 kc w zw. z art. 1016 kc ).

Dla odpowiedzialności H. L., T. L. i A. L. (1) była to okoliczność bez znaczenia, bowiem byli oni dłużnikami osobistymi względem banku a odpowiedzialność ich nie wynikała ze spadkobrania, lecz z dokonanej przez nich bezpośrednio czynności z bankiem.

Okoliczność ta miała natomiast istotne znaczenie dla pozostałych spadkobierców odpowiedzialnych za długi spadkowe R. L..

Skoro więc Ł. L. i K. I. nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza to odpowiedzialność ich ograniczona jest tylko do wysokości stanu czynnego spadku ustalonego w spisie inwentarza

Ł. L. wystąpił do komornika (akta Km 218/11) o dokonanie spisu inwentarza w oparciu o rozporządzenie MS z 1 października 1991r. w sprawie szczegółowego trybu postepowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza /Dz. U. 1991.92.411/. Spis został dokonany – a w sprawie I Co 803/12 Sąd Rejonowy w Golubiu – Dobrzyniu wydał postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza przez komornika sądowego przy SR w Golubiu Dobrzyniu po zmarłym R. L.. Wobec powyższego powodowie uprawnieni byli do powoływanie się na ograniczenie swej odpowiedzialności. Jednie bowiem w sytuacji braku postanowienia sądu o sporządzeniu spisu, dokonany wcześniej spis nie rodzi skutku w postaci ograniczenia odpowiedzialności spadkobiercy – tak System Prawa Prywatnego tom 10 Prawo Spadkowe pod red. B. K. uwaga 47 str. 557; tak też § 25 cyt. wyżej rozporządzenia z 1 października 1991r.

Niesporna w tej sprawie pozostawała wartość stanu czynnego spadku.

Komornik wartość wszystkich nieruchomości należących do R. i H. L.ustalił – po koreckie wywołanej skargą na czynności komornika - na kwotę 571.200 zł. Wcześniej w protokole ustalił, że wartość ruchomości R. L. i jego żony wyraża się kwotą 300 zł. Te sumy nie były kwestionowane przez strony procesu. Zostały wręcz przyznane.

Do masy spadkowej po R. L. weszła 1/2v tych rzeczy ruchomych i nieruchomych /ich wartości/.

Tym samym wartość stanu czynnego spadku wyrażała się kwotą 285.750 zł (stan bierny spadku wynosił 4.106.193,24 zł). I do tej najwyżej sumy ponoszą odpowiedzialność K. I. i Ł. L..

Bezsporne było, że nie dokonano działu spadku po R. L.. Dlatego odpowiedzialność w/w powodów pozostaje solidarna, co jest konsekwencją normy art. art. 1034 § 1, że do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Udział w spadkobraniu pozostawał więc na dzień orzekania bez znaczenia.

Strony zgodnie ustaliły, że na dzień wyrokowania pozwany został zaspokojony z masy spadkowej na kwotę 123.718 zł.

Strona powodowa domagała się pozbawienia tytułu wykonawczego całości. Powództwo nie mogło zostać uwzględnione w tej postaci, bowiem z niespornych okoliczności jednoznacznie wynikało, że pozwany ma prawo prowadzić egzekucję przeciwko K. I. i Ł. L. do wysokości zaspokojenia na kwotę 285.750 zł. Na dzień orzekania został zaspokojony jedynie do kwoty 123.718 zł. Dla porządku można jeszcze zaznaczyć, że wierzyciel nie musi już ograniczać się w egzekucji do spadku (art. 1030 kc).

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania Sąd z mocy art. 840 §1 pkt 2 kpc orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W pozostałej części powództwo oddalono /punkt 2/, przy czym oddalenie dotyczy żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości – sąd bowiem pozbawił tytuł wykonalności w części; a nadto powództwo oddalono w całości w stosunku do powodów H. L., T. L. i A. L. (1). Na rozprawie dnia 5 grudnia 2012 oświadczyli oni, że domagają się pozbawienia tytułu wykonalności wobec K. I. i Ł. L., a nie względem siebie. Oświadczenie takie znajdowało swoje uzasadnienie, bowiem jak sygnalizowano wyżej odpowiedzialność tych 3 osób wobec banku nie wynikała li tylko ze spadkobrania po R. L., lecz z dokonania przez nich osobiście i bezpośrednio z bankiem czynności bankowej. Fakt nabycia przez te 3 osoby spadku z dobrodziejstwem inwentarza dla zakresu ich odpowiedzialności nie miał żadnego znaczenia. Dlatego brak było podstaw do formułowania wniosku, iż powództwo względem nich należało uwzględnić w jakiejkolwiek części.

K. I. i Ł. L. byli reprezentowani przez fachowego pełnomocnika. Pozwany również.

Powodowie ci – mając na uwadze wartość przedmiotu sporu oznaczoną w pozwie, a kwotę do której ograniczono ich odpowiedzialność - wygrali proces w 40%.

W takiej sytuacji sąd w punkcie 3 wyroku zniósł wzajemnie miedzy nimi, a pozwanym koszty zastępstwa procesowego, bowiem ulegli sobie wzajemnie niemal w połowie (art. 100 kpc).

Pozostałych powodów nie obciążono kosztami procesu należnymi pozwanemu z mocy art. 102 kpc. Sąd miał na uwadze, że ich udział w sprawie został niejako spowodowany wnioskiem zawartym w pozwie i postanowieniem sądu o wezwaniu z 12 lipca 2012. Nadto ich sytuacja majątkowa jest bardzo trudna. Wynika to chociażby z akta pomocniczych egzekucyjnych. Majątek powodów jest systematycznie licytowany. Egzekucja trwa nadal.

Wg orzecznictwa, do okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 k.p.c. zalicza się np. precedensowy charakter sprawy, rozstrzygnięcie sporu wyłącznie na podstawie, którą sąd uwzględnił z urzędu, a także szczególnie trudną sytuację życiową i materialną strony przegrywającej, która uniemożliwia jej pokrycie kosztów należnych przeciwnikowi. Ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 102 k.p.c., ma zaś charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem sądu oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy (zob. np. orzeczenia LEX nr 1293687 i LEX nr 1299017). Sąd miał też na uwadze, że nie do końca odpowiadało prawdzie twierdzenie pozwanego, że nie dał powodu do wytoczenia sprawy, bowiem nie miał wiedzy o tym że podane przez komornika wartości nieruchomości to wartości łączne majątku H. i R. L. i nie wiedział o podstawach do nabycia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Z akt egzekucyjnych Km 521/04 wynika, że pozwany bank był wierzycielem bardzo aktywnym; on dostarczał komornikowi większość dokumentów; to w końcu także bank poinformował komornika o zakończeniu postępowania spadkowego i dostarczył komornikowi odpis postanowienia sądu. Posiadając fachową obsługę i jako profesjonalista z łatwością mógł więc dowiedzieć się o podstawach do ograniczenia egzekucji i o tym, że szacowane nieruchomości stanowiły wspólność majątkową pp. (...). Wynika to zresztą z dokumentów w aktach Km 521/04.

Dlatego sąd nie obciążył ich kosztami zastępstwa procesowego pozwanego z mocy art. 102 kpc (punkt 4 wyroku).

Powodowie byli zwolnieni od kosztów sądowych. Opłata od pozwu wynosiła 36.582 zł. Pozwany przegrał proces w 40%. Dlatego na podstawie art. 113 uoks należało pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe w postaci opłaty od pozwu w części w jakiej uległ pozwany. Oznaczało to obowiązek ściągnięcia 40% od sumy 36.582 zł tj. kwoty 14.6343 zł, o czym orzeczono w punkcie 5 wyroku.

Pozostałymi nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążono Skarb Państwa /pkt 6/.