Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2013 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko A. J.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

1.  nakazuje pozwanemu A. J. opublikować na łamach dziennika (...) na stronie 3 czcionką 14 w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku oświadczenie o następującej treści:

„Przepraszam M. K. – Prezydenta Miasta S. za to, że bezprawnie naruszyłem jego dobra osobiste podając na łamach (...) z dnia 11 kwietnia 2013 r. nieprawdziwe informacje o odbywających się w (...) Ratuszu libacjach alkoholowych, grach hazardowych oraz nielegalnych zbiórkach pieniędzy, które miały się odbywać za przyzwoleniem władz”

A. J.;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  znosi wzajemnie koszty postępowania między stronami.

Na oryginale właściwy podpis

I C 141/13

UZASADNIENIE

Powód M. K. wystąpił z pozwem o ochronę dóbr osobistych przeciwko A. J., domagając się, aby Sąd nakazał pozwanemu opublikowanie na łamach dziennika (...) na stronie 1, czcionką 18, oświadczenia o następującej treści:

„Przepraszam M. K., Prezydenta Miasta S., za to, że bezprawnie naruszyłem jego dobra osobiste insynuując na łamach dziennika (...) z dnia 11 kwietnia 2013 r. oraz w wywiadach prasowych dla portalu (...).pl z dnia 11 kwietnia 2013 r. oraz Radia (...) z dnia 10 kwietnia 2013 r., iż stoi on za podpaleniem należących do mnie samochodów bądź w jakikolwiek inny sposób inspirował sprawców tego przestępstwa. Przepraszam ponadto M. K., Prezydenta Miasta S., za to, że bezprawnie naruszyłem jego dobra osobiste podając na łamach (...) z dnia 11 kwietnia 2013 r. nieprawdziwe informacje o odbywających się w (...) Ratuszu libacjach alkoholowych, grach hazardowych oraz nielegalnych zbiórkach pieniędzy, które miałyby się odbywać za przyzwoleniem władz Miasta S..

A. J.”.

Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego A. J. na rzecz Schroniska (...) w S. kwoty 5.000 zł.

W uzasadnieniu swojego żądania powód podniósł, iż pozwany w swoich wypowiedziach udzielonych dziennikarzom (...), Radio (...) w dniach 10 i 11 kwietnia 2013 r., naruszył jego dobra osobiste, tj. cześć, jego dobre imię i dobrą sławę, sugerując, że to powód stoi za podpaleniem w dniu 9 kwietnia 2013 r. dwóch aut należących do pozwanego wyrażając się, że „to moi polityczni przeciwnicy” i że „mam przeciwników w postaci (...) polityczno-biznesowego półświatka”. W wywiadzie zamieszczonym w formie audio-wizualnej na portalu (...).pl z dnia 11 kwietnia 2013r. pozwany stwierdził, iż „za Prezydentem Miasta S. stoi silna grupa trzymająca władzę, która prawdopodobnie stała za próbą targnięcia się na jego życie i zdrowie”. W tym samym wywiadzie poinformował, że złożył w Urzędzie Miejskim dokument dotyczący nieprawidłowości, w których najprawdopodobniej ma swój udział Prezydent Miasta S., jego syn i jego kilku najbliższych biznesmenów. W wywiadzie udzielonym dla Radia (...) z dnia 10 kwietnia 2013 r. pozwany stwierdził: „Moim zdaniem bezpośrednią przyczyną tego ataku na mnie i moją rodzinę był fakt, iż dwa tygodnie temu złożyliśmy w (...) Ratuszu, w dziale kontroli pismo, w którym pokazaliśmy możliwość popełnienia przestępstwa, jak również naruszeń czy zaniechań, także działanie na szkodę miasta, przez najwyższych urzędników, w tym urzędującego Prezydenta”.

Na konferencji prasowej zorganizowanej przez pozwanego stwierdził on: „Niestety w (...) stał się symbolem nieprawidłowości. Właśnie nasze stowarzyszenie ujawniło, że odbywają się tam nielegalne gry hazardowe, libacje alkoholowe i nielegalne zbiórki pieniędzy. Wszystko za przyzwoleniem władz”.

Powyższe wypowiedzi pozwanego – w ocenie powoda – wskazują wprost, iż zdaniem A. J. powód M. K. stoi za grupą osób odpowiedzialną za próbę dokonania zbrodni na jego osobie, sugerując, że członkowie niezidentyfikowanej grupy, na której czele stoi Prezydent Miasta S. M. K., usiłowali na nim dokonać zbrodni zabójstwa.

Powód podniósł, iż całkowicie nieuprawnione jest również twierdzenie pozwanego odnoszące się do libacji alkoholowych, gier hazardowych, nielegalnych zbiórek pieniędzy, a dotyczące z pewnością odbywającego się corocznie w reprezentacyjnych salach Ratusza Miejskiego w S. Charytatywnego Balu Prezydenta Miasta S., na którym to balu są przeprowadzane charytatywne zbiórki pieniędzy.

Pozwany A. J. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości podnosząc, iż powód – będąc Prezydentem Miasta S. – kierując organami odpowiedzialnymi z porządek i bezpieczeństwo w mieście ponosi formalną i moralną odpowiedzialność za naruszenie podstawowych praw obywateli, w tym za ich bezpieczeństwo, a więc również i za bandycki napad poprzez próbę spalenia w dniu 9 kwietnia 2013 r. nieruchomości, w której pozwany przebywał wraz z rodziną.

Wskazał również pozwany, iż podejrzewa, że bezpośrednią przyczyną tego zamachu mogło być przekazanie przez niego podległemu powodowi wydziałowi kontroli (...) Ratusza dokumentu wskazującego na podejrzenia istnienia wielu nieprawidłowości w kierowanej przez powoda jednostce samorządowej.

Podkreślił pozwany, że cytowane przez powoda wypowiedzi zostały złożone przez niego następnego dnia po podpaleniu jego mienia. W trakcie pożaru został dotkliwie poparzony, noc spędził w szpitalu, gdzie przyjął dużą dawkę leków znieczulających i uspokajających.

Sąd ustalił:

W dniu 9 kwietnia 2013r. około godziny 21:00 nieznani sprawcy podpalili dwa samochody zaparkowane na posesji pozwanego A. J. i stanowiące jego własność.

W tej sprawie toczy się postępowanie wyjaśniające w Prokuraturze Rejonowej w S..

W czasie, kiedy doszło do przedmiotowego zdarzenia, trwała kampania referendalna w sprawie odwołania z urzędu Prezydenta Miasta S. powoda M. K.. W kampanię tę jako inicjator referendum był mocno zaangażowany pozwany A. J..

fakty bezsporne

W wypowiedziach udzielonych mediom, w krótki czas po tym zdarzeniu z dnia 9 kwietnia 2013 r., pozwany A. J. powiedział: „Mam przeciwników politycznych w postaci polityczno biznesowego półświatka” – wskazał, że była to pierwsza próba zastraszenia go. Na konferencji prasowej, zorganizowanej po tym zdarzeniu, między innymi wskazywał, że jest święcie przekonany, że przyczyną podpalenia i próby zniszczenia jego mienia są podejmowane przez niego działania mające na celu zwiększenie transparentności w naszym mieście (S.). Konferencję prasową rozpoczął od stwierdzenia: „Ratusz stał się symbolem nieprawidłowości”. „Właśnie nasze stowarzyszenie – kontynuował – ujawniło, że odbywają się tam nielegalne gry hazardowe, libacje alkoholowe i nielegalne zbiórki pieniędzy, a wszystko to za przyzwoleniem władz”.

Pozwany wezwał na tej konferencji powoda M. K. – Prezydenta Miasta S. do poddania się do dymisji i zarazem dodał: „Prezydent tego nie zrobi, bo stoi za nim silna grupa trzymająca władzę, która pilnuje swojego interesu i na to nie pozwoli”. Mówił również, że po tym, kiedy dwa tygodnie przed zdarzeniem złożył w Wydziale Kontroli dokumenty dotyczące dużych nieprawidłowości w naliczaniu i egzekwowaniu przez urząd opłat i podatków na kilku nieruchomościach, zaczęła się na niego urzędnicza nagonka.

Na koniec stwierdził, że jest przekonany, że osobiście nie zrobił tego żaden urzędnik ani biznesmen, ale grupa wyrostków wynajętych za określoną kwotę pieniędzy.

dowód: fakty bezsporne, materiały prasowe opublikowane w (...) z dnia 11 kwietnia 2013 r. p.t. „J.: Ktoś chciał podpalić nie tylko auta, ale i dom” ( str. 1) i str. 3 p.t. „Za podpaleniem stoi pierwsza opcja polityczna” – złożone w kopercie na k.12, wypowiedzi pozwanego dla Radia (...) z 10.04.2013 r. oraz wypowiedzi dla (...) z dnia 11.04.2013r.- transkrypcje k.13 i 14 oraz nagranie na płycie CD – k. 17 akt.

Sąd zważył:

Powództwo częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

Powód M. K. w niniejszej sprawie domaga się ochrony dóbr osobistych – dobrego imienia, które zostały naruszone przez pozwanego w wypowiedziach udzielonych mediom po próbie podpalenia przez nieznanych sprawców mienia (samochodów) należącego do pozwanego.

Podstawa prawna dochodzonych roszczeń (żądanie przeprosin i żądanie zadośćuczynienia pieniężnego) to art. 23 kc w zw. z art. 24 kc i 448 kc.

Dobra osobiste, o których mowa w art. 23 kc, ujmowane są w kategoriach obiektywnych, jako wartości niemajątkowe, ściśle związane z człowiekiem, decydujące o jego bycie, pozycji w społeczeństwie, będące wyrazem odrębności fizycznej i psychicznej. Są one nierozerwalnie związane z daną określoną osobą, jako zespół cech właściwych tej osobie, stanowiące o jej walorach, niezależnie od sytuacji, w której ta osoba się znajduje (tak m.in. SN w wyroku z dnia 6.05.2010r. II CSK 640/09) LEX Nr 598758.

Większość zarzutów stawianych przez pozwanego w wypowiedziach udzielonych mediom po zdarzeniu z dnia 9.04.2013 r. nie dotyczy wprost osoby powoda, ale nieokreślonej bliższej grupy osób – urzędników Ratusza, biznesmenów. Z wypowiedzi pozwanego wynika jedynie, że czuje się on prześladowany przez urzędników Ratusza po złożeniu przez niego zawiadomienia o nieprawidłowościach w naliczaniu i egzekwowaniu przez Urząd opłat i podatków na kilku nieruchomościach w mieście.

Brak jest natomiast jakiejkolwiek sugestii, że to właśnie powód M. K. – Prezydent Miasta S. stał za podpaleniem należących do pozwanego samochodów bądź też w jakikolwiek inny sposób (jaki?) inspirował sprawców tego przestępstwa.

Z pewnością pozwany w swoich wypowiedziach przedstawia osobę powoda M. K. – Prezydenta Miasta S. w niekorzystnym świetle (mówi o licznych nieprawidłowościach w urzędzie (Ratuszu), w którym pełni on funkcję Prezydenta Miasta, o wpływie na jego działania biznesowo-politycznego półświatka. Pozwany nie wskazał jednak – jak sugeruje powód – że to właśnie powód M. K. stał za zamachem na mienie pozwanego, czy też, że zamach ten inspirował, a to właśnie za stawianie takich zarzutów odnoszących się wprost do osoby powoda powód domagał się między innymi przeprosin od pozwanego.

Zasadne natomiast jest żądanie powoda co do przeprosin za stwierdzenie, które padło ze strony pozwanego, a dotyczące „ujawnienia, że w Ratuszu odbywają się nielegalne gry hazardowe, libacje alkoholowe i nielegalne zbiórki pieniędzy – i to za przyzwoleniem władz.

Wypowiedź ta ma charakter stanowczy, a dotyczy balu charytatywnego, który corocznie jest organizowany pod patronatem Prezydenta Miasta S., na którym zbierane są pieniądze na cele dobroczynne. Stwierdzenie przez pozwanego w sposób kategoryczny, bez przedstawienia dowodów, że organizacja balów charytatywnych jest niezgodna z prawem, bo odbywają się tam nielegalne gry hazardowe, libacje alkoholowe i nielegalne zbiórki pieniędzy, jest nadużyciem ze strony pozwanego. Bez wątpienia stwierdzenia tew kontekście, że wszystko to odbywa się za przyzwoleniem władz Ratusza, naruszają dobre imię powoda, który pełni funkcję Prezydenta Miasta S.. Pozwany, używając tego sformułowania, twierdzi wprost, że powód jako osoba publiczna zezwala na działania niezgodne z prawem w siedzibie Ratusza.

Z tego też względu Sąd uwzględnił żądanie powoda w zakresie dotyczącym złożenia przez pozwanego oświadczenia zawierającego przeprosiny za podanie w mediach nieprawdziwych informacji o odbywających się w (...) Ratuszu libacjach alkoholowych, grach hazardowych oraz nielegalnych zbiórkach pieniędzy.

Sąd oddalił żądanie powoda odnośnie zasądzenia od pozwanego na rzecz Schroniska dla (...) w S. kwoty 5.000 zł.

Zgodnie z art. 448 kc Sąd może w razie naruszenia dóbr osobistych zasądzić na żądanie tego, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny. O tym, czy i jaką kwotę zasądzić – oczywiście w ramach żądania zgłoszonego w pozwie – ustawodawca pozostawił do uznania Sądu.

Powód nie wskazał szczególnych okoliczności, które uzasadniałyby dodatkowe obciążenie pozwanego w postaci zapłaty przez niego kwoty 5.000 zł na wskazany przez powoda cel społeczny.

Podkreślić również trzeba, że żądanie powoda w zakresie żądania przeprosin zostało uwzględnione przez Sąd jedynie częściowo.

W tym stanie rzeczy Sąd, mając na uwadze zasadę proporcjonalności, uznał, iż w okolicznościach niniejszej sprawy w zupełności wystarczające jest dla usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego powoda złożenie przez pozwanego stosownego oświadczenia, przy czym oświadczenie to pozwany winien opublikować na tej samej stronie gazety i tą samą czcionką, którą użyto przy pisaniu tekstu zawierającego bezprawną wypowiedź pozwanego. Nie ma żadnych powodów, aby oświadczenie to zostało zamieszczone na pierwszej stronie gazety i przy użyciu większej czcionki, niż tekst zawierający wypowiedź pozwanego naruszającą dobra osobiste powoda.

Z uwagi na to, iż powód wygrał sprawę jedynie częściowo, Sąd na podstawie art. 100 kpc zniósł wzajemnie koszty procesu. Okoliczność, że za powoda, który występował w niniejszej sprawie jako osoba fizyczna, opłatę od pozwu uiściło Miasto S., wobec wzajemnego zniesienia kosztów procesu, nie miała wpływu na treść rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Na oryginale właściwy podpis