Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Łomży I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 r. w Łomży

na rozprawie sprawy

z wniosku W. K. (1) i H. K.

z udziałem W. W. (1) i K. W.

o rozgraniczenie

na skutek apelacji W. W. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zambrowie

z dnia 29 kwietnia 2013r. sygn. akt VI Ns 27/13

postanawia:

apelację oddalić.

Sygn. akt I Ca 188/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy W. K. (1) i H. K. w piśmie z dnia 05.07.20l0r. skierowanym do Burmistrza Miasta W. wnosili o dokonanie rozgraniczenia działki o numerze geodezyjnym (...) położonej w W. M. z działką o numerze geodezyjnym (...) położoną w W. M.. Burmistrz Miasta W. decyzją z dnia 14.03.201l r. umorzył postępowanie rozgraniczeniowe w odniesieniu do granicy działek położonych w obrębie miasta W. oznaczonej numerem (...) z działką oznaczoną numerem (...) i przekazał sprawę do rozpatrzenie sądowi. Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Wysokiem Mazowieckiem rozgraniczył nieruchomość położoną w W. M. oznaczoną w ewidencji gruntów pod nr (...) o powierzchni 0, (...) będą współwłasnością H. i W. K. (1) z nieruchomością sąsiednią oznaczoną w ewidencji gruntów pod nr (...) o powierzchni 0,0304 ha stanowiącą własność W. W. (1) i K. W. wzdłuż linii wyznaczonej punktami 0040-0138, które to punkty zostały wykreślone na mapie sytuacyjnej biegłego sądowego W. K. (2), stanowiącej załącznik do opinii. Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z wnioskiem z dnia 5.07.2010r., złożonym przez W. K. (1) i H. K., skierowanym do Burmistrza Miasta W. wszczęto postępowanie rozgraniczeniowe, celem ustalenia przebiegu granicy pomiędzy działkami o nr geodezyjnych: (...) i (...), położonymi w mieście W.. Współwłaścicielami działki o nr geodezyjnym (...) są W. W. (1) i K. W. na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej. Własność nabyli umową sprzedaży z dnia 17.07.1993r. Współwłaścicielami działki o nr geodezyjnym (...) są H. K. w udziale 1/2 części i W. K. (1) w udziale Vi części. Udziały we własności nabyli oni zgodnie z decyzją z dnia 24.05.1999r. Burmistrza M. W. o przekształceniu przysługującego im dotychczas prawa użytkowania wieczystego we własność, przy czym H. K. była użytkownikiem wieczystym od 26.01.1961r., natomiast W. K. (1) nabył udział w tym prawie (w wyniku spadkobrania) w dniu 18.06.1981 r. po swoim poprzedniku prawnym S. K., któremu przysługiwało użytkowanie wieczyste od 26.01.1961 r. Po wykonaniu czynności w rozgraniczeniowym postępowaniu administracyjnym decyzją z dnia 14.03.2011 r. Burmistrz Miasta W. umorzył to postępowanie. W uzasadnieniu decyzji wskazał m.in., że jedna ze stron postępowania-właściciele działki nr (...) nie podpisali protokołu granicznego. Granica pomiędzy wskazanymi działkami przebiega wg linii oznaczonej punktami 0040-0138 wyznaczonymi na mapie przez biegłego W. K. (2) i jest to granica zgodna z granicą ewidencyjną. Aktualnie na działce nr (...) (w głąb tej działki za granicą ewidencyjną) jest postawiony płot z siatki metalowej. Został on wybudowany przez W. N. K. i postawiony w miejsce płotu, który stał tam kilkadziesiąt lat. Z części działki (...) - w obszarze od granicy do linii płotu, zawierającej się pomiędzy punktami 45- 46-47, wskazanej w sprawie przez biegłego sądowego - korzystają obecni właściciele działki nr (...), a wcześniej korzystali z tego pasa gruntu ich poprzednicy prawni. Sąd Rejonowy dokonując rozgraniczenia pomiędzy działkami (...) oparł się na opinii biegłego geodety. Z opinii tej wynikało, że granica ewidencyjna pomiędzy działkami przebiega według linii przebiegającej pomiędzy punktami 0040-0139 naniesionymi na mapę przez biegłego. Właśnie w oparciu o przebieg tej granicy ewidencyjnej, zdaniem Sądu I instancji, strony postępowania nabyły przysługujące im prawa własności do swoich działek (do tej linii sięga ich prawo). Sąd Rejonowy rozważał możliwość zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu przez obecnych właścicieli działki (...), uznał jednak, że z uwagi na to, że graniczące ze sobą działki miały odmienny stan prawny (działka nr (...) znajdowała się w użytkowaniu wieczystym) nie mogło dojść do zasiedzenia użytkowania wieczystego. Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł uczestnik postępowania W. W. (1). Zaskarżając je w całości zarzucił mu naruszenie art. 172 w związku z art. 153 kodeksu cywilnego poprzez uznanie, że niemożliwe jest nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie w przypadku gdy uczestnik (nie będący wcześniej użytkownikiem wieczystym nieruchomości) jest posiadaczem samoistnym nieruchomości będącej przedmiotem użytkowania wieczystego. Sąd Okręgowy zważył co następuje: Apelacja jest niezasadna. Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy jak również wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia oceny i wnioski prawne, jako prawidłowe i znajdujące należyte oparcie w zebranym materiale dowodowym. Przepis art. 153 k.c. przewiduje trzy kryteria rozgraniczenia oraz następującą kolejność ich stosowania: 1. aktualny stan prawny, 2. ostatni spokojny stan posiadania, 3. uwzględnienie wszelkich okoliczności. Waga kolejnych kryteriów i ich wzajemne wyłączanie czyni niedopuszczalnym dokonanie rozgraniczenia przy zastosowaniu drugiego czy trzeciego kryterium, dopóki można ustalić granice na podstawie aktualnego stanu prawnego (por. przykładowo postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 14 listopada 2006r., IV CSK 206/06, Lex nr 1100083 i z dnia 5 grudnia 2003r., IV CK 255/02, Lex nr 602078). Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy dokonał rozgraniczenia w oparciu o pierwsze kryterium wskazane w powołanym przepisie skoro stan prawny wynikający z ujawnionych w toku postępowania dowodów na to pozwalał. W rozpoznawanej sprawie uczestnicy podnieśli zarzut zasiedzenia spornego pasa działki nr (...). Orzeczenie w przedmiocie zasiedzenia ma charakteru wyłącznie deklaratywny (nie tworzy prawa, a tylko je potwierdza), a więc bez względu na chwile orzekania przez sąd w tym przedmiocie, posiadacz samoistny staje się z mocy prawa właścicielem nieruchomości na podstawie przepisów prawnych obowiązujących w chwili, w które nabycie własności nastąpił. Dlatego w sprawach o rozgraniczenie możliwe jest powołanie się na zasiedzenie pasa granicznego bez konieczności uprzedniego uzyskania orzeczenia sądowego w przedmiocie tego zasiedzenia. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 listopada 1998r., II CKN 43/98 (Lex nr 9891118) wprost stwierdził, że przez „stan prawny”, o którym mowa w art. 153 k.c., rozumie się również zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi.

Przepis art. 172 k.c. stanowi z kolei, że posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność przez zasiedzenie, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1). Po upływnie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2). Wbrew zarzutowi skarżącego nie było podstawy do dokonywania korekty granicy w następstwie stwierdzenia zasiedzenia przez uczestników własności spornego pasa gruntu, ponieważ zebrany materiał dowodowy nie wystarczał do ustalenia, że pas ten znajdował się w samodzielnym posiadaniu uczestników, przez okres czasu wymagany w ustawie do upływu zasiedzenia. Sporny pas gruntu został przekształcony w prawo własności dopiero w 1999 r. zatem jak słusznie podniósł Sąd I instancji do dnia wyrokowania nie mógł upłynąć żaden z terminów przewidzianych w art. 172 k.c. Poprzednio grunty te znajdowały się w użytkowaniu wieczystym wnioskodawców a zatem do momentu przekształcenia prawa we własność można było mówić o zasiadywaniu użytkowania wieczystego. Dopuszczalne jest zasiedzenie prawa użytkowania wieczystego przez posiadacza w zakresie tego prawa, wymierzone przeciwko użytkownikowi wieczystemu. Posiadania w zakresie użytkowania samoistnego nie można jednak utożsamiać z posiadaniem właścicielskim. W uchwale z dnia 23.07.2008 r III CZP 68/08 Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na potencjalne niebezpieczeństwo wyrażające się w żądaniu doliczania okresów posiadania o różnym charakterze prawnym ze skutkiem nabycia prawa, do którego zasiedzenia wymagany jest odpowiednio długi czas władania rzeczą w określony sposób (jak właściciel, jak użytkownik wieczysty, jak uprawniony z tytułu służebności). Wbrew zatem zapatrywaniu apelującego Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że uczestnicy nie wykazali żadnego ustawowego okresu samoistnego posiadania przygranicznego spornego pasa gruntu, a tym samym nie zachodzi podstawa do rozgraniczenia nieruchomości według linii, która według wskazań uczestników obrazuje faktyczny stan posiadania. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art.385 k.p.c w zw. z art.13§2 k.p.c orzekł jak w sentencji postanowienia podzielając w całości i przyjmując za własne ustalenia i wnioski Sądu Rejonowego.