Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 maja 2013 roku w S.

sprawy z wniosku H. L.

z udziałem D. M. (1)

o podział majątku

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie

z dnia 13 listopada 2009 r., sygn. akt II Ns 910/09

po rozpoznaniu skargi o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 08 czerwca 2010 roku, sygn. II Ca 463/10

I.  oddala skargę o wznowienie postępowania;

II.  zasądza od wnioskodawcy H. L. na rzecz uczestniczki D. M. (1) kwotę 3.617 (trzech tysięcy sześciuset siedemnastu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania wywołanego skargą o wznowienie postępowania.

Uzasadnienie postanowienia z dnia 22 maja 2013 r.

Wnioskodawca H. L. wniósł skargę o wznowienie postępowania przy udziale D. M. (2) w sprawie o podziała majątku zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 8 czerwca 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Ca 463/10, którym oddalono apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 13 listopada 2009 r. wydanego w sprawie o sygn. akt II Ns 910/09. Wnioskodawca zażądał zmianę postanowienia poprzez:

1)  zmianę punktu 1 ust. 5 sentencji przez ustalenie, iż w skład majątku wspólnego H. L. i D. M. (1) wchodzą oszczędności w kwocie 247.200 zł;

2)  zmianę postanowienia w punkcie II sentencji poprzez oddalenie wniosku uczestniczki o ustalenie, że D. M. (1) dokonała nakładów ze swojego majątku odrębnego na majątek wspólny;

3)  zmianę postanowienia w punkcie III ust. b sentencji poprzez przyznanie na rzecz wnioskodawcy dodatkowo składnika majątkowego opisanego w punkcie I ust. 2 sentencji;

4)  podwyższenie kwoty wskazanej w punkcie IV sentencji do kwoty 580.712,60 zł płatnej w terminie miesięcznym od uprawomocnienia się postanowienia;

5)  zmianę postanowienia w części dotyczącej punktu VI sentencji poprzez ustalenie, iż wnioskodawcy przysługuje udział w majątku wspólnym uczestników postępowania w wysokości 80%, a uczestniczki w wysokości 20 %;

6)  zmianę punktu VII sentencji poprzez ustalenie wartości przedmiotu postępowania na kwotę 806.812,- zł i w związku z tym odpowiednią zmianę punktu VIII sentencji;

7)  uchylenie punktu IX sentencji postanowienia.

W uzasadnieniu skargi wnioskodawca podniósł, iż już po wydaniu postanowienia przez Sąd II instancji, przygotowując się do wykonania prawomocnego orzeczenia tj. opuszczenia nieruchomości położonej w S. przy ulicy (...), co miało miejsce w dniu 16 lipca 2010 tj. po dokonaniu przez uczestniczkę D. M. (1) zapłaty kwoty wskazanej w punkcie IV sentencji orzeczenia Sądu I instancji, odnalazł dokumenty, których istnienie i treść nie były mu wiadome w toku poprzedniego postępowania a które w jego ocenie mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Skarżący wskazał, iż dokumenty te to:

1)  projekt techniczny domu jednorodzinnego wolnostojącego „(...)

2)  kosztorys wykonania instalacji centralnego ogrzewania - S. N.,

3)  kosztorys wykonania instalacji elektrycznej i telefonicznej wewnętrznej -
S. N.,

4)  kosztorys wykonania instalacji wodno-kanalizacyjnej i przyłącza - (...),

5)  kosztorys wykonania prac budowlano-montażowych - S. N.,

6)  zawiadomienie Sądu Rejonowego w Szczecinie XII Wydział Ksiąg
Wieczystych z dnia 11 września 1992 r. dotyczące wykreślenia w dziale VI
Księgi Wieczystej nr (...) dotyczącej nieruchomości położonej w
Szczecinie przy ulicy (...) hipoteki ustanowionej na (...),

7)  dokumenty w postaci potwierdzeń wpłat i wypłat dokonywanych przez
uczestniczkę, z których treści wynika, iż uczestniczka postępowania była
właścicielką rachunku bankowego w dawnym (...) S.A. w S., której to okoliczności D. M. (3) zaprzeczała w toku postępowania II Ns 910/09.

Skarżący zwrócił uwagę, iż nie dysponując uprzednio powyższymi dokumentami nie miał możliwości zgłoszenia stosownych wniosków dowodowych. Dodał, że okoliczności, które wynikają z powołanych nowych dowodów mogły mieć niebagatelne znaczenie dla wyniku sprawy.

Według skarżącego, z dowodów ad. 1 - 5 wynika, iż jedynie znikoma część domu położonego przy ul. (...) w S. wybudowana została przed zawarciem związku małżeńskiego przez uczestników postępowania. Projekt stanowiący podstawę rozpoczętych prac budowlanych zakładał bowiem wzniesienie budynku o powierzchni mieszkalnej zaledwie 82 m ². Skarżący dodał, iż początkowo inwestycja realizowana była zgodnie z pierwotnym projektem, zaś decyzja o zwiększeniu zakresu budowy zapadła już po ślubie uczestników i wtedy dopiero poniesiono znaczące wydatki na budowę domu.

Skarżący uznał, iż brak możliwości powołania przedmiotowego dowodu spowodował wadliwe jak się okazuje ustalenie zakresu nakładów poczynionych przez uczestniczkę z jej majątku odrębnego na majątek wspólny, które w istocie były znacznie niższe niż przyjęte przez Sąd Rejonowy w postanowieniu z dnia 13 listopada 2009 r..

Skarżący zauważył, iż nowy dowód ad.6. wskazuje na to, że bez jego wiedzy i zgody uczestniczka zaciągnęła zobowiązania wobec (...) w S.. Dodał, iż z dokumentów tych wynika nadto, że zobowiązanie spłacone zostało już w trakcie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej, a zatem ze wspólnych środków, co z kolei statuuje konieczność uwzględnienia zarówno kwoty uzyskanej z banku (o której istnieniu wnioskodawca nie wiedział), jak i kwot przeznaczonych na spłatę zobowiązania, przy kompleksowym rozliczeniu byłych małżonków. Skarżący nadmienił, iż okoliczność ta nie pozostawała bez wpływu na ocenę zasadności zgłoszonego przez niego wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Według skarżącego, nowe dowody ad. 7 dotyczą nieujawnionego przez uczestniczkę faktu posiadania rachunku bankowego w (...) SA w S.. Skarżący zwrócił uwagę, iż oczywiste jest, że posiadanie przez niego odpowiedniej wiedzy w tym zakresie spowodowałoby podjęcie inicjatywy dowodowej zmierzającej do rozliczenia środków zgromadzonych na tym rachunku, a także istotnie podważa wiarygodność stanowiska uczestniczki, która twierdziła, iż samowolnie zadysponowała środkami zgromadzonymi na rachunku w D. (...) w B. z uwagi na brak innych środków koniecznych do utrzymania siebie i dzieci.

Wobec powyższego skarżący przyjął, iż pozyskane przez niego nowe dowody i wynikające z nich okoliczności mogły mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia postępowania II Ns 910/09, a zatem spełniona została przesłanka wynikająca z art. 403 § 2 k.p.c.

Uczestniczka D. M. (1) zażądała oddalenia skargi o wznowienia postępowania i obciążenia wnioskodawczy kosztami postępowania podnosząc m.in., iż prawie wszystkie prace budowlane i montażowe dotyczące domu przy ul. (...) w S. zostały wykonana przy pomocy jej rodziny, następnie, że kredyt zaciągnięty w (...) był poręczony przez wnioskodawcę i wydany na potrzeby rodziny oraz, to że wnioskodawcy znany był fakt istnienia rachunku bankowego w (...) P. (...) w S., gdyż był jego współwłaścicielem, a przechowywane tam lokaty były wspólne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Dla porządku zaznaczyć należy, iż treść wniosków zawartych w skardze o wznowienie postępowania była tożsama z żądaniami opisanymi w apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 13 listopada 2009 r. w sprawie o sygn. akt II Ns 910/09.

Wnioskodawca swoją skargę usiłował oprzeć o treść art. 403 § 2 k.p.c. zgodnie z którym można żądać wznowienia w razie m.in. późniejszego wykrycia wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 13 maja 2009 r., (III UK 5/09, LEX nr 509015) orzekł, iż sąd może oceniać, czy wskazana w skardze podstawa wznowienia jest uzasadniona i jaki wpływ na treść zaskarżonego wyroku ma jej ewentualna zasadność, zaś oddalenie skargi o wznowienie postępowania jest wyrazem negatywnej oceny zasadności zgłoszonej podstawy wznowienia postępowania lub braku jej wpływu na treść wydanego uprzednio wyroku.

Również w wyroku z dnia 30 września 1998 r. (I CKN 475/98, nie publ.) Sąd Najwyższy stwierdził, iż skarga o wznowienie postępowania podlega oddaleniu, jeżeli okaże się, że zgłoszona w niej podstawa wznowienia nie miała wpływu na treść wydanego uprzednio wyroku.

W treści skargi wnioskodawca wskazał na wykrycie już po wydaniu postanowienia przez Sąd II instancji dokumentów, które w jego ocenie mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zgłoszone przez skarżącego dokumenty można podzielić na trzy grupy.

Pierwszą grupą dokumentów są dokumenty związane z budową domu jednorodzinnego położonego w S. przy ul. (...) w postaci projektu technicznego oraz kosztorysów.

Zdaniem Sądu Odwoławczego nie ulega wątpliwości, iż powyższe dokumenty mają charakter dokumentów nowych, gdyż nie zostały przedłożone we wcześniejszych postępowaniach. Dodać jednakże należy, iż nie spełniona została przesłanka wpływu tych dokumentów na ocenę postępowania objętego skargą o wznowienie.

Zauważyć bowiem należy, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego była poruszana kwestia wyceny nieruchomości przy ul. (...) w S.. Jak wynika z akt tej sprawy, wycena ta miała nastąpić według dwóch wariantów tj.: stan zadaszony surowy oraz stan na dzień 25.02.2003 r. a więc na chwilę rozwiązania małżeństwa stron i w konsekwencji ustania wspólności majątkowej małżeńskiej. Na uwagę zasługuje przy tym okoliczność, iż biegła sądowa T. W. sporządzając opinię ustaliła, że stan faktyczny domu odbiega od opisanego w decyzji o pozwoleniu na budowę, gdyż ta dotyczyła projektu typowego - powierzchnia zabudowy 84 m ² i całkowita 176 m ², Dodać należy, iż biegła ustaliła, że strony zabudowały taras uzyskując 9,77 m ², oraz w części przyziemia pokój gościnny o powierzchni 21,23 m ². Biegła ustaliła też, że powierzchnia 31,23 m ² to nakład wspólny stron postępowania. Podkreślić należy, iż wyceniając stan surowy zamknięty biegła wyceniła powierzchnię całkowitą 176 m ², zaś dokonując wyceny na dzień 25 lutego 2003 r. wycena dotyczyła 207,23 m ² czyli uwzględniła taras i pokój gościnny w przyziemiu (k. 617). W postępowaniu działowym został zatem uwzględniony fakt rozbudowy domu po zawarciu przez strony związku małżeńskiego w postaci dobudowy dodatkowego pomieszczenia i zabudowy tarasu. Sąd II instancji wskazuje zatem, iż przedłożony przez skarżącego projekt techniczny domu nie może być uznany za dowód mający jakikolwiek wpływ na wynik postępowania. Nadmienić także należy, iż żadnego wpływu na wynik postępowania nie ma także przedłożenie kosztorysów wykonania instalacji co, elektrycznej, telefonicznej, wodno-kanalizacyjnej i przyłącza, gdyż wycena wartości nieruchomości w I wariancie dotyczyła jedynie domu w stanie surowym zadaszonym, czyli bez instalacji. Zaakcentowania wymaga tu fakt, iż cała przedłożona przez wnioskodawcę dokumentacja dotyczy projektu domu typowego, którego elementy wykonywała firma o nazwie S. (...), gdy tymczasem, jak wynika z materiału dowodowego zebranego w czasie dotychczasowego postępowania gotowe elementy domu posłużyły jako moduł podstawowy do jego dalszej rozbudowy.

Kolejne dokumenty dotyczyły zaciągnięcia przez uczestniczkę zobowiązania wobec (...) w S. w postaci kredytu z października 1982 r. na budowę domu w kwocie 600 000 zł. Sąd Okręgowy podnosi, iż wbrew stanowisku skarżącego fakt ten był znany Sądowi orzekającemu w postępowaniu działowym i był podany analizie w toku tego postępowania. Nadmienić przy tym należy, iż wnioskodawca był nawet poręczycielem tego kredytu co wprost wynika z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy o podział majątku (k. 902-905). Nie sposób zatem uznać, iż przedłożone przez skarżącego dokumenty w tej kwestii mają charakter dokumentów nowych i mających wpływ na zapadłe w sprawie orzeczenie.

Ostatnia grupa dokumentów dotyczyła posiadania przez uczestniczkę rachunku bankowego w (...) Banku (...) S.A. w S.. W ocenie Sądu Odwoławczego dokumenty te wprawdzie nie występowały w postępowaniu o podział majątku, jednakże sama kwestia posiadania przez uczestniczkę rachunku bankowego w (...) Banku (...) S.A. przejętym następnie przez bank (...) S.A., była znana i nie budziła wątpliwości. Skarżący w toku postępowania działowego wskazywał wprost, iż przed marcem 1997 r. uczestniczka dokonywała operacji na tym rachunku, zaś przedłożone przez niego w skardze rachunki obejmują lata 1992-93. Nie ulega zatem wątpliwości, iż dokumenty te nie mają wpływu na prawidłowość orzeczenia w przedmiocie podziału majątku, gdyż środki z posiadanego przez strony rachunku zostały w tym postępowaniu rozliczone. Zaznaczyć przy tym należy, iż złożone przez wnioskodawcę wyciągi z rachunków bankowych nie zostały opatrzone przez niego jakimkolwiek komentarzem, który pozwoliłby na ocenę opisywanych przez nie operacji bankowych.

W doktrynie powszechnie przyjmuje się, iż w razie bezzasadności podstaw wznowienia, skargę o wznowienie postępowania oddala się. Ma to przy tym miejsce zarówno wówczas gdy nie istnieją okoliczności stanowiące podstawy wznowienia, jak również w sytuacji, gdy wprawdzie okoliczności uzasadniające podstawę inną niż nieważność istnieją, lecz nie mają wpływu na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia. Taka sytuacja w ocenie Sądu II instancji ma miejsce w niniejszej sprawie. Niezależnie bowiem od faktu, iż istotnie część dokumentów załączonych do skargi o wznowienie postępowania miała przymiot nowości, gdyż skarżący nie mógł się nimi posłużyć w postępowaniu objętym wznowieniem, to jednak nie została spełniona przesłanka wpływu tychże dokumentów na prawidłowość orzeczenia wydanego w sprawie, której dotyczyła skarga.

Oddalając w dniu 22 maja 2013 r. wniosek o przesłuchanie H. L. na okoliczności dotyczące „czasu ujawnienia dokumentów opisanych we wniosku o wznowienie oraz wpływu treści tych dokumentów na rozstrzygnięcie w sprawie” Sąd odwoławczy miał na uwadze to, iż wniosek taki był złożony z uchybieniem terminu opisanego zarządzeniem z dnia 5 kwietnia 2013 r. wyznaczonego pełnomocnikom stron na złożenie pism zawierających m.in. wnioski dowodowe. Nadto, przeprowadzenie dowodu z zeznań wnioskodawczy na okoliczności opisane przytoczonym wyżej wnioskiem nie mogło by prowadzić do poczynienia ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd dał wiarę wnioskodawcy, który opisał okoliczności i czas odnalezienia tych dokumentów, zaś przesłuchiwanie wnioskodawcy na okoliczność „wpływu treści tych dokumentów na rozstrzygnięcie w sprawie” nie stanowi dokładnego oznaczenia faktów, którym służyć miały by te zeznania (art. 299 k.p.c. w zw. art. 258 k.p.c.).

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 412 § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie I postanowienia.

W związku z tym, iż skarżący przegrał sprawę, zgodnie z regułą odpowiedzialności stron za wynik procesu w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c., powinien zwrócić stronie przeciwnej koszty postępowania. Przepis powyższy znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie art. 406 k.p.c., zgodnie z którym do postępowania ze skargi o wznowienie stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji.

Uczestniczka była reprezentowana przez pełnomocnika będącego adwokatem, a zatem wnioskodawca powinien zwrócić jej koszty pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego, które zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1348 ze zm.), wynoszą w przedmiotowej sprawie 3.600 zł.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie II postanowienia.