Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w Wydziale II Karnym w składzie:

Przewodniczący – SSA Jerzy Leder

Sędziowie SA Anna Prokopiuk

SA Marek Motuk

SA Maria Mrozik - Sztykiel /spr/

SO(del) Dorota Tyrała

Protokolant: st.sekr.sąd. Anna Grajber

przy udziale prokuratora Gabrieli Marczyńskiej-Tomali

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2013 r.

sprawy A. Ł.

oskarżonego z art. 148 § 1 i 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk (x2), z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 14 czerwca 2013 r. sygn.XVIII K 41/13

I.zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że przyjmuje, iż każdy z przypisanych oskarżonemu A. Ł. czynów w punkcie 1 i 2 wyroku wyczerpuje dyspozycję art. 148 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i przepisy te stanowią podstawę skazania oskarżonego, zaś podstawę wymiaru kary stanowią przepisy art. 148 § 3 kk w zw. z art. 148 § 2 kk;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV.zwalnia oskarżonego A. Ł. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa;

V.zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M., Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 738 zł., w tym 23 % VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu pełnioną w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 14 czerwca 2013 r. sygn. XVIII K 41/13 uznał A. Ł. za winnego tego, że :

1.w dniu 11 marca 2012 r. w mieszkaniu przy ul. (...) w W. działając z zamiarem bezpośrednim zabił M. S. w ten sposób, że zadał jej ciosy w głowę porcelitowym przykryciem od rezerwuaru, taboretem oraz nieustalonym metalowym przedmiotem powodując masywne obrażania głowy z licznymi rozległymi ranami powłok, wielomiejscowymi uszkodzeniami kośćca oraz wieloogniskowym uszkodzeniem mózgu skutkujące zgonem pokrzywdzonej, będąc uprzednio prawomocnie skazany za dokonanie zabójstwa przez Sąd Okręgowy VIII Wydział Karny w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt VIII K 322/91, przy czym będąc wyrokiem Sądu Wojewódzkiego II Wydziału Karnego we Włocławku zapadłym uprzednio skazany za czyn z art. 210 § 2 dkk popełniony w warunkach art. 60 § 1 dkk po odbyciu łącznie co najmniej roku kary pozbawienia wolności w ciągu pięciu lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnił ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, tj. o czyn z art. 148 § 1 i 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i na tej podstawie skazał oskarżonego, a na podstawie art. 148 § 2 i 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk wymierzył mu karę dożywotniego pozbawienia wolności

2.w dniu 11 marca 2012 r. w mieszkaniu przy ul. (...) w W. działając z zamiarem bezpośrednim zabił 7-letniego E. U. w ten sposób, że zadał mu ciosy taboretem oraz nieustalonym metalowym przedmiotem powodując masywne obrażania głowy i mózgu z licznymi tłuczonymi ranami powłok, złamaniami kości twarzoczaszki i mózgoczaszki oraz wielomiejscowym uszkodzeniem mózgu skutkujące zgonem pokrzywdzonego, będąc uprzednio prawomocnie skazany za dokonanie zabójstwa, przez Sąd Okręgowy VIII Wydział Karny w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt VIII K 322/91, przy czym będąc wyrokiem Sądu Wojewódzkiego II Wydziału Karnego we Włocławku zapadłym uprzednio skazany za czyn z art. 210 § 2 dkk popełniony w warunkach art. 60 § 1 dkk po odbyciu łącznie co najmniej roku kary pozbawienia wolności w ciągu pięciu lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnił ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, tj. czynu z art. 148 § 1 i 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i na tej podstawie skazał oskarżonego, a na podstawie art. 148 § 2 i 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk wymierzył mu karę dożywotniego pozbawienia wolności

3. w dniu 11 marca 2012 r. w mieszkaniu przy ul. (...) w W. zabrał w celu przywłaszczenia należące do M. S. rzeczy ruchome w postaci laptopa marki S. (...)P.- (...)- (...) oraz telefonu komórkowego o łącznej wartości większej niż 810 zł, przy czym czyn ten popełnił w ciągu pięciu lat po odbyciu kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 6 miesięcy orzeczonej wyrokiem Sądu Wojewódzkiego II Wydziału Karnego we Włocławku zapadłym w dniu 2 listopada 2006 r. w sprawie o sygnaturze akt II K 81/95 za umyślne przestępstwo podobne, tj. czynu z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i na tej podstawie skazał go, a na podstawie art. 278 § 1 kk wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności

4.na podstawie art. 85 kk w zw. z art. 88 kk wymierzone w pkt 1-3 kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył karę łączną dożywotniego pozbawienia wolności

5.na podstawie art. 77 § 2 kk określił, że oskarżony może ubiegać się o warunkowe zwolnienie nie wcześniej niż po odbyciu 30 lat kary pozbawienia wolności

6.na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 13 marca 2012 do dnia 14 czerwca 2013 r.

orzekł o dowodach rzeczowych i kosztach sądowych.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając wyrok w części dotyczącej kary.

Apelacja zarzuca wyrokowi rażącą niewspółmierność (surowość) kary i wnosi o zmianę wyroku w zaskarżonej części przez wymierzenie kary 25 lat pozbawienia wolności

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelacja nie kwestionuje ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji i to stanowisko należy podzielić, bowiem dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne uwzględniają całokształt zebranych w sprawie dowodów, które zostały poddane zgodnej z art. 7 kpk ocenie, a zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentacja wyjaśnia w sposób przekonujący, dlaczego Sąd ten uznał oskarżonego A. Ł. za winnego dokonania dwóch zbrodni z art. 148 § 1 i 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk oraz czynu z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

W powyższym zakresie jedynie koniecznym stało się dokonanie korekty wyroku w zakresie kwalifikacji prawnej czynu 1 i 2 przypisanych oskarżonemu A. Ł.. Oskarżony dopuścił się dwóch zbrodni z art. 148 § 1 kk. Ponieważ był uprzednio prawomocnie skazany za zabójstwo to przepis art. 148 § 3 kk obligował do orzeczenia kary pozbawienia wolności określonej w § 2 tegoż przepisu. Wcześniejsze prawomocne skazanie za zabójstwo nie stanowi więc znamienia czynu, a jedynie okoliczność rzutującą na wymiar kary. Ponadto podstawy wymiaru kary nie stanowi też art. 64 § 2 kk, co wynika z realiów sprawy, a dodatkowo co do zasady z treści art. 64 § 3 kk.

Rozważając podniesiony w apelacji zarzut wymierzenia oskarżonemu kary rażąco niewspółmiernej zauważyć trzeba, że o rażącej niewspółmierności w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk nie można mówić w sytuacji gdy Sąd I instancji wymierzając oskarżonemu karę uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami wymiaru i nadał im odpowiednią rangę. Nie można podzielić stanowiska skarżącego, jakoby Sąd Okręgowy rozważając okoliczności mające wpływ na wymiar kary oskarżonemu w sposób niedostateczny uwzględnił istniejące okoliczności łagodzące.

Takiemu stanowisku przeczy treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Z uzasadnienia tegoż wynika, że Sąd Okręgowy w sposób wszechstronny i wnikliwy dokonał analizy i oceny całokształtu okoliczności mających wpływ na wymiar kary, wykazał jakie okoliczności, dlaczego i w jakim zakresie uwzględnił przy wymiarze kary, a swoje stanowisko przekonująco uargumentował. Nie uszły uwagi tegoż Sądu okoliczności dotyczące opinii sądowo-psychiatrycznej, opinii psychologa, jak też związane z dotychczasowym życiem oskarżonego, w tym z okresem dzieciństwa i młodości, a wnioski biegłych charakteryzujące osobowość oskarżonego Sąd w pełni podzielił (str.30-31 uzas). Faktem jest, że u oskarżonego A. Ł. biegli stwierdzili osobowość dyssocjalną, ale nie można pominąć też pozostałych wniosków, tj. przeciętnej inteligencji oraz że do agresywnych zachowań oskarżonego zdecydowanie przyczynia się stan nietrzeźwości. Należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, iż nie można uznać, aby te okoliczności stanowiły dostateczną przeciwwagę dla okoliczności obciążających ujawnionych w sprawie, i tym samym aby stanowisko skarżącego zasługiwało na uwzględnienie.

Powoływanie się przez skarżącego na zaniechanie w stosunku do oskarżonego przez Państwo obowiązków jakie ciążą wobec osób odbywających wieloletnie kary pozbawienia wolności za zabójstwo nie może podważyć skutecznie ustaleń Sądu Okręgowego, który na podstawie ujawnionych w sprawie okoliczności zajął słuszne stanowisko w przedmiocie skuteczności procesu resocjalizacji wobec oskarżonego A. Ł.. W odniesieniu do argumentów apelacji można stwierdzić, iż skuteczność resocjalizacji skazanych zależy też od ich podatności na stosowane środki i woli dokonania pozytywnych zmian w dotychczasowym swoim postępowaniu.

Podnieść trzeba, że sąd z mocy art. 53 § 1 kk wymierza karę według swojego uznania w granicach przewidzianych przez ustawę. Niewątpliwie uznanie to nie może być uznaniem dowolnym, dlatego sąd musi wziąć pod uwagę zespół dyrektyw sądowego wymiaru kary i baczyć, aby dolegliwość kary nie przekraczała stopnia winy, w sposób właściwy uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu ustalony in concreto w oparciu o art. 115 § 2 kk, a także ustawowe cele kary.

Zwrócić też trzeba uwagę na ustawowe zagrożenia tego rodzaju czynu, a skala tego zagrożenia wskazuje, że z woli ustawodawcy zachodzić ma ścisły związek pomiędzy rodzajem i intensywnością kary a wagą przestępstwa wyznaczoną przez przedmiotową i podmiotową stronę czynu. Sąd winien więc rozważyć jaką karę należy orzec wobec konkretnego sprawcy za popełniony przez niego w konkretnych okolicznościach konkretny czyn. Skarżący nie wykazał, aby Sąd Okręgowy z powyższych obowiązków nie wywiązał się właściwie, aby doszło do przekroczenia granic swobodnego uznania sędziowskiego, a i takich argumentów nie znalazł Sąd odwoławczy.

Kara dożywotniego pozbawienia wolności niewątpliwie ma charakter eliminacyjny i tę kare należy stosować w wypadkach najcięższych, o wysokim stopniu społecznej szkodliwości czynu, gdy przestępstwo popełnione zostało w szczególnie obciążających okolicznościach i gdy te okoliczności zdecydowanie przeważają nad okolicznościami łagodzącymi. Jej orzeczenie musi uzasadniać wysoki stopień winy, społecznej szkodliwości, a także ustawowe cele jaka kara ma do spełnienia. Jest ona wymierzana wówczas gdy inna – łagodniejsza kara pozbawienia wolności, w tym w wysokości 25 lat, nie jest adekwatna do stopnia winy, społecznej szkodliwości czynu i nie jest wystarczająca z punktu widzenia realizacji wszystkich celów jakie jej przypisano. I właśnie z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd Okręgowy uznał, że taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie co do obu przypisanych oskarżonemu zbrodni zabójstwa. Jest to niewątpliwie kara surowa, ale nie przekracza w żadnym stopniu granic konieczności i wbrew stanowisku apelacji orzeczona wobec oskarżonego A. Ł. nie nosi cech rażącej niewspółmierności, a nadto jest karą sprawiedliwą, w tym również w zakresie społecznego poczucia sprawiedliwości. Wnioski powyższe należy odnieść również do orzeczenia na podstawie art. 77 § 2 kk, bowiem i w tym zakresie Sąd Okręgowy rozważył istotne okoliczności, które doprowadziły do zaostrzenia możliwości ubiegania się przez oskarżonego o warunkowe zwolnienie.

Reasumując – należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, że wobec oskarżonego A. Ł. ze względu na całokształt okoliczności przedmiotowo-podmiotowych, zdecydowaną przewagę okoliczności obciążających nad łagodzącymi i cele jakie kara ma do spełnienia nie wystarczające jest orzeczenie kary 25 lat pozbawienia wolności i dlatego koniecznym stało się sięgnięcie do katalogu kar po karę dożywotniego pozbawienia wolności jako karę realizującą wszystkie dyrektywy sędziowskiego wymiaru kary zdefiniowane w art. 53 § 1 i § 2 k.k.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 437 § 1 kpk orzekł jak w wyroku. Na mocy art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, uznając że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.