Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Wołczańska

Sędziowie: SA Piotr Wójtowicz

SA Anna Bohdziewicz (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2013 roku w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. R.

przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowego w (...)

o stwierdzenie przewlekłości postępowania

w sprawie Sądu Okręgowego w K., sygn. akt II C 620/12

z powództwa A. R.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w K.

o uchylenie uchwały

postanawia:

oddalić skargę.

Sygn. akt I S 174/13

UZASADNIENIE

Skarżący złożył skargę na przewlekłość postępowania w sprawie, jaka toczy się z jego powództwa przed Sądem Okręgowym w K., sygn. akt II C 820/12. Domagał się stwierdzenia przewlekłości w tym postępowaniu i zasądzenia na jego rzecz od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) zadośćuczynienia w kwocie 5.000 złotych. Uzasadniając swoją skargę A. R. podał, że w sprawie został wydany wyrok oddalający jego powództwo. W związku z tym złożył apelację, a następnie został wezwany do uiszczenia opłaty od apelacji w wysokości 200 złotych. Skarżący zwrócił się wówczas o podanie podstawy prawnej ustalenia opłaty od apelacji w tej wysokości, gdyż w innym postępowaniu wezwano go do wniesienia zawyżonej opłaty. Nie otrzymał jednak oczekiwanej informacji, a postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. jego apelacja została odrzucona. A. R. uważa, że „sędziowie nie mogą uzurpować sobie uprawnień, których nie przewidują ustawy; zwłaszcza nie mogą konstruować dla siebie ad hoc nowych uprawień by osiągnąć korzyść osobistą i na szkodę interesu publicznego i z pogwałceniem ustaw, praw konstytucyjnych i konwencyjnych”. Skarżący czuje się w pewnym sensie zmuszany do zapłacenia żądanej opłaty, gdyż w przeciwnym razie apelacja zostanie odrzucona. Zdaniem skarżącego niewskazanie przez sędziego Przewodniczącego podstawy prawnej żądanej opłaty rozwija spiralę niekończących się postanowień i zażaleń oraz kolejnych wezwań do uzupełnienia braków formalnych, a takie postępowanie musi skutkować nieuchronną przewlekłością postępowania. W ocenie A. R. przewlekłość postępowania w sprawie Sądu Okręgowego w K.wystąpiła w okresie od wydania postanowienia o odrzuceniu apelacji z dnia 22 sierpnia 2013 r. do dnia dzisiejszego, co uzasadniało złożenie skargi i wnioski w niej zawarte.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

W sprawie z powództwa A. R. przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w K. o uchylenie uchwały w dniu 22 maja 2013 r. został wydany wyrok oddalający powództwo. Po otrzymaniu wyroku z uzasadnieniem, powód złożył apelację. Zarządzeniem z 22 lipca 2013 r. powód został wezwany do usunięcia braków formalnych apelacji poprzez uiszczenie opłaty od apelacji w kwocie 200 złotych oraz wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia – w terminie tygodnia, pod rygorem odrzucenia apelacji. Powód odebrał wezwanie do uzupełnienia braków apelacji w dniu 13 sierpnia 2013 r.. W dniu 19 sierpnia 2013 r. powód złożył pismo, w którym wniósł o podanie podstawy prawnej ustalenia wysokości opłaty od apelacji. Wskazał, że był już w Sądzie Okręgowym w K. wzywany do uiszczenia zawyżonej opłaty. Postanowieniem z 22 sierpnia 2013 r. apelacja powoda została odrzucona, ponieważ jej braki nie zostały usunięte, a w szczególności nie została wniesiona opłata. W uzasadnieniu postanowienia wskazano podstawę prawną obciążenia powoda obowiązkiem wniesienia opłaty od apelacji oraz ustalenia jej wysokości. Odpis postanowienia został doręczony powodowi 13 września 2013 r.. W dniu 18 września 2013 r. wpłynęło zażalenie powoda na to postanowienie. Następnie skarżący został wezwany do uzupełnienia braków zażalenia poprzez złożenie odpisu zażalenia i wniesienie opłaty od zażalenia w wysokości 40 złotych w terminie tygodniowym, pod rygorem odrzucenia zażalenia. Wezwanie do uzupełnienia wskazanych braków zostało odebrane przez powoda 15 października 2013 r.. W dniu 21 października 2013 r. powód złożył odpis zażalenia i jednocześnie zwrócił się o podanie podstawy prawnej ustalenia wysokości opłaty od zażalenia. Zaznaczył, iż po otrzymaniu wyjaśnień niezwłocznie dokona stosownej opłaty. Wobec nieuiszczenia opłaty od zażalenia, postanowieniem z dnia 6 listopada 2013 r. zażalenie powoda zostało odrzucone. Powód otrzymał odpis tego postanowienia wraz z pouczeniem o przysługującym zażaleniu w dniu 27 listopada 2013 r.. W dniu 3 grudnia 2013 r. wpłynęło zażalenie powoda na postanowienie z dnia 6 listopada 2013 r.. Zarządzeniem z dnia 5 grudnia 2013 r. powód został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniesionego zażalenia poprzez złożenie jego odpisu i uiszczenie opłaty w wysokości 40 złotych – w terminie tygodniowym, pod rygorem odrzucenia zażalenia. W dniu 4 grudnia 2013 r. powód złożył skargę na przewlekłość postępowania, w konsekwencji czego akta sprawy sygn. II C 620/12 zostały przedstawione Sądowi Apelacyjnemu w celu rozpoznania skargi.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) strona jest uprawniona do wniesienia skargi o stwierdzenie przewlekłości postępowania, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż jest to konieczne dla wyjaśnienia faktycznych i prawnych okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Badając powyższe Sąd w szczególności ocenia terminowość i prawidłowość podejmowanych czynności przedsięwziętych w celu przeprowadzenia i zakończenia postępowania. Dokonując oceny powyższego należy uwzględnić charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2 ust. 2 cyt. ustawy).

Skarżący upatruje przewlekłości postępowania w zaniechaniu udzielenia mu przez Przewodniczącego wyjaśnień, co do podstawy prawnej obowiązku wniesienia opłaty od apelacji oraz ustalenia jej wysokości, czego następstwem były kolejne postanowienia Sądu i kolejne środki zaskarżenia wnoszone przez powoda. Przede wszystkim należy wskazać, że powód został wyczerpująco pouczony o skutkach procesowych niewniesienia opłaty od apelacji w ustawowym terminie. Tygodniowy termin do wniesienia należnej opłaty od pisma jest terminem ustawowym, co oznacza, że nie podlega on ani skróceniu ani wydłużeniu, a uchybienie przez stronę temu terminowi powoduje określone skutki procesowe, w tym wypadku w postaci odrzucenia nieopłaconego środka zaskarżenia (apelacji, zażalenia). Domaganie się przez powoda wskazania podstawy prawnej określenia obowiązku wniesienia opłaty oraz jej wysokości nie przerywa biegu tego terminu, ani nie prowadzi do jego wydłużenia. Niewniesienie w ustawowym terminie opłaty daje podstawę do zastosowania odpowiedniego rygoru, o jakim strona jest pouczana wraz z wezwaniem do wniesienia opłaty. Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) opłacie podlegają w szczególności takie pisma jak pozew, apelacja i zażalenie. Zasadą jest zatem odpłatność wnoszenia wyżej wymienionych pism. Sposób określania wysokości opłat w poszczególnych rodzajach spraw oraz od poszczególnych pism określa przywołana wyżej ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Podnoszony przez skarżącego przypadek wadliwego określenia wysokości należnej opłaty nie uzasadnia generalnego kwestionowania prawidłowości działań Sądu w tym zakresie. W szczególności niezasadny jest zarzut, jakoby określając wysokość opłat sądowych, Sąd działał poza uprawnieniami, gdyż jak wskazano wyżej kwestie te są regulowane przez ustawę i Sąd ma obowiązek stosowania się do nich, a wszelka dowolność jest wykluczona. Ponadto gdyby istotnie doszło do pobrania opłaty wyższej niż należna, Sąd z urzędu zwraca stronie różnicę między opłatą pobraną od strony a opłatą należną, o czym stanowi art. 80 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Twierdzenie o konstruowaniu przez sędziów dla siebie nowych uprawnień, aby „osiągnąć korzyść osobistą” jest pozbawione jakichkolwiek podstaw, gdyż wszelkie opłaty są wnoszone na rzecz Skarbu Państwa. W konsekwencji za uprawnione należy uznać działania Sądu zmierzające do uzupełnienia braków formalnych i fiskalnych składanych przez powoda środków zaskarżenia. Nieuzupełnienie braku dawało podstawy do stosowania rygorów, których prawidłowość może być poddana kontroli instancyjnej, do czego zresztą zmierzały kolejne składne przez powoda środki zaskarżenia. Wobec tego należy uznać, że czynności podejmowane przez Sąd były terminowe i adekwatne do tego etapu postępowania.

Podsumowując powyższe ustalenia i rozważania należy stwierdzić, iż brak jest podstaw do uwzględnienia skargi powoda, ponieważ w sprawie nie doszło do naruszenia jego prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. W tym stanie rzeczy skarga powoda, jako niezasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 ze zm.).