Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014 r.

sprawy S. W.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 31 października 2013 r., sygn. akt IV K 3/13

na podstawie art. 437 kpk i art. 438 pkt 2 kpk

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi.

Sygn. akt II AKa 8/14

UZASADNIENIE

S. W. został oskarżony o to, że:

działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził w dniu 30 kwietnia 2009 r. w Ł., do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 3.000.000 zł, co stanowi mienie wielkiej wartości, przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. poprzez wprowadzenie przedstawicieli w/w spółki w błąd, co do faktu bycia właścicielem przedmiotu umowy sprzedaży, tj. zestawu regałów magazynowych, którym to działaniem jednocześnie przywłaszczył w/w rzecz o wartości 3.000.000 zł należącą do (...) sp. z o.o., które to regały były powierzone spółce (...) SA. zarządzanej przez podejrzanego, w oparciu o umowę leasingu nr (...) z dnia 30 października 2008 r., czym działał na szkodę firm (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. powodując u tej ostatniej szkodę w kwocie 1. 638. 144,92 zł, tj. o czyn z art. 286 §1 k.k. w zb. z art. 284 §2 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 31 października 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt IV K 3/13:

1.  oskarżonego w miejsce zarzucanego mu czynu uznano za winnego tego, że w dniu 30 kwietnia 2009 r. w Ł., jako członek zarządu (...) S.A. reprezentujący spółkę, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w kwocie 2.928.000 zł, co stanowi mienie wielkiej wartości, poprzez wprowadzenie przedstawicieli w/w spółki w błąd, co do faktu bycia przez (...) S.A. właścicielem przedmiotu umowy sprzedaży, tj. zestawu regałów magazynowych, którym to działaniem jednocześnie przywłaszczył w/w rzecz o wartości netto 3.000.000 zł, co stanowi mienie wielkiej wartości, należącą do (...) sp. z o.o., które to regały były powierzone spółce (...) S.A. jako biorącemu w użyczenie, w oparciu o umowę przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości z dnia 30 października 2008 r., która to umowa stanowiła zabezpieczenie umowy leasingu nr (...) z dnia 30 października 2008 r., czym działał na szkodę firm (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o., czym wyczerpał dyspozycję z art. 286 §1 k.k. i art. 284 §2 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. i na podstawie art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k. i art. 33 §2 k.k. wymierzono karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 250 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość każdej stawki na kwotę 10 zł;

2.  na podstawie art. 69 §1 k.k., art. 70 §1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności oskarżonemu warunkowo zawieszono na okres 3 lat próby;

3.  na podstawie art. 46 §1 k.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz (...) sp. z o.o. w Ł. kwotę 1.638.144,92 zł tytułem częściowego naprawienia szkody;

4.  zasądzono od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o. w Ł. kwotę 960 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

5.  zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 3399 zł. tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Apelacje od tego rozstrzygnięcia wnieśli oskarżyciel publiczny oraz obrońca oskarżonego.

Prokurator zarzucił rozstrzygnięciu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na błędnej ocenie możliwości zarobkowych sprawcy, jego warunków osobistych oraz stosunków majątkowych i w konsekwencji wymierzenie grzywny w wysokości 250 stawek dziennych oraz ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 zł.

Podnosząc powyższy zarzut skarżący wniósł o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o karze grzywny i wymierzenie oskarżonemu kary 250 stawek dziennych określając wysokość stawki na kwotę 200 zł.

Obrońca w oparciu o przepis art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zarzucił zaskarżonemu wyrokowi obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a w tym:

a) art. 7 w zw. z 410 zw. z 424 § 1 k.p.k. – dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego i oparciu orzeczenia nie na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęciu, że umowa przewłaszczenia zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) S.A. i umowa sprzedaży pomiędzy (...) S.A. a (...) sp. z o.o. dotyczyła tych samych regałów magazynowych, w sytuacji gdy umowa zawarta z M. L. sp. o.o. w § 2 zawiera ograniczenie co do regałów magazynowych objętych ofertą (...) sp. z o.o., ale jedynie tych znajdujących się w centrum logistycznym stanowiącym przedmiot leasingu w miejscowości B., podczas gdy w załączniku nr 1 do w/w umowy leasingu zostały wskazane inne ilości regałów magazynowych niż w przedmiotowej ofercie, co w połączeniu z zeznaniami W. A. prowadzi do wniosku, że nie wszystkie regały objęte w/w ofertą zostały zamontowane w miejscowości B., a więc część regałów magazynowych nie była objęta umową przewłaszczania i mogła być zbyta na rzecz (...) sp. z o.o.;

b) art. 65 § 1 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 415 § 4 k.p.k. poprzez zasądzenie obowiązku naprawienia szkody w wysokości 1.638.144,92 zł w sytuacji, gdy w/w kwota została zgłoszona do toczącego się postępowania upadłościowego wobec (...) sp. z o.o. w Sądzie Rejonowym w G. XII Wydział Gospodarczy Ds. Upadłościowych i Naprawczych w sprawie o sygn. (...), co wyklucza możliwość zasądzenia obowiązku naprawienia szkody w przedmiotowym postępowaniu karnym.

Na wypadek nieuwzględnienia powyższych zarzutów podniesiono naruszenie dalszych przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia tj.:

c) art. 167 k.p.k. w zw. z 424 § 1 pkt 1 k.p.k. – poprzez zaniechanie ustalenia w toku postępowania karnego wartości spłaconych na rzecz (...) sp. z o.o. rat leasingowych przez (...) S.A. oraz wartości pojazdów stanowiących przedmiot zabezpieczenia umowy leasingu z dnia 30 kwietnia 2009 roku, w sytuacji gdy okoliczności te mają wpływ na wysokość ewentualnej szkody powstałej po stronie pokrzywdzonego,

d) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. 193 § 1 k.p.k. – poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrony o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wyliczenia wartości szkody i arbitralne przyjęcie, bez oparcia w zabranym w sprawie materiale dowodowym, że wysokość szkody jest równa wartości regałów magazynowych w kwocie 2.928.000,00 zł bez uwzględnienia dokonanych spłaty i przedmiotu zabezpieczenia, w sytuacji gdy umowa leasingu z dnia 30 kwietnia 2009 r. zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) S.A. została częściowo spłacona, a nadto na wypadek niewykonania w/w umowy zostało w § 4 zastrzeżone zabezpieczenie ośmiu pojazdów mechanicznych poprzez ustanowienie zastawu rejestrowego oraz że uiszczone rat leasingowe oraz przedmioty stanowiące przedmiot zastawu rejestrowego przekraczały wartość regałów magazynowych, które to okoliczności mają wpływ na wysokość ewentualnej szkody po stronie (...) sp. z o.o.,

e) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. – poprzez oddalenie wniosku dowodowego o zwrócenie się do syndyka masy upadłości celem ustalenia etapu postępowania upadłościowego, w sytuacji gdy jest to okoliczność istotna dla ustalenia wysokości ewentualnej szkody po stronie (...) sp. z o.o.,

f) art. 167 k.p.k. w zw. z 424 § 1 pkt 1 k.p.k. – poprzez zaniechanie zwrócenia się do Sądu Rejonowego w G. XII Wydział Gospodarczy d/s. Upadłościowych i Naprawczych w sprawie o sygn. (...) o załączenie do akt niniejszego postępowania akt postępowania upadłościowego prowadzonego wobec (...) sp. z o. o. w sytuacji gdy jest to okoliczność istotna dla ustalenia wysokości ewentualnej szkody po stronie (...) sp. z o.o.,

g) art. 167 k.p.k. w zw. z 424 § 1 pkt 1 k.p.k. – poprzez zaniechanie zwrócenia się do Sądu Rejonowego w K. Wydział VII Rejestru Zastawów celem ustalenia czy w rejestrze zastawów znajdują się zastawy pojazdów mechanicznych wskazanych w umowę leasingu z dnia 30 kwietnia 2009 r. zwartej pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) S.A., w sytuacji gdy jest to okoliczność istotna dla ustalenia wysokości ewentualnej szkody po stronie (...) sp. z o.o.,

h) art. 167 k.p.k. w zw. z 424 § 1 pkt 1 k.p.k. – poprzez zaniechanie ustalenia czy, ile przedmiotów zastawu wskazanych w umowie leasingu z dnia 30 kwietnia 2009 roku zwartej pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) S.A. i za jaką kwotę, zostało przejętych przez (...) sp. z o. o. w sytuacji, gdy jest to okoliczność istotna dla ustalenia wysokości ewentualnej szkody po stronie (...) sp. z o.o.,

i) art. 93 § 2 k.p.k. w zw. 180 § 2 k.p.k. poprzez zaniechanie wydania postanowienia w przedmiocie zwolnienia radcy prawnego K. B. z tajemnicy zawodowej, a w konsekwencji zaniechaniu wykazania, że zeznania tego radcy prawnego są niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości oraz że zmierzają do ustalenia okoliczności niemożliwych do stwierdzenia ich na podstawie innego dowodu, a następnie rozstrzygnięcie okoliczności będącej przedmiotem zeznań w/w świadka na niekorzyść oskarżonego.

Obrońca w petitum wniósł o uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu czynu, bądź zmianę wyroku poprzez nieorzekanie obowiązku naprawienia szkody na rzecz (...) sp. z o.o., alternatywnie zaś o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi Okręgowemu w Łodzi.

Oskarżony w piśmie z dnia 17 grudnia 2013 r. wskazał, iż – w przeciwieństwie do pokrzywdzonego podmiotu gospodarczego Bankowy (...) sp. z o.o – z zawartej umowy leasingu nie osiągnął żadnych korzyści majątkowych, jak również podniósł, iż wbrew stanowisku sądu meriti, spółka (...) posiadała środki trwałe o wartości kilkunastu milionów złotych. Dodatkowo odniósł się do panującego w firmie podziału obowiązków zaznaczając, iż zatrudniony przez (...) pracownik, którego obowiązkiem było przeglądanie i opiniowanie umów, sugerował, iż oskarżony nie musi już tego robić.

S. W. zanegował również prawidłowość rozstrzygnięcia sądu meriti, w zakresie nałożenia obowiązku naprawienia szkody, zwracając uwagę, iż sąd nie był uprawniony do podjęcia decyzji w tym przedmiocie albowiem prokurator nie złożył stosownego wniosku w terminie o którym mowa w art. 49a k.p.k. (k. 613).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy w zakresie podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji jest zasadna.

Istotnie, zachodzi konieczność ponowienia procedowania w Sądzie Okręgowym, albowiem ewidentnego wyjaśnienia wymagają podstawowe okoliczności warunkujące wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie.

W oparciu o treść art. 436 k.p.k. sąd II instancji ograniczył rozpoznanie wniesionych środków odwoławczych do apelacji skierowanej do sądu ad quem przez obronę i to jedynie do poszczególnych - zasadniczych zarzutów, gdyż rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania tzw. orzeczenia następczego, zaś odniesienie się do apelacji wniesionej przez prokuratora jest obecnie przedwczesne.

Bezwzględnego, dogłębnego i dokładnego ustalenia (podkreślenie – SA) wymaga rzeczywista, w dacie popełnienia ewentualnie przypisanego przestępstwa, wartość przedmiotowych regałów magazynowych, których dotyczy z jednej strony zarzucone sprzeniewierzenie (na szkodę (...) sp. z o. o.), z drugiej zaś oszustwo (na szkodę przedsiębiorstwa (...) sp. z o. o.). Treść umów zawartych przez oskarżonego z wymienionymi powyżej pokrzywdzonymi spółkami - umów wraz z załącznikami - musi zostać poddana gruntownej analizie z uwzględnieniem całości zebranego obecnie materiału dowodowego, w tym dokumentacji i depozycji procesowych przesłuchanych osób, w tym wyjaśnień oskarżonego. Zasadnie twierdzi obrońca, że z treści umowy zawartej między (...) sp. z o. o. a (...) S.A. w dniu 30 października 2008 r. wynika, iż przedmiotem w/w umowy przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości (§2) były regały magazynowe, opisane w ofercie nr (...) z dnia 18 marca 2008 r., zakupione od (...) sp. z o.o. na podstawie faktury nr (...) z dnia 23 lipca 2008 r. stanowiące wyposażenie nieruchomości będącej przedmiotem leasingu, tj. nieruchomości znajdującej się w miejscowości B.. Umową zawartą w tym samym dniu zostały przewłaszczone regały – co prawda objęte ofertą od (...) sp. z o. o., lecz ich zbiór został ograniczony jedynie do tych znajdujących się na terenie leasingowanej prze (...) sp. z o. o. nieruchomości (umowa - k. 4). Procesowego ustalenia wymaga to, czy wszystkie regały objęte w/w ofertą zostały rzeczywiście zamontowane w miejscowości B.. Świadek W. A. zeznał w toku rozprawy w dniu 16 lipca 2013 r. (k. 478), iż podobne regały znajdowały się nie tylko w/w miejscowości, ale również w innym centrum logistycznym firmy (...), a mianowicie w K.. Sąd a quo nie przedstawił jakichkolwiek podstaw dowodowych świadczących o tym, że zakupione przez (...) S.A. od (...) sp. z o.o. meble znalazły się jedynie w jednej nieruchomości tzn. położonej w B.. Z analizy oferty (...) sp. z o. o. (nr (...)) wynika, że przedmiotem umowy było:

-7776 regałów przesuwnych,

-1336 regałów stacjonarnych,

-9112 regałów stacjonarnych – kompletacja (k. 5v. - 6).

Z kolei z załącznika nr 1 do umowy leasingowej nr (...) z dnia 30 października 2008 r. (k. 148) zawartej między M. L. a (...) S.A. wynika, że w nieruchomości B. znajdowały się następujące regały magazynowe:

-9 tys. regałów przesuwnych,

-2 komory – regały stacjonarne – każda komora po 4,5 tysiąca miejsc paletowych.

Z powyższego wynika, że oferta co do regałów magazynowych nie pokrywa się z ilością znajdujących się w centrum logistycznym w m. B.. Niezbędnym jest maksymalne dookreślenie, z poszanowaniem stosownych zasad procesowych, jaka była ilość przedmiotowych regałów zamontowanych w w/w centrum logistycznym. Zweryfikowanie tej istotnej okoliczności ma niewątpliwy wpływ na bezsporne ustalenie co do jakiej części mebli (czy całości objętych ofertą, czy też jedynie części) zostało przeniesione prawo własności na rzecz (...) sp. z o. o. To zaś ma oczywisty i zasadniczy wpływ również na ocenę postanowień i skutków prawnych umowy sprzedaży zawartej między (...) S.A. a (...) sp. z o.o. Wskazanie przedmiotu tej czynności prawnej nastąpiło również poprzez odniesienie się do wskazanej oferty (k. 12 - 14), przy czym nie wskazano wprost w umowie miejsca montażu regałów magazynowych. W konsekwencji wyjaśnienia wymaga to, w jakiej części ilość regałów stanowiących przedmiot przewłaszczenia na rzecz (...) sp. z o. o. oraz regałów będących przedmiotem leasingu i sprzedaży w relacji (...) sp. z o.o. – (...) S.A. pokrywały się. W szczególności ustalić należy, czy ewentualnie w jakiejś części meble te stały się własnością spółki (...) w zgodzie z prawem. Analizie muszą być poddane wszystkie dowody, a wyprowadzone wnioski - co do tak istotnych zagadnień - nie mogą opierać się na założeniach niemal a priori, co zasadnie podniósł obrońca w uzasadnieniu apelacji (s. 6 – 7 - k. 594 - 595). To niewątpliwie ma wpływ na prawidłowe - finalne - określenie wartości rzeczy (zestawu regałów magazynowych), a przede wszystkim wielkości powstałej szkody w majątku. Ponadto ustalenia te powinny być punktem wyjścia do trafnego zdekodowania strony podmiotowej całości zachowania oskarżonego, przyjętej kwalifikacji prawnej czynu oskarżonego (ewentualnie m. in. z art. 294 § 1 k.k.), czy określenia wartości szkody, która nie została naprawiona. To bezpośrednio rzutować będzie na rozmiar odpowiedzialności karnej jaką może ponieść oskarżony, w tym konsekwencji majątkowych w zakresie wysokości kary grzywny - czego, co trzeba w tym miejscu przypomnieć, dotyczy wyłącznie apelacja prokuratora. Te zasadnicze okoliczności pozwolą odtworzyć rzeczywistą i pełną treść relewantnych prawno - karnie działań oskarżonego, co jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego w pierwszej instancji, zaś sąd odwoławczy - jako organ przede wszystkim kontrolujący (w ramach funkcjonującego modelu kontroli instancyjnej w sprawach karnych) - generalnie nie przeprowadza postępowania dowodowego co do istoty sprawy (art. 452 § 1 k.p.k.).

W punkcie 3 zaskarżonego wyroku sąd meriti na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz (...) sp. z o. o. w Ł. kwotę 1.638.144,92 zł tytułem częściowego naprawienia szkody. Orzekł wiec o środku karnym. W pisemnych motywach wyroku zagadnieniu temu nie poświecono praktycznie żadnej uwagi, w tym nie odniesiono się do tego, czy w ogóle istniały podstawy prawne do takiego rozstrzygnięcia. Najpierw kategorycznie przyjęto (uzasadnienie – s. 10), że kwota ta dotyczyła zawartej umowy leasingowej z dnia 30 kwietnia 2009 r. między firmą (...) sp. z o. o., i (...) S.A. Sąd przyjął bowiem, że: „Pokrzywdzony dokonał jednak wyliczenia dotyczącego szkody jaka poniósł na skutek wprowadzenia w błąd przy zawarciu umowy leasingu. Wynika to w sposób oczywisty z pisma pokrzywdzonego. Wskazane w tym wyliczeniu pozycje ewidentnie związane są z niewywiązaniem się przez (...) z umowy leasingu, tj. nieuregulowane faktury, odsetki i odszkodowanie przewidziane w umowie leasingu. Jednak nie tego dotyczy postawiony S. W. zarzut. Prokurator bowiem nie postawił oskarżonemu zarzutu, że zawierając w dniu 30 kwietnia 2009 r. umowę leasingu działał z zamiarem niewywiązania się z tej umowy, czyli niespłacania rat leasingowych, z uwagi na złą sytuację finansową spółki (...), czy też z jakichkolwiek innych powodów. Oszustwo zarzucane oskarżonemu polega nie na tym, że oskarżony wiedząc, że nie będzie uiszczał rat leasingowych zawarł umowę wprowadzając spółkę w błąd, a na tym, że zawierając tę umowę zawarł jednocześnie umowę sprzedaży Bankowemu Leasingowi regałów magazynowych, które nie były własnością spółki (...) i którymi nie mógł rozporządzać, a za które (...) zapłacił nie mogąc stać się ich właścicielem. Szkodą zatem jest kwota jaka (...) zapłacił za zestaw regałów magazynowych, czyli kwota 2.928.000 zł, a nie rozliczenia związane z niedotrzymaniem umowy leasingu”. Pomimo tego, we wskazanym punkcie podważonego orzeczenia, tę właśnie wartość regałów magazynowych, czyli kwotę 1.638.144,92 zł, wskazano jako „częściowe naprawienie szkody” wynikłej z zawartej także w w/w dniu umowy sprzedaży między tymi samymi spółkami. Sąd Okręgowy zignorował treść art. 415 § 5 zd. 2 k.p.k., w którym to przepisie ustawodawca zawarł tzw. klauzulę antykumulacyjną. Klauzula ta brzmi: „Nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono”. Z treści ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego wynikało (k. 324 - 325; k. 331 - 332 oraz postanowienie - k. 535), że w zakresie w/w kwoty toczy się postępowanie upadłościowe, albowiem pokrzywdzony podmiot gospodarczy zgłosił stosowną wierzytelność do masy upadłości. Nie odniesiono się do tego, dlaczego „przełamano” wskazaną klauzulę. Przecież pokrzywdzony ( (...) sp. z o. o.) w piśmie z dnia 5 grudnia 2012 r. (wskazane k. 324 – 325), jednoznacznie, bez cienia wątpliwości wskazał i zakreślił podstawę faktyczną żądania. Nie zmienia tego treść oświadczenia pełnomocnika pokrzywdzonego, które złożył na rozprawie w dniu 16 lipca 2013 r. (k. 478 - 478v.). Nadal odwołano się w nim tylko do kwoty wskazanej w akcie oskarżenia, w wiec 1.638.144,92 zł, a pełnomocnik wskazał, że szkoda dotyczy tego co zgłoszono w postępowaniu upadłościowym, czyli w związku z zawartą umową leasingu, a nie umową sprzedaży (fragment w/w oświadczenia dosłownie brzmi: „… do chwili obecnej pokrzywdzony nie uzyskał naprawienia tej szkody w postępowaniu upadłościowym, nie został nawet jeszcze wydany plan podziału, nie została też wydana żadna z rzeczy które stanowiły przedmiot zabezpieczenia”).

Orzekając o obowiązku naprawienia szkody w procesie karnym sąd nie może pozostawiać poza polem widzenia zasad obowiązujących w prawie cywilnym sensu largo, a w tym regulacji zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego. W szczególności sąd nie może wyjść ponad żądanie, co jasno wynika z art. 321 k.p.c., który stanowi w § 1: „Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie”. Sąd orzekając o odszkodowaniu, czy obowiązku naprawienia szkody związany jest podstawą faktyczną żądania (w tej sprawie chodziło o umowę leasingu i wskazano trzy pozycje składające się w sumie na wskazaną kwotę), natomiast nie jest związany podstawą prawną zgłoszonego żądania. Sąd Okręgowy orzekł o naprawieniu szkody praktycznie w ogóle tego nie uzasadniając, a kwota ta to: ponad półtora miliona złotych. Jest to wartość niewątpliwie duża skoro dotyczy osoby fizycznej. W żadnym razie takie rozstrzygnięcie i jego „szczątkowa” motywacja (a w zasadzie jej brak) nie może stać się przedmiotem instancyjnej akceptacji. W pisemnych motywach (s. 10) sąd meriti uznał, że w zakresie wysokości szkody to oskarżony „został wprowadzony w błąd treścią aktu oskarżenia”, po czym przedstawił swoją, zacytowaną powyżej, „koncepcję” wyjścia z zaistniałego „błędu”.

W świetle przedstawionych powyżej zagadnień pozostanie do jednoznacznego wyjaśnienia przez sąd czy poszkodowany podmiot gospodarczy ( (...) sp. z o. o.) to swoje pokrzywdzenie wiąże w końcu wyłącznie z faktem niewywiązania się z zawartej umowy leasingu, czy też umowy sprzedaży, bądź też obu tych umów razem. To z kolei będzie rzutować na ustalenie na czym dokładnie polegało przestępstwo, którego miał się dopuścić oskarżony, a wnioski w tym zakresie muszą być trafnie i w sposób kompletny umotywowane.

Przy ponownym postępowaniu sąd I instancji winien kierować się wskazanymi powyżej uwagami - bacząc aby procedować w zgodzie m. in. z tzw. pośrednim zakazem reformationis in peius (art. 443 k.p.k.), zasadą in dubio pro reo (art. 5 § 2 k.p.k.) oraz mieć na uwadze inne zapatrywania faktyczne i prawne podniesione w wywiedzionych apelacjach. W zakresie rzetelnego, tym samym weryfikowalnego dowodowo, wyliczenia wartości poniesionej szkody, czy w ogóle wartości przedmiotowych mebli magazynowych, które mogą zostać przypisane oskarżonemu w ramach zarówno art. 284 § 2 k.k., jak i art. 286 § 1 k.k., mogą istotnie ziścić się przesłanki w zakresie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego, o co obrona wnosiła już niejednokrotnie w toku pierwszego rozpoznania sprawy przed sądem, a co nie zostało uwzględnione i zdawkowo „skwitowane” w wydanych postanowieniach (k. 520 oraz k. 534). Sąd musi wskazać i wykazać (procesowo uzasadnić), że określone stanowisko oskarżonego i jego obrońcy związane z inicjatywą dowodową w tym zakresie nie może być uwzględnione.

Po wydaniu przez sąd a quo w dniu 24 października 2013 r. postanowienia o odroczeniu wydania wyroku w trybie art. 411 § 1 k.p.k. ( „z uwagi na zawiłość sprawy” - k. 536) do akt wpłynęło pismo S. W. z dnia 27 października 2013 r. wraz ze stosowną dokumentacją (k. 538 – 554), które to pismo całkowicie pominięto już przed wyrokowaniem (widnieje na nim tylko zarządzenie o dołączeniu do akt sprawy z datą 30 października 2013 r.) . Oskarżony wprost wskazał (pkt 3 tego pisma – k. 538), że w toku procesu w żaden sposób nie zweryfikowano kwot, które wskazano w zarzucie aktu oskarżenia i nie uczynił tego także sąd meriti w trakcie przewodu sądowego. Oskarżony już w trakcie pierwszego przesłuchania przed sądem (k. 451v.) zakwestionował wartości wskazane w zarzucie zawartym w akcie oskarżenia. To obligować będzie organ procesowy do jak najbardziej dogłębnego wyjaśnienia przedstawionej argumentacji.

W sprawie, zwłaszcza wtedy, gdy zarzucone jest popełnienie przestępstwa gospodarczego, wartości określonego składnika mienia to zagadnienia kluczowe, które wymagają szczególnej uwagi i precyzji - tym bardziej gdy są przedmiotem ewidentnego sporu (merytorycznej polemiki) - w tym kwestionowania ich przez osobę centralną postępowania karnego, czyli oskarżonego (wcześniej - podejrzanego). Niejednokrotnie, i tak jest w rozpoznawanej sprawie, decydują te wielkości o kwalifikacji prawnej czynu, czy właściwości rzeczowej sądu. Prawidłowe ustalenie wartości poniesionej szkody w oczywisty i bezpośredni sposób rzutuje na zakres ewentualnie nałożonego w przyszłości obowiązku naprawienia szkody, czy zasądzenia danej sumy odszkodowania. Z tych właśnie względów w tej kategorii spraw procedowanie musi być dokładne i nierzadko czasochłonne. Zebrana dokumentacja odnosząca się do zawartych umów musi być poddana wyczerpującej ocenie, skonfrontowana z treścią innych dowodów, i z pewnością nie można tej analizy sprowadzać do tego, że w toku postępowania przygotowawczego, co do podania „źródła” powstałej szkody doszło tylko do „błędu” prokuratora, co w konsekwencji skutkowało de facto nic nieznaczącym „błędnym poglądem oskarżonego w tej kwestii” (uzasadnienie SO – s. 10). Trzeba w niebudzący wątpliwości sposób ustalić i uzasadnić, nie tylko fakt spowodowania szkody określonym zachowaniem, jej wielkość, ale przedstawić dlaczego ta szkoda powstała w związku niewykonaniem konkretnej umowy cywilno - prawnej i nie mogła dotyczyć innej umowy zawartej przez te same strony - nawet wtedy, gdy zawarto ją w tym samym dniu i niewątpliwie obie czynności prawne były ze sobą treściowo – zakresowo powiązane. Ma to tak zasadnicze znaczenie również z tego powodu, że ustawodawca zawarł w ustawie procesowej wskazaną już - obligatoryjną w treści - klauzulę antykumulacyjną, która zawsze winna być przedmiotem rozważań sądu, w tym w pisemnym uzasadnieniu, gdy do jego sporządzenia oczywiście dojdzie. Nie może budzić wątpliwości, że szkoda w ramach realizacji wskazanej klauzuli prawnej musi być w sposób logiczny ustalona z podaniem w tym względzie stosownej, spójnej argumentacji opartej na konkretnych dowodach zebranych w toku całego procesu. Wykonanie tych wszystkich zaleceń sądu ad quem determinować będzie zastosowanie, bądź też nie wskazanej na wstępie instytucji kompensacyjnej.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.