Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lutego 2014 r.

Sąd Rejonowy w Zambrowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący SSR Tomasz Makaruk

Protokolant Danuta Sawicka

Po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2014 r. w Zambrowie

na posiedzeniu jawnym

sprawy z wniosku E. C.

z udziałem M. W. i T. W.

o rozgraniczenie

p o s t a n a w i a :

I.  dokonać rozgraniczenia nieruchomości w postaci działek gruntu położonych w miejscowości R., gmina R.– oznaczonej w ewidencji gruntów numerem geodezyjnym (...), stanowiącej własność E. C., dla której w Sądzie Rejonowym w Zambrowie prowadzona jest księga wieczysta (...)z działką oznaczoną w ewidencji gruntów numerem geodezyjnym (...), stanowiącą własność T.i M.małżonków W., dla której w Sądzie Rejonowym w Zambrowie prowadzona jest księga wieczysta (...), wzdłuż linii przechodzącej przez punkty 50-40-5 - 33-225 na mapie sytuacyjnej przedmiotu rozgraniczenia biegłego geodety sądowego W. K.- załącznik numer 3 do opinii (k. 130) stanowiącej integralną część przedmiotowego postanowienia;

II.  nakazać wnioskodawczyni E. C. rozebrać ogrodzenie betonowe posadowione w linii C-D i wydać uczestnikom T. i M. małżonkom W. obszar zawarty między punktami 40-50-C-D-40 na mapie sytuacyjnej przedmiotu rozgraniczenia biegłego geodety sądowego W. K. - załącznik numer 3 do opinii (k. 130) stanowiącej integralną część przedmiotowego postanowienia;

III.  ustalić, iż koszty postępowania obciążają strony w częściach równych z tym, że należność za opinię biegłego W. B. obciąża wyłącznie wnioskodawczynię E. C., zaś szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawić referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt I Ns 302/12

UZASADNIENIE

E. C.domagała się rozgraniczenia stanowiącej jej własność działki oznaczonej nr (...)położonej w R.z działką nr (...), stanowiącą własność T.i M.małżonków W.według granicy prawnej wynikającej z ewidencji gruntów.

Małżonkowie T. i M. W. wnieśli o dokonanie rozgraniczenia według granicy użytkowania (z tym, że we fragmencie od narożnika domu do ulicy asfaltowej według stanu jaki istniał do czasu postawienia ogrodzenia z płyt betonowych, a więc po linii która była zlicowana ze ścianą domu), powołując się na zasiedzenie przygranicznego fragmentu działki nr (...).

W trakcie oględzin sądowych w dniu 23 listopada 2012 r., wobec centymetrowych rozbieżności w stanowiskach stron co do przebiegu spornej granicy, strony zgodnie wniosły, tak aby umożliwić wnioskodawczyni ocieplenie budynku mieszkalnego, o dokonanie rozgraniczenia według linii biegnącej od punktu A stanowiącego narożnik słupka betonowego przy ulicy, przez punkt B, który jest narożnikiem budynku mieszkalnego po ociepleniu i dodaniu 1 centymetra, dalej po ociepleniu ściany szczytowej części starego budynku do punktu C, dalej po ociepleniu dobudowanej części budynku plus 1 centymetr, potem do punktu D stanowiącego narożnik dobudowanej części budynku plus 1 centymetr, a dalej w linii prostej do punktu E stanowiącego środek słupka betonowego usytuowanego w odległości 14 centymetrów od obecnie istniejącego słupka z ogrodzeniem. Po sporządzeniu przez biegłego geodetę opinii realizującej zgodny wniosek stron, wnioskodawczyni bez wskazania żadnych przyczyn wycofała się z zawartego porozumienia i powróciła do swojego pierwotnego żądania.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Wobec zaistniałego sporu granicznego w odniesieniu do granicy działek położonych w R.a oznaczonych numerami geodezyjnymi: (...) i (...), decyzją Wójta Gminy R.z dnia 20.08.2012 r. umorzono postępowanie administracyjne – postępowanie rozgraniczeniowe i sprawę przekazano do rozpoznania tut. Sądowi.

Aktem własności ziemi z dnia 21 marca 1972 r. znak PBG-OU- (...) Wydział (...)i Leśnictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Z.stwierdził, iż Z. S.i jego żona K.– rodzice E. C.– stali się z dniem 4 listopada 1971 r. właścicielami działek nr (...)położonych na terenie wsi R..

Decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Z.z dnia 1 sierpnia 1973 r. znak PBG- (...) za działki wymienione w w/w akcie własności wydzielono nowy ekwiwalent między innymi w działce nr (...)położonej na terenie wsi R..

Aktem notarialnym z dnia 6 lutego 1996 r. Rep. A nr (...) Z.i K.małżonkowie S.umową darowizny darowali na własność swojej córce E. C.między innymi działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), dla której w Wydziale Ksiąg Wieczystych tut. Sądu prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

Aktem własności ziemi z dnia 10 maja 1972 r. znak PBG-OU- (...) Wydział (...)i Leśnictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Z.stwierdził, iż W. S.i jego żona L.– rodzice T. W.– stali się z dniem 4 listopada 1971 r. właścicielami działek nr (...)położonych na terenie wsi R..

Decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Z.z dnia 1 sierpnia 1973 r. znak PBG- (...)za działki wymienione w w/w akcie własności wydzielono nowy ekwiwalent między innymi w działce nr (...)położonej na terenie wsi R..

Aktem notarialnym z dnia 27 lutego 1996 r. Rep. A nr (...) S.i L.małżonkowie W.umową darowizny darowali na własność T.i M.małżonkom W.działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), powstałą z podziału działki (...), dla której w Wydziale Ksiąg Wieczystych tut. Sądu prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

W wyniku dokonanego w 1973 r. scalenia gruntów wydzielone zostały między innymi działki nr (...) ze wspólną granicą zawierającą się między punktami 33-224 - 22-225. Pomimo takiego wyznaczenia granicy na szkicu wyznaczenia projektu nr 10 z dnia 15.05.1973 r., wówczas na gruncie już istniał płot, który wraz z zewnętrznymi ścianami budynków stanowiących własność poprzedników prawnych E. C. wyznaczał granicę, biegnącą przez punkty 50-40-5 - 33-225. W 2005 r. E. C. zastąpiła stary płot drewniany biegnący od domu w kierunku (...)u płotem betonowym, posadowionym w tym samym miejscu, gdzie był drewniany płot. Z kolei od strony ulicy asfaltowej nowopostawiony betonowy płot zastąpił płot z siatki, który był zlicowany ze ścianą domu. Obecnie, po dokonaniu w 2012 r. ocieplenia ściany domu wnioskodawczyni od strony ulicy, ogrodzenie betonowe, mające szerokość 5 centymetrów, zostało przesunięte o 7 centymetrów w stronę działki małżonków W. – wystaje ono o 12 cm poza ścianę domu.

Przez cały czas zarówno strony postępowania, jak też i ich poprzednicy prawni korzystali ze swoich nieruchomości do linii istniejącego ogrodzenia i zabudowań. Uważali się oni za właścicieli swoich nieruchomości do linii płotu i nie rościli żadnych pretensji w stosunku do gruntu sąsiadów.

Zarówno działka (...)jak i (...) są to działki siedliskowe.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: zeznania uczestników T. W.(k. 151 v w zw. z k. 30), M. W.(k. 151v w zw. z k. 30), zeznania świadków: E. M.(k.116), L. W.(k.116-116v), S. W.(k.116v), częściowo Z. R.(k.110-110v), A. W.(k.110v), Z. W.(k.110v-111), A. C.(k.111), operat techniczny (k.3-14), zdjęcie (k.28), akta DS. (...)Prokuratury Rejonowej w Z., akta GP.(...), akta PBG-OU- (...)i PBG-OU- (...), akta KW (...)i (...), opinię biegłego W. K.(k. 125-130), oględziny (k.34-36), zgodne twierdzenia stron.

Stosownie do art. 153 kc. jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice wg ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić sąd ustala granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności. Wymienione wyżej kryteria, a mianowicie „stan prawny” „ostatni stan spokojnego posiadania” i wszelkie okoliczności wyłączają się wzajemnie - dopóki więc możliwe jest ustalenie granic na podstawie pierwszego kryterium niedopuszczalne jest sięganie po dalsze. W sprawie niniejszej Sąd dokonał rozgraniczenia wg I-go kryterium, a mianowicie w oparciu o stan prawny. Stan prawny jest tu ustaleniem przestrzennego zakresu własności, przy czym uwzględnić należy także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi /orzecz. SN z 26.04.67r IIICR 424/66,OSNCP 14/67, poz.206/ - Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę uznał za zasadny zarzut uczestników, iż zasiedzieli oni przygraniczny fragment działki (...)o powierzchni 12 metrów kwadratowych.

Przed przejściem do rozważań natury prawnej zwrócić należy uwagę, iż sporny obszar (12 m ²), mając na uwadze samą długość granicy pomiędzy działkami (...) (przeszło 80 metrów) jest wręcz symboliczny, a także iż uczestnicy postępowania wykazywali wolę zgodnego dokonania rozgraniczenia, w taki sposób, aby wnioskodawczyni mogła dokonać ocieplenia swojego budynku bez żadnych problemów (zgadzali się, aby granica była przesunięta w ich stronę o szerokość ocieplenia domu wnioskodawczyni plus 1 centymetr). Nie mniej postawa samej wnioskodawczyni, która bez żadnego uzasadnienia odstąpiła od zgodnego sposobu rozgraniczenia, wcześniej przez siebie akceptowanego, wskazuje raczej na chęć złośliwego dokuczenia uczestnikom, tak aby musieli przebudowywać wjazd na swoją posesję. Stanowisko to jest tym bardziej zasadne, jeśli weźmie się pod uwagę, że szerokość spornego pasa gruntu w najszerszym miejscu od strony ulicy wynosi 42 cm, a każda ze stron ma swobodnie urządzony wjazd na swoją posesję.

Przechodząc do rozważań uzasadniających sposób dokonania rozgraniczenia, wskazać należy, iż zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1971 r. w sprawie II CR 94/71 (OSP 1972/6104) „orzeczenie scaleniowe nie może być kwestionowane w postępowaniu sądowym co do tego, czy nowa działka ma prawidłowy obszar, kształt i granice”. Oznacza to, iż pierwotna granica prawna miedzy działkami (...)została wyznaczona decyzją scaleniową (...) (...) z dnia 1 sierpnia 1973 r.. Nie mniej powyższe nie stoi na przeszkodzie zasiedzeniu przygranicznego pasa gruntu po tej dacie.

Zgodnie z art.172 kc posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Posiadanie wymagane do nabycia własności przez zasiedzenie musi być posiadaniem samoistnym tj. takim, że posiadacz włada rzeczą jak właściciel. W treści tego posiadania wyróżnia się bowiem dwa elementy corpus czyli władztwo faktyczne posiadacza nad rzeczą i animus czyli wola władania rzeczą.

Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe w pełni wykazało, iż posiadanie spornego przygranicznego pasa gruntu przez małżonków W., a wcześniej ich poprzedników prawnych, miało wszystkie cechy posiadania samoistnego. O tym, że uczestnicy zachowywali się jak właściciele w stosunku do całego obszaru sięgającego aż do płotu, świadczą nie tylko ich zeznania poparte zeznaniami świadków przez nich zawnioskowanych: S. W., L. W., E. M. (którzy stwierdzili, iż strony korzystały ze swoich nieruchomości do płotów i nie było miedzy nimi sporów o przebieg granicy), ale i zeznania świadków zawnioskowanych przez wnioskodawczynię: jej syna A. C. (który podał, iż jak sąsiad tłukł w miejscu za płotem to nic nie mógł zrobić, bo sąsiad robił u siebie; nie wchodziliśmy na teren za płotem, „bo to nie nasz teren”), Z. W., A. W., Z. R. (którzy zgodnie podali, iż nie widzieli, aby wnioskodawczyni lub jej poprzednicy prawni korzystali z terenu za płotem). Taki charakter posiadania spornego fragmentu gruntu przez uczestników przyznała wreszcie sama wnioskodawczyni, która słuchana na pierwszym posiedzeniu podała (k.29v): „(…) Ja korzystałam do płotu. Także rodzice korzystali wcześniej do płotu. Za płotem grunt użytkował najpierw pan M. a potem ojciec uczestnika. (…) On nie zgadzał się żebym stawiła płot na granicy.” W ocenie Sądu zeznania uczestników, jak również powyższych świadków we wskazanym zakresie w pełni zasługują na wiarę. Wynika z nich niezbicie, iż T. W. i M. W., a wcześniej ich poprzednicy prawni, zarówno faktycznie władali przygranicznym pasem gruntu jak też mieli wolę takiego władania.

Drugą obok posiadania przesłanką zasiedzenia jest upływ czasu. Do nabycia nieruchomości przez zasiedzenie konieczne jest, aby władający nieruchomością był jej posiadaczem oraz aby posiadanie trwało przez czas określony w ustawie. Samo władanie rzeczą bowiem nie wystarcza do zasiedzenia.

Kodeks cywilny przed zmianą 28.07.1990 r przewidywał 10-letni termin zasiedzenia w dobrej wierze i 20 lat w złej wierze. Z dniem 10.10.1990 r terminy te zostały przedłużone odpowiednio do 20 i 30 lat. Do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 28.07.1990r o zmianie ustawy kodeks cywilny, tj. przed 1.10.1990 r miały zastosowanie 10 i 20 letnie okresy posiadania przewidziane w art.172 kc w brzmieniu obowiązującym przed tą datą. Artykuł ten łączy przepisany dla nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia upływ czasu z kwalifikacją posiadania według kryterium dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili uzyskania przez niego posiadania. Przy ocenie czy zachodzą warunki do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia, dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykazuje (orz. SN z 705 1971 I Cr 302/71 NP.173 s.580). Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie brak jest jakichkolwiek okoliczności usprawiedliwiających dobrą wiarę uczestników. Okoliczność świadomości uczestników, jak przebiegała granica (gdzie stał słupek graniczny, który zniknął), na której swoją uwagę koncentrowała strona wnioskująca, w ocenie Sądu, ma tylko takie znaczenie, iż w niniejszej sprawie, przy ocenie wymaganego okresu zasiedzenia, nie może być mowy o dobrej wierze uczestników. Ponieważ bieg zasiedzenia rozpoczął się w sierpniu 1973 r. wymagany dla zasiedzenia okres czasu upływał w sierpniu 2003 r.

Bezsporne w sprawie było, co przyznała sama wnioskodawczyni, iż płot betonowy postawiła w 2005 r. i co niezwykle istotne, jak sama stwierdziła, płot ten postawiła w tym samym miejscu, w którym z czterdzieści lat stał płot drewniany tj. słupki betonowe ze sztachetami (k.29v). Identyczne stanowisko prezentowali też uczestnicy, a stanowisko to potwierdzili świadkowie E. M., L. W., S. W.. Bezsporne między stronami było także i to, że na wysokości domu wnioskodawczyni granica przebiegała po jego ścianie zewnętrznej. Należy zatem uznać, iż zakres obszaru objętego wnioskiem o zasiedzenie w części od narożnika (bliższego ulicy asfaltowej) domu mieszkalnego wnioskodawczyni do (...)u był bezsporny, podobnie jak sam fakt upływu wymaganego czasu do zasiedzenia.

Sporne natomiast było położenie płotu betonowego, i wcześniej stojącego płotu z siatki, od narożnika (bliższego ulicy asfaltowej) domu wnioskodawczyni w stronę ulicy. Ponieważ, o czym była już mowa powyżej, okres zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu upływał w sierpniu 2003 r., koniecznym jest ustalenie jak umiejscowione było ogrodzenie z siatki, które stało do 2005 r. Jak stwierdziła w czasie oględzin wnioskodawczyni „początek siatki od strony drogi asfaltowej był około 10 cm w stronę działki uczestników niż obecnie znajduje się początek płotu betonowego” (k.34v). Z kolei uczestnicy twierdzili, iż na tym odcinku płot z siatki był przymocowany do słupka, który przylegał do ściany – płot ten był zlicowany ze ścianą domu i znajdował się na jej przedłużeniu. W ocenie Sądu prawdziwe są w tym względzie twierdzenia i zeznania uczestników. Za ich wiarygodnością przemawiają przede wszystkim zeznania świadków w osobach L. W., S. W. i E. M.. I tak świadek L. W. zeznała, iż płot z siatki był zlicowany z narożnikiem domu. Obecnie stojący płot został postawiony z 7-8 lat temu i na odcinku od ulicy do domu jest przesunięty 20-30 cm w stronę działki uczestników. Podobnej treści zeznania złożył również S. W., który podał, iż płot z siatki stał w linii prostej i był zlicowany ze ścianą domu. Powyżsi świadkowie to osoby najbliższe dla uczestników (rodzice uczestnika, teściowie uczestniczki), co nakazuje dużą ostrożność przy ocenie ich zeznań, jako że są oni zainteresowani rozstrzygnięciem korzystnym dla uczestników. O takim zainteresowaniu, a przynajmniej takiej okoliczności nie wykazała żadna ze stron, nie może być mowy w przypadku świadka E. M. – sąsiadki stron, która mieszka naprzeciwko nich po drugiej stronie ulicy. Zeznała ona, iż jak mieszka od 23 lat w R. to między nieruchomościami stron był płot – od strony drogi do domu z siatki, a za domem drewniany. Płot betonowy w stronę (...)u stoi w tym samym miejscu, gdzie stał wcześniej płot drewniany. Z kolei płot z siatki był zlicowany ze ścianą domu, a płot betonowy jest teraz wysunięty w stronę działki uczestników. W ocenie Sądu zeznania powyższych świadków są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Jako takim Sąd dał im wiarę w całości. Za wiarygodnością zeznań świadków i uczestników przemawiają także zasady wiedzy i doświadczenia życiowego. Należy bowiem zauważyć, iż obecnie ogrodzenie betonowe (które samo ma szerokość 5 centymetrów) wystaje o 12 centymetrów w stosunku do nieocieplonej ściany budynku wnioskodawczyni, co jest związane z faktem, iż wnioskodawczyni ociepliła ścianę domu od strony ulicy i styropian wystaje właśnie o 7 centymetrów w odniesieniu do nieocieplonej ściany – do tego styropianu przylega płot betonowy. Sprzeczne z jakąkolwiek logiką byłoby, aby ogrodzenie z siatki nie przylegało do domu tylko odstawało od niego o 10-12 centymetrów – tak musiałoby być, albowiem wtedy dom nie był ocieplony (jak przyznała wnioskodawczyni dom ociepliła w 2012 r.). Ponieważ pozostali przesłuchani w sprawie świadkowie bądź w ogóle nic nie wiedzieli na temat starego płotu (S. O., Z. R., M. K.), bądź też nie wiedzieli jak ten płot stał (Z. W., A. C., A. W., która jednak zeznała, iż wydawało się, że płot jest w linii prostej) Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawczyni odnośnie położenia ogrodzenia od strony ulicy do domu, jako gołosłownym.

W tym miejscu należy jeszcze wyjaśnić, iż zeznania świadków: A. K., S. O. i M. K. nie wniosły nic do sprawy, albowiem świadkowie ci nie posiadali żadnych wiadomości istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przebieg granicy, w oparciu o wskazane powyżej dowody uznane przez Sąd za wiarygodne, wyznaczył biegły geodeta W. K. jako linię przebiegającą przez punkty 50-40-5- 33-225. Z kolei granica wyznaczona przy scaleniu przebiega przez punkty 33-224 – 33-225. Strony reprezentowane przez fachowych pełnomocników nie zgłaszały żadnych zarzutów do opinii biegłego. Powyższa opinia oparta na fachowej wiedzy i doświadczeniu biegłego, zasługuje na podzielenie w całości.

Z tych względów na mocy art.153 kc należało rozgraniczyć niniejsze działki wg linii przechodzącej przez punkty 50-40-5 – 33-225. Takie bowiem rozstrzygnięcie uwzględnia stan prawny przedmiotowych gruntów. Konsekwencją powyższego jest rozstrzygnięcie zawarte w pkt II postanowienia Sądu, nakazujące wnioskodawczyni wydanie obszaru, którego właścicielami są uczestnicy postępowania.

Sąd ustalił także, iż koszty postępowania obciążają strony w częściach równych, z jednym wyjątkiem o którym poniżej, albowiem stopień zainteresowania wynikiem postępowania był podobny, zaś podniesiony zarzut zasiedzenia wymagał i tak sporządzenia opinii przez biegłego. Z istoty rozgraniczenia wynika też, że leży ono w interesie obu stron, uzyskujących w jego wyniku pewność co do przebiegu granicy. Jednocześnie na mocy art. 520 § 3 kpc Sąd ustalił, iż należność za opinię biegłego W. B. winna obciążać wyłącznie E. C., albowiem to właśnie ona, bez żadnego wyjaśnienia odstąpiła od zgodnego sposobu rozgraniczenia, który to sposób został uwzględniony w opinii biegłego W. B.. Na mocy art.108 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc szczegółowe wyliczenie kosztów pozostawiono referendarzowi sądowemu.