Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2012 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Jęczmień

Protokolant: Agnieszka Borejko

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2012 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko M. W.

o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej

I.  Uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda J. P., któremu służy wierzytelność określona wyrokiem Sądu Okręgowego w L. VI Wydział Gospodarczy z dnia 10.10.2011 roku sygn. akt VIGC 169/11 umowę majątkową zawartą w dniu 17.03.2010 roku w formie aktu notarialnego w Kancelarii Notarialnej w K.sporządzoną przez Notariusza B. J., nr rep. (...) (...)- pomiędzy pozwaną M. W., a dłużnikiem B. W. (1);

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 11.508 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 198,97 zł tytułem wydatków.

Sygn. akt I C 530/12

UZASADNIENIE

Powód J. P. wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powoda jako pokrzywdzonego małżeńskiej umowy majątkowej zawartej pomiędzy B. W. (1)a M. W.w dniu 17 marca 2010 roku w formie aktu notarialnego w Kancelarii Notarialnej w K.przed notariuszem B. J.Rep. (...)z pokrzywdzeniem powoda, któremu w chwili zawarcia przedmiotowej umowy przysługiwała wobec B. W. (1)wierzytelność w kwocie 223.302,92 zł ustalona następnie prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w L. VI Wydziału Gospodarczego z dnia 10 października 2011 roku w sprawie sygn. akt VI GC 169/11, zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, iż 17 marca 2010 roku pozwana M. W. zawarła ze swoim mężem B. W. (1) w Kancelarii Notarialnej w K. przed notariuszem B. J. w formie aktu notarialnego małżeńską umowę majątkową, na mocy której praktycznie wszystkie istotne części majątku wspólnego tj. dom położony przy ulicy (...) w N., oraz sklep położony przy ulicy (...) w N. stały się wyłączną własnością pozwanej M. W.. Tym samym prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) B. W. (1), będący przy tym pierwotnym dłużnikiem powoda z tytułu zawartej z nim w 2008 roku umowy dotyczącej wykonywania usług przewozowych dla firmy (...) z siedzibą w B., stał się osobą nie posiadającą praktycznie żadnego majątku mogącego być przedmiotem ewentualnej egzekucji komorniczej. Przy czym zadłużenie B. W. (1) wobec J. P. w chwili dokonania przedmiotowego podziału majątku wynosiło co najmniej 223.302,92 zł, co zostało w sposób jednoznaczny i wyraźny uznane przez B. W. (1) w zawartym w dniu 19 marca 2010 roku porozumieniu dotyczącym warunków i sposobu spłaty ówczesnego zadłużenia wobec J. P.. Powód na podstawie tego porozumienia zgodził się odstąpić od prowadzenia egzekucji komorniczej, ale nie miał on wiedzy iż B. W. (1) dwa dni wcześniej dokonał przedmiotowego podziału małżeńskiego majątku wspólnego mocą którego wszystkie istotne składniki majątkowe stały się wyłączną własnością pozwanej M. W.. B. W. (1) stał się osobą niewypłacalną i stan ten trwa do chwili obecnej.

Pozwana M. W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana przyznała, iż zawarła z B. W. (1) umowę o podział majątku wspólnego 17 marca 2010 roku, ale nie zostały w odniesieniu do tej czynności spełnione przesłanki warunkujące możliwość skorzystania przez powoda z ochrony paulińskiej. W wyniku podziału majątku wspólnego B. W. (1) otrzymał przedsiębiorstwo (...) o wartości 300.000 zł. Pozwana zarzuciła, iż B. W. (1) zawierając umowę o podział majątku wspólnego 17 marca 2010 roku nie działał ze świadomością pokrzywdzenia powoda, albowiem B. W. (1) miał już wtedy uzgodnione z powodem zasady porozumienia sfinalizowanego na piśmie w dniu 19 marca 2010 roku. Tym samym w dacie podziału majątku wspólnego B. W. (1) miał świadomość tego, iż jego dług wobec powoda zostanie spłacony z dochodów jego firmy (...) i że posiada zabezpieczenie spłaty istotnego długu w postaci dostarczającej mu stałego dochodu przez okres co najmniej dwóch lat umowy o usługi przewozowe, co wyklucza świadomość B. W. (1) działania z pokrzywdzeniem powoda. Z ostrożności pozwana zarzuciła, iż nie wiedziała o ewentualnej świadomości B. W. (1) pokrzywdzenia powoda i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się o tym dowiedzieć. Stosunki faktyczne pomiędzy pozwaną, a B. W. (1) 17 marca 2010 roku ograniczały się do separacji faktycznej pomiędzy małżonkami wiążącej się z trwającym od 2007 roku kryzysem w małżeństwie. Pozwana była przeświadczona – w oparciu o twierdzenia B. W. (1) – iż sytuacja finansowa jego firmy jest dobra i ustabilizowana, o czym świadczył zdaniem pozwanej fakt zobowiązania się przez B. W. (1) w umowie o podział majątku do zwolnienia pozwanej z długów zabezpieczonych hipotekami obciążającymi przyznane jej w ramach podziału nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. P.prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...)z siedzibą w N.. Powoda z B. W. (1), który prowadził działalność gospodarczą pod nazwą (...)w N., łączył stosunek umowny w zakresie przewozu pracowników dla (...) Sp. z o.o.powstały w oparciu o umowę na usługi przewozowe zawartą 18 października 2008 roku, a którą B. W. (1)wypowiedział z terminem natychmiastowym 17 sierpnia 2009 roku. Poza tym powoda z B. W. (1)łączyła umowa dzierżawy dwóch autobusów. Z tytułu tych umów powód wystawił B. W. (1)faktury i noty księgowe w kwocie łącznej 276.878 zł. Między powodem, a B. W. (1)toczył się spór sądowy co do zapłaty przez B. W. (1)kwoty 223.148,17 zł wraz z odsetkami tytułem czynszu dzierżawnego za dzierżawę B. W. (1)pojazdów M. (...)i (...) w okresie maj- czerwiec 2009 roku, oraz tytułem przewoźnego za grupowy przewóz osób w okresie kwiecień – maj 2009 roku. B. W. (1)w zawartej 18 listopada 2009 roku ugodzie uznał w całości to zadłużenie i zobowiązał się do spłaty tych należności. W trakcie uzgodnień co do spłaty należności obecna była pozwana M. W.. Powód w związku z zawartą ugodą zobowiązał się wstrzymać od wszelkich czynności egzekucyjnych związanych z postępowaniami sądowymi opisanymi w ugodzie pod warunkiem, iż B. W. (1)będzie realizował zawartą ugodę.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla W. Ś.weW.10 marca 2010 roku wszczął z wniosku powoda J. P.postępowanie egzekucyjne przeciwko B. W. (1)w oparciu o nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd Rejonowy w D., w którym należność główna wynosiła 61.115,31 zł. Pozwana M. W.wraz ze swym mężem B. W. (1)miała wówczas pretensje do powoda, iż komornik wszczął postępowanie egzekucyjne.

19 marca 2010 roku powód J. P. zawarł porozumienie z B. W. (1) na mocy którego B. W. (1) zobowiązał się do należytego wykonywania przewozu na trasie D. – Z. – D. i do spłaty zaległości w kwocie 223.302,92 zł rozłożonej na miesięczne raty w kwocie 8.000 zł plus odsetki. Natomiast powód J. P. zobowiązał się do odstąpienia od egzekucji komorniczej i sprawy sądowej dotyczącej tego zadłużenia. W tym samym dniu powód zawarł z B. W. (1) umowę na usługi przewozowe na podstawie której B. W. (1) zobowiązał się do przewozu pracowników firmy (...) sp. z o.o.. Przy zawarciu tego porozumienia obecna była pozwana M. W., która wspólnie ze swym mężem B. W. (1) zapewniała, iż dług będzie spłacony, bowiem małżonkowie W. mają nieruchomości. Pozwana często była obecna przy rozmowach prowadzonych przez powoda z jej mężem B. W. (1) i podpisywaniu przez nich różnego rodzaju umów.

Dowód: ugoda zwarta w dniu 18 listopada 2009 roku k. 16 – 19,

odpis odpowiedzi na pozew z 21 sierpnia 2009 roku w sprawie sygn. akt VI GC 77/09 k. 86 – 91,

zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego i zajęcie wierzytelności k. 20 – 21,

porozumienie z 19 marca 2010 roku k. 15,

umowa z 19 marca 2010 roku na usługi przewozowe k. 64,

zeznania świadka B. W. (1) k. 94 v – 96,

zeznania świadka A. A. k. 109 v – 110,

zeznania świadka B. Z. k. 111 – 111 v,

zeznania powoda J. P. k. 161 v – 162 v.

Wcześniej bo z dniem 17 marca 2010 roku pozwana M. W.i B. W. (1)w akcie notarialnym zapisanym w Repertorium (...) numer (...)ustanowili między sobą rozdzielność majątkową.

Pozwana M. W.i B. W. (1)na podstawie umowy z 17 marca 2010 roku zawartej w formie aktu notarialnego zapisanej w Repertorium (...) numer (...)dokonali zgodnie podziału majątku wspólnego w ten sposób, że pozwana M. W.nabyła na własność: lokal niemieszkalny położony na pierwszej kondygnacji budynku w N.przy ulicy (...)składający się z sali sprzedaży, oraz dwóch pomieszczeń zaplecza o powierzchni 71,75 m ² dla którego Sąd Rejonowy w K.VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w N.prowadzi księgę wieczystą KW (...)wraz z udziałem we wspólnych częściach budynku i prawie współwłasności działki gruntu. W dziale IV księgi wieczystej KW (...)jest wpisana hipoteka umowna zwykła w kwocie 48.800 zł na rzecz Gminy Miejskiej N., hipoteka umowna zwykła w kwocie 27.000 zł na rzecz (...)Banku Spółdzielczego w R., hipoteka umowna zwykła w kwocie 60.000 zł, hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 20.000 zł, hipoteka umowna zwykła w kwocie 60.000 zł, hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 20.000 zł na rzecz Agencji (...) S.A.w N., poza tym pozwana M. W.nabyła nieruchomość wraz z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego jednorodzinnego, która osiągnęła stan surowy zamknięty stanowiącą działkę gruntu o powierzchni 0,1705 ha położoną w N.przy ulicy (...)dla której Sąd Rejonowy w K.VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w N.prowadzi księgę wieczystą KW (...)i w dziale IV tej księgi wieczystej wpisana jest hipoteka umowna zwykła w kwocie 60.710 CHF, oraz hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 15.784,60 CHF na rzecz (...) Bank (...) S.A.Oddział 1 w K.. Pozwana M. W.nie przejęła do osobistej odpowiedzialności wpisanych hipotek, a jedynie przejęła ich odpowiedzialność jako dłużnik rzeczowy. Natomiast B. W. (1)na podstawie umowy o podział majątku wspólnego nabył na własność przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ Kodeksu cywilnego jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej pod nazwą (...)z siedzibą w N.. Majątek tej firmy stanowiły autobusy, które znajdowały się w leasingu, oraz jeden którego właścicielem był B. W. (1), a który został przez niego sprzedany za kwotę 10.000 zł. Powód J. P.o zawarciu przez B. W. (1)z pozwaną M. W.umowy o podziale majątku dowiedział się dopiero po około roku czasu od jej zawarcia. Gdyby powód wiedział o umowie o podziale majątku nie zgodziłby się na zawarcie 19 marca 2010 roku porozumienia z B. W. (1), co do spłaty przez niego zadłużenia.

Dowód: umowa majątkowa małżeńska zapisana w Repertorium (...) numer (...)k. 65 – 66,

umowa o podział majątku wspólnego zapisana w Repertorium (...) numer (...)k. 59 – 63,

zeznania świadka B. W. (1) k. 94 v – 96,

zeznania świadka A. A. k. 109 v – 110,

zeznania powoda J. P. k. 161 v – 162 v.

Pozwana pomagała swemu mężowi B. W. (1) w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, zajmowała się w jego firmie prowadzeniem księgowości, wypłacała wynagrodzenia dla pracowników i często była widywana przez pracowników w siedzibie firmy (...). Świadek W. F. pracował w firmie należącej do B. W. (1) i około dwóch lat temu zgłosił się po świadectwo pracy, które wydała mu pozwana M. W..

W styczniu 2010 roku B. W. (1) zawarł umowę z firmą (...) sp. z o.o. należącą do świadka A. C. na zakup paliwa. Pozwana M. W. wielokrotnie razem ze swym mężem B. W. (1) przyjeżdżała do spółki (...) po paliwo. Gdy zaczęły się problemy z płatnościami świadek A. C. dzwonił w tej sprawie nie tylko do B. W. (1), ale między innymi również do pozwanej M. W..

Pozwana M. W. w rozmowie 5 stycznia 2011 roku z powodem J. P. przyznała, iż wie o zadłużeniach jakie ma jej mąż B. W. (1) wobec powoda, ale nie ma na niego wpływu i musi podporządkować się jego zdaniu.

Dowód: odtworzenie płyty CD k. 142 – 143,

zeznania świadka W. F. k. 110 – 110 v,

zeznania świadka K. K. k. 110 v – 111,

zeznania świadka A. C. k. 148 – 148 v.

Sąd Okręgowy w L. na podstawie wyroku z 10 października 2011 roku wydanego w sprawie VI GC 169/11 zasądził od B. W. (1)na rzecz powoda J. P.kwotę 133.564,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty i dalej idące powództwo oddalił.

W niniejszej sprawie powód J. P. domagał się zasądzenia od B. W. (1) kwoty 173.706,80 zł z ustawowymi odsetkami. Należność ta wynikała z pisemnego porozumienia zgodnie z którym B. W. (1) zobowiązał się do należytego wykonywania przewozu pracowników firmy powoda i do spłaty zaległości na rzecz powoda w kwocie 223.302,92 zł rozłożonej na raty po 8.000 zł plus odsetki. Sąd uznał fakt uiszczenia przez B. W. (1) sześciu rat po 10.000 zł na poczet należności głównej w kwocie 223.302,92 zł, z czego należność główna to 48.000 zł, a kwota 12.000 zł to suma uiszczonych odsetek ustawowych przez pozwanego. Sąd uwzględnił nadto zarzut potrącenia kwoty 41.738,56 z faktur (...). Natomiast Sąd nie uwzględnił zarzutu potrącenia kwoty 142.692 zł tytułem kary umownej naliczonej przez B. W. (1).

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w K. Z. O.17 stycznia 2012 roku wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko B. W. (1)o zapłatę sum wynikających z wyroku z 10 października 2011 roku Sądu Okręgowego w L. należność główna w kwocie 133.564,36 zł, odsetki od 17 stycznia 2012 roku 17.315,80 zł, w przypadku zwłoki odsetki od 18 stycznia 2012 roku wraz z należną opłatą egzekucyjną w kwocie 54,71 zł dziennie, koszty procesu 5.843 zł, koszty klauzuli 12 zł, opłata egzekucyjna 23.583,97 zł, wydatki gotówkowe 56,50 zł.

Egzekucja na dzień 20 kwietnia 2012 roku okazała się bezskuteczna, bowiem u B. W. (1) nie stwierdzono majątku ruchomego przedstawiającego wartość handlową. Egzekucja skierowana do wierzytelności dłużnika z tytułu wynagrodzenia za pracę okazała się bezskuteczna, poza tym nie pobiera on świadczeń emerytalno – rentowych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Egzekucja do rachunków bankowych okazała się bezskuteczna. Egzekucja do wierzytelności związanych z prowadzeniem przez B. W. (1) działalności gospodarczej okazała się bezskuteczna z uwagi na to, iż jest on w trakcie likwidacji swej działalności gospodarczej. Świadek K. K. do 2011 roku pracował w firmie należącej do B. W. (1). W 2011 roku świadek domagał się od B. W. (1) zapłaty zaległego wynagrodzenia, ale bezskutecznie, bowiem B. W. (1) mówił, iż nie ma dla niego pieniędzy.

Wobec B. W. (1) toczyły się postępowania egzekucyjne z wniosku (...) Bank (...) S.A. w W. o sygn. akt KM 4530/11 na kwotę 70.144,55 zł i z wniosku (...) S.A. w S. o sygn. akt KM 6262/11 na kwotę 1.594,31 zł. Postępowania egzekucyjne zakończyły się umorzeniem wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Natomiast postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 86/10 z wniosku (...) S.A. na kwotę 1.858,28 zł w lipcu 2012 roku znajdowało się na etapie wysłuchania wierzyciela i dłużnika przed zawieszeniem i umorzeniem postępowania.

Obecnie B. W. (1) pracuje, ale bez zawartej umowy o pracę, w firmie prowadzonej przez pozwaną M. W..

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w L. z 10 października 2011 roku wraz z uzasadnieniem - akta VI GC 169/11 – akta w załączeniu.,

zajęcie wierzytelności – akta komornicze Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w K. sygn. akt KM 135/12 – akta w załączeniu,

pismo Komornika Sądowego T. G. z 19 lipca 2012 roku k. 108,

pismo Komornika Sądowego T. L. z 25 lipca 2012 k. 107,

zeznania świadka A. A. k. 109 v – 110,

zeznania świadka K. K. k. 110 v – 111,

zeznania świadka B. Z. k. 111 – 111 v,

zeznania świadka M. S. k. 145 v,

zeznania świadka E. G. k. 145 v – 146,

zeznania powoda J. P. k. 161 v – 162 v.

Komenda Policji w N. prowadziła w maju 2011 roku postępowanie sprawdzające z zawiadomienia powoda J. P. odnośnie B. W. (1) w sprawie podejrzenia popełnienia przez niego między innymi przestępstwa oszustwa. B. W. (1) wyjaśnił wówczas, iż jego wszelkie zobowiązania finansowe wobec powoda są wynikiem prowadzonej działalności gospodarczej, a nie wynikiem oszustwa.

Dowód: notatka urzędowa z 12 maja 2011 roku sporządzona przez aspiranta sztabowego A. G. k. 85.

W 2007 roku pozwana była w konflikcie ze swym mężem B. W. (1)wobec tego, że dopuścił się on zdrady małżeńskiej. Pozwana M. W.złożyła pozew o rozwód, ale 15 listopada 2007 roku Sąd Okręgowy w Ś.w sprawie sygn. akt I C 1779/0 umorzył postępowanie z powództwa M. W.przeciwko B. W. (1)o rozwód z powodu pojednania się stron. Następnie 25 lutego 2008 roku Przewodniczący Sądu Okręgowego w Ś. zwrócił pozew złożony przez pozwaną M. W.o rozwód z B. W. (1)z powodu nie uiszczenia opłaty od pozwu.

Sąd Okręgowy w Ś. wyrokiem z 20 maja 2008 roku wydanym w sprawie sygn. akt I C 784/08 oddalił powództwo M. W.o rozwód z B. W. (1). Sąd na podstawie poczynionych ustaleń doszedł do przekonania, iż małżeństwo pozwanej M. W.i B. W. (1)nie uległo zupełnemu i trwałemu rozkładowi. Sąd stwierdził, iż istnieje miedzy nimi silna więź emocjonalna., więź gospodarcza, a jedynie całkowicie ustało fizyczne pożycie małżeńskie. Brak było również trwałości tego częściowego rozkładu pożycia małżeńskiego stron. W 2011 roku B. W. (1)mieszkał razem z pozwaną M. W.w domu przy ulicy (...)w N..

Dowód: postanowienie z 15 listopada 2007 roku – akta I C 1779/07 – akta w załączeniu,

zarządzenie o zwrocie pozwu z 25 lutego 2008 roku - akta I C 229/08 – akta w załączeniu,

wyrok z 20 maja 2008 roku Sądu Okręgowego w Ś. wraz z uzasadnieniem akta I C 784/08 – akta w załączeniu,

zeznania świadka K. K. k. 110 v – 111,

zeznania świadka D. M. k. 146 v,

zeznania świadka M. R. k. 146 v – 147,

zeznania powoda J. P. k. 161 v – 162 v.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 527 § 1 kc gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Z § 2 wynika, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Natomiast § 3 stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Celem instytucji skargi pauliańskiej jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nielojalnego, czy wręcz nieuczciwego postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swego majątku na rzecz osób trzecich lub majątek ten obciąża, zaciągając kolejne zobowiązania i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności.

Należy wyróżnić następujące przesłanki warunkujące możliwość skorzystania przez uprawnionego z ochrony pauliańskiej:

1) istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności;

2) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią;
3) pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika;
4) dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela;
5) uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią;

6) działanie osoby trzeciej w złej wierze.

Dla zastosowania skargi skargi pauliańskiej wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić kumulatywnie, a ciężar ich udowodnienia co do zasady - zgodnie z regułą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. - obciąża wierzyciela, który jest uprawniony do zaskarżenia czynności prawnej dłużnika.

Judykatura stoi na stanowisku, że wierzytelność chroniona na drodze skargi pauliańskiej powinna być skonkretyzowana. W wyroku z 27 listopada 2003 r. (III CKN 355/01, LEX nr 359441) Sąd Najwyższy stwierdził, że precyzacja wierzytelności (obejmująca przynajmniej jej istnienie, tytuł prawny wierzytelności i wysokość) należy do wierzyciela, bowiem wierzyciel wyznacza w skardze z art. 527 k.c. przedmiot ochrony pauliańskiej. Jedną z przesłanek uznania czynności prawnej za bezskuteczną jest wykazanie, że przysługująca powodowi wobec określonego dłużnika wierzytelność jest realna i skonkretyzowana, a nie hipotetyczna. Powód J. P.przedstawił prawomocny wyrok z 10 października 2011 roku Sądu Okręgowego w L. z którego wynika, iż B. W. (1)ma zapłacić na rzecz powoda J. P.kwotę 133.564,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty, na skutek zwłoki odsetki od 18 stycznia 2012 roku wraz z należną opłatą egzekucyjną wynoszą dziennie 54,71 zł.

W świetle art. 527 § 1 k.c. przedmiotem zaskarżenia w ramach akcji pauliańskiej może być tylko czynność prawna dłużnika, dokonana przez niego albo w jego imieniu przez zastępcę ustawowego, pełnomocnika lub prokurenta.

Zaskarżeniu w ramach akcji pauliańskiej mogą podlegać w zasadzie wszelkie czynności prawne o charakterze rozporządzającym lub zobowiązująco – rozporządzającym, jednocześnie przysparzające korzyści osobie trzeciej i powodujące krzywdzące dla wierzycieli pomniejszenie majątku dłużnika. Mogą to być nie tylko czynności nieodpłatne, ale także odpłatne, a nawet ekwiwalentne.

Niewątpliwym jest, iż w niniejszej sprawie przedmiotem uznania za bezskuteczną jest umowa z 17 marca 2010 roku o podziale majątku wspólnego pomiędzy pozwaną M. W., a jej mężem B. W. (1)zawarta w formie aktu notarialnego i zapisana w Repertorium (...)numer (...). Na podstawie tej umowy pozwana M. W.stała się wyłączną właścicielką: lokalu niemieszkalnego położonego na pierwszej kondygnacji budynku w N.przy ulicy (...)składający się z sali sprzedaży, oraz dwóch pomieszczeń zaplecza o powierzchni 71,75 m ² wraz z udziałem we wspólnych częściach budynku i prawie współwłasności działki gruntu, oraz nieruchomości wraz z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego jednorodzinnego, która osiągnęła stan surowy zamknięty stanowiącą działkę gruntu o powierzchni 0,1705 ha położoną w N.przy ulicy (...). Na nieruchomościach jakie nabyła pozwana ustanowione były hipoteki, ale pozwana przejęła za nie odpowiedzialność jako dłużnik rzeczowy. B. W. (1)natomiast nabył na własność przedsiębiorstwo pod nazwą (...)z siedzibą w N..

Przesłanką udzielenia ochrony pauliańskiej jest dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzycieli. W art. 527 § 2 k.c. ustawodawca określił, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był poprzednio. W przepisach ustawodawca nie zdefiniował pojęcia niewypłacalności, w judykaturze przyjmuje się na ogół, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi (wyrok Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2000 roku, III CKN 554/98, LEX nr 52736).

Biorąc pod uwagę, że przedmiotem zaskarżenia może być czynność prawna powodująca niewypłacalność dłużnika lub powiększenie jego niewypłacalności, w orzecznictwie sformułowano ogólną tezę, iż pokrzywdzenie wierzycieli powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 2001 r., IV CKN 525/00, LEX nr 53110). Pomiędzy czynnością prawną dłużnika, jego niewypłacalnością oraz pokrzywdzeniem wierzyciela musi zachodzić określony związek przyczynowy. Nie chodzi przy tym o adekwatny związek przyczynowy, lecz o to, by dokonanie przez dłużnika czynności prawnej było warunkiem koniecznym ( conditio sine qua non) powstania lub pogłębienia się jego niewypłacalności.

Na skutek umowy o podziale majątku wspólnego B. W. (1) wyzbył się majątku w postaci nieruchomości: lokalu niemieszkalnego o powierzchni 71,75 m ² wraz z udziałem we wspólnych częściach i prawie współwłasności działki gruntu, nieruchomości wraz z rozpoczęta budową budynku mieszkalnego jednorodzinnego posadowionego na działce gruntu o powierzchni 0,1705 ha, co do tych nieruchomości mogłaby zostać skierowana egzekucja komornicza. B. W. (1) na skutek umowy o podziale majątku otrzymał firmę, która jak sam stwierdził nie ma majątku, bowiem jedyny samochód którego był właścicielem został przez niego sprzedany za kwotę 10.000 zł. Innego majątku nie posiada.

Warunkiem akcji pauliańskiej jest wykazanie przez skarżącego (wierzyciela), że przysługuje mu względem dłużnika wierzytelność, oraz że nie może być ona zaspokojona z majątku dłużnika na skutek zdziałanej przez niego czynności prawnej, w wyniku której stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w stopniu wyższym niż był przed dokonaniem tej czynności. Powód w ocenie Sądu wykazał ten fakt. 17 stycznia 2012 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w K. Z. O.wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko B. W. (1)o zapłatę sum wynikających z wyroku z 10 października 2011 roku Sądu Okręgowego wL.należność główna w kwocie 133.564,36 zł, odsetki od 17 stycznia 2012 roku 17.315,80 zł, w przypadku zwłoki odsetki od 18 stycznia 2012 roku wraz z należną opłatą egzekucyjną w kwocie 54,71 zł dziennie, koszty procesu 5.843 zł, koszty klauzuli 12 zł, opłata egzekucyjna 23.583,97 zł, wydatki gotówkowe 56,50 zł. Prowadzone przez Komornika Sądowego egzekucja na dzień 20 kwietnia 2012 roku okazała się bezskuteczna, bowiem u B. W. (1)nie stwierdzono nieruchomości, czy majątku ruchomego z którego powód mógłby skutecznie zaspokoić swoje roszczenie. Oczywistym jest, że egzekucja co do nieruchomości musiała być bezskuteczna, skoro umową z 17 marca 2010 roku o podziale majątku wspólnego wszelkie nieruchomości przeszły na własność pozwanej M. W., a B. W. (1)otrzymał firmę (...), która jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego była w bardzo złej kondycji finansowej, bowiem nie należały do niej żadne wartościowe nieruchomości i ruchomości i nie generowała ona żadnych zysków. W maju 2011 roku w trakcie przesłuchania na Komendzie Policji w N. B. W. (1)przyznał, iż posiada zobowiązania finansowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą – zakup paliwa, naprawy, wypłaty. Wobec tego egzekucja do wierzytelności związanych z prowadzeniem przez B. W. (1)działalności gospodarczej okazała się bezskuteczna. Nie można zgodzić się z pozwaną co do tego, iż powód mógł zaspokoić się z majątku firmy (...)i dlatego wniesione przez niego powództwo powinno ulec oddaleniu. Zdaniem Sądu nie ma w sprawie również znaczenia fakt, iż B. W. (1)realizował porozumienie z 19 marca 2010 roku, skoro egzekucja komornicza należności zasądzonych wyrokiem z 10 października 2011 roku Sądu Okręgowego w L. okazała się bezskuteczna. Sąd zasądzając tę należność uwzględnił w nim zasadne, zgłoszone przez B. W. (1)zarzuty potrącenia, pomijając jedynie zarzut potrącenia z tytułu kar umownych.

Dla skuteczności skargi pauliańskiej nie jest konieczne, by w zamiarze dłużnika leżało pokrzywdzenie wierzycieli, ani też by zamiar ten skierowany był przeciwko określonemu wierzycielowi. Wystarczy, że dłużnik ma świadomość pokrzywdzenia wierzycieli. Świadomość taka istnieje, gdy dłużnik wie, że na skutek czynności prawnej określone aktywa wyjdą z jego majątku i że z tego powodu wierzyciele będą mieli trudności z zaspokojeniem, a w konsekwencji nastąpi ich pokrzywdzenie. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż B. W. (1)miał świadomość tego, iż na skutek umowy o podziale majątku jego stan finansowy znacząco pogorszy się, jak sam zeznał majątek przejętej przez niego firmy stanowiły autobusy, z którego on był właścicielem tylko jednego z nich, który następnie sprzedał za kwotę 10.000 zł, a wiec firma nie miała żadnych wartościowych nieruchomości, czy też ruchomości . Firma nie generowała zysków, skoro B. W. (1)spłacił tylko część należności wynikających z porozumienia z 19 marca 2010 roku, a które to spłaty zostały uwzględnione w wyroku z 10 października 2011 roku Sądu Okręgowego w (...). Dlatego nie można zgodzić się z twierdzeniem pozwanej, iż w dacie podziału majątku wspólnego B. W. (1)miał świadomość tego, że jego dług wobec powoda zostanie spłacony z dochodów jego firmy (...), w ocenie Sądu wyzbywając się realnie wartościowych nieruchomości miał świadomość tego, iż z jego majątku wyjdą wartościowe aktywa, a z majtku firmy wierzyciel nie zaspokoi swojego roszczenia w całości. Należy bowiem jeszcze podkreślić, iż jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego B. W. (1)miał zadłużenie jeszcze wobec innych osób, między innymi świadków: W. F., A. C..

Przepis 527§ 3 kc wprowadza ułatwienie dowodowe przez ustanowienie określonego w nim domniemania. Dla zastosowania go konieczne jest wykazanie przez wierzyciela, że osobę trzecią łączył z dłużnikiem stosunek bliskości w chwili dokonania czynności prawnej krzywdzącej wierzycieli. Ustawa nie określa, jaki rodzaj stosunku łączącego osobę trzecią z dłużnikiem uzasadnia uznanie jej za „osobę będącą w bliskim z nim stosunku”. Ogólnie rzecz ujmując, w art. 527 § 3 chodzi o taki stosunek bliskości między dwiema osobami, który uzasadnia przyjęcie, że jedna z nich jest w posiadaniu informacji o obecnej sytuacji majątkowej drugiej (wyrok Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 1996 r., I CRN 61/96, z LexPolonica nr 309785, OSNC 1996, nr 9, poz. 125). Stosunek bliskości z reguły wynika z powiązań rodzinnych: pokrewieństwa, małżeństwa czy powinowactwa, chociaż w niektórych wypadkach, mimo istnienia formalnych więzów rodzinnych, może on nie zachodzić (np. w razie nieutrzymywania przez krewnych żadnych kontaktów, wzajemnej między nimi wrogości lub obojętności). Bezspornym w sprawie jest, iż pozwana M. W. to małżonka B. W. (1), a więc niewątpliwie istnieje między nimi stosunek bliskości. Pozwana zarzucała, iż w dniu 17 marca 2010 roku, a więc kiedy doszło do zawarcia umowy o podziale majątku pozostawała z B. W. (1) w separacji faktycznej, która trwała już od 2007 roku. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika jednak coś zgoła odmiennego. Przede wszystkim faktycznie między pozwaną, a B. W. (1) toczyły się postępowania o rozwiązanie małżeństwa, ale nie doszło do orzeczenia rozwodu stron, bowiem raz strony pojednały się, a kolejnym raz powództwo zostało oddalone z uwagi na istniejącą między stronami więź. Ponadto świadkowie między innymi: W. F., K. K., wielokrotnie widzieli pozwaną M. W. w siedzibie firmy (...). Poza tym świadkowie: A. A., B. Z. zeznali, iż pozwana była obecna przy rozmowach jakie prowadził jej mąż B. W. (1) z powodem. Świadek A. C. widział, jak pozwana razem ze swym mężem przyjeżdżała do jego firmy po paliwo. Pozwana w firmie (...) zajmowała się prowadzeniem księgowości i miało to miejsce zarówno przed podpisaniem przez strony umowy o podziale majątku, jak i również po tym fakcie, w chwili obecnej B. W. (1) pomaga pozwanej w prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Zdaniem Sądu należy stwierdzić, że pozwana M. W. wiedziała, lub przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że umowa o podziale majątku wspólnego jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela, a więc powoda w niniejszej sprawie J. P.. Osoba trzecia może obalić omawiane domniemanie przez udowodnienie, że mimo stosunku bliskości z dłużnikiem nie wiedziała o świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się o tym dowiedzieć. W niniejszej sprawie pozwana tego domniemania z całą pewnością nie obaliła i należy stwierdzić, iż działała ze świadomością pokrzywdzenia powoda dokonując umowy podziału majątku wspólnego.

Analizując materiał dowodowy zebrany w sprawie Sąd dał wiarę zeznaniom świadków: A. A., W. F., K. K., B. Z., A. C. z których to zeznań wynika, iż pozwana była zorientowana w prowadzonej przez B. W. (1) działalności gospodarczej, bowiem pomagała mu w sprowadzeniu tej działalności i była obecna przy rozmowach jakie prowadził jej mąż B. W. (1) z powodem, a z zeznań świadków: M. S., E. G., wynika, iż w chwili obecnej to B. W. (2) pracuje w firmie pozwanej. Zeznania te są spójne i logiczne, oraz wzajemnie się potwierdzające, wprawdzie A. A. to konkubina powoda, a B. Z. jest pracownikiem powoda, ale ich zeznania mimo to są wiarygodne jako, że spójne z zenzami pozostałych świadków obcych dla stron i nie zainteresowanych rozstrzygnięciem niniejszej sprawy. Wprawdzie świadkowie wskazywali, iż słyszeli o rozwodzie pozwanej z B. W. (1), ale mimo to pozwana była widziana w siedzibie firmy prowadzonej przez jej męża B. W. (1) i była obecna przy rozmowach jej męża z powodem. Spójne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, jak i zeznaniami świadków wyżej wymienionych są zeznania powoda i wobec tego należy obdarzyć je walorem wiarygodności. Nie można dać natomiast wiary zeznaniom świadków: B. W. (1), A. M., D. M., M. R., R. Spust, R. W.., z zeznań których wynika, , iż pozwana nie wiedziała o zadłużeniu B. W. (1), bowiem pozostawała z nim w separacji faktycznej i nie miała wiedzy odnośnie tego jaka jest jego sytuacja materialna w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Po pierwsze należy stwierdzić, że wszyscy ci świadkowie to osoby bliskie pozwanej, odpowiednio jej mąż, koleżanka, pracownicy, M. R. to chrzestny syna pozwanej, a więc są oni zainteresowani korzystnym rozstrzygnięciem dla pozwanej, poza tym ich zeznaniasą sprzeczne z wiarygodnymi zeznaniami pozostałych świadków.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Na podstawie § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-5. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Zgodnie z § 6 pkt 6 stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 50.000 zł do 200.000 zł – 3.600 zł. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 11.508 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na która to kwotę składają się opłata za czynności adwokata w kwocie 3.617 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa i kwota 7.891 zł tytułem opłaty od pozwu .

Z uwagi na to, że nie zostały opłacone koszty związane z przeprowadzeniem dowodu z zeznań świadków, a zostały one wypłacone tymczasowo ze Skarbu Państwa Sąd nakazał pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 198,97 zł tytułem wydatków, bo jak wynika z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.