Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Czarnecka (spr.)

Sędziowie: SSO Rafał Kubiak

SR del. Gerard Bochyński

Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Nadolska

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2014 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Miasta P.

przeciwko M. G. i U. S.

o eksmisję

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną U. S.

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 19 listopada 2012 r.

sygn. akt XII C 309/11

I.  odrzucić apelację w zakresie punktu 4 zaskarżonego wyroku;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie.

/-/ R. Kubiak/-/ A. Czarnecka/-/ G. Bochyński

UZASADNIENIE

Powód Miasto P. wniósł o nakazanie pozwanym U. S. i M. G. natychmiastowego opróżnienia, opuszczenia i wydania powodowi lokalu mieszkalnego nr (...), położonego budynku przy ulicy (...) w P., o łącznej powierzchni użytkowej 67,11 m ² składającego się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki, korytarza oraz innych pomieszczeń w stanie wolnym od rzeczy i praw pozwanych, a także zasądzenie od pozwanych solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 700,00 zł

W odpowiedzi na pozew, pozwana M. G. podała, że nie może uczestniczyć rozprawie oraz dostarczyć dokumentów w przedmiocie sporu z uwagi na to, że w chwili obecnej przebywa w Stanach Zjednoczonych z uwagi na podjęte tam leczenie. Jednocześnie wniosła o odroczenie terminu rozprawy o trzy miesiące.

Wyrokiem z dnia 19 listopada2012r., zaocznym w stosunku do pozwanej M. G., Sąd Rejonowy nakazał pozwanej U. S., aby opuściła, opróżniła i wydała powodowi lokal mieszkalny nr (...), położony w P., przy ul. (...) (pkt. 1); orzekł o uprawnieniu pozwanej U. S. do lokalu socjalnego (pkt. 2); nakazał wstrzymać wykonanie wyroku do czasu złożenia pozwanej U. S. przez Miasto P. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (pkt. 3); oddalił powództwo w stosunku do M. G. (pkt. 4); zasądził od pozwanej U. S. na rzecz powoda kwotę 320,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 120,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt. 5); a nieuiszczonymi wydatkami sądowymi obciążył skarb Państwa.

Orzeczenie to oparte zostało o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Powód Miasto P.jest właścicielem nieruchomości położonej w P., przy ul. (...), w której mieści się lokal mieszkalny nr (...). W imieniu Miasta P.przedmiotową nieruchomością zarządza Zarząd (...). Przedmiotowy lokal składa się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki, korytarza oraz innych pomieszczeń o łącznej powierzchni użytkowej 67,11 m ².

W dniu 16 marca 1965 r. powód Miasto P.zawarł z W. S.(mężem pozwanej U. S.), umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...)położonego w P., przy ul. (...). Uprawnioną do zajmowania przedmiotowego lokalu łącznie z najemcą została pozwana U. S., a w późniejszym okresie również pozwana M. G.. Postanowieniem z dnia 30 października 1987 r. Sąd Rejonowy w P.(Wydział III Cywilny) orzekł, że spadek po zmarłym W. S.w całości nabyła pozwana U. S.

Z uwagi na zaległości w opłatach czynszowych, pismami z dnia 27 stycznia 2009 r. powód wezwał pozwane – U. S. i M. G. do zapłaty kwoty 10.209,19 zł, w tym odsetkami w wysokości 898,49 zł, tytułem zaległego czynszu i innych opłat według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r., w terminie miesiąca od dnia doręczenia upomnienia. Powód jednocześnie uprzedził pozwane, że zgodnie z przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów (…) wobec zalegania z zapłatą czynszu i innych opłat za co najmniej trzy pełne okresy płatności, zamierza wypowiedzieć im stosunek najmu, co w dalszej kolejności doprowadzić może do skierowania do sądu sprawy o eksmisję i zapłatę należności. Pomimo próby doręczenia wskazanych upomnień pod adresem pozwanych korespondencja powróciła z adnotacją „zwrot, nie podjęto w terminie”.

Pismem z dnia 10 września 2009 r. powód wypowiedział pozwanej U. S. umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w P., przy ul. (...), z powodu niezapłacenia zaległego czynszu za co najmniej trzy pełne okresy płatności wskazując, że rozwiązanie umowy najmu nastąpi na koniec miesiąca kalendarzowego, tj. w dniu 30 listopada 2009 r. Jednocześnie powód wezwał pozwaną do wydania w tym terminie przedmiotowego lokalu oraz zdania kluczy administratorowi budynku i zapłaty zaległych należności, które według stanu na dzień 30 czerwca 2009 r. wynosiły: 12.066,86 zł – należność zasadnicza i 1.578,66 zł – odsetki. Powyższe pismo doręczone zostało na adres pozwanej w dniu 24 września 2009 r.

Pismem z dnia 16 lutego 2010 r. powód ostatecznie wezwał pozwaną U. S. do niezwłocznego wydania przedmiotowego lokalu w terminie 3 dni od daty doręczenia niniejszego wezwania.

Pozwana U. S. w dalszym ciągu zamieszkuje w lokalu położonym w P., przy ulicy (...).

Aktualnie powód obciąża pozwaną odszkodowaniem za bezumowne korzystanie z lokalu w wysokości 476,48 zł brutto miesięcznie oraz opłatami dodatkowymi za użytkowanie lokalu.

Pozwana U. S. ma 73 lata. Nie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Pozwana utrzymuje się z renty w kwocie 830,00 zł. Pozwana w okresie od 30 maja 2011 r. do 1 czerwca 2011 r. korzystała z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w P. pobierając zasiłek na usługi opiekuńcze i zasiłek celowy na pokrycie kosztów remontu mieszkania w łącznej kwocie 4007,04 zł. Pozwana U. S. nie korzystała ze świadczeń (...) Centrum (...). U. S., jest osobą schorowaną mająca trudności z poruszaniem się. Cierpi również na ślepotę. Korzysta też z pomocy opiekunki z PCK. U. S. nie ma się dokąd wyprowadzić.

Pozwana M. G. nie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna, nie pobierała żadnych świadczeń z (...) Centrum (...), nie korzystała z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w P.. Od kilku lat przebywa w Stanach Zjednoczonych. Nie przebywa w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w P., przy ul. (...).

Powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów i kopii dokumentów oraz zeznań pozwanej U. S..

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo okazało się zasadne.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że powód był wynajmującym lokal mieszkalny nr (...), położony w P. przy ul. (...).

Poza sporem było również to, że najemcą przedmiotowego lokalu była pozwana U. S.. Wprawdzie pozwana U. S. pierwotnie nie była stroną umowy najmu, to jednak swój tytuł prawny do lokalu nabyła z chwilą śmierci swojego męża W. S. w oparciu o art. 691 § 1 k.c. Z kolei pozwana M. G. do czasu wyjazdu do Stanów Zjednoczonych swój tytuł prawny do zamieszkania wywodziła od pozwanej U. S.. Mieszkała ona bowiem jako domownik najemcy.

W rozumieniu ustawy z 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów… pozwane były zatem lokatorkami mieszkania nr (...) położonego w P. na ul. (...).

Pozwane U. S. i M. G. zalegały z zapłatą czynszu i innych opłat za ponad trzy pełne okresy płatności, a powód uprzedził je o zamiarze wypowiedzenia, wyznaczając dodatkowy miesięczny termin do zapłaty zaległych i bieżących należności, a następnie z uwagi na brak zapłaty, na piśmie dokonał wypowiedzenia umowy najmu wskazując, jako przyczynę wypowiedzenia zwłokę z zapłatą czynszu i innych opłat. Z upływem terminu wypowiedzenia, tj. z dniem 30 listopada 2009 r. U. S. utraciła tytuł prawny do lokalu.

Sąd Rejonowy stwierdził, że skoro zatem pozwanej nie przysługuje już tytuł prawny do zajmowania lokalu nr (...) położonego w P. przy ul. (...), to powód jako jego właściciel mógł skutecznie żądać eksmisji pozwanej U. S.. Podstawę do żądania wydania lokalu stanowił art. 675 § 1 k.c.

Z powyższych względów w punkcie 1 wyroku Sąd nakazał pozwanej opuścić, opróżnić i wydać powodowi przedmiotowy lokal mieszkalny.

Sąd I instancji uznał, ze U. S. przysługuje prawo do lokalu socjalnego na podstawie ust. 3 art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów.

Z tych względów Sąd orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

Na podstawie art. 14 ust. 6 ustawy orzekając o uprawnieniu pozwanej U. S. do otrzymania lokalu socjalnego w punkcie 3 wyroku Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia tej pozwanej przez gminę M. P. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

W pkt. 4 wyroku Sąd oddalił powództwo w stosunku do pozwanej M. G., albowiem jak wynikało ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwana ta, z uwagi na fakt, że od kilku lat przebywa w Stanach Zjednoczonych, w lokalu nr (...) położonym w P. przy ul. (...) nie zamieszkuje i nie przebywa, co czyniło orzeczenie o jej eksmisji bezzasadnym. W ocenie Sądu pozwana M. G. wyprowadzając się z tego lokalu i nie wracając do niego, sama w sposób konkludentny wypowiedziała stosunek prawny dający jej uprawnienie do zajmowania lokalu

W stosunku do tej pozwanej wyrok stanowi wyrok zaoczny, albowiem praktycznie nie zajęła ona stanowiska w sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 9 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349). W punkcie 6 wyroku Sąd pozostałymi kosztami sądowymi obejmującymi wynagrodzenie tłumacza, przyznane postanowieniem z dnia 20 czerwca 2012 r. obciążył Skarb Państwa.

Apelację od tego orzeczenia złożyła osobiście pozwana U. S., zaskarżając wyrok w części, w zakresie punktów 1 i 4, domagając się oddalenia powództwa

W uzasadnieniu apelująca podniosła, że przez 30 lat była wzorowym najemca wraz z wnuczka, chce pokryć zadłużenie, ale nie z odsetkami. Zaznaczyła, że M. G. musi mieć gdzie wrócić.

We piśmie z 29 stycznia 2014r. apelująca wyraziła wolę zawarcia ugody z powodem w zakresie zadłużenia w opłatach za lokal.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej U. S. była częściowo niedopuszczalna, a częściowo nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy podziela w pełni ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je jako własne. Na aprobatę zasługiwały zasadniczo także rozważania prawne tego Sądu.

Na wstępie Sąd Okręgowy stwierdza, że nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek pełnomocnika pozwanej U. H. G. o odroczenie terminu rozprawy.

Zgodnie z treścią art. 214(1) § 1 k.p.c. usprawiedliwienie niestawiennictwa pełnomocnika wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego.

H. G. złożyła wniosek o odroczenie rozprawy o trzy miesiące i przedłożyła zaświadczenie lekarza, leczącego ją w Stanach Zjednoczonych, z którego wynika, że w chwili obecnej jej stan zdrowia nie pozwala na odbywanie daleko dystansowych podróży. Zatem w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że złożone zaświadczenie nie spełnia wymogów art. 214(1) § 1 k.p.c. Nadto jednak wskazać trzeba, że ustanowienie H. G. pełnomocnikiem U. S. nastąpiło pismem pozwanej z 22 stycznia 2012r. (k. 182, 340). Już wówczas H. G. przebywała w Stanach Zjednoczonych, nie stawiła się w żadnym z pięciu wyznaczonych po 22 stycznia 2012r. terminów rozprawy i nawet nie podjęła próby obrony praw pozwanej U. S., pomimo zobowiązania Sądu, ograniczając się do wysyłania pism z wnioskiem o odroczenie terminu rozprawy (k. 184, 187, 211, 261, 278, 303). Pozwana U. S. stanowisko w sprawie zajęła w trakcie złożonych zeznań w jej miejscu zamieszkania, także samodzielnie wniosła apelację.

W tych okolicznościach, złożenie przez H. G., po upływie dwóch lat od ustanowienia jej pełnomocnikiem, kolejnego wniosku o odroczenie rozprawy, należało ocenić jako zmierzające wyłącznie do przedłużenia postępowania i dlatego przede wszystkim wniosek ten nie mógł być uwzględniony.

Przechodząc do apelacji pozwanej U. S., przede wszystkim ocenić należało fakt, że działając w imieniu własnym zaskarżyła ona rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zawarte w punktach 1 i 4 (k. 411), a zatem orzeczenie dotyczące obu pozwanych i to także w zakresie oddalenia w stosunku do M. G. powództwa.

Pozwana U. S. nie miała interesu w zaskarżeniu wyroku dotyczącego pozwanej M. G. - tzw. gravamen i to zarówno z powodu tego, że zaskarżenie orzeczenia w tej części dotyczyło innej strony, jak i dlatego, że orzeczenie było dla tej strony korzystne (powództwo o eksmisję M. G. oddalono).

Brak interesu prawnego w zaskarżeniu wyroku skutkuje uznaniem, że apelacja jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu (por. wyrok S.N. z 6 kwietnia 2011r. II UK 322/10).

Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. Z art. 370 k.p.c., orzekł, jak w pkt. I sentencji.

Apelacja pozwanej U. S. w zakresie pkt. 1 wyroku Sądu Rejonowego była natomiast nieuzasadniona.

Dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w tym zakresie istotne było to, że pozwana niewątpliwie była najpierw współnajemcą (wraz z mężem, na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy z 10 kwietnia 1974r. prawo lokalowe t.j. Dz.U. 1983.11.55), a następnie samodzielnym najemcą przedmiotowego lokalu. Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, na skutek zaległości w opłatach za zajmowany przez pozwane lokal, w wysokości przekraczającej trzy pełne okresy płatności, powód najpierw skierował do pozwanych wymagane przepisem art. 11 ust. 2 pkt. 2 uopl wezwanie do zapłaty z uprzedzeniem o zamiarze wypowiedzenia i wyznaczeniem terminu dodatkowego (k. 2-23), a następnie skutecznie na podstawie art. 11 ust. 1 wypowiedział umowę najmu (k. 24-25, 282). Zatem pozwana z dniem 30 listopada 2009r. utraciła tytuł prawny do zajmowania mieszkania i pozwany w oparciu o art. 675 § 1 k.c. miał prawo domagać się od pozwanej jego wydania. Bez znaczenia dla oceny w nin. sprawie pozostawała okoliczność, czy i w jakim zakresie pozwana uiszczała opłaty za lokal po wypowiedzeniu umowy. Dla treści rozstrzygnięcia nie mogła też mieć znaczenia wyrażona przez pozwaną w piśmie z 29 stycznia 2014r. wola ugodowego załatwienia spłaty zaległych należności za lokal, ponieważ sam fakt spłaty nawet całości zadłużenia nie ma wpływu na rozwiązaną już umowę najmu. Powód natomiast na rozprawie apelacyjnej oświadczył, że nie widzi możliwości zawarcia ugody, która mogłaby mieć wpływ na zgłoszone powództwo o eksmisję.

Sąd Okręgowy miał na uwadze, że sytuacja pozwanej U. S., ze względu na jej stan zdrowia i uzyskiwany dochód jest trudna, ale orzeczenie eksmisji nie naruszy zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.), skoro Sąd Rejonowy przyznał pozwanej prawo do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu złożenia przez Miasto P. stosownej oferty w tym zakresie

Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w punkcie II sentencji.

/-/ R. Kubiak/-/ A. Czarnecka/-/ G. Bohyński