Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Maria Matyja

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Kotowska

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2014 r. w Olsztynie

sprawy z powództwa K. T., D. T.

przeciwko (...) S.A.w G. O. w O.

o zapłatę

I. oddala powództwo,

II. zasądza od powodów K. T.i D. T.na rzecz pozwanego (...) S.A.w G. O. w O.kwotę 11 474 zł (jedenaście tysięcy czterysta siedemdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powodowie D. T.i K. T.w pozwie wniesionym przeciwko (...) S.A.w G. O.w O.domagali się nakazania pozwanemu usunięcia z działki oznaczonej nr (...)o powierzchni (...)położonej w wsi G.gmina R.dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą KW (...)należących do niego urządzeń w postaci słupów linii napowietrznej średniego i niskiego napięcia oraz stacji transformatorowej, a w przypadku nieuwzględnienia tego żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów kwoty po(...),-zł miesięcznie płatne do dnia 10- go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od października 2003r. Wnieśli też o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz należnych kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu podali, że są właścicielami działki gruntu oznaczonej nr (...)o powierzchni (...)położonej we wsi G.gmina R.. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wsi G.działka ta jest przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.

Na przedmiotowej nieruchomości znajdują się urządzenia pozwanego – (...) sztuk słupów linii napowietrznej średniego i niskiego napięcia oraz stacja transformatorowa, oraz zawieszone są przewody między tymi słupami. Urządzenia te uniemożliwiają powodom racjonalne wykorzystanie działki. Działki budowlane we wsi G.są bardzo drogie, a powodowie mając roje dorosłych dzieci, które nie mają mieszkań chcieliby wybudować dla nich domy.

Wskazali też, że pismem z dnia 15 września 2005r. wystąpili do pozwanego o usuniecie przedmiotowych urządzeń, ale nie wyraził ona na to zgody.

Pozwany (...) S.A.w G. O.w O.wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenia od powodów na jego rzecz należnych kosztów procesu.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazał, że przedmiotowe urządzenia na gruncie powodów zostały wybudowane w 1961r. w celu zasilenia wsi G. na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 1950r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli.

Nie kwestionując prawa powodów do ochrony swojej własności pozwany przyznał, że linia niskiego i średniego napięcia przebiega przez grunt powodów oraz posadowiona jest stacja transformatorowa i słupy energetyczne. Urządzenia te musiały być wybudowane na podstawie stosownych decyzji administracyjnych. Wskazał też, że ówczesny właściciel nieruchomości wyraził zgodę na ich posadowienie, gdyż w przeciwnym wypadku wydanie decyzji administracyjnej – pozwolenia na budowę nie byłoby możliwe.

Sporne urządzenia elektroenergetyczne służą dostarczaniu energii elektrycznej do miejscowości G., którą zamieszkuje (...)mieszkańców, a linia średniego napięcia M.- P.- N.z odgałęzieniem w kierunku G.jest jedyna linią zasilającą całą miejscowość mająca (...) odbiorców energii elektrycznej. Pozwany w przypadku orzeczenia sądowego nakazującego ich usuniecie musiałby uzyskać zgodę innych właścicieli nieruchomości dla przeprowadzenia inwestycji. Obowiązujące regulacje prawa energetycznego jak i umowy indywidualne z odbiorcami o świadczenie usług przesyłowych obligują go do nieprzerwanego dostarczania energii elektrycznej o określonych parametrach. Standardy dostawy energii elektrycznej precyzyjne określają, że uzasadnione przerwy w dostarczaniu energii elektrycznej nie mogą przekroczyć 72 godzin w ciągu roku, a zmiana przebiegu linii zasilających całą miejscowość nieodłącznie będzie się wiązać z konicznością długotrwałego wyłączenia wszystkich odbiorców celem przeprowadzenia linii po nowej trasie.

Pozwany wskazał też , że koszt ewentualnego przeniesienia to kwota według wstępnych wyliczeń 182.638,20 zł.

Zarzucił też iż powodowie w żaden sposób nie uzasadnili żądania zapłaty kwoty 2000,-zł miesięcznie. Nie wykazali jakie straty i w jakiej wysokości ponieśli, ani jakie korzyści by uzyskali gdyby urządzenia pozwanego nie były usytuowane na ich nieruchomości.

Na rozprawie w dniu 25 września 2007r. powodowie zmodyfikowali żądania pozwu w zakresie dotyczącym zapłaty im kwoty po 2000,-zł poczynając od października 2003r. w ten sposób, że wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 30.485,-zł z ustawowymi odsetkami od 25 lipca 2007r. tytułem utraty wartości przedmiotowej działki

(protokół k 134)

Następnie pismem procesowym z dnia 25 września 2007r. powodowie na wypadek nie uwzględnienia żądania usunięcia urządzeń wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty po 261,-zł miesięcznie płatnych do (...)każdego miesiąca poczynając od 2 października 1993r.

(pismo procesowe powodów k 138)

Kolejnym pismem procesowym z dnia 5 października 2007r. powodowie podtrzymując żądania zgłoszone w pozwie i piśmie procesowym z dnia 25 września 2007r. w miejsce kwoty 30.485,-zł z tytułu utraty wartości działki gruntu nr (...) zażądali od pozwanego zapłaty kwoty 100.000,-zł.

(pismo procesowe powodów k 152)

Pozwany odnosząc się do żądań powodów wskazanych w pismach z dnia 25 września 2007 i 5 października 2007r. podniósł zarzut przedawnienia, kwestionują ponadto zgłoszone roszczenia tak co zasady jak i wysokości.

(pismo pozwanego k 175- 177)

Postanowieniem z dnia 20 listopada 2007r. Sąd Rejonowy w Piszu przed którym powodowie wytoczyli niniejsze powództwo uznał niewłaściwym rzeczowo do rozpoznania sprawy i przekazał ją Sądowi Okręgowemu w Olsztynie

(postanowienie k 180)

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 7 stycznia 2007r. Sygn. akt I C 520/07 nakazał poznanemu usunięcie z nieruchomości powodów linii energetycznej (...)wraz z infrastrukturą i linii energetycznej (...)wraz infrastrukturą oraz stację transformatorową (...). Rozstrzygnął też o kosztach procesu.

(wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 7 stycznia 2007r. k 211, uzasadnienie k 214-215)

Wyrok te został zaskarżony apelacją pozwanego.

W wyniku rozpoznania tej apelacji Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2008r. Sygn. akt I ACa 107/08 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej, nakazując Sądowi pierwszej instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy dokonanie na nowo ustaleń faktycznych w odniesieniu do faktu , czy pozwany korzystał z nieruchomości powodów oraz w jakim zakresie w sposób mogący dowodzić jego prawa, które mogłyby być uznane za odpowiadające treści służebności gruntowej i w wyniku tych ustaleń na nowo ocenić zasadność zgłoszonego przez powodów żądania oraz zarzutów pozwanego.

(wyrok Sądu Apelacyjnego z uzasadnieniem k 234-239).

Sąd Okręgowy w Olsztynie rozpoznając sprawę ponownie ustalił co następuje:

Powodowie są właścicielami nieruchomości rolnej zabudowanej działek gruntu nr (...)o powierzchni (...)położonych we wsi G.gmina R.na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej. Przedmiotową nieruchomość nabyli na postawie umowy o przekazaniu gospodarstwa rolnego z dnia 28 kwietnia 1980r. Rodzice K. T.kupili przedmiotową nieruchomość wraz ze słupami w latach 70 ubiegłego wieku od osób, którzy na stałe wyjeżdżali do Niemiec.

(odpis księgi wieczystej KW (...), mapa geodezyjna gruntu (...), oświadczenie powodów do protokołu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2007r. – protokół k 53)

Na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego uchwałą nr (...) R.z dnia 8 lutego 2006r. działka gruntu nr (...)została przeznaczona jako teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.

(pismo Urzędu Miasta i Gminy R. z dnia 3 lipca 2006r. k 5)

Pismem z dnia 15 września 2005r. powódka D. T.zwracała się do pozwanego o usunięcie stacji transformatorowej i(...) słupów z działki gruntu nr (...), z uwagi na jej przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę.

Pismem z dnia 12 października 2005r. pozwany odmówił spełnienia żądania powódki wskazując, iż przedmiotowe urządzenia zostały wybudowane w 1963r. zgodnie z prawem w ramach powszechnej elektryfikacji rolnictwa. Pismem z dnia 25 stycznia 2007r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Piszu powódka sprostowała nr działki wskazany w piśmie z dnia 15 września 2005r. i ilość znajdujących się na niej urządzeń.

(pismo powódki k 6, pismo pozwanego k 7, pismo powódki k 54)

(...)w O.decyzją Znak: (...)z dnia 27 kwietnia 1954r. wydało zaświadczenie lokalizacyjne nr (...)na budowę linii średniego napięcia (...) kV na terenie położonym N.– P.- M..

(decyzja administracyjna k 37- 38)

Pozwany określił we wstępnej wycenie koszty przebudowy sieci energetycznych (...) kV i

(...)kV we wsi G.na kwotę 182.638,20zł.

(wstępna wycena pozwanego k 33-36)

Z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji wynika, że tylko część działki nr (...)o powierzchni ok. (...)ha jest przeznaczona jako (...)– teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, natomiast pozostała cześć działki pozostaje w dotychczasowym sposobie użytkowania. Z w/w części działki przeznaczonej pod zabudowę według biegłego można pod warunkiem zachowania zasad scalania i podziału nieruchomości opisanych w uchwale zatwierdzającej miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wydzielić maksymalnie dwie działki pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i drogę dojazdową do pozostałej części działki. Na części działki przeznaczonej jako teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej znajduje się tylko jeden słup niskiego napięcia natomiast na jej powierzchnia przebiegają linie średniego i niskiego napięcia. Zarówno słup jak i zawieszone na nich linie nie uniemożliwiają podziału przedmiotowej części działki Nr (...)a następnie jej zabudowy. Biegły też ustalił, strefy ochronne, czyli wyłączone z projektowania zabudowy na (...) m ² . (opinia biegłego z zakresu geodezji na piśmie k 64-70 i uzupełnienie tej opinii k 94.)

Biegły z zakresu wyceny nieruchomości wyliczył wynagrodzenie miesięczne za korzystanie przez pozwanego całej działki gruntu nr (...)o powierzchni (...)ha na kwotę 261 miesięcznie.

Biegły ten ustalił, że działce tej znajduje się linia energetyczna (...)wraz infrastrukturą (podpory słupowe) w postaci 1 podpory słupowej, linia energetyczna (...)kV oraz (...)słupy(...)oraz (...)słupy (...)oraz stacja transformatorowa (...). Biegły wyliczył włączenie powierzchni pod słupami i stacją odpowiednio na (...)m ² , (...)m ² i (...)m ² (łącznie (...)m ² ) Zdaniem biegłego powierzchnia ograniczonego użytkowania działki przeznaczonej pod zabudowę to(...)m ² , a nie objętej planem zagospodarowania przestrzennego to (...) m ² . Biegły dokonał wyceny według na dzień 21 maja 2007r. i poziomu cen rynkowych na dzień 27 sierpnia (...).

(opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k 97-131)

Na wniosek pozwanego postanowieniem z dnia 16 czerwca 2008r. Sąd Okręgowy w Olsztynie zawiesił postępowanie w sprawie do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy między stronami o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej zawisłej przed Sądem Rejonowym w Piszu pod Sygn. akt I Ns 38/08.

(postanowienie k 265)

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2014r. Sygn. akt IX Ca 479/13 Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy zmienił postanowienie Sądu Rejowego w P.z dnia 29 listopada 2012r. Sygn. akt I Ns 302/11 w ten sposób, że stwierdzić, że Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 1985r. służebność gruntową, odpowiadającą treścią służebności przesyłu., polegającą na utrzymaniu na nieruchomościach położonych w G.dla których Sąd Rejonowy w Szczytnie IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z/s w Piszu prowadzi księgi wieczyste KW Nr (...)linii energetycznej średniego i niskiego napięcia wraz ze słupami podtrzymującymi i słupową stacją transformatorową, oznaczonych na projekcie sporządzonym przez geodetę J. P., a także na prawie wstępu na te nieruchomości w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonywania służebności w tym modernizacji, naprawy, konserwacji i niezbędnych prac związanych z eksploatacja w/w urządzeń.

(postanowienie w przedmiocie stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu k 410-431)

Postanowieniem z dnia 9 kwietnia 2014r.Sąd podjął zawieszone postępowanie w sprawie.

(postanowienie k 433)

Sąd Okręgowy zważył:

Roszczenia zgłoszone przez powodów nie zasługują na uwzględnienie.

Wskazać przede wszystkim należy, że prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Olsztynie IX Wydziału Cywilnego Odwoławczego z dnia 13 lutego 2014r. Sygn. akt IX 479/13 zostało zmienione postanowienie Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 29 listopada 2012 w sprawie I Ns 302/11 w ten sposób, że stwierdzone zostało, że Skarb Państwa nabył z dniem 1 stycznia 1985r. służebność gruntową, odpowiadającą treści służebności przesyłu między innymi na nieruchomości powodów działce gruntu oznaczonej nr (...) położonej we wsi G.gmina R.polegającą na utrzymywaniu na nieruchomości linii energetycznej średniego i niskiego napięcia wraz ze słupami podtrzymującymi i słupową stacją transformatorową., a także na prawie wstępu na te nieruchomości w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonywania służebności, w tym modernizacji, naprawy, konserwacji i niezbędnych prac związanych z eksploatacją wymienionych wyżej urządzeń. Wobec prawomocnego stwierdzenia nabycia z dniem 1 stycznia 1985r. służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu za niezasadne należy uznać roszczenie powodów o nakazanie usunięcia przedmiotowych urządzeń z ich nieruchomości.

Rozważenia natomiast wymaga czy zasadne jest roszczenie powodów o naprawie szkody z powodu obniżenia wartości nieruchomości związanych z normalnym korzystaniem przez pozwanego w zakresie odpowiadającym treści stwierdzonej służebności.

Powodowie nie wykazali, w żaden sposób, aby pozwany korzystał z ich nieruchomości w sposób wykraczający poza ustalony zakres służebności. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 września 2011r. Sygn. akt III CZP 43/11 OSNC 2012/2/18 pomimo rozbieżności w doktrynie i judykaturze w zasadzie jednolicie przyjęto, że postanowienia art. 225 i224 § 1 w związku z art. 352§ 2 i 230 k.c. mogą mieć odpowiednie zastosowanie do rozliczeń miedzy właścicielem a posiadaczem służebności, także służebności przesyłu. Jednym z tych roszczeń jest roszczenie sformułowanie przez powodów, a mianowicie o naprawienie szkody za pogorszenie rzeczy. Pogorszenie rzeczy ma miejsce wówczas gdy działania lub zaniechania posiadacza służebności prowadzą do obniżenia wartości użytkowej lub ekonomicznej rzeczy ( por wyrok SN z dnia 22lutego 1969r. II CR 13/69 LEX nr 6463, oraz wyrok SN z dnia 11 grudnia 2009r. V CSK 175/09 LEX nr 688048)

W realiach niniejszej sprawy powodowie upatrują pogorszenia rzeczy przez to, że nieruchomość jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jako tereny przeznaczone pod zabudowę jednorodzinną, a znajdujące się na niej urządzenia pozwanego uniemożliwiają jej zabudowę. Tymczasem z opinii biegłego z zakresu geodezji, którą jako fachową wyczerpującą i nie zakwestionowaną przez żadną ze stron Sąd podzielił w całości wynika, że planem tym jest objęta tylko niewielka część gruntu powodów a mianowicie (...)ha. Ponadto na tej części działki przeznaczonej jako teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej znajduje się tylko jeden słup niskiego napięcia natomiast na jej powierzchnia przebiegają linie średniego i niskiego napięcia. Zarówno słup jak i zawieszone na nich linie nie uniemożliwiają podziału przedmiotowej części działki Nr (...)a następnie jej zabudowy. Biegły też ustalił, strefy ochronne, czyli wyłączone z projektowania zabudowy na (...) m ² .

W tych okolicznościach brak jest podstaw do podzielenia stanowiska biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, iż powodom należy się odszkodowanie za korzystanie przez pozwanego z przedmiotowego gruntu w kwocie 261,-zł miesięcznie. Wskazać bowiem należy, że przeważająca cześć nieruchomości powodów to grunty rolne, a posadowione urządzenia elektroenergetyczne pozwanego nie stanowią przeszkody w ich użytkowaniu.

Na marginesie tylko należy dodać, że z chwilą prawomocnego stwierdzenia zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej w swej treści służebności przesyłu zmieniła się sytuacja prawna miedzy stronami. Powodowie nie zgłosili jednak, żadnych wniosków dowodowych w zakresie ustaleń, że pozwany korzystał z nieruchomości w sposób sprzeczny lub wykraczający poza normalnym zakres korzystaniem z rzeczy odpowiadające treści takiej służebności.

Mając na uwadze powyższe roszczenia zgłoszone przez powodów należało uznać za niezasadne i jako takie oddalić.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na kwotę tę składa się wynagrodzenie radcy prawnego za obie instancje stosownie do treści § 6 pkt 6 i § 12 ust 1 pkt 2rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( tj. Dz. U. z 2013r. poz. 490)