Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

II.Dnia 2 października 2013 roku

Sąd Rejonowy dla W. M. w W. II W. C.

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Małysa

Protokolant: Karolina Szewczak

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2013 roku wW.na rozprawie

sprawy z powództwa T. W.

D. W.

S. M.

Małoletniej W. M.

Małoletniej N. M. reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego S. M.

K. W.

S. W. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

I.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki T. W. kwotę 30 000,00 złotych (trzydziestu tysięcy 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zapłaty;

II.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki T. W. kwotę 4 017,00 złotych (cztery tysiące siedemnaście ) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki D. W. kwotę 15 000,00 złotych ( piętnaście tysięcy 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zapłaty;

IV.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki D. W. kwotę 1 835,00 złotych ( tysiąc osiemset trzydzieści pięć 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

V.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki S. M. kwotę 20 000,00 złotych ( dwadzieścia tysięcy 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zapłaty;

VI.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki S. M. kwotę 3 517,00 złotych ( trzy tysiące pięćset siedemnaście ) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VII.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda K. W. kwotę 15 000,00 złotych ( piętnaście tysięcy 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zapłaty;

VIII.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda K. W. kwotę 3 267,00 złotych ( trzy tysiące dwieście sześćdziesiąt siedem ) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IX.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda S. W. (1) kwotę 20 000,00 złotych (dwadzieścia tysięcy 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zapłaty;

X.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda S. W. (1) kwotę 3 517,00 złotych ( trzy tysiące pięćset siedemnaście ) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

XI.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie;

XII.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla W. M. kwotę 1741,00 złotych ( tysiąc siedemset czterdzieści jeden 00/100) tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia biegłego uiszczonego tymczasowo ze Skarbu Państwa,

XIII.  Nie obciąża powodów kosztami procesu należnymi stronie pozwanej.

Sygn. akt II C 1425/12

UZASADNIENIE

Powodowie T. W., D. W., S. M., W. M. zastępowana przez przedstawiciela ustawowego S. M., N. M. zastępowana przez przedstawiciela ustawowego S. M., K. W. oraz S. W. (1) , reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem, pozwem z dnia 4 czerwca 2012 roku wnieśli o:

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki T. W. kwoty 30.000,00 zł (trzydzieści tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki D. W. kwoty 35.000,00 zł (trzydzieści pięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki S. M. kwoty 30.000,00 zł (dwudziestu tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki W. M. kwoty 10.000,00 zł (dziesięciu tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki N. M. kwoty 10.000,00 zł (dziesięciu tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda K. W. kwoty 15.000,00 zł (piętnaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda S. W. (1) kwoty 20.000,00 zł (dwudziestu tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

-

Zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, iż w dniu 21 listopada 2010 roku w miejscowości B. gm. W. kierujący samochodem osobowym marki P. (...) o nr rej. (...) doprowadził do wypadku komunikacyjnego w wyniku, którego śmierć poniósł mąż, ojciec i dziadek powodów - Z. W.. Bezpośrednią przyczyną śmierci poszkodowanego było złamanie kręgosłupa piersiowego.

Powódka T. W. w wyniku przedmiotowego zdarzenia doznała poważnego urazu psychicznego. Powódka spędziła ze zmarłym mężem 33 lata, którego strata znacząco wpłynęła na życie powódki, pozbawiając ją wspólnych planów na przyszłość i wsparcia ze strony męża. Zdarzenie to doprowadziło powódkę do stanu apatii i głębokiej żałoby oraz zmusiło do korzystania ze stałego wsparcia psychologicznego.

Powódka D. W. jest córką zmarłego Z. W., z którym wspólnie zamieszkiwała. Śmierć ojca wywołała u powódki krzywdę i poczucie straty, z uwagi na łączące ich bardzo zażyłe stosunki. Zdarzenie to wywołało u powódki wstrząs psychiczny i wywołało załamanie nerwowe. Powódka stała się przygnębiona, utraciła motywację i ma trudności z przystosowaniem się do nowej sytuacji.

Powódka S. M. również jest córką zmarłego. Nie zamieszkiwała ona z ojcem, ale łączyły ich bardzo bliskie i rodzinne stosunki. Wspólnie dzielili swoje pasję oraz spędzali dużo czasu razem. Przed śmiercią Z. W. zaplanowali wspólne spędzenie świąt w domu powódki. Śmierć ojca była dla niej wielkim szokiem i znacząco pogorszyła życie powódki, gdyż powódkę często nachodzi poczucie żalu i lęku.

Powódki W. i N. M. są wnuczkami zmarłego, które poważnie przeżyły stratę swojego dziadka. W wyniku traumy dziewczynki odczuwają smutek w sytuacjach, w które chciałyby dzielić z dziadkiem. N. M. zamknęła się w sobie i niechętnie dzieli się swoimi problemami. Natomiast W. M. unika kontaktu z rówieśnikami i stała się bardzo nieufna.

Powód K. W., odczuwa po stracie ojca smutek, ból i złość. Mężczyźni mieszkali razem i prowadzili wspólnie gospodarstwo rolne. Ojciec pomagał synowi zarówno mentalnie jak i finansowo. Strata ojca więc dotknęła powoda nie tylko psychicznie z uwagi na traumę przeżyta po stracie bliskiej osoby i ciężką adaptację do nowych warunków, ale również w zakresie pomocy w prowadzonym gospodarstwie.

Powód S. W. (1), syn Z. W., pomimo nie zamieszkiwania we wspólnym gospodarstwie, boleśnie odczuł stratę swojego ojca z którym utrzymywał stały i częsty kontakt. Powód nadal nie może pogodzić się ze śmiercią ojca, często miewa chwilę słabości, a jego smutek pogłębia widok zrozpaczonej matki, która nie radzi sobie z zaistniałą sytuacją.

Pełnomocnik powodów podniósł, iż roszczenie oparte na przepisie art. 446 § 4 k.c. pozwala złagodzić doznaną stratę i pomóc osobom bliskim w dostosowaniu się do nowych warunków. Zaznaczył, iż w świetle tego przepisu kwoty przyznane powodom przez pozwanego Towarzystwo (...) z siedzibą w W. tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania należało uznać za rażąco niskie i niewspółmierne do doznanej krzywdy. Natomiast wnioskowane powyższym pozwem kwoty nie będą prowadzić do wzbogacenia, a jedynie pozwolą przystosować się powodom do nowej sytuacji. Wypłacone już zadośćuczynienie nie spełnia żadnej ze swoich ról. Z uwagi na nienaprawienie skutków powstałej szkody, zdaniem pełnomocnika powodów, zasadne jest również żądanie na rzecz powodów odsetek ustawowych za zwłokę w wypłacie należnego zadośćuczynienia od dnia 14 czerwca 2011 roku, czyli od upływu 30 dni od dnia zgłoszenia szkody.

Pozwany Towarzystwo (...) z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika będącego radcą prawnym, w odpowiedzi na pozew z dnia 13 sierpnia 2012 roku (data nadania pisma w placówce pocztowej) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, iż pozwane Towarzystwo przyjęło pełną odpowiedzialność za skutki wypadku, kierujący pojazdem J. S. korzystał z ochrony ubezpieczeniowej pozwanego Towarzystwa w dacie zdarzenia z tytułu zawartej umowy oc związanej z posiadaniem pojazdu marki V. (...) nr rej. (...). W wyniku zgłoszenia szkody w dniu 21 kwietnia 2011 roku przez powodów Towarzystwo przyznało w dniu 20 lipca 2011 roku zadośćuczynienie w wysokości odpowiednio:

-

Powódce T. W. - kwotę 30.000,00 zł (trzydzieści tysięcy złotych);

-

Powodowi K. W. - kwotę 15.000,00 zł (piętnastu tysięcy złotych);

-

Powódce D. W. - kwotę 15.000,00 zł (piętnastu tysięcy złotych);

-

Powódce S. M. - kwotę 10.000,00 (dziesięciu tysięcy złotych).

Pozostałym powodom pozwane towarzystwo ubezpieczeń odmówiło przyznania zadośćuczynienia, wobec nie spełniania przesłanek uzasadniających roszczenie o zadośćuczynienie tj. nie wykazania bliskiej więzi łączącej powodów ze zmarłym, negatywnych następstw śmierci Z. W. w ich życiu. Pozwany zakwestionował w całości opinię psychologiczną sporządzoną przez psychologa M. Z., jako dokument prywatny, stanowiący stanowisko powodów w sprawie.

W ocenie Towarzystwa żaden z powodów nie musiał w wyniku straty osoby bliskiej zmieniać na niekorzyść swoich planów życiowych, nie doszło do osłabienia aktywności życiowej powodów jak również nie zmieniła się sytuacja materialna powodów uzasadniająca żądanie wyższego zadośćuczynienia od przyznanego przez Towarzystwo, dlatego Towarzystwo wniosło o oddalenie powództwa T. W., K. W., D. W. i S. W. (2), wobec zaspokojenia w całości ich roszczenia z tytułu zadośćuczynienia.

Pozwane Towarzystwo wniosło o oddalenie powództwa wobec pozostały powodów, tj. N. i W. M. oraz S. W. (1) wobec braku podstaw do żądania zadośćuczynienia, z uwagi na okoliczności faktyczne sprawy. Powód S. W. (1) założył własną rodzinę i z uwagi na zamieszkiwanie za granicą jego więzi ze zmarłym uległy rozluźnieniu. Nie utrzymywał on częstych i bezpośrednich kontaktów z ojcem, a po śmierci ojca jego plany życiowe nie uległy zmianie. W przypadku N. i W. M., zdaniem ubezpieczyciela, żal po stracie dziadka jest uczuciem naturalnym, jednak osobami, które dają powódkom bezpośrednie poczucie bezpieczeństwa są rodzice, a nie dziadkowie.

Pozwany zakwestionował również żądanie odsetek od dnia 14 czerwca 2011 roku, podnosząc, że Sąd będzie miał rozeznanie co do faktycznego wymiaru roszczeń powodów dopiero w dniu wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 listopada 2010 roku w miejscowości B. gm. W. kierujący samochodem osobowym marki P. (...) o nr rej. (...) doprowadził do wypadku komunikacyjnego w wyniku, którego śmierć poniósł Z. W.. Bezpośrednią przyczyną śmierci poszkodowanego było złamanie kręgosłupa piersiowego.

(fakt bezsporny, k. 27 - 29 – wyrok Sądu Rejonowego w Ś.z dnia 3 października 2011 roku w sprawie o sygn. akt II K 284/11, k. 29 – 30 – odpis skrócony aktu zgonu wraz z karta statystyczną do karty zgonu)

Pismem z dnia 18 kwietnia 2011 roku powodowie wezwali pozwanego do wypłaty:

1.  Zadośćuczynienia w kwocie 100.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci męża dla T. W.;

2.  Odszkodowania w kwocie 8.127,80 zł tytułem poniesionych kosztów związanych z wypadkiem z dnia 21 listopada 2010 roku;

3.  Zadośćuczynienia w kwocie 80.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci ojca dla D. W.;

4.  Zadośćuczynienia w kwocie 70.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci ojca dla S. M.;

5.  Zadośćuczynienia w kwocie 50.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci dziadka dla N. M.;

6.  Zadośćuczynienia w kwocie 50.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci dziadka dla W. M.;

7.  Zadośćuczynienia w kwocie 70.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci ojca dla K. W.;

8.  Zadośćuczynienia w kwocie 30.000,00 zł za doznaną krzywdę z tytułu śmierci dziadka dla L. W.;

(wezwanie do zapłaty z dnia 18 kwietnia 2011 roku - akta szkody)

Pismem z dnia 14 czerwca 2011 roku pozwany zgodnie z art. 446 § 4 k.c. przyznał zadośćuczynienie na rzecz uprawnionych:

-

T. W. – w kwocie 30.000,00 zł;

-

K. W. – w kwocie 15.000,00 zł;

-

D. W. – w kwocie 15.000,00 zł;

-

S. W. (2) – w kwocie 10.000,00 zł.

Jednocześnie Towarzystwo (...) uznało, iż nie istnieją podstawy do wypłacenia zadośćuczynienia w pozostałym zakresie.

(Pismo Biura (...) z dnia 14 czerwca 2011 roku – akta szkody)

Z. W. zamieszkiwał w jednym mieszkaniu wraz z żoną T. W., synem K. W. oraz córką D. W..

(fakt bezsporny, akta szkody)

T. W. była żoną Z. W. przez 32 lata. W trakcie trwania związku małżeńskiego to W. W. dokonywał zakupów, naprawiał domowe sprzęty oraz odpowiadał za sprawy urzędowe. Po śmierci Z. – stan zdrowia T. W. się pogorszył oraz przeżyła ona oraz nadal przeżywa stres pourazowy ( (...)). Obecnie jest pod opieką psychiatryczną w G., uczęszcza do psychologa i leczy się farmakologicznie.

(k. 72 – zeznania T. W., k. 153 – 157 – opinia psychologiczna T. W. sporządzona przez biegłą z zakresu psychologii J. B.)

K. W. po śmierci Z. W. przeżywał i nadal przeżywa stres pourazowy ( (...)), wobec czego zgłosił się do psychologa celem uzyskania profesjonalnego wsparcia psychologicznego. Po śmierci ojca musiał on przejąć wszelkie obowiązki, które uprzednio wypełniał ojciec, a jednocześnie nie może on skorzystać z psychicznego wsparcia swojego rodziciela. Przed śmiercią Z. – K. dzielił z nim swoje pasję oraz polegał na jego pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Bezpośrednio po zdarzeniu korzystał z opieki psychologicznej, obecnie leczenie farmakologiczne ogranicza się do przyjmowania leku uspokajającego (...).

(k. 73 – zeznania K. W., k. 158 – 162 – opinia psychologiczna K. W. sporządzona przez biegłą z zakresu psychologii J. B., akta szkody)

S. M. po śmierci Z. W. przeżywała i nadal przeżywa stres pourazowy ( (...)), korzysta z fachowej pomocy psychologicznej oraz stosuje leczenie farmakologiczne w postaci leków A. oraz C.. Córka była mocno związana z ojcem Z. W. poprzez wspólne zamiłowania takie jak łowienie oraz zamiłowanie do koni. Ojciec pomagał również S. M. w remoncie oraz czynnie uczestniczył w jej życiu oraz życiu jej córek.

(k. 73 – 74 – zeznania S. M., k. 171 – 175 – opinia psychologiczna S. M. sporządzona przez biegłego z zakresu psychologii J. B.)

D. W. po śmierci Z. W. przeżywała i nadal przeżywa stres pourazowy ( (...)), uczęszczała do psychologa. Obecnie zaprzestała tych wizyt i zażywa uspokajające leki ziołowe. Ojciec stanowił istotną podporę w życiu D. W., a po jego stracie odczuwa jego istotny brak. Praca stała się jej ucieczką.

(k. 74 – zeznania D. W., k. 147 – 152 – opinia psychologiczna D. W. sporządzona przez biegłego z zakresu psychologii J. B.)

S. W. (1) po śmierci Z. W. przeżył szok. Obecnie nadal przeżywa stres pourazowy ( (...)). S. W. (1) sezonowo pracuje w Szwecji, gdzie zamieszkuje. Przed wypadkiem mężczyźni pomimo dzielącej ich odległości utrzymywali stały kontakt. Obecnie S. W. (1) odczuwa żal i smutek podczas wykonywania zwykłych czynności, które w jakiś sposób kojarzą mu się ze zmarłym ojcem.

(k. 1 – 8 – pozew, k. 143 – 147 – opinia psychologiczna S. W. (1) sporządzona przez biegłego z zakresu psychologii J. B.)

W. M. oraz N. M. przeżyły szok związany ze stratą dziadka. Obecnie nadal odczuwają żal i smutek związany ze stratą, jednak nie przybrał on formy stresu pourazowego, ani nie wywołał żadnych poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.

(k. 163 – 166 – opinia psychologiczna W. M. sporządzona przez biegłego z zakresu psychologii J. B., k. 167 – 170 – opinia psychologiczna N. M. sporządzona przez biegłego z zakresu psychologii J. B.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w niniejszej sprawie, które Sąd w całości uznał za wiarygodne, gdyż ich rzetelność i prawdziwość nie była przez strony kwestionowana, a okazały się być dopuszczonymi jako dowody niezbędne do ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Sąd dał wiarę zeznaniom powodów T. W., K. W., S. M. oraz D. W. na okoliczność ich przeżyć psychicznych związanych z wypadkiem i śmiercią Z. W. oraz na okoliczność obecnego życia powodów w świetle przedmiotowego zdarzenia. Sąd w całości dał wiarę tym zeznaniom, mając na uwadze, iż zeznania te wzajemnie się uzupełniały i korelowały z pozostałymi dowodami tworząc spójny obraz sprawy.

Obiektywnym dowodem w sprawie były również opinie psychologiczne powodów sporządzone przez biegłego z zakresu psychologii J. B. na okoliczność przeżyć psychicznych powodów związanych z wypadkiem i śmiercią Z. W..

W ocenie Sądu wyżej opisana opinia biegłego J. B. jest niniejszej sprawie miarodajne. Opinia ta jest logiczna, konsekwentna, należycie uzasadniona i jasna oraz została sporządzona rzetelnie przez osobę dysponującą fachową wiedzą i bogatym doświadczeniem zawodowym. Dodatkowo opinia ta korelowała z całością zebranego materiału w sprawie, w szczególności z poszczególnymi zeznaniami powodów.

Sąd oparł stan faktyczny na treść poszczególnych dowodów, które w zakresie wskazanym przez Sąd, korespondowały ze sobą, tworząc spójny obraz okoliczności faktycznych sprawy nie pozostawiając wątpliwości co do ich wiarygodności i mocy dowodowej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Okoliczności faktyczne wyżej ustalone w istocie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie były sporne. Strony nie kwestionowały bowiem wniosków wypływających z przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowił przepis art. 446 § 4 k.c., zgodnie z którym Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Na wstępie należy podkreślić, iż jest to nowa regulacja prawna wprowadzona przez ustawodawcę, która to służy kompensacie krzywdy po stracie osoby najbliższej – a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości człowieka, w szczególności cierpienia, bólu i poczucia samotności, osłabienia aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności życia, a nadto konieczności ułożenia sobie życia na nowo.

Zadośćuczynienie jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie jest uzależniona od statusu materialnego pokrzywdzonego. Wysokość zadośćuczynienia może odnosić się do stopy życiowej społeczeństwa i pośrednio rzutować na jego umiarkowany wymiar, bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego z tym jednakże, że przesłanka stopy życiowej społeczeństwa ma jedynie charakter uzupełniający i ogranicza wielkość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, drugiej zaś strony nie może jednak pozbawić zadośćuczynienia jego zasadniczej roli jaką jest funkcja kompensacyjna, i eliminować innych czynników kształtujących jego wymiar (tak między innymi Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 3 czerwca 2010 roku, sygn. akt III CKS 279/10, LEX 898254).

Świadczenie przyznane poszkodowanemu na mocy powyższego przepisu musi być stosowne i uwzględniać ogół okoliczności danej sprawy stanowiąc ich właściwe wyważenie, tak aby nie było rażąco zbyt niskie ani nadmiernie wygórowane (orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Ł. z dnia 25 IX 2012 roku I A Ca 673/12 LEX 1223372).

Generalnie kwota zadośćuczynienia powinna być odpowiednia i rekompensować doznaną krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie. Zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować swoim zakresem wszystkie cierpienia psychiczne związane ze śmiercią osoby najbliższej, zarówno już doznane, jak i te które mogą powstać w przyszłości. Przy żądaniu przyznania odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia, podstawowym kryterium oceny sądu winien być rozmiar ujemnych następstw w sferze psychicznej, bowiem celem przyznania ochrony w formie majątkowej jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, a zatem jego wartość nie może być symboliczna, lecz winna dla poszkodowanego przedstawiać wartość satysfakcjonująca oraz ekonomicznie odczuwalna. Z drugiej strony, jego wysokość nie powinna być nadmierna w tym sensie, żeby stanowić mogła źródło wzbogacenia się poszkodowanego na tle dotychczasowego jego statusu materialnego. O powyższym stanowi wyrok Sądu Apelacyjnego wK. z dnia 21 grudnia 2006 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt I ACa 1253/06.

W orzecznictwie wykazuje się również, że przyznanego zadośćuczynienia nie należy traktować na zasadzie ekwiwalentności, która charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem nadmiernego wzbogacenia (zob. wyrok SN z dnia 9 lutego 2000 r., III CKN 582/98, LEX nr 52776)

Do okoliczności istotnych zbadanych przez Sąd w niniejszej sprawie w przypadku T. W. należała utrata męż,a z którym powódka przeżyła wiele lat, stanowiąc udany związek małżeński i który zajmując się sprawami majątkowymi rodziny był dla powódki podporą we wszystkich sprawach życiowych. Powódka mogła więc liczyć, że mąż będzie stanowił dla niej oparcie w dalszym życiu, zwłaszcza na wypadek choroby, co jest szczególnie ważne dla osób, które w najbliższej przyszłości uzyskają prawa do emerytury. Tym samym jej ból oraz poczucie bezradności, osamotnienia i krzywdy po śmierci męża było znaczne, a odczucia te pogłębiał wiek powódki. Wprawdzie powódka posiada dzieci , z którymi wspólnie zamieszkuje, jednak są to osoby również dotknięte głęboko stratą ojca, przez co z uwagi na ich stan psychiczny nie potrafią oni wesprzeć psychicznie matki. Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż powódką przeżyła zespół stresu pourazowego. Skutki tego zdarzenia odczuwa do dnia dzisiejszego, będąc obecnie w drugiej fazie reorganizacji, przy czym wymaga wsparcia i pomocy psychologicznej.

Również życie powodów K. W., S. M., D. W. oraz S. W. (1) uległo zmianie, wprawdzie nie w sferze materialnej, ale duchowej. Wskazani powodowie jako dzieci zmarłego korzystały do dnia jego śmierci z jego wiedzy i doświadczenia życiowego. Otrzymywały one zarówno wsparcie mentalne jak i finansowe. Ponadto każde z dzieci było bardzo zżyte z ojcem. Nawet w przypadku S. W. (1), który zamieszkiwał za granicą, ta więź pozostała bardzo silna. Należy zaznaczyć, iż w dobie dzisiejszej techniki możliwe jest podtrzymywanie więzi za pomocą sieci Internet z osobami znajdującymi się w innym państwie, a nawet na innym kontynencie i nie znajduje żadnego uzasadnienia stanowisko reprezentowane przez pozwanego , iż taka więź może być więzią „gorszego” rodzaju.

Zasadnym jest również podniesienie, iż K. W., S. M., D. W. oraz S. W. (1) tak samo jak T. W. przeżyli stres pourazowy związany ze śmiercią ojca, a którego skutki odczuwają do dnia dzisiejszego będąc w drugiej fazie reorganizacji, przy czym wymagają wsparcia i pomocy psychologicznej. Istotnie ich życie uległo zmianie, nie w takim stopniu jak w przypadku małżonków, który spędzili ze sobą ponad 30 lat, ale jednak zmarły był ich rodzicielem i wychowawcą poczynając od początku ich życia. Sąd miał na uwadze, również fakt, iż odległość zamieszkiwania poszczególnych osób od siebie, czy wspólne zamieszkiwanie, nie może w decydujący sposób wpływać na ocenę więzi łączących dane osoby, którą to określa wzajemny charakter relacji jakimi się darzyli przed śmiercią. Wszystkie te okoliczności wpłynęły bardzo realnie na jakość życia tych osób i wywołały poczucie krzywdy, które znalazło głębokie odwzorowanie w sferze psychicznej poprzez wystąpienie u tych osób syndromu stresu pourazowego, który gruntownie zmienił ich model odbierania życia na mniej zadowalający. Osoby te starają się unikać kontaktów towarzyskich, posiadają pewne trudności w załatwianiu codziennych spraw, odczuwają ból podczas wykonywania zwykłych czynności przypominających im zmarłego oraz mają problem z dostosowaniem się do tej sytuacji.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu łączna kwota 60.000,00 zł dla powódki T. W., kwota 30.000,00 zł dla K. W., kwota 30.000,00 zł dla S. M., kwota 30.000,00 zł dla D. W. oraz kwota 20.000,00 zł dla S. W. (1) tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę stanowią kwoty odpowiednie w rozumieniu przepisu art. 446 § 4 k.c.

Zdaniem Sądu, tak ustalone kwoty zadośćuczynienia w świetle powyższych okoliczności stanowią realną wartość ekonomiczną dla powodów i nie są przy tym wygórowane w odniesieniu do aktualnych średnich zarobków w społeczeństwie i jej przeciętnej stopy życiowej.

Mając na uwadze okoliczność, że strona pozwana wypłaciła już powódce T. W. kwotę 30.000,00 zł, powodowi K. W. kwotę 15.000,00 zł, powódce S. M. kwotę 15.000,00 zł, powódce D. W. kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, należało zasądzić od pozwanego Towarzystwie (...) na rzecz: T. W. kwotę 30.000,00 zł, K. W. kwotę 15.000,00 zł, S. M. kwotę 20.000,00 zł oraz na rzecz D. W. kwoty 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Jednocześnie z uwagi na odmowę wypłaty zadośćuczynienia na rzecz S. W. (1), należało zasądzić od pozwanego na rzecz S. W. (1) kwotę 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Wobec powyższego, Sąd orzekł jak w pkt 1, 3, 5, 7 i 9 sentencji wyroku.

Na mocy art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd dokonując oceny rozmiaru cierpień powodów musiał uwzględnić ich stan na datę orzekania, czyli również te cierpienia mające wpływ na rozmiar krzywdy, które wystąpiły po dacie wniesienia pozwu w toku całego procesu. Tak więc oceniając rozmiar krzywdy sąd musiał uwzględnić całokształt okoliczności sprawy występujących od daty wypadku do daty wyrokowania. W tych okolicznościach, co oczywiste skoro rozmiar szkody (tu niemajątkowej) ustalany był wg stanu z daty wyrokowania odsetki za opóźnienie nie mogły być naliczane z przyczyn jak wyżej za okres wcześniejszy.

Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że odsetki pełnią przede wszystkim funkcję waloryzacyjną i odszkodowawczą (z tytułu uniemożliwienia korzystania z kapitału) nie było uzasadnione zasądzenie odsetek wraz z upływem 30 dniowego terminu od zgłoszenia ubezpieczycielowi faktu powstania szkody, od kwoty ustalonej na dzień orzekania skoro jej występowanie było rozciągnięte w czasie aż do daty wyrokowania. Takie rozwiązanie w sposób podwójny wynagradzałoby opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez zobowiązanego. Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 1, 3, 5, 7 i 9 sentencji wyroku.

Odnosząc się do żądania zadośćuczynienia przez wnuczki zmarłego – W. i N. M., Sąd doszedł do przekonania, iż nie zostały spełnione przesłanki art. 446 § 4 k.c. do zasądzenia zadośćuczynienia. Wprawdzie odczuły one stratę osoby bliskiej , którą był ich dziadek, jednak nie spowodowała ona tak niszczących strat w ich sferze psychicznej. Uczucie smutku i żalu jakie odczuwają w związku ze śmiercią dziadka jest naturalną reakcją, jednak nie niesie ono za sobą konsekwencji zmiany dotychczasowego życia. Z uwagi na młody wiek, powódki mają łatwiejszą możliwość dostosowania się do nowej sytuacji oraz zniwelowania skutków straty. Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 11 sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu poniesione przez powódkę T. W. złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.500 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz kwotę 100 zł tytułem zaliczki na sporządzenie opinii biegłego z zakresu psychologii. Mając na uwadze fakt, iż powódka wygrała sprawę w całości, Sąd orzekł jak w pkt 2 sentencji wyroku.

Na koszty procesu poniesione przez powódkę D. W. złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.750 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz kwotę 100 zł tytułem zaliczki na sporządzenie opinii biegłego z zakresu psychologii. Mając na uwadze fakt, iż powódka wygrała sprawę w 43%, Sąd orzekł jak w pkt 4 sentencji wyroku.

Na koszty procesu poniesione przez powódkę S. M. złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.000 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz kwotę 100 zł tytułem zaliczki na sporządzenie opinii biegłego z zakresu psychologii. Mając na uwadze fakt, iż powódka wygrała sprawę w całości, Sąd orzekł jak w pkt 6 sentencji wyroku.

Na koszty procesu poniesione przez powoda K. W. złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 750 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz kwotę 100 zł tytułem zaliczki na sporządzenie opinii biegłego z zakresu psychologii. Mając na uwadze fakt, iż powód wygrał sprawę w całości, Sąd orzekł jak w pkt 8 sentencji wyroku.

Na koszty procesu poniesione przez powoda S. W. (1) złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.000 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł, ustalone na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz kwotę 100 zł tytułem zaliczki na sporządzenie opinii biegłego z zakresu psychologii. Mając na uwadze fakt, iż powód wygrał sprawę w całości, Sąd orzekł jak w pkt 10 sentencji wyroku.

O kosztach procesu w stosunku do powódki W. M. i N. M. oraz D. W., w części w której przegrała sprawę Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Wskazać należy, iż do okoliczności branych pod uwagę przez Sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu, według doktryny, zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale również dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Powyższy przepis wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Szczególne znaczenie dla możliwości jego zastosowania ma ocena zachowania się stron z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Podstawą do takiej oceny może być zachowanie się strony w procesie, jak i jej sytuacja poza procesowa (stan majątkowy, szczególna sytuacja zdrowotna i życiowa).

W tym miejscu dodać należy, iż odczuły i do tej pory odczuwają pewną psychiczną niedogodność w związku ze śmiercią dziadka – Z. W.. W związku z tym mogły odczuwać pewne bardzo subiektywne poczucie krzywdy, które jednak obiektywnie nie spełniało przesłanek z art. 446 § 4 k.c. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż małoletnie powódki nie mają i przez okres najbliższych lat nie będą mieć zdolności majątkowych, a ich utrzymanie zależy od zdolności majątkowych ich rodziców. W takich okolicznościach obciążenie powódek kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego, wobec czego Sąd orzekł jak pkt 13 sentencji wyroku.

Postanowieniem z dnia 18 lipca 2013 roku referendarz sądowy przyznał ustalił i przyznał wynagrodzenie dla biegłego sądowego z zakresu psychologii J. B. w kwocie 3.022,02 zł tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii psychologicznej powodów. Jednocześnie orzekł o wypłacie wynagrodzenia w kwocie 700 zł z zaliczki wniesionej przez powodów na poczet wynagrodzenia dla biegłego oraz kwoty 2.322,02 zł z sum tymczasowych Skarbu Państwa. Mając na uwadze art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz powyżej opisany rozkład ciężaru wygranej procesu, Sąd orzekł jak w pkt 12 sentencji wyroku.

Wobec powyższego, Sąd orzekł jak w sentencji.