Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący SSO Agnieszka Hreczańska - Cholewa

Protokolant Ewelina Kiałka

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa W. U.

przeciwkoJ. U.

o zapłatę I. zasądza od pozwanego J. U.na rzecz powódki W. U.kwotę 17 000 zł ( siedemnaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 10.01.2012 r. do dnia zapłaty; II. oddala dalej idące powództwo; III. zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2 001,55 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; IV. nakazuje ściągnąć z zasądzonego na rzecz powódki W. U.roszczenia kwotę 2 895,90 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu, w części, w jakiej powódka przegrała proces; V. nakazuje pozwanemu J. U.uiścić na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego we Wrocławiu ) kwotę 448,10 zł tytułem brakującej części opłaty od pozwu, w części, w jakiej pozwany przegrał 4roces.

Sygn. akt I C 1345/11

UZASADNIENIE

Pozwem z 05 października 2011 r. powódka W. U.wniosła o zasądzenie od pozwanego J. U.na rzecz powódki kwotę 126.868,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że jest jedynym właścicielem nieruchomości gruntowych położonych w K., R.. Nieruchomości te powódka nabyła w drodze dziedziczenia, zatem należą one do majątku osobistego powódki. Znajdujący się na terenie wyżej wymienionych nieruchomości lokal użytkowy zajmuje bez tytułu prawnego pozwany i nie płaci za jego korzystanie. Powódka wyjaśniała, że pozwany jest jej byłym mężem. W chwili obecnej toczy się sprawa o podział majątku wspólnego przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia-Krzyków (sygn. akt VI Ns 610/11). Nieruchomość położona w K.jako majątek odrębny powódki nie jest przedmiotem tego postępowania. Pozwany w zajmowanym przez siebie lokalu wykonuje działalność gospodarczą pod nazwą „Masarnia w K.” i powódka z tego tytułu nie otrzymuje żadnych dochodów. Pozwany nie opuszcza lokalu, jak również nie płaci powódce żadnego wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Powódka wskazywała, że pozwany zajmuje lokale użytkowe o łącznej powierzchni 768,90 m2. Dokonując wyliczenia należnego wynagrodzenia powódka przemnożyła tę powierzchnię przez wysokość stawki (5,50 zł) określonej przez Wójta Gminy D.w zarządzeniu z dnia 30 kwietnia 2009 r. i określiła wysokość wynagrodzenia na kwotę 4228,95 zł miesięcznie, co za okres od dnia 23 marca 2009 r. do dnia 23 września 2011 r. dało kwotę 126.868,50 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany w pierwszej kolejności wniósł o przekazanie niniejszego postępowania na podstawie art. 618§2 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i 567 §3 k.p.c. do postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia-Krzyków sygn. akt VI Ns 610/11 w przedmiocie podziału majątku wspólnego stron.

Odnosząc się do zgłoszonego w pozwie roszczenia, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w części tj. co do kwoty 93.036,90 zł oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zgłosił również zarzut potrącenia kwoty 34.000 zł stanowiącej wynagrodzenie za wyłączne korzystanie przez powódkę z nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym, położonej we W. przy ul. (...) za okres od dnia 23 marca 2009 r. do dnia 23 stycznia 2012 r.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazywał, że nieruchomość położona w K., jakkolwiek stanowi majątek odrębny powódki, to jednak jest objęta postępowaniem w przedmiocie podziału majątku wspólnego stron. Pozwany w tejże nieruchomości od 1989 r. prowadzi bowiem działalność gospodarczą – zakład masarski. W trakcie trwania związku stron, masarnia stanowiła główne źródło utrzymania rodziny. Rozbudowując i unowocześniając zakład masarski pozwany przez ponad 20 lat poczynił nakłady na nieruchomość w wysokości 2.805.350 zł. Rozbudowa nastąpiła ze środków pochodzących z majątku wspólnego obojga małżonków, dlatego też w świetle art. 45 k.r.i.o. wszelkie elementy zakładu masarskiego należy traktować jako nakład z majątku wspólnego stron na nieruchomość stanowiącą odrębny majątek powódki. W razie ustania ustroju ustawowego w przypadku orzeczenia rozwodu stron, nakład powyższy wlicza się do masy majątkowej objętej podziałem. W świetle powyższego pozwany wskazywał, że żądanie zasądzenia wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy jest roszczeniem z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów majątku stron. Fakt, iż nieruchomość położona w K. stanowi majątek odrębny powódki ma znaczenie drugorzędne, gdyż poczynione na niej nakłady i wydatki oraz wzajemne rozliczenia z tego tytułu wlicza się do masy objętej podziałem, co z kolei uzasadnia przekazanie sprawy do tegoż postępowania.

W dalszej kolejności pozwany wyjaśniał, iż powódka pozwem z 26 maja 2011 r. wniosła o eksmisję pozwanego ze spornej nieruchomości. Postępowanie to zawieszone zostało postanowieniem z 28 lipca 2011r. z uwagi na to, że rozstrzygniecie sprawy w przedmiocie eksmisji zależy od wyniku innego toczącego się postępowania – tj. postępowania o podział majątku wspólnego. Tym samym pozwany podkreślał, że do czasu zakończenia postępowania działowego nie ma obowiązku opuszczenia nieruchomości położonej w K..

W dalszej kolejności pozwany wskazywał, że powództwo co do kwoty 93.036, 90 zł winno ulec oddaleniu. Podkreślał bowiem, że zgodnie z odpisem księgi wieczystej powódka jest właścicielem nieruchomości położonej w K. dopiero od 10 lutego 2011 r., tymczasem żąda wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości od 23 marca 2009 r. Pozwany wyjaśniał, że kwotę 93.036,90 zł stanowi suma czynszów za okres od 23 marca 2009 r. do dnia 10 lutego 2011 r.

Co do pozostałej kwoty roszczenia pozwany zarzucał, że przyjęta przez powódkę stawka wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest znacząco zawyżona z uwagi na położenie i przeznaczenie nieruchomości, jak również możliwości zarobkowe pozwanego. Pozwany zgłosił nadto zarzut potrącenia kwoty 34.000 zł miesięcznie, wskazując, że powódka W. U. od dnia rozwodu zajmuje nieruchomość położoną przy ul. (...), która stanowi majątek wspólny stron i jest przedmiotem postępowania działowego. Kwota potrącenia obejmuje wynagrodzenie za korzystanie z tejże nieruchomości przez powódkę za okres od dnia 23 marca 2011 r. do dnia 23 stycznia 2012. Pozwany, dokonując wyliczenia należnego wynagrodzenia przyjął średnią stawkę za wynajem nieruchomości położony na terenie W., wynoszącą 1000 zł miesięcznie.

W piśmie procesowym z 02 lutego 2012 r. powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powódka wskazała, że obecnie jest jedynym właścicielem spornej nieruchomości, natomiast sprawa dotyczy wynagrodzenia należnego powódce za bezumowne korzystanie z jej rzeczy przez pozwanego, za okres nie objęty wspólnością ustawową małżonków, stąd niedopuszczalne jest żądanie przekazania niniejszego postępowania do postępowania o podział majątku wspólnego.

W ocenie powódki bezzasadny był nadto zarzut potrącenia kwoty 34000 zł za wyłączne korzystanie przez nią z nieruchomości przy ul. (...), albowiem nieruchomość ta wchodzi w skład masy podziału w toczącej się sprawie o podział majątku. Dodatkowo wskazywała, że żądanie wynagrodzenia od powódki jako współwłaściciela nieruchomości jest całkowicie bezzasadne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka W. U.i pozwany J. U.pozostawali w związku małżeńskim, objętym ustrojem wspólności ustawowej. Wyrokiem z 23 marca 2009 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XIII RC 2115/08 Sąd Okręgowy we Wrocławiu rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód z winy pozwanego.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 23.03.2009 r., sygn. akt XIII RC 2215/08 k. 70)

Powódka jest właścicielką nieruchomości położonych w K.nr (...), objętych księgami wieczystymi nr (...). Przedmiotowe nieruchomości wchodziły w skład spadku po matce powódki, D. D., zmarłej (...) r. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy z 04 maja 2010 r. (sygn. akt I Ns 310/10) powódka nabyła spadek po matce w ½ części.

W dniu 10 lutego 2011 r. powódka zawarła ze współspadkobiercą R. B.umowę o dział spadku (Rep. A nr (...)), na mocy której stała się właścicielką niezabudowanej działki gruntu nr (...)obręb (...) K., niezabudowanej działki gruntu nr (...)obręb (...) K.oraz zabudowanej działki nr (...), obręb (...) K.. (...)te weszły w skład majątku osobistego powódki. Przed datą otwarcia spadku powódka miała pełnomocnictwo od swojej matki do zarządzania, sprzedaży, darowizny i wydzierżawienia nieruchomości położonych w K.nr(...).

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy z 04 maja 2010 r. sygn. akt I Ns 310/10 k. 71, postanowienie Sądu Rejonowego w Słupsku z 30 marca 2005 r. I Ns. 126/05 k. 72, umowa z 10 lutego 2011 r. o dział spadku – rep. A nr (...) k. 73-76, odpisy z ksiąg wieczystych nr (...)k. 10-21, decyzja z 08.12.2010 r. o ustaleniu zobowiązania podatkowego k. 78-80, pełnomocnictwo z dnia 29.12.1988 r. (akt notarialny rep. A nr (...)) k. 82)

Na terenie nieruchomości położonej w miejscowości K., objętej księgą wieczystą nr (...), stanowiącej własność powódki, znajduje się budynek składający się z części mieszkalnej oraz lokalu użytkowego. W lokalu użytkowym, od czasów powojennych rodzice powódki prowadzili zakład masarski. W 1989 r. matka powódki wyraziła zgodę na prowadzenie zakładu przez powódkę i jej męża J. U.. W dacie obejmowania zakładu, pozwany poczynił nakłady na masarnię, celem jej zmodernizowania i dostosowania do wymogów unijnych. Po orzeczeniu między stronami rozwodu, pozwany nadal korzystał z przedmiotowego lokalu, kontynuując w nim działalność masarską. Pozwany miał również dostęp do części mieszkalnej, w której czasami się przebierał i nocował.

(dowód: przesłuchanie powódki W. U.e-protokół rozprawy z 11 września 2012 r. od 00:28:33 do 00:57:39, przesłuchanie pozwanego J. U.e-protokół rozprawy z 23 listopada 2012 r. od 00:01:28 do 00:26:43)

Pismem z 22 marca 2011 r. powódka wypowiedziała pozwanemu umowę użyczenia nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr (...) położonej w miejscowości K., z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 30 kwietnia 2011 r. W piśmie tym powódka wskazała, iż po upływie okresu wypowiedzenia, jeśli przedmiot użyczenia nie zostanie zwrócony przez pozwanego, będzie on zobowiązany uiszczać na rzecz powódki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w kwocie po 12000 zł miesięcznie.

(dowód: pismo powódki z 22 marca 2011 r. k. 91, przesłuchanie powódki W. U. e-protokół rozprawy z 11 września 2012 r. od 00:28:33 do 00:57:39)

Pozwem z 26 maja 2011 r. skierowanym do Sądu Rejonowego w Świdnicy powódka W. U.wniosła o nakazanie pozwanemu J. U.opuszczenia i opróżnienia lokalu użytkowego położonego w K., wskazując iż pozwany bezumownie korzysta z wymienionej wyżej nieruchomości.

Postępowanie to jednak (sygn. akt I C 306/11) zostało zawieszone z uwagi na wszczęte na wniosek pozwanego postępowanie o podział majątku dorobkowego stron, w ramach którego J. U.między innymi wniósł o rozliczenie nakładów poczynionych z majątku wspólnego na nieruchomość powódki położoną w K., stanowiącą jej majątek odrębny. Postępowanie w przedmiocie podziału wspólnego majątku stron nadal jest w toku.

(dowód: pozew z 26 maja 2011 r. o eksmisję k. 197-198, odpowiedź na pozew k. 199, pismo przygotowawcze z 27 lipca 2011 r. k. 200-204, postanowienie z 28 lipca 2011 r. k. 205-210)

W skład majątku objętego wspólnością małżeńską stron wchodzi między innymi nieruchomość w postaci domu jednorodzinnego położonego we W. przy ul. (...). Obecnie zamieszkuje tam powódka wraz z synem. Pozwany wyprowadził się z powyższej nieruchomości jeszcze przed orzeczeniem rozwodu między stronami, zabierając swoje rzeczy osobiste. Po rozwodzie na wniosek powódki wszczęte zostało postępowanie o wymeldowanie pozwanego z domu przy ul. (...) we W.. Ostatecznie pozwany dobrowolnie wymeldował się z powyższej nieruchomości. Do majątku wspólnego stron należy również mieszkanie o powierzchni 47 m ² położone w U.. Z nieruchomości tej obecnie korzysta wyłącznie pozwany.

(dowód: zeznania świadka I. R. e-protokół rozprawy z 11 września 2012 r. od 00:03:03 do 00:21:52, przesłuchanie powódki W. U. e-protokół rozprawy z 11 września 2012 r. od 00:28:33 do 00:57:39)

Z budynku mieszkalno-użytkowego położonego w K. pozwany korzystał do czerwca 2012 r. Wówczas to pozwany zamknął zakład masarski.

(dowód: przesłuchanie powódki W. U.e-protokół rozprawy z 11 września 2012 r. od 00:28:33 do 00:57:39, przesłuchanie pozwanego J. U.e-protokół rozprawy z 23 listopada 2012 r. od 00:01:28 do 00:26:43)

Średni miesięczny czynsz, jaki powódka mogłaby uzyskać w latach 2009-2011 za wynajem nieruchomości – lokalu użytkowego z lokalem mieszkalnym, położonej w K.wynosi 3400 zł.

(dowód: opinia biegłego sądowego M. A. z 16.09.2013 r. k. 117-124, ustna opinia uzupełniająca biegłego M. A. e-protokół rozprawy z dnia 16 maja 2014 r. od 00:00:58 do 00:07:38)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jedynie częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powódka W. U.domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanego J. U.kwoty 126.868,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Dochodzona pozwem kwota stanowiła wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z nieruchomości stanowiącej majątek osobisty powódki, położonej w miejscowości K., zabudowanej budynkiem mieszkalno-użytkowym o powierzchni 768,90 m2. Pozwem objęta została należność z powyższego tytułu za okres od 23 marca 2009 roku do dnia 23 września 2011 r.

Podstawę prawną sformułowanego w pozwie roszczenia stanowiły przepisy art. 225 k.c. w zw. z art. 224 k.c.

Stosownie do art. 224 § 2 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że nastąpiły one bez jego winy (…). Zgodnie natomiast z art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, gdy ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz ulegałby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Przewidziane w przytoczonych przepisach roszczenia mają charakter uzupełniający, albowiem dopełniają one roszczenie windykacyjne i służą naprawieniu uszczerbków spowodowanych przez to, że właściciel został pozbawiony możliwości korzystania ze swojej rzeczy. Zakres roszczeń uzupełniających, których treścią może być żądanie wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrot pożytków oraz odszkodowanie z powodu zużycia, utraty lub pogorszenia rzecz, zależy od złej lub dobrej wiary posiadacza. Za posiadacza w złej wierze uznaje się tego, kto na podstawie towarzyszących okoliczności powinien przypuszczać, że posiadana przezeń rzecz stanowi własność innej osoby. Zaostrzenie odpowiedzialności posiadacza w złej wierze, wynikające z art. 225 k.c. jest zatem uzasadnione faktem, iż wie on o tym, że nie przysługuje mu prawo do rzeczy, które faktycznie wykonuje (wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2005 roku, sygn. akt III CZP 29/05, OSN 2006, Nr 4, poz. 64).

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że regulacja roszczeń uzupełniających dotyczy wyłącznie stosunków bezumownych, w sytuacji, gdy rzecz znalazła się w samoistnym posiadaniu osoby nie będącej właścicielem rzeczy, a między właścicielem rzeczy a tą osobą nie ma żadnego stosunku prawnego, na podstawie którego osoba ta mogłaby korzystać z rzeczy (wyrok Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2000 roku, III CKN 65/99, LEX numer 51567). Jednocześnie zaznaczyć należy, że zgodnie z treścią powołanych na wstępie przepisów posiadacz jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z cudzej rzeczy bez względu na to, czy właściciel rzeczy, nie korzystając z niej, poniósł jakąkolwiek stratę i niezależnie od tego, czy posiadacz faktycznie korzystał z rzeczy – odnosząc wymierną korzyść. Skuteczność roszczenia nie zależy od tego, czy posiadacz był w zwłoce z wydaniem rzeczy, czy nie. Również wysokość wynagrodzenia jest niezależna od rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza (System Prawa Prywatnego; Tom 3 – Prawo Rzeczowe pod redakcją Tomasza Dybowskiego, Edward Gniewek, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawniczych PAN, Warszawa 2003 r., s. 513).

Na gruncie przedmiotowej sprawy powódka winna była zatem wykazać fakt przysługiwania jej prawa własności do przedmiotowej nieruchomości, bezumownego korzystania z niej przez pozwanego w okresie objętym pozwem, jak również okoliczność pozostawania przez pozwanego w złej wierze. Dodatkowo na powódce spoczywał ciężar udowodnienia wysokości roszczenia dochodzonego pozwem.

Jeżeli chodzi o zakres obowiązku wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, to przyjmuje się, iż objęte jest nim wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie odpłatnego stosunku prawnego (np. najmu, czy dzierżawy) oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia (tak A. Cisek, komentarz do art. 224 k.c. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz pod red. E. Gniewka, Warszawa 2008, s. 375).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie powódka wykazała, że jest właścicielką działki numer (...)zabudowanej zespołem budynków mieszkalno-użytkowych, położonej w K., dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość tę powódka odziedziczyła w ½ części w spadku po matce D. D.zmarłej (...)r. Następnie, na mocy umowy o dział spadku z 10 lutego 2011 r. zawartej ze współspadkobiercą R. B., powódka uzyskała w całości na własność nieruchomości położone w miejscowości (...), w tym zabudowaną działkę nr (...). Nieruchomości te, jako nabyte w drodze dziedziczenia, weszły zatem w skład majątku osobistego powódki.

Jak wynika z przesłuchania stron, matka powódki w 1989 roku, zezwoliła W. U.i pozwanemu J. U.na korzystanie z budynku mieszkalno-użytkowego położonego w K., w celu prowadzenia w nim zakładu masarskiego. Działalność tę wykonywał pozwany nieprzerwanie do czerwca 2012 r., kiedy to opuścił sporną nieruchomość.

W toku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalono, iż wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 23 marca 2009 r. w stosunku do stron został orzeczony rozwód. Od tej daty, jak zeznawała powódka, pozwany wzywany był przez nią do dobrowolnego opuszczenia nieruchomości położonej w K. i zaprzestania prowadzenia w niej dotychczasowej działalności gospodarczej. Datę orzeczenia rozwodu powódka wskazała zatem jako datę początkową naliczania należności z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, które objęte zostały pozwem. W ocenie powódki, to od tej daty pozwany bez żadnego tytułu prawnego korzystał ze spornego budynku mieszkalno-użytkowego, nie uiszczając należności z tego tytułu na rzecz powódki.

W ocenie Sądu z powyższym stanowiskiem nie sposób się zgodzić. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala bowiem stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom powódki, pozwany do dnia 30 kwietnia 2011 roku posiadał tytuł prawny do korzystania z nieruchomości objętej pozwem. O powyższym fakcie jednoznacznie świadczy treść pisma powódki z 22 marca 2011 r. skierowanego do pozwanego, w którym to W. U. wypowiada byłemu mężowi umowę użyczenia nieruchomości składającej się z zabudowanej działki gruntu nr (...) położonej w miejscowości K., z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 30 kwietnia 2011 r. Wspomniane pismo potwierdza zatem okoliczność, iż między stronami istniała ustna umowa użyczenia nieruchomości, która uprawniała pozwanego do nieodpłatnego korzystania z budynku mieszkalno-usługowego zlokalizowanego na działce nr (...) w K., celem prowadzenia na tej nieruchomości działalności gospodarczej w postaci zakładu masarskiego. O ustaniu powyższego stosunku prawnego między stronami, a tym samym wygaśnięciu prawa pozwanego do korzystania ze spornej nieruchomości, można więc mówić dopiero z upływem okresu wypowiedzenia, jaki powódka wskazała w piśmie z 22 marca 2011 r.. Skutecznie zatem powódka mogła domagać się od pozwanego zapłaty należności z tytułu bezumownego korzystania ze spornego budynku dopiero od maja 2011 roku. Nie ulega wątpliwości, że od tej daty pozwanego można uznać za posiadacza w złej wierze, albowiem miał on wiedzę odnośnie tego, iż nie przysługuje mu żaden tytuł, uprawniający go do władania przedmiotową nieruchomością.

Reasumując zatem poczynione dotychczas rozważania Sąd stanął na stanowisku, iż dopiero od maja 2011 roku pozwany, jako samoistny posiadacz w złej wierze, bezumownie korzystał z nieruchomości powódki, stanowiącej zabudowaną działkę nr (...), położoną w miejscowości K.. Biorąc zatem pod uwagę wskazaną w pozwie datę końcową naliczania świadczeń przez powódkę, stwierdzić należało, iż na uwzględnienie zasługiwało roszczenie z tytułu bezumownego korzystania jedynie za miesiące od maja do września 2011 r., a więc za okres 5 miesięcy.

Ustalając wysokość należnego powódce wynagrodzenia, Sąd w całości oparł się na pisemnej opinii z 16 września 2013 r. (k. 117-121), sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości M. A.. W opinii tej biegły, dokonując analizy rynku wynajmu nieruchomości podobnych, ustalił wysokość czynszu najmu, jaki powódka mogłaby uzyskać miesięcznie w latach 2009-2011 za wynajem nieruchomości – lokalu użytkowego wraz z lokalem mieszkalnym położonej w K.. W ocenie biegłego, uwzględniając położenie spornej nieruchomości, jej powierzchnię użytkową oaz przyjęty współczynnik urynkowienia, stawka najmu winna się kształtować na poziomie 5,7 zł/m2 za miesiąc. Daje to miesięczny czynsz w wysokości 3400 zł (5,7 x 589,92). W ocenie Sądu powyższa opinia została sporządzona w sposób staranny i rzeczowy, zaś jej wnioski zostały należycie uzasadnione przez biegłego. Jednocześnie Sąd uznał, iż wbrew zarzutom pozwanego, nie było podstaw do odrębnego liczenia czynszu od samej tylko części użytkowej spornego budynku, albowiem zarówno lokale mieszkalne, jak użytkowe tworzą pewną całość, z której pozwany bezumownie korzystał. Zauważyć ponadto należy, że z zeznań samego pozwanego wynikało, iż w okresie prowadzenia masarni korzystał z pomieszczeń mieszkalnych, w których przebierał się, trzymał część swoich rzeczy, a czasami nocował. Dodatkowo podkreślić wypada, iż kluczami do lokali mieszkalnych dysponował kierownik zakładu (masarni), który był pracownikiem pozwanego, a więc działał niejako w imieniu J. U.. Powódka wskazywała ponadto, że w kuchni położonej w części mieszkalnej budynku znajdowało się zejście do piwnicy, z której korzystał pozwany, co również świadczyło o tym, iż użytkowana przez niego powierzchnia nie ograniczała się wyłącznie do pomieszczeń zakładu masarskiego.

W świetle powyższego Sąd przyjął, iż stawkę należnego powódce wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości należało liczyć od całej powierzchni budynku mieszkalno-użytkowego, to jest 589,92 m2. Miesięczne wynagrodzenie powódki z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanego ze spornej nieruchomości winno zatem wynosić kwotę 3400 zł i taką też kwotę Sąd uwzględnił przy wyliczeniu należnego powódce roszczenia.

Jednocześnie wskazać należy, iż Sąd uznał za niezasadne zarzuty powódki do opinii biegłego sformułowane w piśmie procesowym z 20 listopada 2012 r. Powódka zarzucała między innymi, iż w przedmiotowej opinii biegły nie odniósł się do stawek czynszów wynikających bezpośrednio z umów dzierżawy nieruchomości podobnych, jak również nie uwzględnił treści przedstawionych przez powódkę umów dzierżawy spornego budynku. Powódka podnosiła również, że biegły pominął w swojej wycenie istotny składnik, jakim jest linia produkcyjna, stanowiąca element przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ¹ k.c.

Ustosunkowując się do powyższych zarzutów biegły wydał ustną opinię uzupełniającą na rozprawie w dniu 16 maja 2014 r. Podtrzymując wnioski i ustalenia zawarte w opinii pisemnej biegły wyjaśnił, iż nie jest możliwe ustalenie stawki rynkowej czynszu w oparciu o dane pochodzące z konkretnych umów dzierżawy, gdyż dane te nie są ewidencjonowane i biegły nie ma dostępu do takich informacji. Biegły podkreślał, że dokonana przez niego wycena opiera się na szczegółowej analizie rynku nieruchomości oraz ofert biur pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, dotyczących wynajmu nieruchomości podobnych do tej, która była przedmiotem wyceny. Odnośnie nieuwzględnienia linii produkcyjnej biegły wyjaśnił, iż przedmiotem wyceny jest najem nieruchomości, nie zaś środków trwałych. Niezależnie jednak od powyższego zaznaczał, że wynajęcie budynku z maszynami i urządzeniami do produkcji wędlin może być trudne w aktualnych realiach rynkowych, gdyż jest to rzadki profil działalności, dlatego trudno stwierdzić, czy w ogóle znalazłby się najemca, który byłby zainteresowany wynajęciem całości budynku wraz ze wspomnianą linią produkcyjną. Wartość tej linii zależy zatem od tego, czy w danych okolicznościach byłoby zapotrzebowanie na takie wyposażenie przedmiotu najmu.

W świetle przytoczonych powyżej, logicznych i spójnych zeznań biegłego, zdaniem Sądu należało uznać, iż sporządzona przez niego wycena, zawarta w opinii pisemnej z 16 września 2013 r. była prawidłowa i nie było podstaw do kwestionowania ustalonej tam wysokości czynszu.

Podsumowując zatem, Sąd uwzględnił żądanie powódki w zakresie kwoty 17000 zł, stanowiącej należne jej od pozwanego wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości położonej w K.za okres od 01 maja 2011 r. do 23 września 2011 r., a więc za okres pięciu miesięcy (5 x 3400 zł = 17.00 zł).

Sąd stanął zarazem na stanowisku, iż w realiach przedmiotowej sprawy nie zachodziły podstawy do uwzględnienia podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia kwoty 34.000 zł, stanowiącej wynagrodzenie za wyłączne korzystanie przez powódkę z nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym, położonej we W. przy ul. (...), za okres od dnia 23 marca 2009 r. do dnia 23 stycznia 2012 r. Wskazać bowiem należy, iż w przeciwieństwie do nieruchomości objętej niniejszym sporem, stanowiącej odrębny majątek powódki, dom położony przy ul. (...) objęty jest wspólnością ustawową małżeńską i obecnie toczy się między stronami postępowanie o podział majątku wspólnego. Zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia, zgodnie z art. 618 k.p.c. winien być zatem rozpoznany w ramach postępowania o podział majątku wspólnego, nie zaś w niniejszym procesie.

Mając na względzie całokształt poczynionych rozważań w punkcie I. wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki W. U. kwotę 17.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10.01.2012 r. do dnia zapłaty.

Jak chodzi o odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty wskazać należy, iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem w orzecznictwie roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy nie dzieli się na świadczenia okresowe, gdyż okresowej płatności nie przewiduje ustawa ani umowa, lecz jest narastającym świadczeniem ciągłym za cały okres korzystania z rzeczy przez posiadacza bez tytułu prawnego ( wyrok Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 2004 roku, sygn. akt IV CK 273/03; LEX numer 183707). Nie wyklucza to jednak możliwości domagania się przez uprawnionego zapłaty tego wynagrodzenia za poszczególne okresy, w których doszło do bezumownego korzystania z rzeczy. W takim przypadku roszczenie przeciwko posiadaczowi staje się wymagalne w terminie wynikającym z art. 455 k.c., a więc od chwili wezwania go do zapłaty należności za dany okres posiadania.

W niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia żądanej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wniesienia pozwu. Wobec faktu, iż powódka nie wzywała przed datą wniesienia pozwu do zapłaty objętej nim należności, odsetki ustawowe należało zasądzić od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu to jest od 10 stycznia 2012 roku.

Dalej idące powództwo podlegało oddaleniu (pkt II. sentencji wyroku).

Orzeczenie o kosztach procesu, zawarte w punkcie III. sentencji wyroku, zapadło w oparciu o treść art. 100 k.p.c. zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W niniejszej sprawie żądanie pozwu zostało uwzględnione zaledwie w 13,40%, pozwany natomiast wygrał sprawę w 86,60% i w takim stosunku należało rozdzielić między stronami koszty procesu.

Powódka poniosła koszty opłaty od pozwu w wysokości 3000 zł, koszty zastępstwa 3617 zł oraz uiściła zaliczki na opinię biegłego w kwocie 1821,61 zł. Ogółem poniesione przez powódkę koszty wyniosły kwotę 8438,62 zł, co przy uwzględnieniu procentowego wyniku sporu oznacza, iż do zwrotu na rzecz powódki przypadała kwota 1130,77 zł (8.438,62 x 13,40%). Pozwany podniósł natomiast koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3617 zł, a więc stosownie do wyniku sprawy, do zwrotu przysługiwała mu kwota 3132,32 zł. Po zróżnicowaniu obu wyliczonych kwot, Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2.001,55 zł (3132,32 zł – 1130,77 zł).

Z uwagi na to, iż powódka korzystała z częściowego zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie, pozostała do uiszczenia brakująca opłata od pozwu w wysokości 3344 zł. W związku z powyższym, w punkcie IV. sentencji wyroku Sąd nakazał ściągnąć z zasądzonego od powódki roszczenia kwotę 2895,90 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu w części, w jakiej powódka przegrała proces, natomiast w pozostałym zakresie, to jest co do kwoty 448,10 zł koszty te Sąd nakazał uiścił pozwanemu (pkt V. sentencji wyroku).

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku.