Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 października 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny
w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer (spr.)
Sędziowie:SSAHanna Nowicka de Poraj

SSO Paweł Czepiel (del.)

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2014 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. P.

przeciwko K. P.

o rozwód

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego
w Krakowie z dnia 11 lipca 2014 roku, sygn. akt XI C 4300/12

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt I ACz 1723/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w
K. oddalił wniosek pozwanej K. P. o nadanie klauzuli
wykonalności wyrokowi tego Sądu z dnia 10 października 2013 r. w jego
punkcie III, w którym orzeczono o kontaktach powoda D. P. z
dziećmi stron.

W uzasadnieniu wskazano, że w punkcie III wzmiankowanego wyroku
rozwodowego Sąd ustalił jedynie sposób utrzymywania przez powoda
kontaktów z dziećmi. Nadto w tytule egzekucyjnym brak jest nałożonych na
strony obowiązków, które nadawałyby się do przymusowego wykonania przez
pozwaną w drodze egzekucji.

Zażalenie na to postanowienie wniosła pozwana, zarzucając mu
naruszenie następujących przepisów postępowania:

1.  art. 598 ¹⁵ § 2 k.p.c. poprzez błędną interpretację na skutek
przyjęcia, że w tytule egzekucyjnym brak jest obowiązków, które
mogłyby być skutecznie egzekwowane w drodze egzekucji przez
pozwaną;

2.  art. 782 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że pozwana nie ma
czynnej legitymacji uprawniającej ją do złożenia wniosku o nadaniu
klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu regulującemu
kontakty powoda z dziećmi stron.

W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez
nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego z dnia 10
października 2013 r. w przedmiocie wykonywania kontaktów powoda z
dziećmi stron, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i
przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego
rozpoznania. Nadto wniosła o zasądzenie na swoją rzecz kosztów
postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu podała, że z treści art. 598 ¹⁵ § 2 k.p.c. jednoznacznie
wynika, że obowiązek powoda polegający na odebraniu i przyprowadzeniu

dzieci po zrealizowanym kontakcie jest obowiązkiem nadającym się do
przymusowego wykonania w drodze egzekucji, w przypadku jego
niewykonania lub nienależytego wykonania. W razie naruszenia przez
powoda obowiązku odbierania i przyprowadzania dzieci stron do ich miejsca
zamieszkania, pozwana, jako osoba pod której pieczą znajdują się dzieci, jest
uprawniona do żądania nadania klauzuli wykonalności w celu przymuszenia
powoda do prawidłowego realizowania -postanowienia dotyczącego realizacji
kontaktów. Zdaniem pozwanej ma ona legitymację czynną do żądania
nadania klauzuli wykonalności w przedmiocie kontaktów powoda z dziećmi
stron, gdyż stosunki rodzicielskie mające związek z faktycznym
wykonywaniem władzy rodzicielskiej mają charakter dwustronnie
zobowiązujący.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Regulacja dotycząca wykonywania kontaktów z dzieckiem, zawarta jest
w przepisach art. 598 ¹⁵ - 598 ²¹ k.p.c., które zostały dodane do kodeksu
postępowania cywilnego wraz z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 26 maja
2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 144,
poz. 854) i umiejscowione w części pierwszej w księdze drugiej w tytule II w
rozdziale 2 Kodeksu, oddziale 6 nazwanym „Sprawy dotyczące kontaktów z
dzieckiem”. W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono
stanowisko, że na skutek umiejscowienia tych przepisów w ramach
postępowania nieprocesowego, po oddziale 5 normującym postępowanie w
sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką, postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z
dzieckiem utraciło charakter egzekucyjny i stało się jednym z postępowań
opiekuńczych; jest ono sui generis postępowaniem rozpoznawczym,
ograniczonym do fazy wykonawczej (zob. uzasadnienie uchwały Sądu
Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r. III CZP 25/13). W literaturze przedmiotu
podkreślono, że ustawodawca wprowadzając powyższą regulację w istocie
odwrócił kolejność recypowania do polskiego systemu postępowania
cywilnego środka prawnego wzorowanego na francuskim modelu astreinte,

wprowadzając go najpierw do postępowania nieprocesowego, nie zaś do
postępowania egzekucyjnego, tym samym czyniąc z typowego egzekucyjnego
środka przymusu środek wykonawczy w postępowaniu opiekuńczym (zob.
Michał Krakowiak, Nakazanie zapłaty sumy pieniężnej w nowym
postępowaniu o wykonywanie kontaktów z dzieckiem, Transformacje Prawa
Prywatnego 3/2013).

Postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem składa
się z dwóch etapów.

W pierwszym sąd wydaje postanowienie o zagrożeniu nakazaniem
zapłaty określonej osobie oznaczonej sumy pieniężnej. Zgodnie z powołanym
przez skarżącego przepisem art. 598 ¹⁵ § 2. Jeżeli osoba uprawniona do
kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza
obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody za-wartej przed sądem lub
przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy
zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz
osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1,
wedle którego jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje
albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody
zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z
dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby,
zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z
dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku. W
drugim etapie Sąd wydaje postanowienie o nakazaniu zapłaty określonej
osobie sumy pieniężnej. Zgodnie z art. 598 ¹⁶ § 1 k.p.c. jeżeli osoba, której
sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie
wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę
należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby
naruszeń.

W tych dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem sprawach,
sąd opiekuńczy orzeka wyłącznie na wniosek, dotyczy to zarówno
postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty sumy pieniężnej, jak i o
nakazaniu jej zapłaty (art. 598 ¹⁸ § 1 k.p.c.). Przed wydaniem każdego z
postanowień, sąd obowiązkowo wysłuchuje uczestników postępowania (art.

598 ¹⁸ § 2 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze, należy zaznaczyć, że postępowanie w
sprawie wykonywania kontaktów z dzieckiem, zarówno w sferze
rozpoznawczej jak również wykonawczej toczy się przed sądem opiekuńczym
według przepisów o postępowaniu nieprocesowym art. 598 ¹⁵ i nast. k.p.c.,
stanowiąc jedno z postępowań w sprawach opiekuńczych, należących do
spraw z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli, które dodatkowo
wszczynane jest na wniosek. Wobec tego, Sąd I instancji, rozpoznający
sprawę o rozwód, prawidłowo oddalił wniosek o nadanie w ramach
postępowania klauzulowego klauzuli wykonalności prawomocnemu
postanowieniu regulującymi wykonywanie kontaktów powoda z dziećmi
stron, uznając, że postanowienie w tym przedmiocie nie jest postanowieniem
nadającym się do wykonania w drodze egzekucji sądowej.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z
art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak sentencji.