Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód D. S. wniósł o pozbawienie w całości wykonalności dwóch tytułów wykonawczych – bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 25 lipca 2011 roku nr (...) wystawionego przez (...) Bank S.A. we W., któremu Sąd Rejonowy w Świeciu postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I Co 2222/11 nadał klauzulę wykonalności przeciwko powodowi /tam: dłużnikowi/oraz bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 25 lipca 2011 roku nr (...) wystawionemu przez ten sam bank, któremu Sąd Rejonowy w Świeciu nadał klauzulę wykonalności przeciwko powodowi postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I Co 2223/11.

Swoje żądanie powód opierał na ubezpieczeniu umowy kredytu oraz umowy karty kredytowej m.in. od utraty pracy. A skoro zaistniało zdarzenie objęte ubezpieczeniem to pozwany bank nie miał podstaw do wystawienia tytułów egzekucyjnych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Potwierdził, że z powodem łączyły go dwie umowy – o kartę kredytową i o kredyt konsolidacyjny powtórny wraz z umową ubezpieczenia grupowego obejmującego m.in. ryzyko utraty pracy. Powód, w przypadku zajścia zdarzenia objętego ubezpieczeniem powinien był zgłosić zdarzenie utraty pracy i dostarczyć dokumenty, które uzasadniają roszczenie o wypłatę odszkodowania przez towarzystwo ubezpieczeniowe, a skoro tego nie uczynił, to brak wypłaty odszkodowania nie zwalnia go od obowiązku spłaty kredytu.

Wyrokiem z dnia 11 października 2012 roku Sąd Rejonowy w Świeciu oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie oparł Sąd Rejonowy na następujących ustaleniach i rozważaniach natury prawnej:

Powód wywodził swoje roszczenie z treści przepisu art. 840 § 1 pkt 1 kpc. zgodnie, z którym dłużnik może w drodze powództwa zadąć pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu.

Pierwszy z kwestionowanych przez powoda tytułów wykonawczych to bankowy tytuł egzekucyjny z dnia 25 lipca 2011 roku obejmujący zadłużenie wynikające z umowy karty kredytowej nr (...)z dnia 10 czerwca 2008 roku, zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Zawierając umowę o kartę kredytowa z pozwanym powód przystąpił do zwartej między pozwanym a (...) S.A. umowy ubezpieczenia obejmującej swym zakresem w szczególności ryzyko utraty pracy. Powód wskazał pozwanego jako osobę uprawnioną do otrzymania świadczenia (odpis umowy k. 41-44). Z umowy generalnej wynika, że przez utratę pracy rozumie się brak stałego dochodu oraz uzyskanie statusu osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku dla bezrobotnych na skutek wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę. Z tytułu utraty pracy ubezpieczyciel w myśl umowy generalnej ma obowiązek wypłaty uposażonemu świadczenia za każde udokumentowane 30 dni pozostawania bez pracy z prawem do zasiłku, pod warunkiem że ubezpieczony pozostawał bez pracy z prawem do zasiłku pod warunkiem że ubezpieczony pozostawał bez pracy co najmniej 30 dni. Świadczenie równe jest wysokości wymaganej minimalnej wpłaty miesięcznej na konto karty kredytowej, nie przekraczającej jednak 5% średniego miesięcznego zasłużenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających wystąpienie zdarzenia ubezpieczeniowego, przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy pozostawania bez pracy. Świadczenie wypłaca się na podstawie wniosku o ich wypłatę, do którego osoba uprawniona zobowiązana jest załączyć dokumenty, wskazane przez ubezpieczyciela niezbędne do ustalenia zasadności i wysokości świadczenia. W przypadku świadczenia należnego w razie utraty pracy do dokumentów tych należą: ostatnie świadectwo pracy, dokument poświadczający status osoby bezrobotnej z prawem do otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych, a w kolejnych miesiącach dokument potwierdzający fakt otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych.

Drugi z kwestionowanych tytułów wykonawczych stanowi bankowy tytuł egzekucyjny z dnia 25 lipca 2011 r. obejmujący zadłużenie z tytułu niespłaconej należności kredytowej wynikającej z umowy kredytu nr (...) z dnia 28 maja 2009r., zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Zawierając te umowę z pozwanym powód przystąpił do umowy ubezpieczenia, zawartej przez pozwanego z (...) S.A., obejmującej swym zakresem m.in. ryzyko utraty pracy i wskazał pozwanego jako osobę uprawnioną do otrzymania świadczenia. Umowa generalna określała utratę pracy jako utratę przez kredytobiorcę stałego źródła dochodu na skutek rozwiązania umowy o prace przez pracodawcę za wypowiedzeniem oraz uzyskanie statusu osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku dla bezrobotnych. W razie niespłacenia przez kredytobiorcę rat kredytu wskutek zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego ubezpieczyciel miał wypłacić odszkodowanie w kwocie odpowiadającej sumie wymagalnych rat kredytu, nie spłaconych przez kredytobiorcę w następstwie utraty pracy i wymagalnych w okresie posiadania przez kredytobiorcę statusu osoby bezrobotnej. W razie powstania szkody pisemne wezwanie do zapłaty miał zgodnie z umową skierować do ubezpieczyciela bank. Odszkodowanie miało być wypłacone zgodnie z harmonogramem spłat kredytu za każdy udokumentowany miesięczny okres, w którym kredytobiorca pozostawał osoba bezrobotna z prawem do zasiłku dla bezrobotnych z wyłączenia miesiąca, w którym kredytobiorca uzyskał ten status.

Poza sporem w sprawie pozostawało, ze do wypłaty świadczeń przez ubezpieczyciela nie doszło.

Z uwagi na konieczność udokumentowania faktu utraty pracy i sposobu w jaki to nastąpiło (wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę) a także systematycznego dokumentowania statusu osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku oczywiste jest, ze współdziałanie powoda z pozwanym w celu uzyskania świadczeń było konieczne, mimo ze to pozwany na podstawie obu umów był upoważniony do złożenia wniosku o ich wypłatę. Świadczenie z umowy ubezpieczenia wypłaca ubezpieczyciel, a nie pozwany dlatego twierdzenie powoda, że wierzyciel miał obowiązek dokonać spłaty kredytu z ubezpieczenia jest bezpodstawne. W tej sytuacji nie ma podstaw do przyjęcia, aby obowiązek wskazany tytułami egzekucyjnymi nie istniał lub nie był wymagalny. Dodać należy, że wykazanie z jakich przyczyn nie doszło do wypłaty świadczeń, nie było w sprawie konieczne, gdyż nie miałoby wpływu na rozstrzygnięcie.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 par 1 k.p.c.

W apelacji osobistej od wyroku powód zarzucił naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na rozstrzygnięcie, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak analizy postanowień ogólnych kredytu pod względem obowiązków powoda wobec pozwanego banku, błąd w ustaleniach faktycznych przez uznanie, ze to powód miał obowiązek przedłożenia dokumentów potwierdzających pobieranie zasiłku dla bezrobotnych za poszczególne miesiące oraz uznanie, ze powód nie dostarczył dokumentów, do których wzywał go bank.

Nadto zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 385 § 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie.

Wskazując na te zarzuty domagał się powód zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa w całości, względnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, zaś w każdym przypadku zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Pozwany domagał się oddalenia apelacji i zasądzenia na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała uwzględnieniu, jakkolwiek z innych przyczyn, aniżeli przywołane w zarzutach powoda.

Nade wszystko Sąd Okręgowy pragnie wskazać, że Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie treści obu umów łączących powoda z pozwanym oraz obowiązków, jakie zostały nałożone na powoda jako osobę ubezpieczoną w przypadku zaistnienia zdarzeń wynikających z umów zawartych pomiędzy pozwanym bankiem jako uposażonym a towarzystwem ubezpieczeniowym (...)S.A. będącym ubezpieczycielem, czym nie naruszył przepisów art. 233 § 1 k.p.c.

Zarówno bowiem w przypadku umowy ubezpieczenia umowy o kartę kredytową z dnia 10 czerwca 2008 roku nr (...)oraz umowy kredytu z dnia 28 maja 2009 roku nr (...) powód w przypadku utraty pracy był zobowiązany dostarczyć świadectwo pracy, dokument poświadczający status osoby bezrobotnej wraz z prawem do otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych i dokument potwierdzający fakt otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych. Takie dokumenty wraz z wnioskiem o wypłatę świadczenia przedstawiał uposażony czyli bank, ubezpieczycielowi celem uzyskania świadczenia na każde udokumentowane 30 dni pozostawania bez pracy ubezpieczonego z prawem do zasiłku, oczywiście po uzyskaniu informacji o wystąpieniu zdarzenia ubezpieczeniowego / § 5 umowy generalnej nr (...) dotyczącej ubezpieczenia kredytów dla osób fizycznych udzielonych przez pozwany Bank a zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. a ubezpieczonym / k. 64 akt/.

Trafnie zatem wskazał Sąd Rejonowy, że w przypadku tak skonstruowanej umowy, współdziałanie powoda z pozwanym w celu uzyskania świadczenia przez uposażonego / tu bank/ w przypadku utraty pracy przez powoda / wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę/ konieczne było współdziałanie powoda z pozwanym, mimo że to ostatecznie pozwany był upoważniony do złożenia wniosku i wypłatę świadczeń.

Treść umów wskazuje jednoznacznie na to, ze pozwany nie był zobowiązany, jak chce tego powód, do dokonania spłat rat kredytu z ubezpieczenia. Bank bowiem zawarł z ubezpieczycielem umowę ubezpieczenia grupowego, zaś powód zgodnie ze złożonym oświadczeniem w obu umowach przystąpił jako ubezpieczony do umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy pozwanym a (...) S.A. oraz (...)/ tak w oświadczeniu do umowy z 10 czerwca 2008 roku k. 43 i do umowy z 28 maja 2009 roku k. 46 akt./.

Umowa tak o kartę kredytową / § 2 pkt 1 i pkt 2 umowy / wskazuje, że to pozwany jest uprawniony do otrzymywania świadczeń od ubezpieczyciela. Takie samo postanowienie umowne zawarto w umowie o kredyt konsolidacyjny / § 4 umowy k. 46 akt/.

A zatem, reasumując, to (...) Bank S.A. jest podmiotem uprawnionym do otrzymywania odszkodowania, a przedmiotem ubezpieczenia są spłaty rat kredytu objęte ochroną ubezpieczeniową.

Sąd Rejonowy podniósł, dokonując ustaleń, że poza sporem w sprawie pozostawało, ze do wypłaty świadczeń na rzecz pozwanego przez ubezpieczyciela nie doszło.

Sad Okręgowy w dacie orzekania dysponował nowym dowodem, który prowadzi do odmiennych w tym zakresie ustaleń.

Pozwany bowiem pismem z dnia 21 listopada 2013 roku stanowiącym odpowiedź na pismo Sądu Okręgowego oświadczył, ze Towarzystwo (...) S.A. wypłaciło pozwanemu (...) Bank S.A. we W. w związku z umowa kredytową (...) odszkodowanie za okres 6 miesięcy, od lutego 2010 roku do lipca 2010 roku, w łącznej kwocie 4674,30 zł., na którą składa się sześć kwot po 779,05 zł, natomiast w związku z umową (...)ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie też za 6 miesięcy, od lutego 2010 roku do lipca 2010 roku, w łącznej kwocie 884,52 zł na którą składało się sześć kwot po 147,42 zł / k. 121 akt – pismo pozwanego/.

Skoro powód wywodził swoje roszczenie z treści przepisu art. 840 1 pkt 1 k.p.c., to powyższe ustalenia, poczynione w toku postępowania apelacyjnego czynią zasadnym jego żądanie w takim zakresie, w jakim pozwany, jako uposażony otrzymał od ubezpieczyciela odszkodowanie.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 listopada 2003 roku, sygn. akt III CZP 78/03 wyraźnie powiedział, że dłużnik banku może wytoczyć przeciwko bankowi powództwo przeciwegzekucyjne przewidziane w art. 840 k.p.c., w którym to może podnieść wszelkie zarzuty materialno prawne dotyczące wierzytelności banku, objętej bankowym tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w sądową klauzulę wykonalności. Chodzi tu o zarzuty powstałe przed wystawieniem b.t.e., przed wydaniem klauzuli wykonalności i po jej wydaniu. W grę mogą wchodzić np. zarzuty nieistnienia roszczenia banku lub istnienie roszczenia w mniejszej wysokości niż ujęta w tytule (…).

W przedmiotowej sprawie z taką sytuacją mamy do czynienia, roszczenie bowiem banku, wobec wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania jest w mniejszej kwocie, aniżeli wynikałoby to z obu tytułów egzekucyjnych – w pierwszym przypadku, gdy chodzi o bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), któremu klauzulę wykonalności Sąd Rejonowy nadał w sprawie I Co 2223/11 roszczenie to jest mniejsze o wypłaconą kwotę 4674,30 zł., zaś w drugim przypadku, gdy chodzi o bankowy tytuł egzekucyjny Nr (...), któremu Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności w sprawie I Co 2222/11, o kwotę 884,52 zł.

Wobec powyższego, kierując się treścią art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., na mocy art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i pozbawił oba tytuły wykonawcze wykonalności w części – tj. w zakresie kwot 4674,30 zł i 884,52 zł /punkt I, podpunkt 1 a, b / zaś w pozostałym zakresie oddalił powództwo.

W punkcie I podpunkt 2 zmienił zaskarżony wyrok w zakresie orzeczenia o kosztach procesu i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1982 zł, kierując się treścią art. 100 k.p.c., przy przyjęciu, ze powód wygrał proces tylko w 18 %, a przegrał w 82%, co oznacza, że w takim zakresie proces wygrał pozwany.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy apelację powoda oddalił w pozostałym zakresie / art. 385 kpc./

W przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy, na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 709 zł / 984 zł.-274 zł/.