Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 19 sierpnia 2014 roku nr (...)

w sprawie R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość świadczenia

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1327/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 30 stycznia 2015 r.

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r.
poz. 1440 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 czerwca 2014 r., przeliczył R. K. emeryturę od 1 czerwca 2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia na podstawie art. 53 organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1971 r. do 2000 r. ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 75,24%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową, tj. 2.578,26 zł, wyniosła 1.939,88 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił wnioskodawcy 31 lat,
7 miesięcy i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 11 miesięcy i 28 dni okresów nieskładkowych. Tak wyliczone świadczenie wyniosło 1.441,28 zł. Wysokość emerytury obliczona w oparciu o przepis art. 26 ustawy ustalona została na poziomie 1.569,86 zł. Ostatecznie, wysokość należnego wnioskodawcy świadczenia wyniosła 1.466,99 zł
(80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53- 1.153,02 zł i 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26- 313,97 zł). Emeryturę po waloryzacji określono na kwotę: od 1 marca
2010 r.: 1.534,76 zł, zaś od 1 marca 2014 r.: 1.746,98 zł. Wypłata świadczenia została zawieszona, ponieważ okazało się ono mniej korzystne niż emerytura wyliczona uprzednio na podstawie art. 26 ustawy.

Decyzja ta została zaskarżona odwołaniem przez R. K., który domagał się jej zmiany i przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że podstawa wymiaru należnego mu świadczenia została przez ZUS zaniżona. Odwołujący zwrócił też uwagę na różne wskaźniki wysokości podstawy wymiaru wyliczonego mu kapitału początkowego i emerytury. W ocenie odwołującego, organ rentowy obliczając emeryturę nie uwzględnił też wszystkich okresów jego zatrudnienia. Jeżeli chodzi o zarobki z lat
1974-1979, odwołujący wyraźnie podał, że nie posiada za ten okres żadnych dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych wówczas dochodów. Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2014 r. odwołujący sprecyzował swoje żądanie, domagając się przeliczenia emerytury
z uwzględnieniem zarobków z lat 1974-1979, z tym że lata 1975-1979 w oparciu
o wystawione w dniu 24 września 2014 r. przez (...) S.A.
w K. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7). Odwołujący oświadczył, że za lata 1974-1977 nie posiada druku Rp-7.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że za lata 1974-1979 odwołujący nie przedłożył żadnej dokumentacji dotyczącej wysokości osiąganych przez niego wówczas zarobków. Dlatego też, obliczając wysokość emerytury mieszanej, przy wyliczeniu świadczenia zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, za okres ten przyjąć należało, zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy, minimalne wynagrodzenie za pracę. Jak zaakcentował organ rentowy, w przypadku odwołującego korzystniejsza jest emerytura wyliczona na podstawie art. 26 powołanej wyżej ustawy, która od 1 marca 2014 r. wynosi 1.864,23 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołujący R. K. urodził się (...)

Od 13 lutego 1996 r. przyznano ubezpieczonemu prawo do renty inwalidzkiej trzeciej grupy inwalidów.

Ubezpieczony na przestrzeni swojego życia udowodnił 31 lat, 7 miesięcy i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 11 miesięcy i 28 dni okresów nieskładkowych.

Od 6 lutego 1974 r. do 12 lutego 1996 r. odwołujący był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach starszego rzemieślnika- montera urządzeń instalacji wodno- kanalizacyjnych; montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych oraz rzemieślnika w zawodzie montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych, ostatnio zaś na stanowisku rzemieślnika w zawodzie montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych, na którym przysługiwało mu uposażenie zasadnicze w kwocie 258,20 zł, dodatek stażowy w wysokości 36% uposażenia zasadniczego, tj. 92,95 zł, ekwiwalent za węgiel w kwocie 96 zł miesięcznie, ekwiwalent za mundury w kwocie 17,49 zł miesięcznie oraz dodatek transportowy w kwocie 0,37 zł za godzinę. W tym czasie, od 6 sierpnia 1980 r. do 16 sierpnia 1980 r. i od
24 października 1983 r. do 24 listopada 1983 r. odwołujący korzystał z urlopu bezpłatnego. Łączący wnioskodawcę z (...) stosunek pracy został rozwiązany bez wypowiedzenia z powodu nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku chorobowego,
tj. od 17 sierpnia 1995 r. oraz uzyskania przez niego prawa do renty inwalidzkiej trzeciej grupy inwalidów.

W dniu 21 lutego 1996 r. zakład pracy wystawił odwołującemu zaświadczenie
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu dokumentujące wysokość osiąganych przez niego zarobków w latach 1980-1995.

dowód:

-

decyzja o przyznaniu renty inwalidzkiej z dnia 27.03.1996 r.- k. 42 cz. III akt ZUS,

-

karta przebiegu zatrudnienia z dnia 20.10.2010 r.- k. 26 cz. IV akt ZUS,

-

decyzja ZUS z dnia 19.08.2014 r.- k. 47 cz. IV akt ZUS,

-

świadectwo pracy z dnia 14.02.1996 r.- k. 30 cz. III akt ZUS,

-

zgody na urlop bezpłatny- k. 31-32 cz. III akt ZUS,

-

wypis z orzeczenia Obwodowej Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa
i Zatrudnienia z dnia 11.01.1996 r.- k. 34 cz. III akt ZUS,

-

zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 21.02.1996 r.- k. 37 cz. III akt ZUS,

Od 17 listopada 2009 r. ubezpieczony pobiera emeryturę. Świadczenie to zostało mu przyznane decyzją ZUS Oddział w N. z dnia 8 lipca 2010 r. na wniosek z dnia
26 października 2009 r. Wysokość emerytury została wyliczona na podstawie art. 26 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Podstawę wyliczenia świadczenia stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego
z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielnia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy
z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 16.447,78 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego- 371.779,44 zł, a średnie dalsze trwanie życia- 247,30 miesięcy. Tak wyliczona emerytura ustalona została na poziomie 1.569,86 zł, a po waloryzacji od 1 marca 2010 r. wyniosła 1.642,39 zł i okazała się świadczeniem korzystniejszym od emerytury obliczonej na podstawie art. 183 ust. 1 ustawy. Tę bowiem ustalono na kwotę 1.515,45 zł brutto.

dowód:

-

wniosek z dnia 26.10.2009 r.- k. 1-3 cz. IV akt ZUS,

-

decyzje ZUS z dnia 08.07.2010 r.- k. 46, 48 cz. IV akt ZUS,

Wysokość kapitału początkowego ustalono wnioskodawcy decyzją ZUS Oddział
w N. z dnia 29 października 2008 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 7 kolejnych lat kalendarzowych od 1984 r. do 1990 r., tj. z lat przyjętych do ustalenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie z art. 174 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 86,49%.

dowód:

-

decyzja ZUS z dnia 29.10.2008 r.- cz. I akt ZUS,

Decyzją z dnia 20 października 2010 r. ZUS Oddział w N. przeliczył odwołującemu emeryturę od 17 listopada 2009 r., tj. od nabycia uprawnień do świadczenia, na podstawie art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia na podstawie art. 53 organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1971 r. do 2000 r. ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 75,24%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową, tj. 2.578,26 zł, wyniosła 1.939,88 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił wnioskodawcy 31 lat,
7 miesięcy i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 11 miesięcy i 28 dni okresów nieskładkowych. Tak wyliczone świadczenie wyniosło 1.441,28 zł. Wysokość emerytury obliczona w oparciu o przepis art. 26 ustawy ustalona została na poziomie 1.569,86 zł. Ostatecznie, wysokość należnego wnioskodawcy świadczenia wyniosła 1.466,99 zł
(80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53- 1.153,02 zł i 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26- 313,97 zł). Po waloryzacji od 1 marca 2010 r. emerytura ustalona została na kwotę 1.534,76 zł. Wypłata świadczenia została zawieszona, ponieważ okazało się ono mniej korzystne niż emerytura wyliczona uprzednio na podstawie art. 26 ustawy.

dowód:

-

decyzja ZUS z dnia 20.10.2010 r.- k. 27 cz. IV akt ZUS,

W dniu 11 czerwca 2014 r. na rozprawie w Sądzie Okręgowym w Tarnowie w sprawie IV U 552/14 odwołujący wystąpił z wnioskiem o przeliczenie emerytury i ustalenie podstawy wymiaru z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu
z uwzględnieniem lat 1974-1980. Składając ten wniosek odwołujący nie przedłożył żadnych nowych dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych przez niego zarobków we wskazanym wyżej okresie.

dowód:

-

skrócony protokół rozprawy z dnia 11.06.2014 r. (00:45:40)- k. 9v akt
IV U 552/14,

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2014 r. ZUS Oddział w T., na podstawie
art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 czerwca 2014 r., przeliczył ubezpieczonemu emeryturę od
1 czerwca 2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia na podstawie art. 53 organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia (art. 15 ust. 6 ustawy), tj. z lat: 1971-1972, 1980-1995, 1998 i 2000, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 75,24%. Za lata 1980-1995 uwzględnił zarobki wskazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druku Rp-7) z dnia 21 lutego 1996 r., wystawionym przez (...)w K.. Z uwagi na brak dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych przez ubezpieczonego zarobków w okresie od 6 lutego 1974 r. do 31 grudnia
1979 r., za okres ten przyjął, zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy, minimalne wynagrodzenie za pracę. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową, tj. 2.578,26 zł, wyniosła 1.939,88 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił wnioskodawcy 31 lat, 7 miesięcy i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 11 miesięcy i 28 dni okresów nieskładkowych. Tak wyliczone świadczenie wyniosło 1.441,28 zł. Wysokość emerytury obliczona w oparciu o przepis
art. 26 ustawy ustalona została na poziomie 1.569,86 zł. Ostatecznie, wysokość należnego wnioskodawcy świadczenia wyniosła 1.466,99 zł (80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53- 1.153,02 zł i 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26- 313,97 zł). Emeryturę po waloryzacji określono na kwotę: od 1 marca 2010 r.: 1.534,76 zł, zaś od 1 marca 2014 r.: 1.746,98 zł. Wypłata świadczenia została zawieszona, ponieważ okazało się ono mniej korzystne niż wyliczone uprzednio na podstawie art. 26 ustawy. W decyzji tej poinformowano odwołującego o możliwości przeliczenia emerytury w przypadku przedłożenia dokumentów potwierdzających wysokość zarobków za lata 1974-1979,
tj. zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druku Rp-7) albo archiwalnej dokumentacji płacowej.

dowód:

-

decyzja ZUS z dnia 19.08.2014 r.- k. 47 cz. IV akt ZUS,

W toku postępowania sądowego odwołujący przedłożył kserokopię zaświadczenia
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 24 września 2014 r., wystawionego przez (...) S.A. w K., dokumentującego wysokość osiąganych przez niego zarobków w latach 1978-1979. Za pozostały okres od 1974 r. do 1977 r. nie dołączył żadnych dokumentów. W związku z tym, Sąd zwrócił się do organu rentowego
o hipotetyczne przeliczenie należnej wnioskodawcy emerytury przy uwzględnieniu wysokości zarobków wyszczególnionych w przedłożonym przez niego druku Rp-7 z dnia 24 września 2014 r., osiąganych w latach 1978-1979. W piśmie z dnia 16 grudnia 2014 r.
ZUS poinformował, że zarobki odwołującego za lata 1978-1979 wykazane w kserokopii zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druku Rp-7) z dnia 24 września 2014 r. nie wpływają na wysokość kapitału początkowego. Najkorzystniejszym wariantem obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego jest 7 kolejnych lat kalendarzowych: 1984-1990, tj. lat przyjętych do ustalenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 86,49%- godnie z art. 174 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Tym samym, wysokość emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy nie ulega zmianie. Przedłożone zaświadczenie ma natomiast wpływ na podstawę wymiaru emerytury obliczonej w myśl
art. 53 w związku z art. 15 ust. 6 ustawy. W tym wypadku, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wyniósłby 79,77%. Wysokość emerytury obliczonej zgodnie z art. 183 ust. 1 ustawy wzrosłaby do kwoty 1.792,15 zł. W przypadku odwołującego korzystniejsza jest zatem emerytura obliczona zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, która od
1 marca 2014 r. wynosi 1.864,23 zł.

dowód:

-

kserokopia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 24.09.2014 r.- k. 8,

-

pismo ZUS z dnia 16.12.2014 r.- k. 10,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte
w dokumencie (art. 245 k.p.c.).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie od zaskarżonej decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 19 sierpnia
2014 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego: 1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia, 2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy,
w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176, 3) z 20 lat kalendarzowych wybranych
z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Wprowadzenie od dnia 1 stycznia 1999 r. opcji ustalania podstawy wymiaru świadczenia w oparciu o dowolnie wybrane 20 lat oznaczało możliwość korzystniejszego ukształtowania prawa do świadczeń. W praktyce zrodził się jednak problem udowodnienia wysokości składników wynagrodzeń uzyskiwanych w bardziej odległym czasie
(np. w zakładach pracy, które już nie istnieją, względnie nie dysponują dokumentacją płacową z danych lat).

Obecnie środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe
(Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412), są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Jak wynika z § 22 ust. 1 tego rozporządzenia, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: 1) legitymacja ubezpieczeniowa; 2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami. Nie mają więc zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów (por. wyroki
SN: z dnia 7 grudnia 2006 r., I UK 179/06, LEX nr 342283, z dnia 14 czerwca 2006 r.,
I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257, z dnia 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342 i z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Należy przy tym zauważyć, że w przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalania wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdującą się w aktach osobowych, taką jak umowy o pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim jednak wypadku uwzględnić można tylko takie składniki, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11,
LEX nr 1113058).

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można zatem ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego.

W niniejszej sprawie wnioskodawca domagał się przeliczenia emerytury
z uwzględnieniem zarobków z lat 1974-1979.

Odwołujący pobiera emeryturę od 17 listopada 2009 r. Świadczenie to zostało mu przyznane decyzją ZUS Oddział w N. z dnia 8 lipca 2010 r., według najkorzystniejszego wariantu, na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS. Emerytura obliczona według nowych zasad wyniosła
1.569,86 zł, a po waloryzacji od 1 marca 2010 r.- 1.642,39 zł. Okazała się świadczeniem korzystniejszym od emerytury obliczonej na podstawie art. 183 ust. 1 ustawy, gdyż ta wyniosła 1.515,45 zł brutto.

Wysokość emerytury wnioskodawcy wyliczonej na podstawie art. 26 ustawy wynosi od 1 marca 2014 r. 1.864,23 zł.

Zaskarżoną decyzją z dnia 19 sierpnia 2014 r. organ rentowy ustalił wysokość należnego wnioskodawcy świadczenia na podstawie art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

W dniu 11 czerwca 2014 r. na rozprawie w Sądzie Okręgowym w Tarnowie w sprawie IV U 552/14 odwołujący wystąpił bowiem z wnioskiem o przeliczenie emerytury i ustalenie podstawy wymiaru z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu z uwzględnieniem lat 1974-1980.

Składając ten wniosek odwołujący nie przedłożył żadnych nowych dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych przez niego w tym czasie zarobków.

Wyliczając zaskarżoną decyzją wysokość emerytury na podstawie art. 183 ust. 1 ustawy organ rentowy, do obliczenia podstawy wymiaru świadczenia na podstawie
art. 53 organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia (art. 15 ust. 6 ustawy), tj. z lat: 1971-1972, 1980-1995, 1998 i 2000, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 75,24%.

Za lata 1980-1995 uwzględnił zarobki wskazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (druku Rp-7) z dnia 21 lutego 1996 r., wystawionym przez (...) w K.. Dokument ten zalega w aktach ZUS na karcie 37 (cz. III akt ZUS).

Organ rentowy nie dysponował żadnymi dokumentami potwierdzającymi wysokość zarobków ubezpieczonego za lata 1974-1979.

W aktach ZUS znajduje się tylko świadectwo pracy z dnia 14 lutego 1996 r., wystawione przez (...) w K., potwierdzające pozostawanie przez odwołującego w zatrudnieniu od 6 lutego 1974 r. do 12 lutego 1996 r.
w Przedsiębiorstwie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach starszego rzemieślnika- montera urządzeń instalacji wodno- kanalizacyjnych; montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych oraz rzemieślnika w zawodzie montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych, ostatnio zaś na stanowisku rzemieślnika w zawodzie montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych, na którym przysługiwało mu uposażenie zasadnicze w kwocie 258,20 zł, dodatek stażowy w wysokości 36% uposażenia zasadniczego, tj. 92,95 zł, ekwiwalent za węgiel w kwocie 96 zł miesięcznie, ekwiwalent za mundury w kwocie 17,49 zł miesięcznie oraz dodatek transportowy w kwocie 0,37 zł za godzinę (k. 30 cz. III akt ZUS).

Wydając zaskarżoną decyzję ZUS nie brał pod uwagę tego dokumentu.

Wyliczenie dokonane przez ZUS w zaskarżonej decyzji jest prawidłowe.

Rację miał też organ rentowy, że w przypadku odwołującego korzystniejsza jest emerytura obliczona na podstawie art. 26 ustawy, która od 1 marca 2014 r. wynosi
1.864,23 zł, od wyliczonej na podstawie art. 183 ust. 1, ponieważ ta od 1 marca 2014 r. ustalona została na kwotę 1.746,98 zł.

W decyzji tej poinformowano odwołującego o możliwości przeliczenia świadczenia
w przypadku przedłożenia przez niego dokumentów potwierdzających wysokość zarobków za lata 1974-1979, tj. zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druku Rp-7) albo archiwalnej dokumentacji płacowej.

Dopiero w toku postępowania sądowego odwołujący przedłożył kserokopię zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 24 września 2014 r., wystawionego przez (...) S.A. w K., dokumentującego wysokość osiąganych przez niego zarobków w latach 1978-1979. Na rozprawie w dniu
3 grudnia 2014 r. odwołujący oświadczył, że domaga się przeliczenia emerytury
z uwzględnieniem zarobków z lat 1974-1979, z tym że lata 1975-1979 w oparciu
o zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 24 września 2014 r. Wyraźnie podał przy tym, że za lata 1974-1977 nie posiada druku Rp-7.

Ostatecznie za okres od 1974 r. do 1977 r. wnioskodawca nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych przez niego w tym czasie zarobków.

Dysponując kserokopią druku Rp-7, uwzględniającego zarobki ubezpieczonego z lat 1978-1979, Sąd zwrócił się do organu rentowego o hipotetyczne przeliczenie należnej wnioskodawcy emerytury przy uwzględnieniu wysokości tych zarobków.

Jak podał ZUS w piśmie z dnia 16 grudnia 2014 r., zarobki odwołującego osiągnięte
w latach 1978-1979 nie wpływają na wysokość kapitału początkowego, w związku z czym, również wysokość emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, nie uległa zmianie.

Gdyby natomiast obliczać emeryturę mieszaną na podstawie art. 183 ust. 1 powołanej ustawy, przy wyliczaniu wysokości świadczenia w oparciu o przepis art. 53 w związku
z art. 15 ust. 6 ustawy, zarobki te należałoby uwzględnić. Wówczas jednak wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych wyniósłby 79,77%. Wysokość emerytury obliczonej zgodnie z art. 183 ust. 1 ustawy wzrosłaby więc do kwoty 1.792,15 zł. Byłaby jednak nadal świadczeniem mniej korzystnym niż emerytura wyliczona na podstawie art. 26 ustawy, która, jak już zostało podniesione, od 1 marca 2014 r. wynosi 1.864,23 zł.

Odwołujący nie kwestionował w żadnej części wyliczenia przedłożonego przez organ rentowy.

Z uwagi na brak jakiejkolwiek dokumentacji płacowej za lata 1974-1977, organ rentowy nie mógł dokonać innego wyliczenia niż to przedstawione w piśmie z dnia
16 grudnia 2014 r.

Za lata te Sąd nie mógł przyjąć wysokości zarobków uwidocznionych w świadectwie pracy z dnia 14 lutego 1996 r.

Świadectwo to obejmuje bardzo długi okres zatrudnienia, bo od 6 lutego 1974 r. do
12 lutego 1996 r. Wymieniono w nim szereg stanowisk zajmowanych przez wnioskodawcę
w tym czasie (starszego rzemieślnika- montera urządzeń instalacji wodno- kanalizacyjnych; montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych oraz rzemieślnika w zawodzie montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych i gazowych). Podano, że ostatnio było to stanowisko rzemieślnika
w zawodzie montera- konserwatora urządzeń sanitarnych, instalacji wodno- kanalizacyjnych
i gazowych, na którym pracownik otrzymywał uposażenie zasadnicze w kwocie 258,20 zł, dodatek stażowy w wysokości 36% uposażenia zasadniczego, tj. 92,95 zł, ekwiwalent za węgiel w kwocie 96 zł miesięcznie, ekwiwalent za mundury w kwocie 17,49 zł miesięcznie oraz dodatek transportowy w kwocie 0,37 zł za godzinę.

Takie wynagrodzenie przysługiwało zatem odwołującemu przez co najwyżej kilka miesięcy przypadających przed datą rozwiązania stosunku pracy, tj. przed 12 lutego 1996 r. Sporny zaś okres to lata 1974-1977. Wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczonego
w 1995 r. czy w 1996 r. nie można było zatem uznać za miarodajne do określenia wysokości wynagrodzenia należnego mu w latach 1974-1977.

Wynagrodzenie za pracę nie jest bowiem w całym okresie zatrudnienia stałe, ale zmienia się wraz ze zmianą stanowiska (grupy, zaszeregowania) i wysługą lat. W różnych okresach czasu na wynagrodzenie to składają się też różne dodatki, jak chociażby dodatek stażowy.

Nie można więc automatycznie przyjmować w oparciu o treść świadectwa pracy obejmującego okres zatrudnienia od 6 lutego 1974 r. do 12 lutego 1996 r., że określone tym dokumentem wynagrodzenie przysługujące pracownikowi na ostatnio zajmowanym stanowisku było identyczne 19, czy 22 lat wcześniej, tj. w latach 1974-1977.

Skoro więc ubezpieczony nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających wysokość zarobków w latach 1974-1977 (druku Rp-7, legitymacji ubezpieczeniowej, czy archiwalnej dokumentacji płacowej w postaci umów o pracę, angaży, czy innych pism pracodawcy dotyczących zarobków), Sąd nie mógł poczynić innych założeń, a ZUS dokonać innego wyliczenia, niż to przedstawione w piśmie z dnia 16 grudnia 2014 r.

W związku z zarzutami dotyczącymi różnych wskaźników podstawy wymiaru przy ustalaniu kapitału początkowego i emerytury wskazać należy, że zgodnie z art. 174 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, do obliczenia kapitału początkowego dla osoby mającej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przyjmuje się, na jej wniosek, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty przyjęty
w decyzji ustalającej prawo do renty po raz pierwszy lub ponownie ustalającej jej wysokość. W przypadku, gdy renta została przyznana przed dniem 15 listopada 1991 r., do ustalenia kapitału początkowego przyjmuje się wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony
w wyniku rewaloryzacji, chyba że po tej dacie ponownie była ustalana jego wysokość.

Powołany przepis, jak słusznie zauważył organ rentowy, pozwala zatem na ustalenie podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat przyjętych do ustalenia podstawy wymiaru pobieranej wcześniej renty z tytułu niezdolności do pracy. Możliwości takiej co do zasady nie ma przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury, chyba, że chodzi o sytuację przewidzianą
w art. 21 ust. 1 ustawy.

Dlatego też, ustalając wnioskodawcy wysokość kapitału początkowego decyzją z dnia 29 października 2008 r., do obliczenia podstawy wymiaru organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 7 kolejnych lat kalendarzowych od 1984 r. do 1990 r., tj. z lat przyjętych do ustalenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie z art. 174 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 86,49%.

Wskaźnik ten istotnie różni się od wskaźników podstawy wymiaru emerytury obliczanej wnioskodawcy na podstawie art. 53 ustawy. Tutaj, do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia i wskaźnika wysokości tej podstawy ZUS przyjmował przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych
z całego okresu podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniu, stosownie do treści
art. 15 ust. 6 ustawy, tj. z lat: 1971-1972, 1980-1995, 1998 i 2000, gdyż korzystniejszym sposobem ustalenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 53 ustawy był wariant przewidziany w art. 15 ust. 6, nie zaś w art. 15 ust. 1 ustawy.

Nie miał też racji odwołujący podnosząc, że ZUS nie uwzględnił mu wszystkich okresów zatrudnienia. Jak wynika z karty przebiegu zatrudnienia z dnia 20 października
2010 r. (k. 26 cz. IV akt ZUS), ubezpieczony udowodnił 31 lat, 7 miesięcy i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 11 miesięcy i 28 dni okresów nieskładkowych. Taki też staż pracy został uwzględniony wnioskodawcy w zaskarżonej decyzji z dnia 19 sierpnia 2014 r. przy ustalaniu prawa do świadczenia zgodnie z art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS. Czym innym jest natomiast podstawa wymiaru świadczenia potrzebna do wyliczenia wysokości emerytury. Co stanowi podstawę wymiaru emerytury określa art. 15 ust. 1 i 6 powołanej ustawy. Zgodnie z tymi przepisami, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę (art. 15 ust. 1). Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu
(art. 15 ust. 6 ustawy).

W tym stanie rzeczy stwierdzić należało, że zaskarżona decyzja ZUS jest prawidłowa, a dokonując stosownych wyliczeń organ rentowy nie dopuścił się żadnego błędu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.