Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

Sędziowie: SSA Ewa Chądzyńska

del. SSO Dorota Rzeźniowiecka.

Protokolant: sekr. sądowy Aleksandra Słota

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2013 r. w Łodzi

sprawy H. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o składki,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 27 lipca 2012 r., sygn. akt: VIII U 1633/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1446/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 marca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. określił, że na dzień 23 marca 2012 r. zadłużenie H. N. z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc kwiecień 2002 r. wynosi 100,11 zł plus odsetki za zwłokę w kwocie 131 zł naliczone na dzień 23 marca 2012 r.

W odwołaniu od decyzji H. N. wniósł o jej uchylenie.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił decyzję ZUS i ustalił, że H. N. nie posiada zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne za kwiecień 2002 r. w kwocie 100,11 zł i nie ma obowiązku uiścić w/w kwoty wraz z odsetkami w wysokości 131 zł.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

H. N. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą Handel Obwoźny, Hurt (...) spożywcze i przemysłowe, kwiaty, warzywa, owoce krajowe i zagraniczne. W dniu 7 maja 2002 r. odwołujący dokonał, w urzędzie pocztowym nr 47 w Ł., wpłaty w wysokości 100,11 zł gotówką, tytułem składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc kwiecień 2002 r. na rachunek ZUS.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał odwołanie za zasadne. Przywołał art. 47 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. dot. obowiązku obliczania i opłacania składek oraz art. 59 § 1 pkt 1 i 60 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w zw. z art. 31 i 32 ustawy systemowej przewidujących, że terminem zapłaty jest m.in. dzień wpłacenia kwoty w placówce pocztowej. Oznacza to, że ubezpieczony może uwolnić się od odpowiedzialności z tytułu składek wykazując, że wpłacił je w placówce pocztowej. W tym przypadku, w toku postępowania odwoławczego, odwołujący załączył oryginał potwierdzenia dokonanej na poczcie w dniu 7 maja 2002 r. wpłaty na kwotę 100,11 zł tytułem składki na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc kwiecień 2002 r. Obecny na terminie rozprawy pełnomocnik ZUS po zapoznaniu się z treścią potwierdzenia oświadczył, że dane z polecenia przelewu nie budzą wątpliwości co do możliwości przekazania wpłaty na konto ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczony dostarczonym przez siebie dowodem wpłaty udowodnił, że wpłata za miesiąc kwiecień 2002 r. na kwotę 100,11 zł faktycznie została przez niego dokonana, a organ rentowy nie dostarczył dowodów przeciwstawnych, w szczególności nie wykazał, iż wpłata ta została ubezpieczonemu zwrócona. Sąd uznał zatem, że odwołujący zaległości z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc kwiecień 2002 r. nie posiada. Zaznaczył przy tym, że jego stanowiska nie zmienia treść art. 47 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w myśl którego brak możliwości zidentyfikowania wpłaty nie obciąża Zakładu – przepis ten nie może być odczytywany w ten sposób, że wynika z niego obowiązek ponownego opłacenia składki w sytuacji, gdy ubezpieczony posiada dowody jej uiszczenia a Zakład nie może odnaleźć jej w systemie.

Apelację od wyroku złożył organ rentowy. Postawił zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art. 47 ust. 4b oraz art. 47 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sednem sporu w niniejszej sprawie było przesądzenie czy H. N. jest zobowiązany do uiszczenia kwoty 100,11 zł. wraz z odsetkami tytułem składki na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc kwiecień 2002 r.

Sąd Okręgowy uznał, że obowiązek ten ubezpieczonego nie obciąża, bowiem przedstawił on potwierdzenie dokonanej na Poczcie Polskiej wpłaty kwoty 100,11 zł. za miesiąc kwiecień 2002 r. tytułem należności składkowych. Tym samym, z uwagi na treść przepisów art. 60 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa zarówno w treści obowiązującej obecnie (j.t. Dz.U.2012.749 z zm.) jak i w 2002 r. (Dz.U.1997.137.926 z zm.) mających zastosowanie w zw. z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U.2009.205.1585 z zm.), należy uznać, że opłacił on żądaną składkę, czego nie zmienia fakt braku możliwości zidentyfikowania wpłaty w systemie ZUS. Organ rentowy w apelacji podnosił natomiast, że przepisy Ordynacji podatkowej mają zastosowanie do składek jedynie odpowiednie, a w tym przypadku ustawa systemowa przewiduje własne uregulowania – art. 47 ust. 4b wymagające dokonania płatności w formie bezgotówkowej. Jednocześnie zaś art. 47 ust. 7 wskazuje, że brak możliwości zidentyfikowania wpłaty nie obciąża Zakładu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego argumentacja powyższa nie podważa prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji. Rację ma organ rentowy wskazując, że zgodnie z art. 47 ust. 4b obowiązującym już w 2002 r. płatnik składek jest obowiązany opłacać należności z tytułu składek w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego płatnika składek, chyba że są osobami fizycznymi nieprowadzącymi pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Niewątpliwie odwołujący nie zachował tej drogi, dokonując wpłaty w formie przekazu pocztowego. Z treści art. 47 ust. 7. wynika zaś, że brak możliwości zidentyfikowania wpłaty nie obciąża Zakładu. Słusznie jednak wskazywał Sąd Okręgowy, że przepisu tego nie można rozumieć jako swoistej sankcji dla ubezpieczonego w postaci obowiązku ponownego opłacenia składki w sytuacji, w której Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może dokonać identyfikacji w swoim systemie konkretnej wpłaty. A do tego sprowadzałaby się jego wykładania i sposób zastosowania zaprezentowany w niniejszej sprawie przez organ rentowy. Niewątpliwie bowiem skarżący dokonał wpłaty na poczcie i nie ma podstaw do twierdzenia, że kwota ta nie została przekazana do ZUS. A zatem opłacił on składkę na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień 2002 r. Tym samym obciążanie go po raz kolejny tym obowiązkiem – który już przecież zrealizował – byłoby niesłuszne i nie znajduje umocowania w treści art. 47 ust. 7 ustawy systemowej. Raz jeszcze należy podkreślić, że przepis ten nie statuuje tego rodzaju sankcji względem ubezpieczonego za ewentualne niedochowanie treści art. 47 ust. 4b ustawy.

Prócz tego Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że postępowanie wyjaśniające wszczęte przez ZUS dotyczyło składek na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień 2002 r. w wysokości 100,11 zł. i za październik 2004 r. w wysokości 148,46 zł. I odnośnie składki za październik ubezpieczony przedstawił przekaz pocztowy na w/w kwotę. Z wydruku obejmującego sumaryczne informacje rozliczeniowe wynika, że na koncie ubezpieczonego odnotowano niedopłatę tak za kwiecień 2002 r., jak i za październik 2004 r. Jednakże w przypadku tej drugiej składki ZUS potraktował ją jako uiszczoną i nie domagał się obecnie jej zapłaty. Pozwala to przyjąć, że w przypadku składki za październik 2004 r., która została przecież uiszczona w tej samej formie co składka za kwiecień 2002 r., ZUS uwzględnił fakt jej wpłaty w formie sprzecznej z art. 47 ust. 4b. Pojawia się zatem swoista niekonsekwencja – jeżeli bowiem art. 47 ust. 7 stwarzałby sankcję za dokonanie wpłaty w formie nieprzepisowej, to dlaczego ZUS domagał się zapłaty jedynie za kwiecień 2002 r. a nie już za październik 2004 r. Natomiast jeżeli byłaby to sankcja, a właściwie obowiązek, wynikający z nieuiszczenia składki w ogóle, to w tym przypadku nie istniałaby podstawa do jej zastosowania względem ubezpieczonego, który przecież wykazał że za miesiąc kwiecień 2002 r. składkę zapłacił.

Wreszcie można wskazać, że obarczanie tego rodzaju sankcją ubezpieczonego za niedochowanie formy uiszczenia składki byłoby także o tyle niesłuszne, że od 1 stycznia 2009 r. płatnik składek będący mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej może opłacać należności z tytułu składek również w formie przekazu pocztowego, a jak należy wynosić ubezpieczony mieści się w w/w kategorii (był przedsiębiorcą który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro (art. 104 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Reasumując poczynione rozważania Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do obciążenia ubezpieczonego obowiązkiem ponownej zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji gdy wykazał on, że składkę uiścił choć Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonał jej identyfikacji na jego koncie. Tym samym apelacja organu rentowego jest bezzasadna i podlega oddaleniu, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.