Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu:

- przywrócił powodowi B. G.utracone posiadanie nieruchomości zabudowanej położnej w miejscowości J. (...) poprzez nakazanie pozwanym L. K. i T. K. opuszczenia i wydania powodowi tej nieruchomości oraz zakazanie pozwanym podejmowania w przyszłości działań naruszających posiadanie powoda, w szczególności poprzez wchodzenie i wjeżdżanie na jej teren oraz naruszanie ogrodzenia (w punkcie 1); zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 390 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (w punkcie 2 wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, że zabudowana nieruchomość położona w miejscowości J. (...)w Gminie (...), sąsiadująca bezpośrednio z nieruchomością pozwanych L. i T. małż. K., stanowiła uprzednio własność A. G. – żony powoda B. G.i córki pozwanych. Powód wraz z żoną A. G. zamieszkali w budynku na tej nieruchomości w styczniu 2009r. W dniu 01.05.2012r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniosła żona powoda, a on doznał poważnych obrażeń. Po powrocie powoda ze szpitala do domu w dniu 20.05.2012r. stosunki z pozwanymi nadal układały się poprawnie, ale już w czerwcu uległy zmianie. Pozwani odwiedzali powoda codziennie, o różnych porach, a w dniu 24.06.2012r. wdarli się do domu mieszkalnego, przez co złożył on zawiadomienie o naruszeniu przez pozwanych miru domowego i przez Sądem Rejonowym w Inowrocławiu toczy się postepowanie karne pod sygn. II K 448/13. Pozwani dysponując kluczami do domu mieszkalnego przekazanymi przez rodziców powoda za jego zgodą, podczas jego pobytu w szpitalu, za brali dokumenty należące do zony powoda, dokumenty związane z prowadzona przez powoda działalnością gospodarczą, pozamykali pokoje w budynku mieszkalnym, a także dokonali zaboru pilota do drzwi garażu , przez który można było dostać się do domu. Z ustaleń Sądu wynika także, że pozwani niepogodzeni ze stratą córki kierowali pod adresem powoda oskarżenia o celowe spowodowanie wypadku, w którym śmierć poniosła A. G.. W tych okolicznościach w lipcu 2012r. powódB. G.opuścił nieruchomość w J. (...)i początkowo zamieszkał u znajomych, potem w wynajętym warsztacie, a od stycznia 2013r. w wynajętym mieszkaniu w I.. Pozwani objęli nieruchomość w posiadanie, dbają o nią, w sezonie jesienno - zimowym ogrzewają i taki stan trwa do dziś. Zamieszkują na co dzień w swojej nieruchomości. Postanowieniem z dnia 25.07.2012r. Sad Rejonowy w Inowrocławiu stwierdził, że spadek po zmarłej A. G. na podstawie ustawy nabył mąż – powód B. G.w ½ części oraz matka – pozwana T. K. w ¼ części i ojciec – pozwany L. K. także w ¼ części. Aktualnie w tym Sądzie toczy się sprawa o dział spadku po A. G., w której każda ze stron jest zainteresowana przejęciem własności spornej nieruchomości.

W ramach oceny prawnej tych ustaleń Sąd Rejonowy odwołał się do treści art.344 ∫ 1 kc, z którego wynika, że przeciwko temu kto samowolnie naruszył posiadanie lub temu, na czyją korzyść nastąpiło naruszenie, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Wyjaśnił też, że w postępowaniu o przywrócenie naruszonego posiadania Sąd ogranicza swoje działania jedynie do badania ostatniego stanu posiadania i faktu jego naruszenia, nie rozpoznając ani samego prawa, ani dobrej wiary pozwanego (zgodnie treścią art.478 kpc). W świetle tych unormowań prawnych uznał, że trwające od stycznia 2009r. do lipca 2012r. posiadanie przez powoda B. G. nieruchomości zabudowanej położonej w J. (...) było naruszane przez pozwanych kilkakrotnie, poczynając od naruszenia miru domowego w dniu 24.06.2012r. i doprowadzając powoda do opuszczenia domu w lipcu 2012r. W tych okolicznościach, skoro zostały wykazane przez powoda przesłanki wynikające z w/w przepisów, Sąd Rejonowy uwzględnił roszczenie powoda i przywrócił mu posiadanie nieruchomości w sposób opisany w sentencji wyroku. O kosztach postępowania w sprawie orzekł po myśli art.98 kpc (zaskarżony wyrok wraz z uzasadnieniem – k.173 oraz 180 – 183).

Apelację od wyroku złożyli pozwani L. i T. K.. Zaskarżyli wyrok w całości i domagali się ego zmiany poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, a ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy do rozpoznania Sądowi I instancji, z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego.

Apelujący zarzucili Sądowi Rejonowemu:

a/ naruszenie prawa materialnego, a mianowicie

- art. 344 § 1 kc, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, co skutkowało przywróceniem powodowi utraconego posiadania w sytuacji, gdy w przedmiotowej sprawie nie zmaterializowały się przesłanki samowolnego naruszenia posiadania przez pozwanych, a tym samym roszczenie powoda nie zasługiwało na udzielenie ochrony prawnej;

- art. 5 kc, poprzez jego niezastosowanie w przedmiotowej sprawie, ponieważ nadużyciem prawa jest żądanie przywrócenia posiadania przez jednego ze współwłaścicieli domu, który to współwłaściciel domu, wyzbywa się posiadania, opuszcza dom, narażając dom na straty ( m.in. poprzez brak ogrzewania w okresie mrozów, nie podlewania kwiatów), a pozostali współwłaściciele komisyjnie z udziałem Policji i Sołtysa dokonują po upływie połowy roku od porzucenia, otwarcia domu i opiekują się tym domem od 09 grudnia 2012 roku do chwili obecnej;

b/ naruszenie przepisów postępowania cywilnego, a mianowicie:

- art. 478 kpc, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do ustalonego stanu faktycznego, co skutkowało uwzględnieniem powództwa, w sytuacji gdy w sprawie nie zostały spełnione i wykazane przesłanki określone w tym artykule;

- art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału i dokonaniu wybiórczej, jednokierunkowej oceny dowodów (tu skarżący wskazali, które z dowody i fakty zostały pominięte, a miały – ich zdaniem – istotne znaczenie w sprawie);

- art.233 § 1 kpc objawiające się w przekroczeniu przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów, skutkujące przyznaniem waloru wiarygodności dowodom przedstawionym przez powoda, z pominięciem dowodów przedstawionych przez pozwanych;

- art. 328 § 2 kpc, poprzez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku w oderwaniu od wytycznych w/w przepisu, w tym przede wszystkim na niewskazanie przyczyn, dla których Sąd I instancji odmówił przyznania wiarygodności i mocy dowodowej, dowodom przedstawionym przez pozwanych w odpowiedzi na pozew i w dalszych pismach procesowych;

c/ sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego , które miały istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia i polegały na:

- przyjęciu przez Sąd I instancji, w uzasadnieniu wyroku, że stan faktyczny
był niesporny między stronami, w sytuacji, gdy z samych pism procesowych
stron wprost wynikało, że strony zajmują zgoła odmienne stanowiska w
sprawie;

- przyjęciu przez Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku, że powód zmęczony i przerażony w miesiącu lipcu opuścił przedmiotową nieruchomość, gdy tymczasem zebrany materiał dowodowy wskazuje, że powód nie opuścił całej nieruchomości lecz tylko dom mieszkalny; powód był i jest nieprzerwanie w posiadaniu działki gruntu, obok domu, a domem przestał się całkowicie interesować, od miesiąca lipca 2012 roku do chwili obecnej;

- przyjęciu przez Sąd I instancji, że pozwani doprowadzili powoda do opuszczenia nieruchomości, gdy tymczasem powód opuścił tylko część nieruchomości, to jest budynek mieszkalny i to z własnej woli, będąc dalej w posiadaniu działki gruntu i nie interesując się całkowicie porzuconym domem mieszkalnym, przez kolejne miesiące posiadania działki, nawet przy panujących mrozach;

- ustaleniu przez Sąd I instancji, że pozwany L. K. potwierdził fakty
opisane w powództwie, gdy tymczasem powód wnosił konsekwentnie o
oddalenie powództwa, twierdząc, że powód podaje nieprawdziwe fakty co do
okoliczności zaistniałych zdarzeń i to powód swoim zachowaniem utrudniał
pozwanym jako współwłaścicielom korzystanie z nieruchomości, do której mieli klucze i byli współposiadaczami, a w konsekwencji sam wyzbył się posiadania domu, pozostając w posiadaniu działki gruntu;

- przyjęciu przez Sąd, że pozwani mieli pretensje do powoda o spowodowanie wypadku drogowego w których zginęła ich córka, gdy tymczasem przeciwko powodowi toczy się sprawa karna przed Sądem Rejonowym w Inowrocławiu, o przyczynienie się powoda do śmierci córki pozwanych, a więc pretensje są rzeczą normalną i uzasadnioną ( sygn. akt : VI K 559/12).

W dalszej części apelacji skarżący przedstawili szersze uzasadnienia przywołanych wyżej zarzutów (k. 185-192).

Powód B. G.wniósł o oddalenie apelacji i zasadzenie od pozwanych solidarnie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego (k.199-201).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych nie znajduje uzasadnienia. Wbrew zarzutom podniesionym przez pozwanych Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w takim zakresie, jaki był niezbędny do podjęcia końcowego orzeczenia, które Sąd odwoławczy przyjmuje także za podstawie swego rozstrzygnięcia. Podziela też wyrażaną przez Sąd I instancji ocenę prawną tych ustaleń z wnioskiem końcowym, że zachodziły uzasadnione podstawy do przywrócenia powodowi B. G.naruszonego posiadania nieruchomości zabudowanej, położonej w miejscowości J. (...)w gminie (...)

Powtórzyć należy za Sądem Rejonowym, że w sprawach o przywrócenie naruszonego posiadania Sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary posiadacza (zgodnie z art. 480§1 kpc). Pozwani nie twierdzili w apelacji, że powód nie był posiadaczem wyżej opisanej nieruchomości, w której zamieszkiwał od 2009r., a jedynie, że wyzbył się jej posiadania dobrowolnie w lipcu 2012r., kiedy to wyprowadził się z domu mieszkalnego i zamieszkał w innym miejscu. W istocie wszystkie zarzuty natury procesowej podniesione w apelacji zmierzały do wykazania tego faktu, co w konsekwencji miałoby przemawiać – zdaniem skarżących - za naruszeniem przez Sąd Rejonowy prawa materialnego poprzez niezasadne udzielenie powodowi ochrony przewidzianej w art.344 § 1 kc. Z tym stanowiskiem apelujących nie można się zgodzić.

Pomijają oni istotną prawnie okoliczność, że co do zasady domniemywa się ciągłość posiadania, a niemożność posiadania wywołana przez przeszkodę przemijającą nie przerywa posiadania (jak stanowi art.340 kc). Faktem jest, że od śmierci żony powoda A. G. i zarazem córki pozwanych w wypadku komunikacyjnym stosunki między stronami zaczęły układać się bardzo źle. Dochodziło do licznych nieporozumień, których epilog niekiedy następował w sądzie. W tym zakresie bardzo wymowne są już zeznania samych stron (k.169-171). Z tej przyczyny, bo innej pozwani nie wykazali, powód B. G.wyprowadził się z domu mieszkalnego położonego na nieruchomości w lipcu 2012r. Bez znaczenia w sprawie pozostaje okoliczność, że pozwani mieli dostęp do nieruchomości, w tym do domu mieszkalnego, bowiem wcześniej powód za pośrednictwem swoich rodziców przekazał im klucze do budynku. Wbrew ich zarzutom, nie czyniło to z nich wspołposiadazcy nieruchomości, bo – co niesporne – zamieszkiwali i przebywali w nieruchomości położonej w sąsiedztwie. Z prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że częste i niezapowiedziane wizyty w domu powoda, czynienie w nim zmian według własnego uznania, było dla powoda uciążliwe i prowadziło do nieporozumień. Co istotne, niezwłocznie po wyprowadzeniu się z domu mieszkalnego, bo już z początkiem sierpnia 2012r., powód skierował do Sądu Rejonowego w Inowrocławiu pozew przeciwko L. i T. malż. K. o przywrócenie naruszonego posiadania nieruchomości (k.2). Zatem już z tego wynika, że nie zrezygnował on dobrowolnie z jej posiadania. Nie zmienia tej oceny fakt, że w grudniu 2012r. pozwani w obecności policjanta i sołtysa weszli do budynku mieszkalnego, bowiem działo się to już w trakcie trwania postępowania w tej sprawie, a więc – w ocenie Sądu odwoławczego - zmierzało jedynie do wywołania przekonania, że powód dobrowolnie opuścił dom mieszkalny i tym samym wyzbył się jego posiadania.

Podzielając zatem ocenę Sądu Rejonowego, że powód był posiadaczem spornej nieruchomości, a pozwani poprzez jej zawładnięcie naruszyli jego posiadanie, Sąd Okręgowy uznał, że zachodziły uzasadnione podstawy do udzielenia powodowi ochrony prawnej w ramach art.344§ 1 kc i w sposób właściwie opisany w sentencji zaskarżonego orzeczenia.

Z tych zasadniczych przyczyn Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanych, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kpc). O zwrocie powodowi przez pozwanych kosztów postępowania apelacyjnego orzekł po myśli art.98 § 1 i 3 kpc (w związku z art.108 § 1 kpc), na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika ustalone zgodnie z § 8 pkt 4 i §13 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie….(Dz.U. z 2013r. poz.461).