Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2013 r. w Koszalinie

na rozprawie sprawy

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie

z dnia 15 lutego 2013 r. w sprawie V GC 892/12

1.  oddala apelację;

2.  zasadza od powoda - (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz pozwanego - (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 1.200 zł ( jeden tysiąc dwieście) tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwoty 11.411,94 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 marca 2011r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za usługę przyłączenia obiektu pozwanego, położonego w miejscowości K., do sieci gazowej powoda, na podstawie umowy z dnia 8 sierpnia 2007r zmienionej aneksem nr (...) z dnia 3 czerwca 2008r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 29 sierpnia 2012r. Sąd Rejonowy w Koszalinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. W pierwszej kolejności zgłosił zarzut przedawnienia roszczenia oraz zarzut nieistnienia zobowiązania. Pozwany wskazał, że w związku z niedotrzymaniem terminu wykonania przyłącza utraciło ono dla pozwanego znaczenie ekonomiczne i spowodowało konieczność alternatywnego zaopatrzenia w gaz, o czym powód został poinformowany. Pozwany podkreślił, iż nie podpisał z powodem umowy o dostawę gazu i nie pobierał gazu od powoda.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 8 sierpnia 2007r. powód zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę nr (...) o przyłączenie do sieci gazowej. Przedmiotem umowy było przyłączenie do sieci gazowej powoda instalacji znajdującej się w obiekcie (zakładzie produkcyjnym) w miejscowości K.. Realizacja przyłączenia miała nastąpić na podstawie „warunków przyłączenia" wydanych przez powoda. Termin wykonania przyłącza ustalono na 30 lipca 2008r. Jednocześnie przewidziano, że strony umowy mogą zgodnie przedłużyć powyższy termin.

W dniu 3 czerwca 2008r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 8 sierpnia 2007r., wskazując pozwanego jako stronę umowy. W postanowieniu § 1 ust. 3 aneksu nr (...) uzgodniły przesunięcie terminu wykonania przyłączenia do dnia 30 kwietnia 2009r. Natomiast w § 2 ust. 3 aneksu strony przewidziały, że opłatę za przyłączenie pozwany wniesie w terminie do dnia 29 maja 2009r., a w przypadku zawarcia umowy sprzedaży paliwa gazowego przed terminem wskazanym w niniejszej umowie, w terminie jednego miesiąca od daty zawarcia umowy sprzedaży paliwa gazowego. Strony nie uzgodniły dalszego przesunięcia terminu wykonania przyłączenia.

W dniu 29 września 2009r. przeprowadzony został przez powoda odbiór techniczny przyłączy gazowych, wykonanych przez J. G.. Powód przygotował projekt aneksu nr (...) z dnia 22 października 2009r., w którym termin wykonania przyłącza określił na 30 października 2009r. Nie został on podpisany przez pozwanego. W dniu zaś 10 marca 2011r. powód wystawił fakturę VAT nr (...) dotyczącą opłaty za przyłączenie obiektu do sieci w kwocie 11.411,94 zł, z zakreślonym terminem płatności do dnia 24 marca 2011 r. oraz wysłał ją pozwanemu. Pozwany odesłał powyższą fakturę powodowi, odmawiając zapłaty.

Po dokonaniu powyższych ustaleń, Sąd Rejonowy uznał za uzasadniony podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za wykonanie przyłączenia. Sąd wskazał, iż strony uzgodniły w umowie termin zrealizowania przyłączenia do dnia 30 kwietnia 2009r., a także termin zapłaty wynagrodzenia za jego wykonanie do dnia 29 maja 2009r. Natomiast powództwo zostało wytoczone przez stronę powodową w dniu 24 sierpnia 2012r. Zatem niezależnie od tego jak zakwalifikuje się zawartą przez strony umowę czy jako umowę o roboty budowlane, czy jako umowę o dzieło roszczenie powoda w dacie wniesienia pozwu było przedawnione. Termin przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o roboty budowlane określa bowiem art. 118 k.c., który przewiduje trzyletni termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Skoro zatem strony ustaliły termin płatności wynagrodzenia za wykonanie przyłączenia do dnia 29 maja 2009r., to stało się ono wymagalne w dniu 30 maja 2009r. Zatem trzyletni termin przedawnienia, liczony od daty wymagalności roszczenia (art. 120 k.c.) upłynął 30 maja 2012r. Przed datą złożenia pozwu upłynął również dwuletni termin przedawnienia, przewidziany dla roszczeń z umowy o dzieło (art. 646 k.c.). W myśl bowiem umowy stron przyłączenie miało być zrealizowane do dnia 30 kwietnia 2009r., jednak uzgodniony termin nie został dotrzymany przez powoda. Jak wskazał powód przyłącze zostało wykonane w dniu 29 września 2009r. Tym samym Sądu uznał, iż także dwuletni termin przedawnienia liczony od daty zakończenia przyłączenia w dniu wytoczenia powództwa już minął.

Sąd nie podzielił przy tym argumentacji powoda, iż jego roszczenie nie mogło ulec przedawnieniu, z uwagi na pobieranie przez pozwanego gazu od powoda, albowiem argument powoda, iż dostarcza on pozwanemu gaz, nie znalazł jakiegokolwiek potwierdzenia. Pozwany zaprzeczył, aby podpisał umowę sprzedaży paliwa gazowego i aby odbierał gaz od powoda. Wskazał, iż gaz jest dostarczany do obiektu w K. w zbiornikach przez inny podmiot. Sąd wskazał również, iż okoliczność, iż faktura VAT nr (...), obejmująca wynagrodzenie za wykonanie przyłączenia, została wystawiona dopiero w dniu 10 marca 2011 r. i określa termin płatności na dzień 24 marca 2011, nie oznacza, że roszczenie powoda stało się wymagalne dopiero z upływem terminu płatności z tej faktury.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i wnioski Sąd Rejonowy w Koszalinie wyrokiem z dnia 15 lutego 2013r. w sprawie VGC 892/12:

-

oddalił powództwo

-

zasądził od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka, zaskarżając w całości orzeczenie. Apelująca zarzuciła naruszenie:

1.  art. 123 § 1 pkt 1 k.c. przez nieprzyjęcie, iż wniesienie powództwa przeciwko spółce przejętej powoduje przerwanie biegu przedawnienia,

2.  art. 118 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne oparcie na nim rozstrzygnięcia sporu,

3.  art. 494 § 1 k.s.h. przez jego niezastosowanie,

4.  art. 228 § 2 k.p.c. i 233 § 1 k.p.c. przez mające wpływ na wynik sprawy sprzeczne z materiałem dowodowym przyjęcie, że doszło do przedawnienia roszczenia powódki.

Podnosząc powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę wyroku przez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 11.411,94 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 marca 2011 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z uwzględnieniem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż Sąd I instancji nie wziął pod uwagę faktu, że powódka w dniu 16 marca 2012r., a zatem jeszcze przed upływem biegu przedawnienia w sprawie V GNc 993/12 wniosła powództwo przeciwko spółce przejętej przez pozwaną. Ta zaś okoliczność, zgodnie z art.123 § 1 k.c., powoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia. Wskazano również, iż powódka wnosząc powództwo przeciwko spółce przejętej jednoznacznie zamanifestowała zamiar dochodzenia roszczenia od pozwanej, dążąc do przerwania biegu terminu przedawnienia. Dalej apelująca podała, iż wprawdzie Sąd Rejonowy pozew odrzucił, niemniej w tej sytuacji brak było charakterystycznej formuły "pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa", która towarzyszy regulacji np. zwrotu pozwu (art. 130 § 2 k.p.c.) czy cofnięcia pozwu (art. 203 § 1 k.p.c). Powyższe zatem świadczy, w ocenie apelującej, o zachowaniu skutków materialnoprawnych wniesienia pozwu i przerwaniu biegu terminu przedawnienia przez powódkę.

Pozwany w odpowiedzi na apelację powódki wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zdaniem pozwanego, Sąd I instancji nie naruszył przepisów prawa materialnego ani procesowego wskazanych przez powódkę w apelacji. Ponadto pozwany podał, iż pozew jako czynności, o której mowa w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. przerywa przedawnienie tylko wtedy, gdy został wniesiony skutecznie, to znaczy przez osobę, której przysługuje czynna legitymacja prawno materialna oraz zdolność sądowa i procesowa, a stroną przeciwną jest osoba mająca bierną legitymację prawno materialną. Skoro zatem, czynności o których mowa, muszą być powzięte skutecznie, to należało uznać, iż pozew odrzucony nie stanowi skutecznej czynności procesowej. Wskazano również, iż do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelności, lecz niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których i przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przedawnienia, została dokonana. Czynność przedsięwzięta w celu dochodzenia roszczenia, musi być przy tym kierowana przeciwko osobie ponoszącej odpowiedzialność, a nie przeciwko jakiejkolwiek osobie. Pozwany wskazał również, iż od samego początku w sprawie podnosił zarzut przedawnienia. Powódka zaś ani w sprzeciwie, ani w kolejnych pismach procesowych nie ponosiła zarzutu, na którym opiera swoją apelację. Co istotne powódka nie zaskarżyła postanowienia Sądu o odrzuceniu powództwa w sprawie V GNc 993/12, nadto nie przeprowadzono również dowodu z akt tej sprawy. Przyjąć zatem należało, w ocenie pozwanego, iż pozew nie został w tamtej sprawie skutecznie wniesiony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy w pełni podziela poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, które stanowiły logiczną konsekwencję prawidłowej oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów. Podstaw do ich zmiany lub uzupełnienia Sąd Okręgowy nie znalazł, tym bardziej jeżeli zważyć, że same okoliczności faktyczne sprawy nie były sporne między stronami, a źródłem rozbieżności była ocena prawna bezspornie ustalonego stanu faktycznego. Poczynione zatem w pierwszej instancji ustalenia faktyczne stanowiły również podstawę orzeczenia Sądu Okręgowego.

Co do merytorycznej oceny sporu Sąd Okręgowy stanowczo opowiada się za poglądem Sądu Rejonowego, że w przedstawionych okolicznościach sprawy zaistniały podstawy do oddalenia powództwa z uwagi na skuteczność podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Faktycznie, umowa o wykonanie przyłącza do sieci gazowej może być zakwalifikowana za umowę o roboty budowlane, w przypadku której roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej ulegają przedawnieniu w terminie określonym w art. 118 kc, tj w terminie trzech lat od daty, kiedy stały się wymagalne /zob. postanowienie SN z dnia 11 lipca 2001r. - V CKN 357/00; LEX nr 52487/. Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że skoro termin płatności wynagrodzenia z umowy z dnia 8 sierpnia 2007r zmienionej aneksem nr (...) z dnia 3 czerwca 2008r. został ustalony na 29 maja 2009r. to roszczenie stało się wymagalne w dniu 30 maja 2009r. Zatem trzyletni termin przedawnienia, liczony od daty wymagalności roszczenia (art. 120 k.c.) upłynął 30 maja 2012r. W dniu wniesienia pozwu /28 sierpnia 2012r./, roszczenie było już przedawnione.

Zasadniczą podstawę apelacji stanowił, jak należy mniemać, zarzut naruszenia art. 123 § 1 pkt. 1 kc wskutek nieuwzględnienia faktu, iż wniesienie przez powoda powództwa przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwoty w sprawie V GNc 993/12 przerwało bieg terminu przedawnienia.

Faktycznie, powód wytoczył przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. powództwo o zapłatę kwoty 11.411,94 zł, które było prowadzone pod sygnaturą V GNc 993/12. Postanowieniem Sąd Rejonowy w Koszalinie z dnia 26.04.2012r., odrzucił pozew na podstawie art. 199 § 1 pkt. 3 kc, z powodu braku zdolności sądowej pozwanego. Podmiot (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. został bowiem wykreślony z rejestru w dniu 23 września 2011r.

Argument powoda, jakoby podniesiona w apelacji okoliczność mogła spowodować zmianę wyroku jest nietrafny i to z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, na co słusznie wskazuje pozwany, zarzut podniesiony w apelacji jest spóźniony i winien zostać pominięty. Wprawdzie kwestia przerwy biegu przedawnienia ma stanowi zagadnienie natury parwnej, jednakże jej podstawę stanowią twierdzenia o faktach. W tym przypadku okolicznością faktyczną jest wytoczenie powództwa przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. w sprawie V GNc 993/12, co powód powinien powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, a opóźnienie winno skutkować pominięciem tych faktów na podstawie art. 381 kpc.

Przesądzający jest jednak drugi argument. Wbrew stanowisku skarżącego, wytoczenie powództwa w sprawie V GNc 993/12 nie miało jakiegokolwiek wpływu na bieg terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia z umowy z dnia 8 sierpnia 2007r. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy tożsamość wierzytelności, lecz niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których i przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, zostaje dokonana. Wniesienie pozwu jako czynność, o której mowa w art. 123 § 1 pkt. 1 kc przerywa przedawnienie tylko wtedy, gdy została dokonana skutecznie, to znaczy wobec osoby, której przysługuje legitymacja materialnoprawna. Czynność dokonana wobec podmiotu nieistniejącego, co oczywiste, nie może być uchodzić za działanie zmierzające do realizacji roszczenia w sposób określony w przepisie, a tym samym jej dokonanie pozostaje indyferentne dla biegu terminu przedawnienia. Z powyższych względów wniesienie powództwa w sprawie V GNc 993/12, zważywszy na braku zdolności sądowej pozwanego, nie mogło odnieść skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia. Trzeba bowiem z naciskiem wskazać, że według powołanego już art. 123 § 1 pkt. 1 kc przerwanie biegu przedawnienia powodują jedynie, czynności przedsięwzięte bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Zupełnie pozbawiony podstaw jest argument, jakoby ustawa nie wykluczała takich konsekwencji postępowania skoro nie formułuje zastrzeżenia „pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa”, użytego przy zwrocie czy cofnięciu pozwu. Odrzucenie pozwu oznacza odmowę udzielenia sądowej ochrony prawnej zawartemu w pozwie roszczeniu bez zajmowania merytorycznego stanowiska co do zasadności (bezzasadności) tego roszczenia w świetle norm prawa materialnego. Sąd, odrzucając pozew, stwierdza, że merytoryczne rozpoznawanie sprawy jest niedopuszczalne wyłącznie z przyczyn formalnych, tj. z braku określonych w normach procesowych przesłanek. Skoro postępowanie w takim przypadku jest niedopuszczalne, zbędne jest zamieszczanie w ustawie zastrzeżenia o niewywoływaniu skutków.

Chybione są pozostałe zarzuty podniesione w apelacji. Nie sposób zarzucić Sądowi naruszenia przepisu art. 494 § 1 k.s.h., gdyż faktycznie okoliczności sprawy nie uzasadniały jego stosowania. Natomiast w zakresie naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów apelujący nawet nie usiłował wykazać, na czym w istocie uchybienie to miałoby polegać.

Nie znajdując zatem podstaw do uwzględnienia zarzutów powoda, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, obciążając obowiązkiem ich poniesienia, w całości przegrywającego sprawę w II instancji powoda. Na kwotę zasądzonych kosztów postępowania apelacyjnego złożyły się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego, ustalone na podstawie § 6 pkt. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349)