Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Robert Zdych

Sędziowie SSO Jerzy Menzel (spr.)

SSO Ewa Kilczewska

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale M. J. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2015 r.

sprawy K. I.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej

z dnia 16 stycznia 2013 roku sygn. akt II K 580/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla orzeczenie o karze grzywny zawarte w punkcie III jego części dyspozytywnej,

b)  uchyla orzeczenie zawarte w punkcie IV jego części dyspozytywnej,

c)  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres jego zatrzymania w dniu 5.10.2012 r.,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę za obie instancje w kwocie 180 złotych.

IV Ka 79/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16.01.2013 roku Sąd Rejonowy uznał K. I. za winnego

tego, że w dniu 5.10.2012 roku w miejscowości K. na drodze publicznej, przy ulicy (...) kierował samochodem marki M. nr rej. (...), znajdując się w stanie nietrzeźwości 0,89 mg/l w wydychanym powietrzu tj. czynu z art. 178 a § 1 kk i za to wymierzył mu:

1.  na podstawie art. 178 a § 1 kk karę 8 miesięcy pozbawienia wolności ;

2.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt. 1 kk warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 71 § 1 kk karę 50 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych;

4.  na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył na poczet orzeczonej kary grzywny okres zatrzymania w dniu 5.10,2012 roku;

5.  na podstawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk środek karny 2 lat zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym;

6.  na podstawie art. 63 § 2 kk zaliczył na poczet wymierzonego środka karnego okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 5.10.2012 roku do dnia uprawomocnienia się wyroku;

7.  zasądził na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe i wymierzył opłatę 230 złotych;

Apelację do wyroku złożył osobiście oskarżony, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił:

1.  naruszenie prawa do obrony polegające na uniemożliwieniu oskarżonemu udziału w posiedzeniu, wskutek niezawiadomienia go o terminie posiedzenia;

2.  naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia polegającego na tym, że oskarżony nie został prawidłowo zawiadomiony o terminie posiedzenia, w którym miał prawo brać udział.

Wskazując na zgłoszone zarzuty oskarżony złożył wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku.

Sąd zważył:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, że poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia są prawidłowe.

Sąd a quo przeprowadził wszystkie konieczne do wydania orzeczenia dowody i dokonał ich prawidłowej oceny.

Oskarżony nie kwestionując ustaleń faktycznych podniósł zarzut naruszenia prawa do obrony, polegający na pozbawieniu go prawa do uczestniczenia w posiedzeniu sądu Z zarzutem naruszenia prawa do obrony oskarżony powiązał zarzut naruszenia prawa procesowego tj. art. 343 § 5 kpk, polegający na zaniechaniu zawiadomienia go o terminie posiedzenia, w którym miał prawo brać udział.

Zarzut naruszenia prawa do obrony nie zasługuje na uwzględnienie. W dniu 6.10.2012 roku organ prowadzący dochodzenie zarzucił K. I. czyn z art. 178 a § 1 kk. Tego samego dnia K. I. został przesłuchany w charakterze podejrzanego i przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu. W protokole przesłuchania k. 15 podejrzany wyraził zgodę na skazanie bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie kary 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat , kary 50 stawek dziennych grzywny, każda po 10 złotych, świadczenia pieniężnego w wysokości 100 złotych, zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 lat. Prokurator wraz z aktem oskarżenia złożył do Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej wniosek o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie uzgodnionych kar i środków karnych.

Sąd Rejonowy wyznaczył posiedzenie w przedmiocie wniosku na dzień 17.12.2012 roku, o czym zawiadomił oskarżonego. Zarządzeniem z dnia 10.12.2012 roku odwołano termin posiedzenia i jednocześnie wyznaczony został termin na 16.01.2013 r. O zmianie terminu posiedzenia oskarżony został zawiadomiony telefonicznie. Z tej czynności sporządzony został zapisek urzędowy ( k. 50).

Na posiedzenie oskarżony, pomimo prawidłowego zawiadomienia nie stawił się (k.52).

W pierwszej kolejności należy zauważyć , że obecność oskarżonego na posiedzeniu, którego celem jest rozpoznanie wniosku prokuratora uzgodnionego z oskarżonym w warunkach art. 335 kpk nie jest obowiązkowa. Wynika to bezpośrednio z brzmienia art. 343 § 5 kpk. Stosownie do wymienionego przepisu oskarżony ma jednak prawo do brania udziału w posiedzeniu, co oznacza, ze musi zostać o jego terminie i miejscu zawiadomiony. Sposób zawiadomienia oskarżonego o terminie posiedzenia określają przepisy art. 131 i 132 kpk, które wymagają, żeby zawiadomienie zostało doręczone przez właściwego operatora pocztowego bezpośrednio do rąk adresata. Ustawa przewiduje wyjątki, w jakich zawiadomienie może zostać doręczone w inny sposób. Jedna z takich sytuacji została uregulowana w art. 137 kpk. Stosownie do brzmienia tego przepisu, w wypadkach nie cierpiących zwłoki można zawiadamiać osoby telefonicznie, pozostawiając w aktach sprawy odpis nadanego komunikatu, z podpisem osoby nadającej. Odpis wyroku został doręczony oskarżonemu w dniu 21.01.2013 roku ( k.61). W dniu 14.02.2013 roku skazany złożył oświadczenie o wyrażeniu zgody na przelanie zabezpieczenia majątkowego na poczet kary grzywny i kosztów sądowych ( k. 65). Oskarżony do dnia 13.02.2014 roku nie podnosił, że nie został zawiadomiony o terminie rozprawy. Pierwsza taka informacja została zamieszczona we wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie odpisu uzasadnienia wyroku (k. 81). Z pisma obrońcy oskarżonego z dnia 3.02.2014 roku (k.75) wynika, że przed Sądem Rejonowym w Środzie Śląskiej w Wydziale II Karnym toczyła się jeszcze inna sprawa karna. Analizując przedstawione wyżej okoliczności Sąd Odwoławczy uznał, że zarzut naruszenia prawa do obrony jest gołosłowny. Oskarżony został zawiadomiony o terminie rozprawy, co wynika wprost z treści zapisku urzędowego. Oskarżony nie kwestionował tego faktu przez okres 25 miesięcy. Otrzymał odpis wyroku. Wiedział jaka jest jego treść, oraz kiedy wyrok został ogłoszony. Co więcej, aktywnie uczestniczył w postępowaniu wykonawczym, o czym świadczy oświadczenie w przedmiocie zabezpieczenia majątkowego. Takie zachowanie świadczy o tym, że oskarżony został powiadomiony o terminie posiedzenia i w pełni zaakceptował uzgodnione rozstrzygnięcie. Nieobecność na posiedzeniu była zatem wyłącznie wyrazem woli oskarżonego. Z tej przyczyny nie sposób mówić, że jego prawo do obrony zostało naruszone.

Sąd Odwoławczy zgodził się ze skarżącym co do tego, że Sąd Rejonowy naruszył przepis prawa procesowego tj. art. 137 § 1 kpk. Z istoty tego przepisu wynika, że telefoniczne zawiadomienie o terminie rozprawy ( posiedzenia) powinno nastąpić wyłącznie w wypadkach niecierpiących zwłoki. Za takie wypadki uznaje się krótkie terminy do przeprowadzenia czynności ( np. rozpoznanie wniosku o przedłużenie tymczasowego aresztowania, itp.), które nie pozwalają na doręczenie zawiadomienia w sposób wskazany w art. 132 kpk. Z całą pewnością w niniejszej sprawie taki nie cierpiący zwłoki przypadek nie wystąpił. Od 22 grudnia do 16 stycznia Sąd miał możliwość doręczyć oskarżonemu zawiadomienie o terminie posiedzenie przez operatora pocztowego. Zgodzić się wypada ze skarżącym, że Sąd Rejonowy naruszył przepis art. 137 § 1 kpk. Jednak samo stwierdzenie, że norma prawa procesowego została naruszona nie czyni zasadnym zarzutu zgłoszonego na podstawie art. 432 pkt. 2 kpk. Konieczne jest również ustalenie, że uchybienie takie mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. W przedstawionej sytuacji taki warunek nie został spełniony. Oskarżony wiedział o terminie posiedzenia. Wiedzę tę uzyskał ze znacznym wyprzedzeniem. Mógł bez przeszkód dokonać wszystkich niezbędnych czynności, aby przygotować swoją obronę. Nie usprawiedliwił również w żaden sposób swojego niestawiennictwa. Z tych powodów Sąd Odwoławczy uznał, że Sąd Rejonowy naruszył przepis art. 137 § 1 kpk, lecz uchybienie to nie miało żadnego wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Dokonując kontroli zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy z urzędu art. 440 kpk uznał, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy prawa materialnego tj. art. 71 § 1 kk. Otóż prokurator złożył wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy, w którym wskazał rodzaje i wysokości kar, rodzaj i wymiar środka karnego i świadczenia pieniężnego, jakie chce, żeby zostały wymierzone oskarżonemu. Wniosek złożony w warunkach trybu konsensualnego określonego w art. 335 kpk wymagał od Sądu Rejonowego po pierwsze ustalenia, że okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości i cele postępowania zostaną osiągnięte bez przeprowadzenia rozprawy i po drugie, że zaproponowane warunki skazania nie pozostają w sprzeczności z prawem, a wymierzone kara i środki karne spełnią cele, o jakich mowa w art. 53 kk. Akceptując wniosek prokuratora w zgłoszonej treści Sąd Rejonowy bez należytej wnikliwości ocenił jego poprawność. Rozstrzygając wniosek prokuratora o wydanie wyroku, Sąd był przede wszystkim zobowiązany sprawdzić, czy istnieją warunki dopuszczające uwzględnianie wniosku. Jednocześnie treść wskazanych przepisów nie dawała sądowi możliwości wymierzenia kary innej niż proponowana we wniosku . Z drugiej strony prokurator w ramach wskazanego trybu konsensualnego nie miał możliwości wynegocjowania takich warunków wymiaru kary, jakie nie są dopuszczalne w odniesieniu do zarzucanego przestępstwa w przepisach prawa karnego materialnego. Kara grzywny, przewidziana w art. 71 § 1 k.k., jest integralnie związana z orzeczeniem o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i nie może bez takiego orzeczenia samodzielnie egzystować. Grzywna wymierzana na podstawie art. 71 § 1 k.k. może być orzeczona jednak tylko wtedy, gdy jej orzeczenie na innej podstawie nie jest możliwe, zarówno, jako kary samoistnej (art. 33 § 1 k.k.), jak i kary kumulatywnej obok kary pozbawienia wolności (art. 33 § 2 k.k.) por. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2013 r. V KK 17/13 LEX nr 1313140). Sąd Rejonowy powinien zatem uzależnić akceptację wniosku od jego uprzedniej modyfikacji ( wyeliminowanie kary grzywny). Wymierzając akcesoryjną karę grzywny zgodnie z wnioskiem, Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy prawa materialnego przez nieuprawnione zastosowanie. art. 71 § 1 kk . Zważywszy na fakt, że wyrok został zaskarżony wyłącznie na korzyść oskarżonego Sąd Odwoławczy uznał, że niecelowe jest uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do rozpoznania jej na rozprawie. Z tych przyczyn Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, ze uchylił orzeczenie o karze grzywny i związane z nim orzeczenie o zaliczeniu okresu zatrzymania na poczet kary grzywny, a okres ten zaliczył na poczet kary pozbawienia wolności.

W pozostałym zakresie zaskarżone orzeczenie jest prawidłowe. Kara i środki karne zostały wymierzone po uwzględnieniu wszystkich elementów wskazanych w art. 53 kk i nie noszą cech rażącej surowości.

O kosztach sadowych orzeczono na podstawie art. 636 kpk, zaś o opłacie na podstawie art. 2 ust. 1 pkt. 3 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23..06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych Dz. U z 1983 r. nr 49, poz.223, z późn. zmianami.