Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni Z. A., po sprecyzowaniu wniosku, domagała się podziału majątku wspólnego jej i uczestnika T. Ł., w skład którego wchodziły: udział wynoszący 14/16 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w S., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka (...), udział wynoszący 1/6 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w S., stanowiącej drogę oznaczoną w ewidencji gruntów jako działki (...), udział wynoszący 1/6 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w W., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka (...), prawo użytkowania działki w ROD (...) w S.. Wnioskodawczyni domagała się, aby prawo wieczystego użytkowania działki ROD (...) przyznać wyłącznie uczestnikowi T. Ł. oraz wydzielić z nieruchomości położonej w S. oznaczonej nr (...) działkę o łącznej powierzchni 0,5885 ha i przyznać prawo ich wyłącznego użytkowania wieczystego wnioskodawczyni i ustalić następujące udziały pozostałych uczestników w prawie wieczystego użytkowania, po wydzieleniu działki (...): T. Ł. – 19/25, R. Ł. – 3/25 i P. Ł. – 3/25. Nadto domagała się ustalenia udziałów w prawie wieczystego użytkowania działki nr (...) w S. oraz nieruchomości położonej w W. w wysokości 1/12 dla wnioskodawczyni i uczestnika T. Ł.. Wnioskodawczyni domagała się także ustanowienia na rzecz użytkowników wieczystych wydzielonych działek nieodpłatnej służebności drogi koniecznej.

Uczestnik T. Ł. potwierdził skład majątku wspólnego, dodatkowo wskazując na nakłady na działkę położoną na terenie ROD w S..

Wnioskodawczyni w toku sprawy zmieniła swoje żądanie domagając się przyznania uczestnikowi wyłącznego prawa użytkowania działki ROD (...) z obowiązkiem spłaty na jej rzecz kwoty 6.000 zł. Wniosła także o dokonanie podziału samochodu osobowego marki V. (...) poprzez przyznanie go uczestnikowi, na co ten nie wyraził zgody.

Uczestnicy R. Ł., P. Ł. i G. Ł. domagali się zniesienia współwłasności działki (...) zgodnie z projektem S. B. bez spłat i dopłat.

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zniósł współużytkowanie wieczyste nieruchomości położonej w S. oznaczonej jako działka nr (...) o powierzchni 1,2554 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) w ten sposób, że podzielił je na siedem działek zgodnie z projektem podziału sporządzonym przez biegłego S. B. w opinii wydanej do sprawy, która stanowi integralną część postanowienia, i prawo wieczystego użytkowania w stosunku do nowopowstałych działek przyznał kolejno: Z. A. odnośnie działki (...), P. Ł. w zakresie działki (...), R. Ł. – (...), Z. A. – (...), G. Ł. – (...)(punkt 1-6). Nadto prawo wieczystego użytkowania działki (...) z przeznaczeniem na drogę dojazdową Sąd przyznał wnioskodawczyni i uczestnikowi G. Ł. po połowie (punkt 7), zaś działki (...) – wnioskodawczyni oraz uczestnikom P. Ł., R. Ł. w równych udziałach z przeznaczeniem na część drogi dojazdowej wewnętrznej (punkt 8). Jednocześnie Sąd oddalił wniosek o podział majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika T. Ł. w zakresie pojazdu mechanicznego marki V. (...) (punkt 9), umorzył postępowanie co do podziału majątku w pozostałej części (punk10) i orzekł o kosztach sądowych w sprawie (punkt 11-18).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małżeństwo Z. Ł. i T. Ł. zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okresowego w B. z dnia 30 maja 2008 roku, prawomocnym z dniem 20 czerwca 2008 roku. W małżeństwie stron obowiązywał ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej.

W skład majątku wspólnego małżonków na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej wchodziły: udział 14/16 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w S., oznaczonej nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), udział 1/6 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w S., oznaczonej nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), udział 1/6 w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w miejscowości W., oznaczonej nr (...) dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), a nadto prawo użytkowania działki ROD (...) położonej w S., samochód S. (...), samochód V. (...) oraz biżuteria.

Uczestnik T. Ł. w drodze umowy darowizny przekazał swoje udziały w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości położonych w S.: oznaczonej nr (...) i oznaczonej nr (...) a także nieruchomości położonej w miejscowości W. oznaczonej nr (...) na rzecz synów: R. Ł., P. Ł. oraz G. Ł.. Aktualnie współużytkownikami wieczystymi działki oznaczonej nr (...) są Z. A. - w 14/32 części, R. Ł. w 11/64 części, P. Ł. w 10/64 części oraz G. Ł. w 15/64 części. Współużytkownikami działki oznaczonej nr (...) są natomiast Z. A. w 1/12 części, R. Ł. w 1/6 części, P. Ł. w 1/6 części, R. S. w 3/6 części i G. Ł. w 1/12 części, zaś współużytkownikami wieczystymi działki nr (...) są Z. Ł. w 1/12 części, R. Ł. w 1/6 części, P. Ł. w 1/6 części, R. S. w 3/6 części i G. Ł. w 1/12 części.

Po wskazaniu, że dopuszczalne było w jednym postępowaniu dokonanie podziału majątku wspólnego i zniesienie współużytkowania wieczystego, Sąd podał, że z racji wyrażonej przez uczestników chęci dokonania podziału fizycznego działki nr (...), dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłego celem ustalenia czy podział taki jest możliwy. Powołany biegły S. B. sporządził projekt podziału, który został załączony do akt sprawy. Uczestnicy nie kwestionowali tego projektu, co więcej na rozprawie w dniu 12 czerwca 2013 r. wyrazili zgodę na dokonanie podziału fizycznego zgodnie z tym projektem, wobec tego Sąd podzielił powyższą działkę według sporządzonej w sprawie opinii.

Przechodząc do żądania podziału majątku wspólnego byłych małżonków Sąd ustalił, że na dzień ustania wspólności ustawowej w skład tego majątku wchodziły prawo użytkowania działki ROD (...) położonej w S., a także ruchomości: samochód osobowy marki S. (...), samochód osobowy marki V. (...) biżuteria. Następnie Sąd stwierdził, że przedmiotem podziału majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności ustawowej lub umownej mogą być jedynie przedmioty majątkowe, które były objęte tą wspólnością w chwili jej ustania i które nadal znajdują się w majątku małżonków objętym ich współuprawnieniem w częściach ułamkowych. Wobec tego Sąd nie mógł dokonać podziału samochodu osobowego marki V. (...). W toku postępowania ustalono wprawdzie, iż samochód ten został nabyty w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, następnie użytkowany był przez R. Ł., P. Ł. i G. Ł.. Po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej, około 2010 – 2011 r., przedmiotowy samochód zaginął i uczestnicy nie mają wiedzy, co się z nim stało. Z wniosku Z. A. toczyło się dochodzenie w sprawie przywłaszczenia przedmiotowego pojazdu przez T. Ł.. Postępowanie zostało umorzone. Natomiast niewyjaśniona pozostała kwestia co się stało z samochodem i gdzie się aktualnie znajduje. Wobec powyższego Sąd nie mógł dokonać podziału tego składnika majątku wspólnego małżonków, dlatego też w punkcie 9 sentencji postanowienia oddalił wniosek o podział majątku wspólnego w zakresie przedmiotowego pojazdu. Co do innych składników Sąd zaznaczył, że uczestnicy dokonali już ich podziału osiągając porozumienie, także co do nakładów na działkę nr (...), a także działkę ROD. Dlatego też Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie.

O kosztach sądowych sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej Sąd orzekł na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c. Natomiast odnośnie sprawy o zniesienie współużytkowania nieruchomości orzeczono Sąd orzekł na mocy art. 520 § 2 k.p.c.

Apelację od postanowienia złożyła wnioskodawczyni, zaskarżając je jedynie w części, w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 9 postanowienia, w którym Sąd Rejonowy oddalił wniosek o podział majątku wspólnego w zakresie pojazdu marki V. (...). Wnioskodawczyni zarzuciła Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nierozważenie zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny i nieuwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy oraz przekroczenie granic zasady swobodnej oceny dowodów i dokonania ustaleń sprzecznych ze zgromadzonymi w sprawie dowodami oraz naruszenie art. 155 k.c., art. 169 k.c., art. 174 k.c. i art. 180 k.c. poprzez ich niezastosowanie i w konsekwencji uznanie, że samochód M. V. nie należał do majątku byłych małżonków w chwili orzekania. Wskazując na powyższe wnioskodawczyni wniosła o zmianę punktu 9 sentencji postanowienia poprzez zniesienie współwłasności przedmiotowego pojazdu i przyznanie jego własności uczestnikowi T. Ł. bez obowiązku spłaty.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 11 lutego 2015 r. uczestnik R. Ł. wniósł o oddalenie apelacji. Z takim samym wnioskiem wystąpił pełnomocnik uczestnika T. Ł. domagając się jednocześnie zasądzenia na jego rzecz postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Rejonowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego, bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, które Sąd odwoławczy w całości akceptuje i przyjmuje za podstawę także własnego orzeczenia.

W złożonym środku odwoławczym wnioskodawczyni kwestionowała jedynie rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 9 postanowienia, w którym Sąd pierwszej instancji oddalił wniosek o podział majątku wspólnego byłych małżonków w zakresie pojazdu mechanicznego marki V. (...).

W pierwszej kolejności, co do tego rozstrzygnięcia, wnioskodawczyni zarzuciła naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. nie wskazując przy tym na czym miałoby polegać przekroczenie granic zasady swobodnej oceny dowodów przez Sąd Rejonowy. Oprócz ogólnego stwierdzenia, że Sąd pierwszej instancji nie rozważył wszechstronnie zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz nie uwzględnił wszystkich okoliczności sprawy, wnioskodawczyni nie rozwinęła w uzasadnieniu apelacji, na czym konkretnie miałoby polegać zarzucane uchybienia procesowe. Co więcej, zauważyć należy, że wnioskodawczyni nie kwestionuje ustalenia, że samochód marki V. (...) zaginął i nie wiadomo gdzie się znajduje. Nie zgadza się ona natomiast z wnioskiem wyciągniętym z tego ustalenia, że samochód ten nie może przedmiotem podziału majątku małżonków. Tymczasem powyższy wniosek, będący podstawą rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym punkcie postanowienia, jest w pełni prawidłowy. Nie można bowiem dzielić przedmiotu majątku, który w chwili orzekania nie pozostaje co najmniej do dyspozycji byłych małżonków. Skoro żadne z małżonków nie wie co się z tym samochodem stało, nie jest uprawnione twierdzenie, że wskazany pojazd rzeczywiście wchodzi w skład majątku wspólnego. Z zeznań świadka A. Ł. i uczestnika P. Ł. wynika, że wnioskodawczyni, ani też T. Ł., nie użytkowali tego samochodu. W czasie trwania ich związku małżeńskiego był on użytkowany przez pozostałych członków rodziny, wśród których często zmieniał posiadanie. Z powyższego zasadny jest wniosek, że jeszcze w czasie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczyni oraz jej były mąż utracili zainteresowanie tym samochodem i nie traktowali go jako składnika majątku wspólnego, a obecny brak wiedzy co do jego dalszych losów traktować należy jako oczywistą konsekwencję takiego stanu rzeczy. Na potwierdzenie tego zauważyć można, że wnioskodawczyni dopiero w toku sprawy, na rozprawie w dniu 28 lutego 2013r. rozszerzyła swój wniosek o pojazd marki V. (...). Pierwotnie wniosek dotyczył tylko samochodu marki S. (...).

Nie sposób zatem uznać, że przedmiotowy pojazd wchodzi w skład dzielonego majątku wspólnego, tylko dlatego, że nadal jest zarejestrowany na wnioskodawczynie i że istnieje możliwość jego odnalezienia, co będzie skutkowało przywróceniem jego posiadania byłym małżonkom. W chwili wydawania zaskarżonego orzeczenia wnioskodawczyni i T. Ł. nie posiadali tego samochodu i nadal nie jest wiadome gdzie ta rzecz ruchoma się znajduje. Zatem nieuprawnione są również zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci art. 155 k.c., art. 169 k.c., art. 174 k.c. i art. 180 k.c. Skoro przedmiotowy pojazd został utracony, nie ma podstaw do jego zaliczenia do majątku wspólnego i jego przyznania jednemu z byłych małżonków.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną (punkt I).

Sąd Okręgowy na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., który stanowi, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem, oddalił wiosek uczestnika T. Ł. o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego (punkt II).