Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 listopada 2013 roku w sprawie z powództwa Gminy M. Ł. – Administracji (...) Ł. Zbiorcza przeciwko Ł. S. (1) i J. W. o eksmisję Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny w pkt. 1. nakazał Ł. S. (1) i J. W. opróżnienie lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) położonego w Ł. przy ulicy (...) wraz z całym ich mieniem, w pkt.2. nie przyznał Ł. S. (1) i J. W. prawa do lokalu socjalnego, zaś w pkt. 3. zasądził od Ł. S. (1) i J. W. solidarnie na rzecz Gminy M. Ł. – Administracji (...) Ł. Zbiorcza kwotę 320 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (wyrok – k. 80)

Apelację od wskazanego orzeczenia złożył pozwany J. W., zaskarżając powyższe orzeczenie w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania w zakresie mającym istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia w postaci:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na jego błędnym zastosowaniu, sprowadzającym się do dowolnej oraz wybiórczej oceny zgromadzonego materiału dowodowego poprzez pominięcie przy wydaniu wyroku dowodów z dokumentów złożonych przez pozwanego Ł. S. (1) na rozprawie w dniu 14 listopada 2013 roku, tj. postanowienia z dnia 21 czerwca 2011 roku, wyroku z dnia 21 kwietnia 2011 roku oraz zdjęć remontowanego lokalu przy ul. (...) w Ł. na okoliczność aktualnej sytuacji mieszkaniowej pozwanych i uznanie powyższych okoliczności za nieistotne w sprawie, co w konsekwencji doprowadziło do nierozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na jego błędnym zastosowaniu sprowadzającym się do dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, która doprowadziła do pominięcia przez Sąd I instancji przy dokonywaniu ustaleń zeznań świadka I. K. na okoliczność sytuacji mieszkaniowej pozwanych, tj. faktycznego zamieszkiwania pozwanych w mieszkaniu przy ul. (...), w tym zamieszkiwania tam pozwanego Ł. S. (2) od kiedy ukończył on 6 lat oraz nie posiadania przez pozwanych tytułu prawnego do innego lokalu, a także na okoliczność sytuacji rodzinnej i majątkowej pozwanych, w tym obowiązku łożenia przez Ł. S. (2) na utrzymanie swojej 1,5 rocznej córki oraz złego stanu zdrowia J. W., co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez Sąd, że przyznanie pozwanym prawa do lokalu socjalnego nie jest uzasadnione
w świetle zasad współżycia społecznego;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci:

a)  art. 222 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, a konsekwencji niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż pozwanym nie przysługuje skuteczne względem powoda uprawnienie do władania lokalem przy ul. (...);

b)  art. 24 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż przyznanie pozwanym prawa do lokalu socjalnego nie jest usprawiedliwione w świetle zasad współżycia społecznego oraz że pozwani nie powoływali się w trakcie procesu na zasady współżycia społecznego uzasadniające przyznanie im prawa do lokalu socjalnego
w sytuacji, gdy już w odpowiedzi na pozew z dnia 11 lipca 2013 roku wskazywali na swoją niezwykle trudną sytuację życiową;

c)  § 16 ust. 1 uchwały nr ZXXV/1765/02 Rady Miejskiej w Ł. z dnia
6 marca 2002 roku w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Ł. poprzez jego błędną wykładnię a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż pozwanemu Ł. S. (1), jako pełnoletniemu zstępnemu zmarłej Z. S. zamieszkującemu z nią w chwili jej śmierci i nie posiadającemu tytułu prawnego do innego lokalu, nie przysługuje prawo do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłej.

W konkluzji powyższych zarzutów pozwany wniósł o :

1.  zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości, względnie o uchylenie wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. (apelacja – k. 90-94)

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego. (odpowiedź na apelację –
k. 108)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny materiału dowodowego i prawidłowej wykładni przepisu art. 222 §1 k.c. ora przepisu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2001 r., nr 71, poz. 733 zpóźn. zm). Sąd odwoławczy w pełni podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne, uznając za zbędne powielanie ich w treści niniejszego uzasadnienia.

Zarzuty apelacji zarówno w sferze materialnoprawnej, jak i procesowej koncentrują się wokół przyjętej przez Sąd I instancji oceny, wedle której pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do przypisywanych Sądowi I instancji uchybień procesowych, gdyż z istoty rzeczy wnioski w tym zakresie determinują kierunek dalszych rozważań.

Zgłoszony przez stronę pozwaną zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie może odnieść postulowanego skutku. Jak powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego naruszenie powołanego przepisu polega na wykazaniu, że sąd orzekający naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów. Oznacza to, że strona winna wskazać, jaki dowód został oceniony przez sąd w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego. Ogólna forma zarzutu, iż sąd nie rozważył całości materiału dowodowego nie spełnia tych wymagań. Nadto, w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (post. Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00, Baza Orzecznictwa LEX nr 52753).

Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego i trafnie dostrzegł oraz należycie uwzględnił fakt, że pozwany zajmuje lokal mieszkalny przy ul. (...) bez żadnego tytułu prawnego. Mimo przeciwnych sugestii apelacji, Sąd I Instancji, dokonał wnikliwej i trafnej oceny przedstawionych w sprawie dowodów, w oparciu o którą wyprowadził również słuszny wniosek jurydyczny, że zachodzą podstawy, do nakazania pozwanym opróżnienia lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z całym ich mieniem. Swoje stanowisko przy tym także, pomimo przeciwnych sugestii czynionych w apelacji, wyczerpująco uzasadnił. Skarżący natomiast nie przedstawił jakichkolwiek merytorycznych argumentów, które podważałyby prawidłowość poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń jak i zaskarżonego rozstrzygnięcia. Z pewnością zaś zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie może polegać li tylko na przedstawieniu własnych, zadowalających dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla niego oceny materiału dowodowego w oderwaniu od całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Do tego natomiast, w ocenie Sądu Okręgowego, sprowadza się wywód apelacji. Nie sposób przecież nie zauważyć, że apelacja w przeważającej mierze opiera się na ponownym, niemniej wybiórczym akcentowaniu okoliczności, które nie mają w niniejszej sprawie większego znaczenia, jako że nie podważają zasadniczych wniosków płynących z poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń, a mianowicie, że pozwanemu nie przysługuje tytuł prawny do zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu. Wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji zasadnie pominął przy wyrokowaniu dowody z dokumentów przedłożonych przez pozwanego na rozprawie w dniu 14 listopada 2013 roku, bowiem nie miały żadnego związku z przedmiotem niniejszej sprawy i jako takie nie miały one istotnego znaczenia na treść orzeczenia.

Ostatecznie za chybiony należało uznać zarzut nierozpoznania istoty sprawy. W orzecznictwie i doktrynie dominuje pogląd, iż nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. W rozpoznawanej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca. Sąd Rejonowy bowiem poddał szczegółowej analizie wszystkie twierdzenia powoda, a także rzetelnie ocenił wszystkie zgromadzone w sprawie dokumenty, czemu dał wyraz w treści uzasadnienia wyroku. Z tych też względów zarzut nierozpoznania przez Sąd Rejonowy istoty sprawy należało uznać za chybiony.

Odnosząc się do zarzutów materialnoprawnych należy wskazać, że w postępowaniu apelacyjnym Sąd Odwoławczy jest przede wszystkim instancją merytoryczną, a nie kontrolną w związku z czym nie jest związany przedstawionymi w apelacji zarzutami naruszenia prawa materialnego i może nawet bez podniesienia takich zarzutów - dokonać szczegółowej analizy zasadności zastosowania przez Sąd I Instancji unormowań materialnoprawnych (tak np. w uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC nr 6 z 2008 r., poz. 55 i wielu innych orzeczeniach Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych).

Zarzut naruszenia art. 222 § 1 k.p.c. nie jest trafny. Sąd I instancji w sposób prawidłowy dokonał subsumcji powyższej normy materialnoprawnej do ustalonego stanu faktycznego. Pozwany nie przedstawił żadnych twierdzeń, a tym bardziej dowodów, z których wynikałoby, że przysługuje mu jakikolwiek tytuł prawny do zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu, a nawet takich, które pozwalałyby ustalić na jakiej podstawie zamieszkał w spornym lokalu. Powód mógł więc skutecznie dochodzić eksmisji pozwanych ze swojego lokalu. Odmienna argumentacja jest zwykłą polemiką ze stanowiskiem sądu nie mogącą odnieść skutku.

Zupełnie niezrozumiałym jest zarzut naruszenia § 16 ust. 1 uchwały nr ZXXV/1765/02 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 6 marca 2002 roku w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Ł. poprzez jej błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie, polegające na uznaniu, iż pozwanemu Ł. S. (1), jako pełnoletniemu zstępnemu zmarłej Z. S. zamieszkującemu z nią w chwili jej śmierci i nie posiadającemu tytułu prawnego do innego lokalu, nie przysługuje prawo do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłej.

Sąd I instancji w żadnym zakresie nie odnosił się do wskazanej uchwały i nie stanowiła ona podstawy wydania zaskarżonego orzeczenia. Brak było zatem podstaw do czynienia jakichkolwiek rozważań, w tym dotyczących zasadności jej zastosowania.
W sytuacji tej trudno zatem mówić o błędnej wykładni lub wadliwym zastosowaniu wskazanej uchwały. Analiza wskazanego zarzutu sprowadza się de facto do zakwestionowania orzeczenia innego Sądu oddalającego powództwo w sprawie wstąpienia pozwanego w stosunek najmu po zmarłej Z. S., który w przedmiocie niniejszej sprawy nie mógł się ostać. Pozostaje on bowiem poza kognicją Sądu w sprawie o nakazanie opróżnienia lokalu.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 24 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie. Wbrew stanowisku skarżącego Sąd I instancji dokonał właściwej interpretacji wskazanego przepisu stwierdzając, iż co do zasady Sąd orzekając eksmisję lokalu zajmowanego samowolnie nie może przyznać osobie eksmitowanej prawa do takiego lokalu. Jednocześnie Sąd ten słusznie uznał, iż pozwany nie powoływał się na zasady współżycia społecznego, które uzasadniałyby przyznanie mu prawa do takiego lokalu. Uwadze Sądu nie umknął bowiem fakt, iż pozwany posiada możliwość zamieszkania w lokalu przy
ul. (...) po zakończeniu remontu, który ma się zakończyć w ciągu kilku miesięcy. Przejściowe utrudnienia w użytkowaniu lokalu spowodowane przedłużającym się remontem nie mogą stanowić podstawy przyznania prawa do lokalu socjalnego. Fakt, że lokal przy ul. (...) nie jest własnością pozwanego nie ma żadnego znaczenia, bowiem w toku postępowania zostało wykazane, iż ma on możliwość zamieszkania w nim za zgodą jego właściciela.

Co do sytuacji zdrowotnej pozwanego J. W., to o ile rzeczywiście od lat zmaga się z chorobą serca i nerek, to jak wynika z zeznań Ł. S. (2) nie jest on osobą obłożnie chorą. Ł. S. (3) zeznał nadto, że mieszkanie przy ul. (...) pierwotnie należało do pozwanego J. W., ale na skutek trudności finansowych przepisał je na matkę pozwanego Ł. S. (1), ale ma nadal możliwość zamieszkania w tym lokalu i z tego korzysta.

Powyższe oznacza, iż skarżący nie zdołał skutecznie udowodnić, aby przysługiwały mu jakiekolwiek prawa do spornego lokalu, jak również okoliczności uzasadniające przyznanie prawa do lokalu socjalnego. W tym stanie rzeczy zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż roszczenie powoda o nakazanie pozwanemu opróżnienia lokalu, bez prawa do lokalu socjalnego było w pełni uzasadnione.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Zważywszy na wynik kontroli instancyjnej o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądził od pozwanego J. W. na rzecz powoda kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego - § 10 pkt 1 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490).