Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o emeryturę

na skutek apelacji J. K.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 22 lutego 2012 r. sygn. akt VIII U 427/12

zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 22 listopada 2011 roku w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. K. prawo do emerytury poczynając od dnia 1 lipca 2012 roku, a dalej idącą apelację oddala.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy Sąd Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu oddalił odwołanie wnioskodawcy J. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 22 listopada 2011 r.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny:

J. K., urodzony (...), w dniu 11 października 2011 r. złożył wniosek o emeryturę. Udokumentował staż pracy wynoszący 30 lat i 28 dni okresów składkowych oraz okresów nieskładkowych, w tym organ rentowy uznał 1 rok 7 miesięcy i 25 dni pracy w szczególnych warunkach, to jest okres pracy od dnia 6 czerwca 1984 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. w Spółdzielni Pracy (...).

Organ rentowy do okresów pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił wnioskodawcy zatrudnienia od dnia 19 lutego 1970 r. do dnia 20 kwietnia 1971 r. i od dnia 2 maja 1973 r. do dnia 31 maja 1984 r. w (...) S.A., gdyż na świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 4 października 2011 r. stwierdzono, że pracował na stanowisku szlifierz-ostrzarz i brak jest informacji o okresach zatrudnienia na tych stanowiskach. Organ rentowy nie uwzględnił również okresu od dnia 3 lutego 1986 r. do dnia 31 stycznia 1988 r. w Spółdzielni Pracy (...).

Wnioskodawca jest zatrudniony od dnia 1 sierpnia 1991 r. do nadal we (...) Zespole (...) i przed złożeniem wniosku o emeryturę ani do dnia wyrokowania, nie rozwiązał tego stosunku pracy.

W okresach od dnia 19 lutego 1970 r. do dnia 20 kwietnia 1971 r. i od dnia 2 maja 1973 r. do dnia 31 maja 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. we W. i stale wykonywał prace na stanowisku szlifierz-ostrzarz, które polegały na ostrzeniu narzędzi poprzez ich szlifowanie. Była to jedna czynność, podczas której jednocześnie odbywało się szlifowanie i ostrzenie. Praca wykonywana była na szlifierkach.

W okresie od dnia 3 lutego 1986 r. do dnia 31 stycznia 1988 r. wnioskodawca pracował w Spółdzielni Pracy (...) we W. na stanowisku elektromontera. Zajmował się osuszaniem budynków z wilgoci metodą elektroosmozą. W świadectwie pracy z dnia 25 lutego 1988 r. zakład pracy potwierdził wykonywanie prac osmotycznych na stanowisku elektromontera przez wnioskodawcę. Wnioskodawca rozpoczynając pracę w Spółdzielni (...) przeszedł do niej na mocy porozumienia stron ze Spółdzielni (...), w której okres zatrudnienia w szczególnych warunkach został uznany przez organ rentowy. Wnioskodawca w Spółdzielni (...) wykonywał dokładnie te same czynności, jako elektromonter osmotyczny, co u poprzedniego pracodawcy, to jest w Spółdzielni (...).

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawcy jest nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy wskazał, że zebrana dokumentacja oraz zeznania świadków potwierdzają, że wnioskodawca, pracując na stanowisku szlifierz-ostrzarz w (...) S.A. we W. oraz w Spółdzielni (...) we W. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasowym pracę w szczególnych warunkach. Odnośnie pracy w (...) S.A. we W. Sąd Okręgowy wskazał, że proces ostrzenia i proces szlifowania był wykonywany jednocześnie i tym samym nie można było oddzielić tych prac. Z kolei w Spółdzielni (...) we W. wnioskodawca wykonywał, jako elektromonter, te same czynności, co w Spółdzielni (...), a okres tej pracy został uznany przez organ rentowy do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Nadto Sąd pierwszej instancji wskazał, że do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres zasadniczej służby wojskowej od dnia 21 kwietnia1971 r. do dnia 12 kwietnia 1973 r.

Jednak, mimo wykazania 15 lat pracy w szczególnych warunkach, Sąd Okręgowy stwierdził, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo do emerytury, gdyż nie spełnił koniecznej przesłanki rozwiązania stosunku pracy, albowiem nadal pozostaje w stosunku pracy z (...) Zespołem (...).

Powyższy wyrok zaskarżył J. K., podnosząc, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku szlifierz-ostrzarz w (...) S.A. we W.. Nadto podniósł, że Sąd pierwszej instancji oddalił jego odwołanie z powodu nierozwiązania stosunku pracy, wobec czego z dniem 30 czerwca 2012 r. rozwiązał stosunek pracy z (...) Zespołem (...).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja J. K. jest w znacznej części uzasadniona.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, czyli 1 stycznia 1999 r., osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn (pkt. 1) oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (pkt. 2). Z kolei po myśli ust. 2 tego przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z kolei po myśli art. 32 w/w ustawy w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., będącym pracownikiem, o którym mowa w ust. 2-3, zatrudnionym w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura, jeżeli osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz posiada 25-letni okres zatrudnienia, a w tym, co najmniej 15 lat okresów pracy w warunkach szczególnych.

W sprawie bezspornym jest, że wnioskodawca spełnia przesłanki dotyczące wieku, ogólnego stażu ubezpieczenia emerytalnego i nieprzystąpienia do OFE. Poza sporem jest również, że podczas zatrudnienia w Spółdzielni (...) we W. od dnia 6 czerwca 1984 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach (1 rok 7 miesięcy i 25 dni).

Natomiast organ rentowy do okresów pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył wnioskodawcy zatrudnienia w (...) S. A. we W., albowiem brak jest dokumentów pozwalających na wyszczególnienie okresów pracy na stanowisku szlifierza i ostrzarza. W ocenie organu rentowego wykonywanie pracy jednocześnie na różnych stanowiskach wyklucza możliwość wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasowym pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska organu rentowego.

Należy podkreślić, że świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 4 października 2011 r. oraz akta osobowe wyraźnie potwierdzają, że J. K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w w/w zakładzie pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach, to jest pracę szlifierza-ostrzarza. Należy zauważyć, że ustawodawca wyraźnie w wykazie A dziale III poz. 78 stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia wskazał, iż zarówno praca w charakterze szlifierza, jak i ostrzarza, wyrobów i narzędzi metalowych, jest pracą w szczególnych warunkach. Tak więc sam brak wyszczególnienia okresów pracy wnioskodawcy na tych stanowiskach nie ma istotnego znaczenia. Tym bardziej, że jak wynika ze zgodnych zeznań świadków: R. G., M. S., M. A., praca wnioskodawcy polegała na ostrzeniu narzędzi poprzez ich szlifowanie. Zatem proces szlifowania i proces ostrzenia odbywał się jednocześnie, wobec czego czynności te nie mogły być wykonywane oddzielnie.

Słusznie więc Sąd pierwszej instancji przyjął, że wnioskodawca w (...) S.A. we W. od dnia 19 lutego 1970 r. do dnia 20 kwietnia 1971 r. i od dnia 2 maja 1973 r. do dnia 31 maja 1984 r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasowym pracę w szczególnych warunkach.

Nadto należy zauważyć, że wnioskodawca w czasie trwania zatrudnienia w (...) S.A. we W., to jest w okresie od dnia 20 kwietnia 1971 r. do dnia 12 kwietnia 1973 r., odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z akt osobowych wnioskodawcy, a w szczególności z karty obiegowej jasno wynika, że J. K. został przyjęty do pracy z dniem 2 maja 1973 r. Z kolei w świetle art. 108 ust. 1 obowiązującej od dnia 29 listopada 1967 r. ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) - w brzmieniu pierwotnym, obowiązującym do 31 grudnia 1974 r., czas odbywania zasadniczej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy w terminie 30 dni, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Zatem skoro wnioskodawca podjął zatrudnienie w (...) S.A. we W. w w/w terminie, to okres jego służby wojskowej podlega zaliczeniu do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 r., sygn. akt II UK 219/09.

Tak więc okres pracy wnioskodawcy w (...) S.A. we W. od dnia 19 lutego 1970 r. do dnia 20 kwietnia 1971 r. (1 rok i 2 miesiące) i od dnia 2 maja 1973 r. do dnia 31 maja 1984 r. (11 lat i 1 miesiąc) wraz z okresem służby wojskowej od dnia 21 kwietnia 1971 r. do dnia 12 kwietnia 1973 r. (1 rok 11 miesięcy i 22 dni) należy uwzględnić do okresów pracy w szczególnych warunkach. Zatem wnioskodawca, po doliczeniu uznanego przez organ rentowy okresu pracy w Spółdzielni (...) we W., spełnia warunek 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Wobec tego nie ma istotnego znaczenia dla spełniania warunku 15 lat pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia wnioskodawcy w Spółdzielni (...) we W..

Jeżeli chodzi o warunek rozwiązania stosunku pracy, to jak wynika z przedstawionego przez wnioskodawcę świadectwa pracy, stosunek pracy z (...) Zespołem (...) został przez niego rozwiązany z dniem 30 czerwca 2012 r. Zgodnie z art. 316 § 1 kpc po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Należy podkreślić, że w tym przepisie chodzi o zasady dotyczące czasu orzekania, które mają za zadanie określenie momentu właściwego dla oceny stanu sprawy przez sąd przy wydaniu wyroku (zasada aktualności), stan sprawy może bowiem w toku procesu ulegać zmianom. „Stanem rzeczy" w rozumieniu tego przepisu są więc zarówno okoliczności faktyczne sprawy, jak i przepisy prawa, na podstawie których ma być wydane rozstrzygnięcie (ich zmiana pomiędzy złożeniem odwołania a zamknięciem rozprawy). Ponieważ art. 316 § 1 kpc ma również zastosowanie w postępowaniu odwoławczym, to sąd drugiej instancji obowiązany jest brać pod uwagę zmiany w stanie faktycznym i prawnym sprawy, wpływające na treść rozstrzygnięcia.

Słuszność powyższych rozważań znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. akt II UK 117/111.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wnioskodawca z dniem 30 czerwca 2012 r., a więc w toku postępowania apelacyjnego, spełnił wszystkie warunki do nabycia emerytury, wobec czego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzająca go decyzję organu rentowego z dnia 22 listopada 2011 r. w ten sposób, że przyznał J. K. prawo do emerytury, poczynając od dnia 1 lipca 2012 r., a dalej idącą apelację w oparciu o art. 385 kpc oddalił.

KN