Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

V Wydział Karny Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec (spr.)

Sędziowie: SR del. Katarzyna Gozdawa-Grajewska

SO Sławomir Klekocki

Protokolant: Monika Trautberg

w obecności Magdaleny Szymańskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2015 r.

sprawy: K. C. /C./

córki N. i I.

ur. (...) w miejscowości B.

oskarżonej o przestępstwo z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw.

z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 29 sierpnia 2014r. sygn. akt II K 575/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną,

II.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych i obciąża ją opłatą za II instancję w kwocie 500 (pięćset) złotych.

Sygn. Akt V.2 Ka 80/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Raciborzu sygn. akt II K 575/13 uznał oskarżoną K. C. za winną tego, że w styczniu 2013 roku w R., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła L. K. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 80.000 złotych w ten sposób, że wyzyskała niezdolność pokrzywdzonej do należytego pojmowania przedsiębranego działania z uwagi na jej stan zdrowia psychicznego i w dniu 30 stycznia 2013 roku w R. nabyła od L. K. mieszkanie przy ul. (...) w R., tj. popełnienia czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk i za to na mocy art. 286 § 1 kk i art. 33 § 1, 2 i 3 kk wymierzył jej karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych.

Na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił wykonanie wymierzonej oskarżonej kary pozbawienia wolności na okres 2 lat tytułem próby.

Ponadto na zasadzie art. 627 kpk w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 roku Nr 49 poz. 223 z późn. zm.) zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa opłatę w kwocie 500 złotych i obciążył ją wydatkami postępowania w kwocie 635 złotych.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonej, który na podstawie art. 444 kpk zaskarżył wyrok w całości.

Na zasadzie art. 427 § 2 kpk i art. 438 pkt 2 i 3 kpk wyrokowi zarzucił:

- obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to przepisów art. 5 § 1 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk i art. 424 § 1 kpk, a to przez dokonanie przez Sąd I instancji oceny wyjaśnień oskarżonej i zeznań świadków: J. P., G. T.,. A. J. oraz opinii o stanie zdrowia psychicznego pokrzywdzonej w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, uznając część tych dowodów za niewiarygodne w zakresie dotyczącym ustalenia, czy pokrzywdzona L. K. w styczniu 2013 roku znajdowała się w stanie braku rozeznania, niemożności rozumienia posunięć własnych i posunięć innych osób oraz nie zdawania sobie sprawy ze znaczenia skutków własnego postępowania przy jednoczesnym bezkrytycznym przyjęciu, że opinia psychiatryczna biegłego M. stwierdzająca, że zdolność pokrzywdzonej do postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania spostrzeżeń oraz zdolność podejmowania decyzji była znacznie zaburzona, jest kategoryczna i jednoznaczna,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku w części dotyczącej rzekomego wyzyskania niezdolności pokrzywdzonej do należytego pojmowania przedsiębranego działania w styczniu 2013 roku przez przyjęcie, że znacznie zaburzone zdolności pokrzywdzonej do postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania spostrzeżeń oraz zdolność podejmowania decyzji w niniejszej sprawie stwierdzone opinią psychiatryczną biegłego M. były tożsame z brakiem takiego rozeznania i niezdolnością do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a nadto przez ustalenie elementów przedmiotowych oszustwa bez jakiegokolwiek wskazania, jaka korzyść majątkową chciała uzyskać oskarżona w transakcji z pokrzywdzoną.

Na podstawie art. 427 § 1 kpk i art. 437 kpk wniósł o:

- uniewinnienie oskarżonej od zarzuconego jej czynu,

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Raciborzu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacja obrońcy oskarżonej na uwzględnienie nie zasługiwała i to w stopniu wręcz oczywistym. Apelacja ta w zakresie, w jakim kwestionowała ustalenia faktyczne w zaskarżonym wyroku, pozbawiona była słuszności. Polemizując z ustaleniami faktycznymi autor apelacji usiłował wykazać, że Sąd I instancji bezpodstawnie odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej zaprzeczającej, aby dopuściła się przypisanego jej przestępstwa i ustalenia oparł na zeznaniach świadków oraz opinii biegłego psychiatry, które zdaniem skarżącego budzą wątpliwości co do ich wiarygodności. Skarżący kwestionował nadto ocenę dowodów przeprowadzoną przez Sąd I instancji podnosząc, że zgromadzone w sprawie dowody oceniono przekraczając granice swobodnej oceny dowodów.

Przed odniesieniem się do tego ostatniego stwierdzenia należy przede wszystkim podkreślić, że wynikające z art. 7 kpk prawo swobodnej oceny dowodów jest jedną z najistotniejszych prerogatyw Sądu, a zarzut obrazy tego przepisu może być skuteczny tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, że Sąd Orzekający oceniając dowody naruszył zasadę logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ocenie dowodów wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Z kolei zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia byłby słuszny tylko wtedy, gdyby Sąd I instancji oparł swój wyrok na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach postępowania dowodowego albo też z faktów tych wysnuł wnioski niezgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Takich uchybień Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie się nie dopuścił, albowiem Sąd ten wskazał dowody, na których oparł swoje ustalenia, a jednocześnie wskazał przesłanki, którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym. Sąd I instancji, mając do wyboru przeciwstawne relacje dotyczące stanu percepcji pokrzywdzonej L. K., poczynił ustalenia opierając się na zeznaniach pewnej grupy świadków oraz opinii biegłego psychiatry, uznając je za przekonywające i rzetelne, zaś wyjaśnieniom oskarżonej tego waloru odmówił. Z faktu, że Sąd merytoryczny dokonał oceny dowodów – do czego zresztą był zobowiązany – nie wynika samo przez się, że poczynione ustalenia faktyczne są błędne, jeśli ocena dowodów zebranych w sprawie nie wykracza poza ramy zakreślone w przepisach postępowania, zwłaszcza zaś w art. 4 i art. 7 kpk. W istocie Sąd Rejonowy dokonał oceny dowodów w sposób bezstronny, nie przekroczył granic oceny swobodnej, a przy tym uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, zaś swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Odnośnie zeznań świadków, na których w apelacji powołuje się skarżący, w szczególności zaś G. T., A. J. i J. P., to zeznania tych świadków były poddane przez Sąd I instancji wnikliwej analizie i konfrontując je z całokształtem ujawnionych okoliczności, Sąd Rejonowy uznał je za wiarygodne, zwłaszcza w aspekcie oceny percepcji pokrzywdzonej L. K.. Z zeznań tych jednoznacznie wynikało, iż pokrzywdzona jakkolwiek reagowała na kierowane wobec niej słowa, tym niemniej sprawiała wrażenie osoby, która zupełnie nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji podejmowanych przez siebie decyzji. Taka ocena tych dowodów nie zawiera w sobie ani błędu ani nie jest oceną dowolną, skoro została poparta wszechstronną analizą całokształtu okoliczności sprawy. Tę ocenę zeznań świadków potwierdza opinia biegłego psychiatry, który w sposób kategoryczny ustalił, iż stan L. K. zarówno w czasie wypisu ze szpitala, ale i w ostatnich pięciu miesiącach wskazywał, iż jej zdolność do postrzegania, zapamiętywania i odtwarzania postrzeżeń oraz zdolność podejmowania decyzji w trakcie pobytu w kancelariach notarialnych była znacznie zaburzona, co w istocie czyniło, iż była niezdolna do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. W końcu również zwykłe doświadczenie życiowe pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż pokrzywdzona akceptowała ewidentnie nieracjonalne i niekorzystne dla niej decyzje. Z drugiej strony nie ulega żadnej wątpliwości, iż oskarżona ten stan rzeczy ewidentnie wykorzystywała. Wszak dysponowała gotówką, dewizami oraz biżuterią pokrzywdzonej, następnie na rzecz swojej córki uzyskała użytkowanie działki ogrodniczej i w końcu nabyła bez żadnych obciążeń mieszkanie pokrzywdzonej, nie przekazując jej w zamian żadnych kwot. Mamy zatem do czynienia z ewidentną korzyścią majątkową, nie zaś czymś, co eufemistycznie określała przechowywaniem. Co znamienne, oskarżona wyjednając przejęcie opieki nad pokrzywdzoną w momencie opuszczania przez nią szpitala twierdziła, iż czyni tak z pobudek charytatywnych, bez żadnych opłat. Dopiero później w uzyskanych korzyściach majątkowych oskarżona zaczęła wskazywać zapłatę za świadczone przez nią czynności opiekuńcze. Mamy zatem do czynienia z sytuacją wykorzystania przez oskarżoną stanu psychicznego pokrzywdzonej i w wyniku wykorzystania tej sytuacji doprowadzenie pokrzywdzonej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. W zespole tych okoliczności przyjęta kwalifikacja z art. 286 § 1 kk nie może budzić jakichkolwiek wątpliwości. Generalnie zarzuty i argumenty apelacji miały charakter czysto polemiczny, sprowadziły się do negowania ocen i ustaleń sądowych i zastępowania ich ocenami i wnioskami własnymi. W żadnym zaś razie nie podważają one trafności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego. W świetle zabranego i prawidłowo ocenionego przez Sąd I instancji materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że oskarżona dopuściła się przypisanego jej występku.

Mając powyższe na uwadze i uznając analizę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy za prawidłową, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie winy ani też podstaw do jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Wymierzona oskarżonej kara pozbawienia wolności i grzywna nie mogą być uznane za surowe zwłaszcza, iż pierwsza z nich orzeczona została z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zaś wysokość grzywny uwzględnia nie tylko rozmiar zamierzonej do osiągnięcia przez oskarżoną korzyści majątkowej, ale również jej sytuację majątkową i zarobkową.

W zespole powyższych okoliczność, Sąd Odwoławczy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.