Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 09.12.2011 roku zasądził od pozwanej Parafii (...) w I. na rzecz powoda PHU (...) w I. kwotę 23.006,27 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 10.083,69 zł od dnia 14.11.2011 roku i od kwoty 12.922,58 zł. od dnia 15.12.2009 roku, oddalając powództwo w pozostałej części. W punkcie 3 wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 589,92 zł tytułem kosztów procesu.

W uzasadnieniu wyroku wskazano, iż powód wnosił o zasądzenie kwoty 55.163,31 zł z tytułu umowy wydzierżawienia pozwanemu rusztowania budowlanego P. R. z przeznaczeniem na budowę przy ul. (...) w I.. Sąd Rejonowy wydał w dniu 02.11.2010 roku nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu. Pozwany wniósł sprzeciw domagając się oddalenia powództwa, kwestionując jego zasadność.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 11.07.2009 roku strony zawarły umowę dzierżawy elementów rusztowań firmy (...) na potrzeby wykonania robót budowlanych realizowanych przez parafię na budowie przy ul. (...) w I.. W § 1 umowy łączną wartość katalogową elementów rusztowań określono na 77.273,37 Euro, co na dzień zawarcia umowy stanowiło równowartość 347.730,17 zł. W § 4 ust. 1 umowy strony ustaliły miesięczny czynsz dzierżawny na 4% wartości dzierżawionych rusztowań, co stanowiło 13.909,20 zł po przeliczeniu na złote polskie według kursu NBP z dnia zawarcia umowy. W przypadku zmiany przedmiotu umowy poprzez wydanie dodatkowych elementów czynsz miał ulegać zmianie i miał być liczony od wartości cen katalogowych sprzętu faktycznie wydanego zgodnie z protokołami wydania rusztowań. Zgodnie z § 4 ust. 3 umowy do czynszu określonego w ust. 1 doliczony zostanie podatek VAT zgodnie z obowiązującymi w dniu wystawienia faktury przepisami. Strony uzgodniły, że do obliczeń należności czynszowych i wartości sprzętu wynikających z niniejszej umowy przyjmowany będzie kurs sprzedaży Euro wg. tabeli NBP z dnia fakturowania. Strony ustaliły nadto, że koszt montażu demontażu i wyklejania konsol wyniesie odpowiednio – 10.000 zł, 5.000 zł. i 1.000 zł. W późniejszym terminie strony zawarły aneks do umowy dzierżawy, zgodnie, z którym zmianie uległ m.in. § 4 umowy, poprzez dodanie zapisu, iż spółka dokona upustu na wcześniej wystawione faktury po całkowitym ich rozliczeniu i dokonaniu wpłat. W okresie obowiązywania umowy powód wystawił pozwanemu 6 faktur na łączną kwotę 124.989.40 zł. Przy zawieraniu umowy pozwany zapłacił zaliczkę w kwocie 20.000 zł a w czasie obowiązywania umowy łącznie kwotę 53.875,35 zł. Kwota ta została przeznaczona na pokrycie faktur nr (...). Po zaspokojeniu należności z tych faktur pozostała uiszczona przez powoda kwota 16.500 zł. Z tej kwoty część wynosząca 452,01 zł została przeznaczona na pokrycie faktury nr (...). Za przedłużający się okres montażu od 20.07.2009 roku do 02.08.2009 roku powód udzielił pozwanemu upustu w kwocie 3.384,18 zł. netto. Przy czym upust ten zgodnie z aneksem miał zostać udzielony po całkowitym rozliczeniu faktur i dokonaniu wpłat przez powoda. Powód wydal pozwanemu oprócz elementów określonych w umowie również inne dodatkowe elementy zamówione przez pozwanego na żądanie kierownika firmy dekarskiej wykonującej remont wieży kościoła. Pozwem w niniejszej sprawie zostały objęte należności z faktur nr (...) (reszta w kwocie 7.969,38 zł), nr (...) i (...) tj. czynsz za miesiąc wrzesień, październik i listopad 2009 roku.

Sąd Rejonowy uznał zeznania świadków i stron, co do zasady za wiarygodne, zaś analiza tych zeznań nie pozwoliła za potwierdzenie zasadności kwestionowania przez pozwanego treści pisemnej umowy zawartej między stronami.

Sąd uznał za nieudowodnioną podnoszoną przez pozwanego okoliczność, iż strony umówiły się, że całkowity koszt montażu, dzierżawy i demontażu rusztowania zamknie się w kwocie 50.000 zł, bowiem na przeszkodzie do tego stoi sama treść pisemnej umowy jak również postawa pozwanego, który de facto zapłacił powodowi więcej niż 50.000 zł.

Sąd uznał również za nieudowodnioną okoliczność, iż powód w sposób wadliwy wykonał konstrukcję rusztowania, bądź też dostarczył elementy rusztowania niezgodnie z umową. Sąd wskazał, że z zeznań proboszcza pozwanej parafii i świadka Z. R. wynikało, iż dodatkowe elementy były na teren inwestycji dowożone na wyraźne żądanie strony pozwanej i kierownika robót remontowych, w celu zapewnienia pracownikom wykonującym prace dekarskie maksymalnego bezpieczeństwa pracy. Pozwany zamierzał udowodnić prawdziwość zarzutu dotyczącego wykonania rusztowania niezgodnie z umową za pomocą dowodu z fotografii zapisanych na płycie CD, a następnie na podstawie opinii biegłego sporządzonej na podstawie analizy tejże dokumentacji fotograficznej. Próby odtworzenia płyty ze zdjęciami okazała się niemożliwa, bowiem na płycie nie było żadnego zapisu. Dlatego tez Sąd Rejonowy oddalił wniosek pozwanego o przeprowadzenie zawnioskowanego dowodu. W efekcie zbędne okazało się dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z uwagi na brak materiału, którym biegły miałby opiniować.

Sąd na zasadzie art. 207 § 3 kpc pominął również dowód z fotografii przedłożonych na rozprawie w dniu 25 listopada 2011 roku z uwagi na sprekludowanie tego dowodu na tym etapie postępowania. Sąd podkreślił, że pozwany reprezentowany był przez pełnomocnika w osobie adwokata i nie było żadnych przeszkód, aby od początku przedłożone zostały fotografie a nie płyta. Sąd Rejonowy uznał również za nieudowodnioną okoliczność, iż przedstawione w dowodach wydania rusztowań wartości dodatkowych elementów rusztowania wydanych na żądanie pozwanego były zgodne z umową stron.

Z uwagi na fakt, iż pozwany kwestionował przez cały czas trwania procesu fakt otrzymania cennika elementów rusztowań, podważając w istocie zgodność obliczeń dokonanych przez powoda z tymże cennikiem, zgodnie z regułą określoną w art. 6 k.c. zadaniem powoda było udowodnienie, iż dokonane rozliczenie zgodne jest z cennikiem, tym bardziej, że zgodnie z umową stron właśnie wartość katalogowa faktycznie wydanych elementów rusztowań stanowiła podstawę do obliczeń wartości czynszu dzierżawnego. W tym celu powód winien był przedłożyć cennik, czy też katalog cen elementów rusztowań, czego nie uczynił.

Sąd Rejonowy oddalił wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z informacji instytutu meteorologii na okoliczność warunków pogodowych w tym temperatur w miesiącu grudniu 2009 roku oraz styczniu i lutym 2010 roku albowiem dowód ten był zbędny skoro powód nie objął pozwem okresu, w którym nastąpił demontaż rusztowań.

Sąd wskazał, że pozwany nie kwestionował przyjętego w fakturach VAT kursu euro, zatem w myśl art. 230 kpc Sąd tę okoliczność uznał za przyznaną.

Sąd Rejonowy po przeprowadzeniu analizy wyników postępowania dowodowego przyjął, iż w pełni wiążąca jest między stronami umowa pisemna z dnia 11.07.2009 roku wraz z aneksem z tego samego dnia. Zdaniem Sądu Rejonowego brak jest podstaw do przyjęcia innego wynagrodzenia za korzystanie przez pozwanego z elementów rusztowań aniżeli określone to zostało w pisemnej umowie.

Powód pozwem objął wprawdzie wyłącznie należności z trzech faktur: części faktury (...), całości faktur (...), jednakże celem ustalenia czy i w jakiej wysokości powód posiada wierzytelność względem pozwanego należało przeanalizować całość rozliczeń z tytułu przedmiotowej umowy. Pozwany w sumie wypłacił powodowi kwotę 53.875,35 zł. Z tej kwoty w całości zaspokojone zostały należności w kwocie 37.827,36 zł wynikające z najstarszych faktur tj.: (...), (...) i (...). Po odliczeniu tej kwoty pozostała wpłacona przez pozwanego kwota 16.047,99 zł. Sąd Rejonowy uznał, iż wobec braku cennika określającego katalogową wartość elementów rusztowań brak jest możliwości obciążenia pozwanego należnością za dzierżawę dodatkowych elementów. To z kolei spowodowało konieczność obliczenia, jaka rzeczywiście kwota winna zostać ujęta w fakturach VAT nr (...) jako czynsz dzierżawny. W ocenie Sądu Rejonowego do obliczeń należało przyjąć wartość bazową czynszu określoną w umowie z dnia 11.07.2009 roku a zatem 4% od wartości elementów rusztowań przyjętej w umowie tj. 77.273,37 euro, przy przyjęciu przelicznika euro na dzień wystawienia faktury i otrzymany wynik powiększyć o stawkę podatku od towarów i usług VAT wynoszącą 22%. Do obliczeń Sąd przyjął przelicznik euro podany w każdej z faktur (każdorazowo inny). Za miesiąc wrzesień 2009 roku czynsz dzierżawny zamykał się kwotą 12.982,85 zł (4% x 77.273,37 euro x 4,2003), za październik 2009 roku kwotą 13.148,83 zł (4% x 77.273,37 euro x 4,2540), za listopad 2009 roku kwotą 12.922,58 zł (4% x 77.273,37 euro x 4,1808). Przy takim przyjęciu wartości czynszu uznać należy, iż należność z tytułu faktury VAT za wrzesień 2009 roku nr (...) została zapłacona w całości, należność z tytułu faktury VAT za październik 2009 roku nr (...) została uregulowana w części tj. do kwoty 3.065,14 zł, zatem do zapłaty pozostała kwota 10.083,69 zł, zaś do zapłaty pozostał cały czynsz za listopad 2009 roku w kwocie 12.922, 58 zł. Z powyższego względu Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 23.006,27 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 10.083,69 zł od dnia 14.11.2009 roku i od kwoty 12.922,58 zł. od dnia 15.12.2009 roku do dnia zapłaty.

Z uwagi na to, że powództwem nie została w ogóle objęta faktura nr (...) jako zupełnie bezprzedmiotowe uznał Sąd Rejonowy zarzuty dotyczące opóźnienia w demontażu. Zgodnie z art. 321 kpc Sąd nie może wyrokować, co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. W ocenie Sądu Rejonowego nie było również możliwe uwzględnienie upustu uzgodnionego przez strony, który zgodnie z umową miał być rozliczony dopiero po dokonaniu przez powoda całkowitych wpłat celem rozliczenia umowy.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 100 kpc wskazując, iż powód wygrał proces w 42% a pozwany w 58%. Koszty poniesione przez powoda wyniosły 6.376 zł (opłata od pozwu 2.759 zł plus koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 zł). Na koszty poniesione przez pozwanego składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 zł. Powód winien zwrócić pozwanemu 58% kosztów zastępstwa, czyli kwotę 2.088 zł a pozwany winien zwrócić powodowi 42% poniesionych przez powoda kosztów procesu tj. kwotę 2677,92 zł. Po wzajemnym potrąceniu tych kwot Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 589,92 zł.

Apelację od tego wyroku wniósł powód zaskarżając go w części oddalającej powództwo ponad kwotę 23.006,27 zł oraz w części dotyczącej kosztów postępowania. Powód zarzucił wyrokowi sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego a także naruszenie przepisów prawa tj. art. 233 kpc poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób nie wszechstronny, budzący wątpliwości z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania i nasuwający zastrzeżenia, co do wyprowadzenia z zebranego materiału dowodowego wniosków prawidłowych pod względem logicznym a także dokonanie tej oceny w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego. Nadto powód zarzucił naruszenie art. 328 § 2 kpc poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób uniemożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej wyroku.

Na tej podstawie powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie całości dochodzonej pozwem kwoty 55.163,31 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot i dat sprecyzowanych w pozwie.

Apelację od wyroku wniósł również pozwany zaskarżając go co do punktów I i III. Pozwany zarzucił obrazę przepisów postępowania tj. art. 233 § 1kpc poprzez błędną i dowolną ocenę dowodów zgromadzonych w przedmiotowej sprawie i sprzeczność ustaleń faktycznych z zebranym w sprawie materiałem, wynikającą z braku wszechstronności w ocenie dowodów, przy jednoczesnym bezzasadnym oddaleniu dowodów zgłoszonych przez pozwanego, a także braku konsekwencji i logiki w formułowaniu wniosków zawartych w treści zaskarżonego wyroku, art. 125 § 1 kpc w zw. z art. 130 § 1 kpc poprzez ich niezastosowanie oraz art. 207 § 3 kpc i art. 227 w zw. z art. 217 § 1 i § 2 kpc.

W konsekwencji tych zarzutów pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości ewentualnie o uchylenie wyroku w pkt I i III i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Na rozprawie apelacyjnej pozwany podtrzymał w/o stanowisko a także wniósł o oddalenie apelacji powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację powoda należało uznać za częściowo zasadną a apelację pozwanego za bezzasadną w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie istotnym dla rozpoznania sprawy, dlatego też Sąd II instancji ustalenia te podziela i czyni je podstawą własnych rozważań.

Odnosząc się do apelacji powoda to należy ją uznać za zasadną jedynie w jednym punkcie tj. dotyczącym pominięcia przez Sąd Rejonowy w jego obliczeniach należnej powodowi kwoty stawki podatku VAT. Sąd I instancji sam przyznał w uzasadnieniu, iż zgodnie z umową - § 4 pkt 3 – do czynszu doliczony zostanie podatek VAT zgodnie z obowiązującymi w dniu wystawienie faktury przepisami. Oznacza to, iż strony uzgodniły, że czynsz ustalony w sposób opisany w § 4 pkt 1 umowy jest czynszem netto. Wszystkie wystawiane przez powoda faktury były właśnie fakturami VAT a pozwany płacił we wskazanym przez Sąd Rejonowy zakresie kwoty wskazane w tych fakturach tj. czynsz netto powiększony o podatek od towarów i usług w 22% stawce. Sąd Rejonowy prawidłowo, zatem przyjął, że otrzymaną stawkę czynszu należy zwiększyć o stawkę podatku VAT – strona 7 uzasadnienia ostatni akapit – karta 261 akt. Jednak po wyliczeniu stawek czynszu za miesiące wrzesień, październik i listopad 2009 roku w kwocie netto do dalszych wyliczeń Sąd Rejonowy przyjął takie właśnie kwoty bez powiększenia ich o stawkę podatku VAT. W tym zakresie należało, zatem zgodzić się ze skarżącym. Po uwzględnieniu podatku VAT wyliczenie właściwych kwot czynszu przedstawia się następująco: wrzesień 2009 roku – kwota 15.839,08 zł zamiast kwoty 12.982,85 zł, październik – kwota 16.041,57 zł zamiast kwoty 13.148,86 zł i listopad 2009 roku – kwota 15.765,55 zł zamiast kwoty 12.922,58 zł. Czyni to różnicę w kwocie 8.531,94 zł.

Dlatego też na mocy art. 386 § 1 kpc uwzględniając w tym zakresie apelację powoda należało zmienić zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce kwoty 20.006,27 zł, należało zasądzić kwotę 31.598,21 zł. Zmiana wyliczonego czynszu zmieniła również poszczególne kwoty, od których należało zasądzić należne powodowi odsetki i tak od dnia 14.11.2009 roku od kwoty15.832,66 zł (z tytułu nie uiszczonej części faktury za październik 2009 roku) i od dnia 15.12.2009 roku od kwoty 15.765,55 zł (całej należności z faktury za listopad 2009 roku), przy czym Sąd Okręgowy do w/w wyliczeń przyjął takie same zasady jak Sąd I instancji.

Na tej samej podstawie należało również zmienić rozstrzygniecie o kosztach postępowania przed Sądem I instancji albowiem zmieniły się proporcje, w jakich powód wygrał sprawę. Dlatego też Sąd Okręgowy zmienił również punkt 3 zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie tytułem kosztów procesu kwoty 2.114,25 zł. w miejsce kwoty 589,92 zł. Powód wygrał proces w 57,28% zaś pozwany w 42,72%, co oznacza, że powód winien otrzymać od pozwanego poniesione przez siebie koszty w takim procencie tj kwotę 3.652,17 zł. a pozwany od powoda swoje koszty w kwocie 1.537,92 zł. odpowiadające procentowi w jakim on wygrał sprawę. Po wzajemnym potrąceniu pozostaje wobec tego kwota 2.114,25 zł, którą winien zwrócić powodowi pozwany.

W pozostałym zakresie na zasadzie art. 385 kpc zarówno dalej idącą apelację powoda jak i jego powództwo należało oddalić jako niezasadne.

Na mocy art. 385 kpc należało oddalić również apelację pozwanego jako niezasadną.

Odnosząc się do zarzutów apelacji powoda w zakresie nieuwzględnionym przez Sąd II instancji stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy w zakresie istotnym dla rozpoznania sprawy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które podziela Sąd Okręgowy i czyni je podstawą własnych rozważań. Jest oczywistym, że to na powodzie ciążył ciężar wykazania zasadności zgłaszanych przez niego żądań także w zakresie zapłaty za dodatkowe elementy nie objęte pierwotną umową. Skoro pozwany przeczył wyliczeniom powoda to jego obowiązkiem było wykazanie, iż czynsz za elementy został obliczony w sposób prawidłowy i nie można uznać za wystarczające przedstawienia na tą okoliczność jedynie protokołów wydania rusztowań. Rację ma Sąd Rejonowy twierdząc, iż powód temu obowiązkowi nie sprostał. O ile wartość katalogowa elementów objętych umową była potwierdzona danymi zawartymi w ofercie dzierżawy i przyjęta przez pozwanego jako bezsporna, to już wartość elementów dodatkowych jako nie objętych umową winna zostać wykazana za pomocą katalogów obowiązującego cennika systemu P. R., na który strony powołały się w § 4 umowy dzierżawy. Pozwany cennika takiego nie przedstawił, zatem Sąd Rejonowy mógł uznać, iż powód nie udowodnił wartości dodatkowych elementów rusztowania a tym samym, że w tym zakresie brak było możliwości obliczenia należnego czynszu dzierżawnego w sposób wskazany przez powoda w fakturach.

W odniesieniu natomiast do apelacji pozwanego stwierdzić należy, że wszystkie podnoszone w niej zarzuty nie są uzasadnione.

Rację ma Sąd Rejonowy, iż okoliczności związane z przedłużeniem umowy i udzielonym upustem pozostają poza zakresem jego zainteresowania skoro powód nie dochodzi należności za faktury obejmujące okresy sporne. Nie było wobec tego podstawy do badania stanu pogody w grudniu 2009 roku, styczniu i lutym 2010 roku skoro powód nie dochodził należności za te okresy. Sąd mógł również pominąć dowody z fotografii przedłożonych przez pozwanego. Pomijając kwestię ewentualnej prekluzji dowodowej jako niemającą znaczenia, stwierdzić należy, że dopiero w toku procesu pozwany kwestionował jakość wykonania umowy ze strony powoda. O ile terminowość dostarczenia i zamontowania elementów rusztowania była przedmiotem negocjacji stron, o czym świadczy treść stosownej notatki i aneks do umowy o tyle nigdy wcześniej pozwany nie kwestionował ani jakości ustawienia elementów rusztowania ani też ilości tych elementów. Nie ma także wątpliwości, bowiem znajduje to odzwierciedlenie w zeznaniach świadków, iż pozwany dostarczał jedynie te elementy, o które wnioskował wykonawca prac remontowych. W tej sytuacji przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w zakresie wnioskowanym przez pozwanego było zbędne albowiem żadna okoliczność nie wskazywała na niewłaściwe wykonanie umowy, co do jakości ze strony powoda. Nadto po analizie zdjęć przedstawionych przez pozwanego stwierdzić należy, że dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na tak nikłej podstawie było całkowicie niecelowe i jedynie przedłużyłoby rozpoznanie sprawy a nie dostarczyło Sądowi nowego materiału dowodowego.

Oczywistym jest również, że strony uzgodniły sposób wyliczenia czynszu miesięcznego w sposób ustalony w § 4 umowy a twierdzenia pozwanego, że ustalono wynagrodzenie kwotowo były całkowicie pozbawione podstaw faktycznych. Pozwany dopiero w toku procesu kwestionował prawidłowość naliczenia czynszu miesięcznego. Wcześniej uiszczał kwoty wskazane w fakturach wskazanych przez Sąd Rejonowy a dopiero w dniu 21.10.2009 roku przedmiotem rozmowy stron była kwestia nieprecyzyjnych zapisów w fakturach (vide: notatka ze spotkania – karta 149 akt). Przy czym zaznaczyć należy, że nie wskazano, aby nieprawidłowości te dotyczyły także faktur już uiszczonych. Wobec tego nie można zarzucić Sądowi Rejonowemu, że nie badał prawidłowości faktur wcześniejszych już zapłaconych przez pozwanego.

Z tych wyżej wskazanych przyczyn apelację pozwanego jako bezzasadną należało oddalić.

Na mocy art. 108 § 1 kpc należało orzec jak w punkcie V wyroku zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.629,50 zł. tytułem kosztów postępowania apelacyjnego. Na koszty powoda składały się kwoty: 1.608 zł z tytułu opłaty od apelacji i 1.200 zł. z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika procesowego. Powód wygrał sprawę w zakresie własnej apelacji w 26,7% co oznacza, iż pozwany powinien mu zwrócić kwotę 429,50 zł tj. opłatę od apelacji w tej właśnie proporcji i kwotę 1.200 zł. z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika albowiem powód wygrał również sprawę w całości w zakresie w jakim oddalono apelację pozwanego. Łącznie powyższe kwoty dały zasądzoną w punkcie V wyroku kwotę 1.629,50 zł.