Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2012 r.

Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział V Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Oborski

Protokolant: sekr.sądowy Agnieszka Pawełkowicz

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2012 r. w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminnej Spółdzielni (...) w L.

przeciwko U. S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo ;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę

1.217 zł tytułem zwrotu kosztów postepowania.

Sygn. akt V GC 409/12

UZASADNIENIE

Gminna Spółdzielnia (...) w L. w pozwie skierowanym przeciwko U. S. domagała się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 7.500 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od następujących kwot: 1.500 zł od dnia 11 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty; 3.000 zł od dnia 01 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty; 1.500 zł od dnia 27 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty; 1.500 zł od dnia 15 marca 2012 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, iż począwszy od dnia 21 maja 1992 roku łączyła ją z pozwaną umowa najmu lokalu użytkowego w (...), Gmina L.. Umowę tę rozwiązano z dniem 31 lipca 2009 roku. Od 01 sierpnia 2009 roku pozwana korzysta z przedmiotowego lokalu użytkowego bez tytułu prawnego. Na wezwanie do zapłaty z dnia 07 marca 2012 roku pozwana udzieliła dwóch odpowiedzi. Pismem z dnia 09 marca 2012 roku żądając zapłaty kwoty 100.200,00 zł i pismem z dnia 23 marca 2012 roku przedstawiając propozycję zawarcia ugody. Przeprowadzone w dniu 15 marca 2012 roku rozmowy nie doprowadziły do zawarcia ugody. Strona powodowa zaznaczyła, iż przedmiotowy pawilon handlowy o pow. 120 m ² wybudowany został w 1967 roku wyłącznie z funduszy Spółdzielni za zgodą ówczesnego właściciela J. C.. Dnia 01 września 1998 roku pozwana wraz mężem A. S.nabyli dwie niezabudowane działki gruntu o (...) na których posadowiony jest pawilon. Nadal nie jest on jednak ujawniony w księdze wieczystej. Spółdzielnia podkreśliła także, że posiada dwa orzeczenia sądowe zasądzające należności za czynsz, jak również nadal uiszcza podatek od nieruchomości na rzecz Gminy L.. Pozwana nie zakwestionowała not obciążeniowych jak i nie dokonała ich zwrotu, co wskazuje na fakt, że ujęła je w rozliczeniach finansowych.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, w ocenie strony powodowej powództwo w niniejszej sprawie w całości zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział V Gospodarczy nakazem zapłaty w postępowaniu z dnia 16 kwietnia 2012 roku w sprawie V GNc 821/12 uwzględnił w całości żądanie pozwu wraz kosztami postępowania.

U. S.w sprzeciwie od w/w nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. Przyznała, że w roku 1992 zawarła ze stroną powodową umowę najmu przedmiotowego lokalu celem prowadzenia w nim działalności gospodarczej. Lokal ten położony jest na działkach gruntu o (...)dla których Sąd Rejonowy w Legnicy prowadzi księgi wieczyste o nr (...). Dnia 01 września 1998 roku wraz z mężem nabyła własność zabudowanej nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr (...), natomiast w dnia 19 listopada 2004 roku własność działki (...). Pozwana zarzuciła, że posadowiony na działkach stanowiących jej własność budynek, zgodnie z ogólną zasadą prawa rzeczowego wynikającą z art. 48 k.c., stanowi jej własność. Strona powodowa nie wykazała aby pawilon, stanowiący część składową nieruchomości gruntowych, których jest właścicielem, stanowił odrębną jej własność. Nie mają także zastosowania w niniejszej sprawie przewidziane przez ustawodawcę wyjątki od wskazanej zasady. Art. 272 § 2 k.c. przewiduje odrębną własność budynków wzniesionych na użytkowanym przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną gruncie to użytkowany grunt musi stanowić własność Skarbu Państwa. W niniejszej sprawie strona powodowa wybudowała przedmiotowy pawilon na gruncie i za zgodą ówczesnego właściciela J. C., a zatem osoby fizycznej. Nabywając w roku 1998 i 2004 własność nieruchomości gruntowych zabudowanych, stała się również właścicielem posadowionych na gruncie budynków. Pozwana zaprzeczyła także, aby dokonała rozliczenia finansowego otrzymanych not obciążeniowych. Podała, że nie dokonała również zwrotu tych not, albowiem wcześniej wielokrotnie wskazywała na ich bezzasadność z uwagi na brak tytułu prawnego strony powodowej do spornej nieruchomości. W ocenie pozwanej zasadności niniejszego powództwa nie dowodzą także załączone do pozwu wcześniejsze orzeczenia sądowe.

Reasumując pozwana wskazała, że roszczenie powoda z uwagi na jego niezasadność powinno został oddalone.

W piśmie procesowym z dnia 05 czerwca 2012 roku strona powodowa w całości podtrzymała żądania pozwu. Wskazała, że pozwana nie zakwestionowała wysokości naliczonego czynszu za bezumowne korzystanie z lokalu, nie dokonała zwrotu not obciążeniowych, nie zaprzeczyła faktowi uiszczania przez Spółdzielnię podatku od nieruchomości za pawilon, jak również nie zaprzeczyła treści porozumienia z dnia 31 lipca 2009 roku. Strona powodowa zarzuciła także, iż pozwana wraz z mężem nabyli działki gruntu niezabudowane. Nadto w ocenie strony powodowej należy także w niniejszej sprawie wziąć pod uwagę fakt, iż strony podejmowały już próbę ugodowego załatwienia sprawy, gdzie pozwana występowała z propozycją kupna pawilonu. Bezspornym jest także, że to strona powodowa w całości poniosła koszty budowy pawilonu. Zdaniem strony powodowej pawilonu nie mógł sprzedać także J. C., albowiem wcześniej go nie nabył ani też nie poniósł żadnych nakładów finansowych na jego budowę. Powoływanie się przez pozwaną na ogólną zasadę prawa rzeczowego wynikającą z art. 48 k.c. jest nie uprawnione, a pozwana winna się wdać się w spór co do istoty sprawy. Stąd też w ocenie strony powodowej powództwo powinno zostać uwzględnione w całości.

W dalszych pismach procesowych: pozwanej z dnia 27 czerwca 2012 roku i strony powodowej z dnia 02 lipca 2012 roku, strony w całości podtrzymały dotychczasowe stanowiska i twierdzenia w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Gminna Spółdzielnia (...)w L.na polecenie ówczesnego Wojewódzkiego Związku Gminnych Spółdzielni w 1967 roku ze środków własnych wybudowała w R.Gmina L.na działkach gruntu o nr (...) pawilon handlowy o pow. użytkowej 67,40 m ². Pawilon posiada betonowe fundamenty, murowane ściany, i żelbetowe stropy. Powodowa Spółdzielnia pawilon ten dnia 31 grudnia 1967 roku przyjęła jako środek trwały.

DOWÓD : - kserokopia załącznika do odbioru końcowego obiektu, k. 61,

- kserokopie przyjęcia środka trwałego strony powodowej, k. 62

- kserokopia książki obiektu budowlanego, k. 63-68,

- przesłuchanie przedstawiciela strony powodowej J. K.,

k. 116-117,

- przesłuchanie pozwanej U. S., k. 118-119.

Pozwana od 01 czerwca 1992 roku prowadzi działalność gospodarczą: U. S. Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w R. 10c. Dnia 27 maja 1992 roku Gminna Spółdzielnia (...) w L. zawarła z pozwaną umowę najmu lokalu użytkowego w R. na cele prowadzenia działalności gospodarczej na okres jednego roku. Aneksem z dnia 21 maja 1992 roku okres obowiązywania umowy strony uzgodniły na czas nieokreślony.

Dnia 01 września 1998 roku U. S.wraz z mężem A. S.nabyli od J. C.nieruchomość rolną, działkę gruntu (...) o powierzchni 20,48 ara, położonej w R.. W paragrafie drugim umowy – aktu notarialnego Rep. A nr 4071/98 wpisano ze jest to działka niezabudowana. Dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...). W rubryce „sposób korzystania” widnieje zapis „działka zabudowana”.

Dnia 16 listopada 2004 roku pozwana wraz z mężem nabyli od D. K. działkę gruntu nr (...) o pow. 0,0169 ha położonej w R.. Dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

DOWÓD : - kserokopia zaświadczenia o prowadzeniu działalności przez pozwaną,

k. 13,

- kserokopia umowy najmu z dnia 27.05.1992 roku, k. 14-16,

- kserokopia aneksu z dnia 21.05.1992 roku, k. 17,

- kserokopia aktu notarialnego (...) z dnia 01.09.1998 r.,

k.57-58,

- kserokopia odpisu KW nr (...), k. 44-45,

- kserokopia wydruku (...) nr (...), k. 46-49,

- przesłuchanie pozwanej U. S., k. 118-119.

Po nabyciu w/w działek gruntu strony prowadziły rozmowy na temat wykupu przez pozwaną przedmiotowego pawilonu. Wobec braku tytułu prawnego przez Spółdzielnię do budynku strony nie doszły do porozumienia. Pozwana zaprzestała wówczas uiszczać umówiony czynsz.

Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział V Gospodarczy prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 19 lutego 2008 roku w sprawie V GNc 167/08 nakazał pozwanej uiścić na rzecz strony powodowej kwotę 7.376,90 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2008 roku do dnia zapłaty wraz kosztami procesu w kwocie 1.280 zł.

Pismem z dnia 15 kwietnia 2009 roku strona powodowa rozwiązała z pozwaną umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 lipca 2009 roku. Dnia 31 lipca 2009 roku obie strony złożyły podpisy na sporządzonej notatce służbowej, w której zapisano, że wobec nieprzekazania przez pozwaną w dniu 31 lipca 2009 roku lokalu skutkowało będzie naliczaniem od dnia 01 sierpnia 2009 roku odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu do czasu jego przekazania Spółdzielni w wysokości 500 zł miesięcznie, jak również koniecznością podjęcia przez Spółdzielnię dalszych kroków prawych celem odzyskania nieruchomości i należności na dzień 31 lipca 2009 roku w kwocie 3.172 zł wraz z odsetkami.

Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział V Gospodarczy prawomocnym wyrokiem z dnia 20 stycznia 2011 roku w sprawie V GC 546/10 utrzymał w mocy w całości wyrok zaoczny tegoż Sądu z dnia 16 listopada 2010 roku, w którym Sąd zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 10.231,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 września 2010 roku do dnia zapłaty wraz kosztami procesu w kwocie 2.929 zł.

DOWÓD : - kserokopia nakazu zapłaty SR w Legnicy z dnia 19.02.2008 r, k. 28,

- kserokopia wypowiedzenia umowy najmu, pismo z dnia 15.04.2009 r.,

k. 18,

- kserokopia notatki służbowej z dnia 31.07.2009 r., k. 20,

- kserokopie orzeczeń SR w Legnicy z dnia 16.11.2010 r., 20.01.2011 r.,

- kserokopia orzeczenia Sądu Okręgowego w Legnicy VI Wydział

Gospodarczy z dnia 11.05.2011 r., k. 31,

- przesłuchanie przedstawiciela strony powodowej J. K.,

k. 116-117,

- przesłuchanie pozwanej U. S., k. 118-119.

W dniach: 31 marca 2011 r., 21 listopada 2011 r., 14 grudnia 2011 r. oraz 24 lutego 2012 r. strona powodowa wystawiła wobec pozwanej z tytułu bezumownego korzystania z lokalu noty obciążeniowe na kwotę łączną 7.500 zł. Not tych pozwana nie zwróciła stronie powodowej, jak i nie dokonała ich zaewidencjonowania w prowadzonej dokumentacji księgowej działalności gospodarczej.

Pismem z dnia 09 marca 2012 roku pozwana wezwała stronę powodową do zapłaty kwoty 60.000 zł z tytułu jednorazowego odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z jej gruntu oraz kwoty 40.200 zł tytułem zwrotu poniesionych nakładów. Dnia 15 marca 2012 roku strony odbyły spotkanie mające na celu polubowne uregulowanie zaistniałego stanu faktycznego. Pismem z dnia 23 marca 2012 roku pozwana poinformowała stronę powodową, że nie przystaje na propozycję nabycia pawilonu za kwotę 24.000 zł z jednoczesnym odstąpieniem Spółdzielni od prowadzenia dalszego postępowania egzekucyjnego. Pozwana zaproponowała sądowe ustalenie własności nieruchomości z jednoczesnym odstąpieniem od dochodzenia od Spółdzielni odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z gruntu będącego jej własnością oraz odroczeniem spłaty egzekwowanej kwoty wynikającej z wyroku SR w Legnicy, sygn. akt V GC 546/10. Pismo pozostało bez odpowiedzi ze strony powodowej.

DOWÓD : - kserokopie not obciążeniowych, k. 21-24,

- kserokopie pism powódki, k. 26, 27,

- informacja Naczelnika Urzędu Skarbowego w L., k. 100.

Pozwana w dalszym ciągu w przedmiotowym pawilonie prowadzi działalność gospodarczą. Nieruchomość ta nie posiada założonej księgi wieczystej. Strona powodowa nie posiada żadnego tytułu prawnego do pawilonu. Spółdzielnia uiszcza na rzecz Gminy L. podatek od nieruchomości za pawilon.

DOWÓD : - przesłuchanie przedstawiciela strony powodowej

J. K., k. 116-117,

- przesłuchanie pozwanej U. S., k. 118-119.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Całokształt okoliczności ujawnionych w niniejszej sprawie i ustalony na ich podstawie stan faktyczny pozostają w zasadzie bezsporne. Żadna bowiem ze stron procesu nie kwestionowała faktu łączącego ich stosunku zobowiązaniowego - umowy najmu, której przedmiotem był z kolei wybudowany ze środków własnych przez stronę powodową pawilon. Poza sporem pozostawał również fakt, iż pozwana w roku 1998 i 2004 nabyła własność działek na których posadowiony jest przedmiotowy pawilon, jak również fakt, że pozwana nadal użytkuje ten lokal a strona powodowa w dalszym ciągu uiszcza na rzecz Gminy L.podatek od nieruchomości od tegoż lokalu. Spornym pozostawało natomiast, czy pozwana nabywając własność działek gruntu o nr (...), nabyła również własność posadowionego na nich przedmiotowego budynku, a co się z tym wiąże, czy po dacie nabycia tych nieruchomości gruntowych korzystała z lokalu użytkowego bezumownie powodując zasadność dochodzonych przez stronę powodową w niniejszym postępowaniu roszczenia.

W ocenie Sądu U. S.nabywając wraz z mężem A. S.na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej działki gruntu o nr (...) położone w miejscowości R.uzyskała także prawo własności posadowionego na nich przedmiotowego budynku. Jak trafnie podniosła pozwana, stanowi o tym jedna z podstawowych zasad prawa rzeczowego wyrażona w art. 48 k.c. wedle której, wszystko co znajduje się na gruncie, jest jego częścią składową (superficies solo cedit). Artykuł ten stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzania lub zasiania. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż zasadą jest że budynki trwale związane z gruntem są częścią składową gruntu. Pojęcie zaś „trwałego związania” jest kwestią faktu, tzn. decyduje o nim struktura techniczna budynku i jego przeznaczenie. Kryterium trwałego związana z gruntem nie odpowiadają natomiast tymczasowe obiekty budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego. Bez wątpienia wzniesiony przez powodową Spółdzielnię w roku 1967 pawilon wypełnia kryteria budynku. Jak wynika z przedłożonego do akt wyciągu z K.obiektu budowlanego, pawilon ten posiada betonowe fundamenty, murowane ściany i żelbetowe stropy. Skoro zatem przedmiotowy pawilon jest budynkiem to jako część składowa gruntu nie może być odrębnym przedmiotem własności. Stosownie do art. 47 § 1 k.c. część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych innej osoby niż właściciel rzeczy głównej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 czerwca 1973 r, I CR 413/73, LEX nr 7265), nie podlega zasiedzeniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1998 r. III CRN 459/87, LEX nr 8858). Dopóty zatem, dopóki dany element stanowi część składową rzeczy, nie może być przedmiotem czynności rozporządzającej a więc i przenoszącej własność, jak w niniejszej sprawie przedmiotem sprzedaży. W świetle art. 535 k.c. mogą nim być tylko rzeczy, a nie ich części składowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 września 2002 r. II CKN 829/00, LEX nr 55566).

Podkreślenia w ocenie Sądu wymaga fakt, iż ustawodawca przewidział wyjątki od powołanej zasady. Odrębną własność budynku przewidują art. 235 § 1 k.c., art. 272 § 1 i 2 k.c. oraz art. 279 § 1 k.c. Żaden z tych przepisów nie może mieć jednak zastosowania w ustalonym stanie fatycznym niniejszej sprawy. Grunty na których powodowa Spółdzielnia wniosła przedmiotowy lokal, co przyznał także słuchany przed Sądem Prezes Zarządu J. K., od początku należały do osób fizycznych, którzy byli ich właścicielami. Grunty te nie były także przedmiotem użytkowania wieczystego.

Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż w ocenie Sądu chybione są twierdzenia strony powodowej, że pozwana nie nabyła własności budynku albowiem jak wynika z treści aktu notarialnego z dnia 01 września 1998 roku (k. 57) nabyła nieruchomość gruntową niezabudowaną. Art. 56 części ogólnej Kodeksu cywilnego stanowi bowiem wprost, że czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. I właśnie skutek na mocy ustawy (art. 48 k.c.) w postaci nabycia przez pozwaną własności budynku (przy nabywaniu gruntu) nastąpił.

W świetle obowiązującego wówczas jak i obecnie a przedstawionego powyżej uregulowania prawnego spornej w niniejszej sprawie kwestii, bez znaczenia są także twierdzenia strony powodowej, że wcześniej tut. Sąd uwzględniał jej powództwa o zapłatę, jak również, że pozwana zobowiązała się w dniu 31 lipca 2009 roku do płacenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu (notatka służbowa k. 20). Nie powoływanie przez pozwaną w procesie gospodarczym stosownych zarzutów w uprzednio rozstrzyganych spraw nie może rzutować na rozstrzygniecie aktualnego sporu. Nieznajomość przez pozwaną prawa w chwili podpisywania wspomnianej notatki, przy skutecznie podniesionym przez nią w sprzeciwie zarzucie, nie może skutkować jego pominięciem i pozbawieniem zasadności w niniejszej sprawie.

Uwadze Sądu nie umknął przy tym akcentowany przez stronę powodową fakt braku zwrotu przez pozwaną not obciążeniowych, w sytuacji kiedy jak wynika z informacji Naczelnika US w L., organ ten nie posiada danych dotyczących zaewidencjonowania przez pozwaną w prowadzonej dokumentacji księgowej wystawionych przez stronę powodową not obciążeniowych.

Strona powodowa w żaden sposób nie wykazała aby posiadała tytuł prawny do przedmiotowego budynku. Nie stanowią go dokumenty świadczące o ujęciu budynku w środkach trwałych Spółdzielni, czy podkreślany przez J. K. fakt odprowadzania podatku od nieruchomości za pawilon.

Mając zatem powyższe okoliczności na uwadze, Sąd oddalił powództwo Gminnej Spółdzielni (...) w L., jako bezzasadne, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach Sąd oparł o treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).