Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Chałoński (spr.)

Sędziowie: SSO Andrzej Ślusarczyk

SSO Artur Polut

Protokolant: st.sekr.sądowy Anna Niebudek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Wiesława Nowaka

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2015 roku

sprawy M. N.

oskarżonego o przestępstwo z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk, art. 270 § 1 kk

w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 22 października 2014 roku sygn. akt IX K 905/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  z opisu czynu przypisanego oskarżonemu M. N. eliminuje stwierdzenia o popełnieniu czynu w warunkach powrotu do przestępstwa, zaś z kwalifikacji prawnej tegoż przypisanego oskarżonemu czynu eliminuje art. 64 § 1 kk;

2.  wymierzoną oskarżonemu M. N. karę pozbawienia wolności łagodzi do 10 (dziesięciu) miesięcy, a wymierzoną mu karę grzywny łagodzi do 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięć) złotych;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. B. kwotę 516,60 (pięćset szesnaście 60/100) złotych tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego M. N. od opłaty za obie instancje oraz wydatków w postępowaniu odwoławczym.

IX K a 148/15

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa Kielce Zachód w K. oskarżyła M. N. o to, że w okresie od maja 2011 roku do 1 czerwca 2011 roku, daty bliżej nieustalonej, w K. działając z zamiarem aby J. O. i nieustalona osoba działający wspólnie i w porozumieniu ze sobą, dopuścili się czynu zabronionego, polegającego na doprowadzeniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (...) (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci telefonu komórkowego marki N. (...) o wartości 1749 złotych oraz usług telekomunikacyjnych o wartości 98,31 złotych za pomocą wprowadzenia przedstawicieli podmiotu pokrzywdzonego w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) i poprzez przedłożenia jako autentycznego podrobionego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach J. O. w firmie (...) w K. ułatwił wyżej wymienionym popełnienie opisanego powyżej czynu zabronionego w ten sposób, że w celu użycia za autentyczne podrobił zaświadczenie o zarobkach i zatrudnieniu J. O. w (...) Z. Z. w K. datowanego 30 maja 2011 roku, poprzez wpisanie treści tego dokumentu i nakreślenie podpisu wystawcy, które następnie przekazał wyżej wskazanym osobom celem przedłożenia podczas zawierania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z dnia 1 czerwca 2011 roku o nr (...), podczas gdy w rzeczywistości J. O. nie był zatrudniony we wskazanej firmie, przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 kwietnia 2011 roku sygn. akt IX K 46/10 za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § i k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 91 § 1 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. i inne, którą odbywał w okresie od 31 lipca 2009 roku do 21 czerwca 2010 roku i od 1 lipca 2010 roku do 27 września 2010 roku, to jest o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Kielcach wyrokiem z dnia 22 października 2014 roku w sprawie sygn. akt IX K 905/13 w ramach zarzucanego mu czynu M. N. uznał za winnego tego, że w okresie od dnia 26 maja 2011 roku do dnia 1 czerwca 2011 roku w K. działając wspólnie i w porozumieniu z J. O. i nieustaloną osobą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...) (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci telefonu komórkowego marki N. (...) o wartości 1749 złotych oraz usług telekomunikacyjnych o wartości 98,31 złotych za pomocą wprowadzenia przedstawicieli podmiotu pokrzywdzonego w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) i poprzez przedłożenie jako autentycznego podrobionego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach J. O. w firmie (...) w K. podczas gdy w rzeczywistości J. O. nie był zatrudniony we wskazanej firmie, przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 kwietnia 2011 roku sygn. akt IX K 46/10 za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 91 § 1 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. i inne, którą odbywał w okresie od 31 lipca 2009 roku do 21 czerwca 2010 roku i od 1 lipca 2010 roku do 27 września 2010 roku i czyn ten zakwalifikował jako przestępstwo określone w art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie wszystkich wyżej wymienionych przepisów prawa przy przyjęciu jako podstawy wymiaru kary art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w rozmiarze 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych.

Nadto na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił M. N. od kosztów sądowych w całości.

Apelacje od tego wyroku wywiedli prokurator oraz oskarżony M. N..

Prokurator na podstawie art. 425 § 1, 2 i 4 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na korzyść oskarżonego M. N. i na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt.1 k.p.k. orzeczeniu zarzucił obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art. 64 § 1 k.k. poprzez jego zastosowanie w przyjętej kwalifikacji prawnej zarzuconego oskarżonemu M. N. czynu z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa analiza zebranego materiału dowodowego w postaci odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 kwietnia 2011 roku w sprawie IX K 46/10 prowadzi do wniosku, iż zachowanie oskarżonego wyczerpuje wyłącznie ustawowe znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

W oparciu o tak sformułowany zarzut prokurator wniósł o zmianę przedmiotowego wyroku w zaskarżonej części poprzez przypisanie oskarżonemu M. N. czynu z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

W swojej apelacji oskarżony M. N. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przejawiający się w błędnej ocenie materiału dowodowego, tj. z jednej strony jego wyjaśnień, kiedy od samego początku przyznawał się tylko do podrobienia zaświadczenia o zatrudnieniu J. O., natomiast nie miał nic wspólnego z wyłudzaniem telefonów komórkowych oraz abonamentu telefonicznego na szkodę (...) (...), jak również co do przypisanego mu w orzeczeniu przestępstwa nie potwierdził jego winy żaden świadek, w tym przede wszystkim J. O.. Sąd błędnie uznał jego wyjaśnienia za nie do końca wiarygodne chociaż przyznawał walor prawdziwości jego twierdzeniom co do podrobienia zaświadczenia, zatem jak to było możliwe, iż w części miał mówić prawdę, zaś w pozostałej części kłamać.

Dlatego też uważał, iż powinien zostać skazany tylko za czyn z art. 270 § 1 k.k., do czego w całej rozciągłości się przyznał. Nadto na rozprawie apelacyjnej podniósł również zarzut, iż podczas postępowania przed Sądem Rejonowym nie korzystał z pomocy obrońcy z urzędu, chociaż był badany psychiatrycznie.

W konkluzji apelacji domagał się więc zmiany zaskarżonego wyroku po przez skazanie za przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. na karę adekwatną, albo wniósł o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się w całości trafna i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku po przez wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego M. N. stwierdzeń o popełnieniu przestępstwa w warunkach powrotu do przestępstwa oraz z kwalifikacji prawnej czynu przepisu art. 64 § 1 k.k.. Rację ma oskarżyciel publiczny podnosząc, że Sąd Rejonowy nie mógł przyjąć działania oskarżonego w warunkach recydywy. Wyrok Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 kwietnia 2011 roku w sprawie IX K 46/10 skazujący oskarżonego M. N. za czyn z art. 286 § 1 k.k. i inne na karę 4 lat pozbawienia wolności uprawomocnił się w dniu 30 marca 2012 roku. Natomiast czyn przypisany oskarżonemu w sprawie niniejszej popełniony został w okresie od maja 2011 roku do 1 czerwca 2011 roku, a więc przed uprawomocnieniem się wspomnianego orzeczenia. Tymczasem w myśl art. 64 § 1 k.k. można przyjąć działanie w warunkach recydywy tylko wówczas, gdy sprawca popełnia przestępstwo podobne w ciągu pięciu lat po uprzednim skazaniu za takie przestępstwo. Mowa jest więc o wcześniejszym skazaniu, zatem z tego jednoznacznie wynika, że wyrok będący podstawą przyjęcia recydywy musi być prawomocny. W przedmiotowym wypadku wyrok w sprawie IX K 46/10 nie był prawomocny w momencie popełnienia przez M. N. występku będącego przedmiotem osądu w niniejszej sprawie.

Prawidłowa kwalifikacja prawna czynu jakiego popełnienie przypisano oskarżonemu to występek z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. dlatego należało w tym zakresie zmienić zaskarżony wyrok.

Nie ma natomiast racji oskarżyciel publiczny podnosząc, że Sąd I instancji mimo nieprawidłowego przyjęcia w kwalifikacji prawnej czynu działania M. N. w warunkach recydywy z art. 64 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę adekwatną do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynu. Zdaniem Sądu Okręgowego skoro wyeliminowano z opisu czynu i kwalifikacji prawnej czynu działania w warunkach powrotu do przestyępstwa, co niewątpliwie wpływałoby na zaostrzenie sankcji jako okoliczność obciążająca, naturalną tego konsekwencją jest złagodzenie wobec M. N. kary pozbawienia wolności i kary grzywny. Gdyby bowiem Sąd I instancji prawidłowo zakwalifikował przestępstwo przypisane oskarżonemu bez działania w warunkach recydywy, ta okoliczność obciążająca odpadłaby na samym początku. Biorąc zatem pod uwagę powyższe rozważania celowym było złagodzenie w stosunku do M. N. orzeczonych kar pozbawienia wolności i grzywny z 1 roku pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda do 10 miesięcy pozbawienia wolności i 80 stawek dziennych grzywny po 10 złotych każda.

Odnosząc się natomiast do apelacji oskarżonego M. N. jest ona niezasadna i to w stopniu oczywistym. Przede wszystkim Sąd Rejonowy po prawidłowym przeprowadzeniu przewodu sądowego, w toku którego zebrano pełny materiał dowodowy, właściwie ocenił wszystkie dowody i słusznie przyjął współsprawstwo M. N. do przestępstwa oszustwa oraz fałszowania dokumentu, a nie jak zarzucił prokurator pomocnictwo do takiego przestępstwa. Zasadnie bowiem oceniono wszystkie dowody odnoszące się do okoliczności niespornych, nie kwestionowanych przez M. N., w szczególności faktu podrobienia zaświadczenia o zatrudnieniu J. O. w firmie (...), a następnie Sąd I instancji przeanalizował je we wzajemnym powiązaniu z innymi dowodami zwłaszcza z dokumentów, krytycznie ocenionych twierdzeń samego oskarżonego, który nie przypadkowo zrzucił wszelkie działania przestępcza zwłaszcza związane z wysłaniem z jego komputera zamówienia na telefon komórkowy w abonamencie z firmy (...) na nieżyjącego jego znajomego R. M., który nie mógł w związku z tym zostać przesłuchanym oraz wreszcie wyciągnął z tak prawidłowo przeprowadzonej analizy logiczne wnioski.

Sąd Odwoławczy w całości identyfikuje się z zapatrywaniami Sądu Rejonowego, że oskarzony nie tylko pomagał w oszustwie czyniąc przysługę R. M. i rzekomo sfałszował dla niego zaświadczenie z powodu ładnego charakteru pisma przez siebie posiadanego, ale po prostu współdziałał z innymi w oszustwie, zaś R. M. nie miał z tym nic wspólnego. W wykonaniu tego zamierzenia z własnego komputera zamówił telefon na abonament, przekazał go następnie współdziałającym z nim współsprawcom w celu sprzedania i nie spłacał abonamentu.

Zatem Sąd Rejonowy w Kielcach dokonał swobodnej oceny dowodów, która pozostaje pod ochroną. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz Sądów Apelacyjnych przekonaie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły art. 7 k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniemi wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.

W kontekście tego utrwalonego orzecznictwa nie może dziwić okoliczność, że Sąd I instancji w części dał wiarę twierdzeniom M. N. ( co do kwestii wcześniej sygnalizowanych ), bowiem trafnie uzasadnił dlaczego akurat te relacje uznał za prawdziwe, natomiast wszędzie tam, gdzie oskarżony wyjaśniał wykrętnie, kłamliwe, a miejscami niedorzecznie, Sąd nie obdarzył tych depozycji atrybutem zgodności z prawdą. Znowu nie uczynił tego ot tak, ale wyczerpująco swoje zapatrywanie uzasadnił. Taka ocena materiału dowodowego, jak wspomniano, pozostaje pod kontrolą i Sąd Odwoławczy nie ma prawa w nią ingerować, wręcz przeciwnie w całości się z nia identyfikuje.

Dlatego też podsumowując powyższe rozważania argumenty apelacji oskarżonego podnoszącego rzekomą dowolność i tendencyjność oceny materiału dowodowego są tylko pustą polemiką z prawidłowymi ustaleniami Sądu i nie mogą wzruszyć zaskarżonego orzeczenia w kierunku postulowanym czyli uniewinnienia M. N. od popełnienia przypisanego mu czynu. Za ową polemikę uznać w szczególności trzeba wywody apelującego, że materiał w sprawie zgromadzony wskazuje tylko na to, że podrobił on zaświadczenie o zatrudnieniu J. O. i nic nie uzasadnia jego kłamania w pozostałym zakresie. Słusznie Sąd I instancji potraktował twierdzenia oskarżonego negujące udział w oszustwie za wyraz przyjętej linii obrony i z takim stanowiskiem Sąd Odwoławczy w pełni się zgadza. I właśnie chęć uniknięcia surowszej odpowiedzialności karnej za dużo poważniejsze przestępstwo czyli oszustwo, a nie samo podrobienie dokumentu było tym elementem, który skłonił M. N. nie składania niewiarygodnych wyjaśnień.

Reasumując wszystki wcześniejsze wywody wyrok Sądu Rejonowego w zakresie przypisanego M. N. czynu co do jego winy jest prawidłowy i dlatego Sąd II instancji na podstawie zart. 437 § 1 k.p.k. i art. 456 k.p.k. orzekł jak w wyroku.

O kosztach sądowych w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. i art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i art. 10 ust.1 w zw. z art. 17 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm. ). Oskarżony nie posiada majątku ani stałych źródeł dochodu, od jakiegoś czasu pozostaje nadto pozbawiony wolności w innej sprawie. Nie jest więc w stanie tych kosztów uiścić.

SSO Andrzej Ślusarczyk SSO Marcin Chałoński SSO Artur Polut