Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w XVII Wydziale Karnym-Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Maciejewska-Papież

Protokolant: sekr. sąd. Agata Gorzałczany

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Jerzego Maćkowiaka

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2015r i 09 kwietnia 2015r.

sprawy K. Ż.

oskarżonego o przestępstwo z art.286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego oraz prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 8 października 2014 r., sygn. akt. III K 666/14

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu do ponownego rozpoznania.

Dorota Maciejewska-Papież

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 8 października 2014 r., sygn. akt III K 666/14 Sąd Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, uznał oskarżonego K. Ż. za winnego tego, że w dniu 30 października 2013 r. w P., działając w calu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził R. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 500 PLN tytułem zwrotnej opłaty mającej pomóc w uzyskaniu wnioskowanej pożyczki, poprzez wprowadzenie w błąd co do zamiaru wywiązania się z zawartej na odległość – poprzez pocztę elektroniczną – umowy pożyczki w wysokości 500.000 PLN, działając w ten sposób na szkodę R. K., tj. przestępstwa z art. 286 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 4 lat próby. Nadto na podstawie art. 33 § 2 kk Sąd I instancji wymierzył oskarżonemu karę grzywny w liczbie 50 stawek dziennych, na podstawie art. 33 § 3 kk ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł. Natomiast na podstawie art. 46 § 1 kk Sąd Rejonowy orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przez zapłatę na rzecz R. K. kwoty 500 zł. Z kolei na podstawie art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych Sąd I instancji zwolnił oskarżonego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych i opłaty.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało zaskarżone w całości przez K. Ż., który w apelacji wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, że dopuścił się zarzucanego mu czynu.

W uzasadnieniu swojej apelacji oskarżony podniósł, że jest osobą niepełnosprawną, ma 1 grupę inwalidzką i wymaga opieki osób trzecich. Nadto wskazał, że ma problemy z własną psychiką oraz inne problemy zdrowotne, wymagające terapii farmakologicznej.

Powołując się na wyżej wskazane okoliczności oskarżony wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji.

Wskazane wcześniej rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało również zaskarżone przez oskarżyciela publicznego na niekorzyść K. Ż. w zakresie orzeczenia o karze. Prokurator w apelacji zarzucił wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat, podczas gdy zdaniem skarżącego tylko kara pozbawienia wolności orzeczona bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, jest niezbędna dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary.

Mając na względzie powyżej wskazany zarzut, oskarżyciel publiczny wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu K. Ż. kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy pragnie podkreślić, iż wprawdzie uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, jednakże z innych powodów, niż te wskazane w apelacji wniesionej przez prokuratora, a w pewnej mierze mając na względzie argumenty podniesione przez oskarżonego. Z przyczyn wskazanych poniżej argumenty apelującego prokuratora stały się bezprzedmiotowe i nie wymagały merytorycznej analizy, podobnie rzecz się ma z apelacją wniesioną przez oskarżonego w zakresie oceny zasadności stawianego zarzutu.

Przechodząc natomiast do podstaw rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego należy mieć na uwadze następujące okoliczności.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza, a zastosowanie znajduje art. 439 § 1 pkt 10 kpk. Otóż zgodnie z treścią powoływanego przepisu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, m.in. jeżeli oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy.

Z całą pewnością w niniejszej sprawie zaistniała sytuacja, którą reguluje art. 79 § 2 kpk, wedle którego oskarżony w postępowaniu karnym musi mieć obrońcę wtedy, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę.

Sąd I instancji jeszcze przed wydaniem zaskarżonego wyroku był w posiadaniu informacji związanych ze stanem zdrowia oskarżonego, który niewątpliwie mógł utrudniać mu obronę. W piśmie wniesionym w toku postępowania przed Sądem I instancji, które wpłynęło do Sądu Rejonowego w dniu 1 września 2014 r. (k. 122), K. Ż.wskazał na posiadaną znaczną wadę wzroku. Swoje twierdzenia poparł kserokopiami dokumentów, których autentyczność potwierdzono w toku postępowania odwoławczego. Z dokumentów tych wynika, że ze względu na wspomnianą wadę wzroku Miejski Zespół Orzekania o Niepełnosprawności w W.w swoim orzeczeniu z dnia 29 maja 2014 r. (k. 124-125, 221-222) określił ów stopień niepełnosprawności jako znaczny (i to od 09.06.1995r). Z uwagi na stopień wady wzroku oskarżony należy do Polskiego Związku Niewidomych (k. 126-127, 219). Także we wspomnianym piśmie K. Ż.wskazał, że jego wada wzroku to +18 dioptrii, co wymusza – poza noszeniem okularów – korzystanie z lupy korekcyjnej (k. 122), wymaga też stałej opieki osoby trzeciej (co potwierdza również stosowne orzeczenie o niepełnosprawności). Określona przez oskarżonego wada wzroku, w kontekście przedłożonych dokumentów, niewątpliwie stanowi dla niego znaczące utrudnienie dla sprawnej obrony w niniejszym postępowaniu.

Należy zaznaczyć, że niewykluczone, iż w przedmiotowej sprawie aktualna stanie się przesłanka określona art. 79 § 1 pkt 2 kpk, w myśl której w postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę między innymi wtedy, gdy jest niewidomy. Stopień wady wzroku oskarżonego budzi w tym zakresie znaczne wątpliwości wymagające weryfikacji. Nie wpływa to jednak na fakt zaistnienia okoliczności z art. 79 § 2 kpk.

W tym stanie rzeczy, niezależnie od treści podniesionych przez apelujących K. Ż. i oskarżyciela publicznego zarzutów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 kpk zmuszony był uchylić zaskarżone rozstrzygnięcie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy powinien baczyć, aby nie zostało naruszone w żaden sposób, ze względu na wyżej wskazane względy, prawo do obrony oskarżonego. Tym samym jeśli K. Ż. nie wyznaczy obrońcy z wyboru, to kierując się dyspozycją art. 81 § 1 kpk, koniecznym będzie wyznaczenie oskarżonemu obrońcy z urzędu.

Ponadto Sąd Rejonowy ponownie rozpoznający sprawę winien zbadać kwestię stanu psychicznego oskarżonego i po zweryfikowaniu wskazywanych przez niego okoliczności rozważyć, czy koniecznym jest przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych psychiatrów.

Ze względu na opisane wcześniej w uzasadnieniu okoliczności, wobec zaistnienia bezwzględnych przyczyn odwoławczych, bezprzedmiotowe i przedwczesne byłoby w niniejszej sprawie wskazanie pozostałych, prócz wymienionych powyżej, kierunków w jakich powinien prowadzić postępowanie Sąd rozpoznający ponownie sprawę. Należy jednakże wskazać, że Sąd winien mieć na względzie argumentację podniesioną w apelacjach wniesionych przez oskarżonego i prokuratora.

SSO Dorota Maciejewska-Papież