Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 kwietnia 2015 r.

  Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy

  w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Marek Tauer

Sędziowie: SO Wojciech Wołoszyk

SR del. Artur Fornal (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2015 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) W. S., E. N., J. P. Spółka jawna z siedzibą w B.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o ochronę prawa służebności gruntowej

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2014 r. (sygn. akt VIII GC 2320/14)

p o s t a n a w i a:

1.  sprostować zaskarżone postanowienie, w ten sposób, że w jego części wstępnej w miejsce słów „z wniosku” wpisać „ z powództwa”, w miejsce słów „z udziałem” wpisać „ przeciwko”, natomiast w miejsce słów „o ochronę naruszonego posiadania (art. 344 k.c.)” wpisać „ o ochronę prawa służebności gruntowej”, zaś w sentencji w miejsce słowa „uczestnikowi” wpisać „ pozwanemu”,

2.  odrzucić zażalenie w części dotyczącej punktu 1 zaskarżonego postanowienia,

3.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.

Sygn. akt VIII Gz 24/15

UZASADNIENIE

Powód – (...) W. S., E. N., J. P. Spółka jawna w B. w pozwie skierowanym przeciwko (...) S.A. w W. domagał się udzielenia zabezpieczenia dochodzonego roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego (poprzez usunięcie ogrodzenia wybudowanego na położonej w B. przy ul. (...) działce o nr (...) dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...), a usytuowanego przy granicy z działką o nr (...)) i zaniechanie dalszych naruszeń (polegających na grodzeniu przestrzeni w pasie powierzchni gruntu w odległości do 8 metrów od linii granicznej pomiędzy ww. działkami nr (...)) poprzez nakazanie pozwanemu na czas trwania postępowania :

4.  usunięcia fragmentu ogrodzenia o długości 8 metrów wybudowanego na ww. działce nr (...) poczynając od punktu znajdującego się w odległości 27,10 m od zachodniej granicy działki nr (...), a kończąc w punkcie znajdującym się w odległości 35,10 m od zachodniej granicy tej działki,

5.  zaniechania naruszeń w postaci grodzenia przestrzeni na ww. działce nr (...) w pasie powierzchni gruntu stanowiącego pole kwadratu o boku długości 8 m (pomiędzy punktami zlokalizowanymi : na linii granicznej pomiędzy działkami (...) – w odległości 27,10 m. i 35,10 m. od zachodniej granicy ostatniej z ww. działek oraz w odległości 8 m od powyższej linii granicznej.

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy udzielił zabezpieczenia roszczenia pozwu poprzez nakazanie pozwanemu (w sentencji oznaczonemu omyłkowo jako „uczestnik”), aby usunął fragment ogrodzenia o długości 8 metrów wybudowanego na położonej w B. przy ul. (...) działce o numerze (...) stanowiącej nieruchomość dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...) – poczynając od punktu znajdującego się w odległości 27,10 m. od zachodniej granicy działki nr (...), a kończąc w punkcie znajdującym się w odległości 35,10 m. od zachodniej granicy tej działki na czas trwania niniejszego postępowania. W pozostałej części wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia został powyższym postanowieniem oddalony.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wyjaśnił, że biorąc pod uwagę treść przedłożonych wraz z pozwem dokumentów roszczenie powoda zostało uprawdopodobnione. Z dokumentów tych wynika, że służebność gruntowa polegająca na prawie przejścia i przechodu przez działkę nr (...) – przysługująca powodowi jako użytkownikowi wieczystemu nieruchomości (władnącej) obejmującej działkę nr (...) – wykonywana jest w celach manewrowych przez samochody ciężarowe przy wjeździe i wyjeździe z nieruchomości władnącej, a na ten cel wykorzystywany jest pas gruntu nieruchomości obciążonej o szerokości ok. 8 m. Wedle twierdzeń powoda w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą pojazdy ciężarowe dostarczają do jego przedsiębiorstwa materiały wielkogabarytowe od strony północnej należącej do niego działki, gdyż tam znajdują się dużych rozmiarów wejścia do hali wykorzystywanej na ten cel. Z uwagi na ukształtowanie terenu nie jest możliwe dotarcie przez większe pojazdy do budynku tej hali od innej strony niż północna (tj. od granicy z działką nr (...)). Zdaniem Sądu pierwszej instancji skoro zostało uprawdopodobnione, że fakt uniemożliwienia dostępności przejazdu samochodom ciężarowym przez fragment działki nr (...) (w pasie gruntu w którym samochody te wykonywały manewr zawracania) naraża powoda na szkodę polegającą na możliwej utracie dochodów – skutkiem rozwiązania umów przez kontrahentów i nieprzystępowania do kolejnych – to udzielenie zabezpieczenia polegającego na nakazaniu zdemontowania odpowiedniej części ogrodzenia jest w niniejszej sprawie uzasadnione w świetle art. 755 § 1 i § 2 ⁽¹⁾ k.p.c. i nie obciąża pozwanego ponad potrzebę. W ocenie tego Sądu brak było natomiast podstaw do zabezpieczenia roszczenia na przyszłość w postaci nakazania zaniechania ewentualnych naruszeń, taki sposób zabezpieczenia byłby bowiem zbyt daleko idący.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył powód zaskarżając je w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez udzielenie zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem, a także zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że z komparycji i rozstrzygnięcia zaskarżonego postanowienia wynika, że Sąd pierwszej instancji udzielił zabezpieczenia roszczenia posesoryjnego, tj. o ochronę posiadania (art. 344 k.c.), co oznacza, że nie dotyczy ono roszczenia będącego przedmiotem żądania pozwu (a także wniosku o zabezpieczenie) o ochronę prawa służebności gruntowej. W ocenie powoda oddalenie w pozostałym zakresie jego wniosku oznacza, że jeśli chodzi o ochronę prawa w istocie rzeczy został on oddalony w całości. Omyłkowe zakwalifikowanie przez Sąd żądania pozwu spowodowane zostało najprawdopodobniej podobieństwem zakresu żądań o charakterze petytoryjnym i posesoryjnym i w konsekwencji doprowadziło do udzielenia zabezpieczenia roszczenia innego niż dochodzone. Powód podkreślił przy tym, że aby zabezpieczenie spełniało należycie swoją funkcję tymczasowej ochrony (zapewnienia na czas trwania postępowania efektywnej możliwości korzystania ze służebności) nie wystarczy samo usunięcie fragmentu ogrodzenia.

0.0.1.Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zażalenie powoda nie mogło zostać uwzględnione.

Należy przede wszystkim uznać, że omyłkowe zakwalifikowanie przez Sąd Rejonowy roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie jako posesoryjnego nie oznacza w żadnym razie, że udzielone zabezpieczenie dotyczy roszczenia innego niż zawarte w pozwie. Niedostrzeżenie przez Sąd pierwszej instancji, że roszczenie to nie dotyczy naruszenia posiadania (art. 344 § 1 k.c. w zw. z art. 478 k.p.c.), lecz w istocie rzeczy ochrony ograniczonego prawa rzeczowego (art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 251 k.c.) uzasadniać musi dokonanie sprostowania w tym zakresie zaskarżonego postanowienia przez Sąd drugiej instancji w trybie art. 350 § 3 w zw. z art. 361 k.p.c., nie wpływa natomiast na prawidłowość samego rozstrzygnięcia. Podobnie zresztą sprostowaniu podlegało omyłkowe oznaczenie stron niniejszego postępowania jako wnioskodawcy oraz uczestnika (wobec prowadzenia go w trybie procesu), w ramach bowiem postępowania wpadkowego o udzielenie zabezpieczenia dopuszczalne byłoby jedynie oznaczenie powoda jako uprawnionego, pozwanego zaś jako obowiązanego (por. art. 730 § 3, art. 736 § 4, art. 739, art. 740, art. 742 § 1 i 5, art. 740 § 2, art. 744 i art. 746 § 1 i 2 k.p.c.).

Podnieść trzeba, że przesłanką zaskarżenia orzeczenia jest istnienie po stronie skarżącego interesu prawnego. Interes ten – określany w nauce prawa i orzecznictwie mianem gravamen – oznacza pokrzywdzenie polegające na niekorzystnej dla strony różnicy między zgłoszonym żądaniem a sentencją orzeczenia, wynikającej z porównania żądania i treści rozstrzygnięcia. Skoro żądanie powoda udzielenia zabezpieczenia częściowo zostało uwzględnione zgodnie z jego treścią (co do nakazania pozwanemu usunięcia określonego fragmentu ogrodzenia), jego zażalenie musiało w tym zakresie podlegać odrzuceniu jako niedopuszczalne (zob. m.in. uzasadnienia postanowień Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 22/06, LEX nr 196615, a także z dnia 19 maja 2010 r., I Cz 19/10, LEX nr 686085).

Odnosząc się natomiast do twierdzenia powoda, iż samo usunięcie fragmentu ogrodzenia o długości 8 metrów nie zapewni w należyty sposób efektywnej możliwości korzystania z przysługującej mu służebności (a zatem, że konieczne jest także nakazanie pozwanemu na czas trwania postępowania zaniechania wszelkich naruszeń w postaci grodzenia przestrzeni na ww. działce nr (...) w określonym pasie powierzchni gruntu) podnieść trzeba, że taki sposób zabezpieczenia nie jest usprawiedliwiony interesem prawnym powoda w tym zakresie.

Jak o tym stanowi art. 730 ⁽¹⁾ § 2 k.p.c. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania. W niniejszej sprawie nie zostało jednak przez powoda uprawdopodobnione (art. 730 ⁽¹⁾ § 1 w zw. z art. 243 k.p.c.), aby poza samym wybudowaniem ogrodzenia (w tym także przyjęciem jego określonej konstrukcji, tj. wkopaniem drewnianych słupów w grunt oraz zamknięciem przestrzeni pomiędzy nimi drucianą siatką) – którego odpowiedni fragment w ramach realizacji udzielonego zabezpieczenia ma zostać zdemontowany – pozwany podejmował, czy też zamierzał podjąć także innego rodzaju działania związane z „grodzeniem” przestrzeni w spornym pasie powierzchni gruntu. Zdaniem Sądu Okręgowego w świetle powyższego brak podstaw do uznania, aby obiektywnie zachodziła potrzeba udzielenia zabezpieczenia w szerszym zakresie, zatem zastosowany sposób zabezpieczenia powinien zapewnić uprawnionemu należytą ochronę prawną (art. 730 ⁽¹⁾ § 3 k.p.c.).

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 350 § 3 w zw. z art. 361 k.p.c., a także art. 373 i art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji. Brak było natomiast podstaw do orzekania na tym etapie postępowania o kosztach związanych z wniesieniem zażalenia na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia, sąd rozstrzyga bowiem o kosztach postępowania zabezpieczającego dopiero w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (art. 745 § 1 k.p.c.).