Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2015 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. A.

przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w likwidacji w L.

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. akt I C 3269/13

oddala apelację.

SSA J.Nowicki SSA M.Górecki SSA E.Staniszewska

I ACa 1096/14

UZASADNIENIE

Powód J. A., w pozwie, skierowanym przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej im. (...) w Likwidacji z siedzibą w L., wniósł o uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia tej spółdzielni nr (...) z dnia 24 czerwca 2006 r. w przedmiocie wykreślenia go z listy członków spółdzielni oraz o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że zaskarżona uchwała nigdy nie została powodowi doręczona wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o trybie i zasadach wniesienia odwołania, a więc nie miał możliwości zaskarżenia jej w ustawowym terminie, a nadto, że uchwała podjęta została z naruszeniem zapisu § 15 statutu pozwanej, który nie przewiduje, jako podstawy do podjęcia uchwały o wykreśleniu przejścia na emeryturę lub rentę.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu powództwo oddalił i rozstrzygnął o kosztach procesu.

Podstawą tego orzeczenia są następujące ustalenia faktyczne:

Statut pozwanej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej im. (...) w likwidacji w L. uchwalony uchwałą nr(...), w dniu 1 lipca 1995 r., w § 15 przewidywał możliwość pozbawienia członkostwa uchwałą Walnego Zgromadzenia przez wykreślenie, w szczególności wskutek utraty zdolności do pracy na zajmowanym stanowisku, czy też po wyczerpaniu prawa do zasiłków chorobowych. Statut przewidywał też w § 38 możliwość zaskarżenia każdej uchwały Walnego Zgromadzenia w terminie 6 tygodni od dnia jego odbycia, zaś członek nieobecny na tym Zgromadzeniu mógł zaskarżyć uchwałę w terminie 6 tygodni od powzięcia o niej wiadomości, nie później jednak niż przed upływem roku od dnia odbycia Walnego Zgromadzenia.

Powód był członkiem pozwanej spółdzielni. W okresie od 2002 r. do lipca 2004 r., kiedy zaczął chorować, pełnił obowiązki członka Zarządu pozwanej. Otrzymał wtedy do własnej dyspozycji statut pozwanej. Pismem z dnia 28 grudnia 2005 r. powód zwrócił się do pozwanej o wypłacenie mu udziałów obowiązkowych i nieobowiązkowych, zawiadamiając, że od 3 stycznia 2005 r. przeszedł na zasiłek rehabilitacyjny, a następnie na rentę inwalidzką. Poprosił też o wykreślenie go z listy członków. Pozwana dnia 3 sierpnia 2006 r. wypłaciła w związku z tym żądaniem na rzecz powoda kwotę 19.127,14 zł.

Dnia 24 czerwca 2006 r. odbyło się Walne Zgromadzenie członków pozwanej. zwołane, jak zazwyczaj przez wywieszenie pisemnej informacji na tablicach ogłoszeń gospodarstw rolnych, wchodzących w skład spółdzielni. Powód nie uczestniczył w tym Zgromadzeniu bowiem od dnia 5 czerwca do dnia 20 czerwca 2006 r. przebywał na leczeniu szpitalnym. W trakcie tego Zgromadzenia podjęto uchwałę o wykreśleniu z rejestru członków pozwanej powoda J. A.. Jako przyczynę podjęcia uchwały wskazano niewykonywanie z przyczyn niezawinionych obowiązków statutowych – przejście na rentę i złożenie wniosku o jego wykreślenie.

Uchwała ta została powodowi doręczona wraz z pismem z dnia 29 czerwca 2006 r. Nastąpiło to krótko po Walnym Zgromadzeniu.

Dnia 20 lipca 2006 r. powód złożył pozwanej wyciąg ze swego konta w Banku (...), składając równocześnie prośbę o przelanie na nie kwoty 55.000 zł, zaś pozostałej kwoty na inne, wskazane i własnoręcznie wpisane na tym dokumencie konto.

Pismem z dnia 5 lipca 2008 r. powód zwrócił się do pozwanej o uwzględnienie jego osoby na liście osób uprawnionych do podziału majątku pozwanej po rozwiązaniu. W piśmie tym zawarł stwierdzenie, że wykreślenie go z Rejestru Członków Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) było zachowaniem partnerskim. Zarzucił, że nie skorzystano z opcji zawieszenia go w prawach członkowskich do czasu rozwiązania spółdzielni.

W kolejnym piśmie z dnia 5 listopada 2008 r. skierowanym do pozwanej, powód wskazał, iż wniosek o wykreślenie go z rejestru członków pozwanej powinien być przez niego napisany z własnej inicjatywy i nieprzymuszonej woli, podczas gdy on takiego wniosku nie pisał i nie składał – dano mu do podpisania gotowy wniosek z którego treścią nie został zapoznany. Twierdzenia powoda pozostają w sprzeczności z formą pisma z dnia 28 grudnia 2005 r., które jest napisane własnoręcznie przez powoda.

Na gruncie ustalonych okoliczności Sąd Okręgowy uznał powództwo za bezzasadne.

Powód, w uzasadnieniu pozwu, wskazał jako podstawę powództwa przepisy art. 24 § 5, art. 24 § 3, oraz art. 42 § 7 prawa spółdzielczego, a także przepisy § 14 i § 15 statutu pozwanej.

Ustawa prawo spółdzielcze z dnia 16 września 1982 r. (tekst jednolity dla wersji ustawy obowiązującej w 2006 r. - Dz.U. z 2003 r. nr 188 poz.1848 wraz z późn. zmianami – dalej pr. sp.) stanowi w przepisie art. 24 § 5, że organ, który podjął uchwałę w sprawie wykreślenia albo wykluczenia, ma obowiązek zawiadomić członka na piśmie wraz z uzasadnieniem o wykreśleniu albo wykluczeniu ze spółdzielni w terminie dwóch tygodni od dnia podjęcia uchwały. Uzasadnienie powinno w szczególności przedstawiać motywy, którymi kierował się organ spółdzielni uznając, że zachowanie członka wyczerpuje przesłanki wykluczenia albo wykreślenia, określone w statucie. Przepis art. 24 § 3 ustawy stanowi, że członek niewykonujący obowiązków statutowych z przyczyn od niego niezawinionych może być wykreślony z rejestru członków spółdzielni, a przyczyny wykreślenia określa statut. Obowiązujący statut pozwanej – jak już powyżej wskazano – przewidywał w § 15 możliwość pozbawienia go członkostwa przez wykreślenie w razie utraty zdolności do pracy na zajmowanym stanowisku a także po wyczerpaniu prawa do zasiłków chorobowych. W § 38 statutu zawarto zapis o możliwości zaskarżenia przez członka spółdzielni każdej uchwały Walnego Zgromadzenia, jeżeli ta jest niezgodna z przepisami prawa lub statutu spółdzielni. Powołany przez powoda przepis art. 42 § 7 pr. sp. stanowi, że jeżeli ustawa lub statut wymagają zawiadomienia członka o uchwale, sześciotygodniowy termin do zaskarżenia uchwały biegnie od dnia tego zawiadomienia, przy czym przepis § 6 tego przepisu dodatkowo stanowi, że jeżeli członek nie był obecny na walnym zgromadzeniu wskutek jego wadliwego zwołania, termin biegnie od dnia powzięcia wiadomości przez tego członka o uchwale i nie może przekroczyć roku od dnia odbycia walnego zgromadzenia.

Zdaniem Sądu, działania pozwanej, związane z podjęciem zaskarżonej uchwały, w żadnym razie nie naruszają ani przepisów ustawy prawo spółdzielcze, ani nie są sprzeczne z zapisami statutu. Dokonane ustalenia pozwoliły wykluczyć zawartą w pozwie sugestię, że nie doręczono powodowi uchwały, co uniemożliwiło mu jej zaskarżenie, czego konsekwencją jest brak podstaw do uznania, iż naruszono przepisy art. 38 statutu i art. 42 pr. sp. Przepisy prawa spółdzielczego i statutu pozwanej nie ustaliły żadnej szczególnej formy dla uchwał o pozbawieniu członkostwa przez wykreślenie. Jedynym wymogiem jest konieczność wskazania uzasadnienia decyzji walnego zgromadzenia, które powinno przedstawiać motywy, którymi kierował się organ spółdzielni uznając, że zachowanie członka wyczerpuje przesłanki wykreślenia, określone w statucie. Cytowany przepis art. 24 § 3 pr. sp. wskazuje taką przesłankę ogólnie – jest nią niezawinione przez członka niewykonywanie obowiązków statutowych. Statut pozwanej wskazuje w § 15 przypadki, które stanowią podstawę wykreślenia. Zawarte w tym przepisie stwierdzenie „w szczególności”, pozwala przyjąć, że katalog wymienionych przypadków nie jest pełen, a więc podstawę wykreślenia mogą stanowić inne, nie wymienione w tym przepisie przypadki. W zaskarżonej uchwale stwierdzono, że wykreślenie nastąpiło z przyczyn niezawinionych wobec niewykonywania obowiązków statutowych, w związku z przejściem na rentę i złożenia wniosku o wykreślenie. Powód zaprzestał pracy po przejściu na rentę, o czym wyraźnie informował w swoim własnoręcznym wniosku z dnia 28 grudnia 2005 r. Sytuacja, w jakiej znalazł się powód , wyczerpuje więc statutowy zapis o nieświadczeniu pracy przez okres dłuższy, niż 10 dni, a także zapis o wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego, skoro powód od 3 stycznia 2005 r. pobierał już zasiłek rehabilitacyjny, a później rentę. Trudno przyjąć, że uzasadnienie uchwały winno zawierać sformułowania, będące dosłownym odzwierciedleniem zapisów, zawartych w treści § 15 statutu. Zapis ten przewiduje także wykreślenie członka z razie zaistnienia innych przypadków. Stwierdzenia, zawarte w uzasadnieniu uchwały, przy zastosowaniu ich gramatycznej wykładni, odpowiadają treści wskazanych powyżej zapisów. Nie ma znaczenia dla powyższej oceny, że powód domagał się wykreślenia czy też skreślenia z listy członków, co podniesiono w uzasadnieniu uchwały, skoro pozostałe wskazane okoliczności podjęcie takiej uchwały uzasadniały, a więc nie tylko żądanie wykreślenia było podstawą podjęcia uchwały.

Trudno też podzielić pogląd powoda, że pozwana nie doręczyła powodowi zawiadomienia o jakim mowa w art. 24 § 5 pr. sp. oraz w § 14 ust.3 i w § 15 ust. 2 statutu. Powód otrzymał od pozwanej pismo z dnia 29 czerwca 2006 r. informujące go o przesłaniu uchwały wraz z uzasadnieniem, oraz odpis uchwały i jej uzasadnienie. Nie ma najmniejszych wątpliwości, że nie naruszono tym samym przepisu art. 24 § 5 prawa spółdzielczego. Brak jest podstaw do przyjęcia, ze pismo z 29 czerwca 2006 r. nie jest wymaganym zawiadomieniem. Powód nie wziął udziału w Walnym Zgromadzeniu z uwagi na swój stan zdrowia, co uczyniło bezprzedmiotowym zapis o konieczności jego wysłuchania. Brak też podstaw do uznania, że zwyczajowy sposób zawiadamiania o terminie tego Zgromadzenia stanowi przesłankę do unieważnienia podjętych na nim uchwał, w tym uchwały zaskarżonej przez powoda. Poza tym, § 38 ust. 2 statutu, stanowi, że członek nieobecny na Walnym Zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwołania (tak ewentualnie należy potraktować sytuację, w której pozwana nie zwoływała Walnych Zgromadzeń pisemnie informując członków, a tylko wywieszała ogłoszenia) może zaskarżyć uchwałę w ciągu sześciu tygodni od dnia powzięcia o niej wiadomości, nie później jednak niż przed upływem roku od dnia odbycia Walnego Zgromadzenia. Przepis ten wyklucza zatem skuteczne powoływanie się powoda na wadliwość uchwały z tej przyczyny. Podobne uregulowanie zawiera przepis art. 42 § 6 pr. sp.

W skierowanej do powoda korespondencji nie zawarto pouczenia o trybie i zasadach wnoszenia odwołania, co przewiduje § 14 statutu. Jak wynika z zeznań powoda – po zapoznaniu się z treścią doręczonej mu uchwały, nie był on zainteresowany jej zaskarżeniem, co wynikało wg niego ze złego stanu jego zdrowia. Sytuacja ta znajduje potwierdzenie w działaniach powoda, zmierzających do uzyskania wypłaty należnych mu środków finansowych i ich faktycznym pobraniem. Dopiero w połowie 2008 r. powód podjął działania, zmierzające do odwrócenia skutków swego postępowania z okresu poprzedzającego podjęcie zaskarżonej uchwały. Powód, jak powyżej ustalono, był członkiem zarządu pozwanej i dysponował jej statutem. Trudno zatem przyjąć, że nie miał wiedzy na temat zawartych w statucie uregulowań, związanych z zaskarżaniem uchwał Walnego Zgromadzenia. Przyjęcie, że brak pouczenia o trybie i zasadach wnoszenia odwołania stanowi o nieważności podjętej uchwały, nie znajduje uzasadnienia. Sąd uznał natomiast, że ten brak pouczenia powoda skutkuje niemożnością rozpoczęcia biegu do zaskarżenia uchwały i w tej sytuacji istnieje możliwość i konieczność merytorycznego zbadania zgłoszonego żądania. Pogląd ten Sąd wyraził niezależnie od tego, że powód przez okres ponad siedmiu lat od doręczenia mu uchwały i ponad pięciu lat od uzyskania wiedzy o likwidacji pozwanej nie podjął żadnych działań prawnych, które zmierzałyby do uchylenia uchwały w oparciu o przepis art. 42 pr. sp. Istniała możliwość zaskarżenia uchwały w oparciu o przepis § 8 art. 42 pr. sp. który stanowi, że sąd może nie uwzględnić upływu sześciotygodniowego terminu, jeżeli utrzymanie uchwały walnego zgromadzenia w mocy wywołałoby dla członka szczególnie dotkliwe skutki, a opóźnienie w zaskarżeniu tej uchwały jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami i nie jest nadmierne. Te możliwości prawne, z których powód nie skorzystał, nie mogą go pozbawiać prawa do żądania oceny podjętej w jego sprawie uchwały Walnego Zgromadzenia. Sąd nie akceptuje poglądu Sądu Najwyższego, zawartego w wyroku z dnia 11 października 1985 r., wydanym w sprawie II Cr 302/85 ( OSNCP z 1986 r. z. 10 poz. 155), w myśl którego wykluczenie (w niniejszej sprawie – wykreślenie) nie jest nieważne, jeżeli pisemne zawiadomienie nie zawiera pouczenia o jego terminie i skutkach niedotrzymania terminu. Brak pouczenia o możliwości odwołania się skutkował zatem merytoryczną oceną zaskarżonej uchwały i przyjęciem, że uchwała nie narusza prawa jak i statutu pozwanej.

Z tych względów powództwo oddalono.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc.

Wyrok ten zaskarżył powód w całości, wnosząc o jego zmianę i uchylenie w całości uchwały walnego zgromadzenia pozwanej nr (...) z dnia 24 czerwca 2006 r. oraz o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarżący zarzucił:

-

naruszenie art. 42 § 3 prawa spółdzielczego poprzez brak uchylenia zaskarżonej uchwały pomimo tego, że została podjęta z naruszeniem § 15 ust. 1 i 14 ust. 2 w zw. z § 15 ust. 2 statutu pozwanej spółdzielni,

-

przekroczenie kognicji sądu rozpoznającego sprawę o uchylenie uchwały wykreślającej członka przez badanie czy zachodzą przesłanki wykreślenia inne niż wskazane wprost w zaskarżonej uchwale.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów postępowania w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, przyjmując je za własne, akceptując również wywiedzione z nich wnioski prawne.

Zarzuty apelacji nie podważyły skutecznie stanowiska Sądu pierwszej instancji o braku podstaw do uchylenia uchwały w przedmiocie wykreślenia powoda z rejestru członków pozwanej spółdzielni.

Podstawą uchylenia uchwały w trybie art. 42 § 3 prawa spółdzielczego jest jej podjęcie w sposób niezgodny z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub jej godzenie w interesy spółdzielni albo nakierowanie na pokrzywdzenie jej członka.

Sprzeczności zaskarżonej uchwały z postanowieniami statutu skarżący dopatrywał się zarówno w aspekcie jej treści, jak i w wadach postępowania na etapie jej wydawania i doręczania.

Pierwsze z zagadnień sprowadza do braku merytorycznych podstaw do wykreślenia go z rejestru członków spółdzielni. W kwestii tej przepis art. 24 § 3 pr. sp. stanowi, że członek niewykonujący obowiązków statutowych z przyczyn od niego niezawinionych może być wykreślony z rejestru członków spółdzielni, a przyczyny wykreślenia określa statut. Obowiązujący statut pozwanej przewidywał w § 15 ust. 1 możliwość pozbawienia członkostwa przez wykreślenie między innymi w razie utraty zdolności do pracy na zajmowanym stanowisku, a także po wyczerpaniu prawa do zasiłków chorobowych. Jako przyczynę podjęcia zaskarżonej uchwały wskazano tymczasem niewykonywanie przez powoda z przyczyn niezawinionych obowiązków statutowych – przejście na rentę i złożenie wniosku o jego wykreślenie. Jest zatem oczywiste, że uchwałę o wykreśleniu podjęto w związku z niewykonywaniem przez niego podstawowego obowiązku jakim jest obowiązek świadczenia pracy i to z powodu niezawinionego. Przyczyną tego była utrata zdolności do pracy oraz uzyskanie prawa do renty. Wobec tego dopatrywanie się sprzeczności zaskarżonej uchwały z postanowieniami statutu jedynie z tego powodu, że w uzasadnieniu brak literalnego wskazania, że przyczyną wykreślenia była utrata zdolności do pracy, nie znajduje żadnej podstawy. Niezależnie od tego, czy do uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni stosować należy wprost lub tylko odpowiednio przepisy o czynnościach prawnych, to niewątpliwie przy jej wykładni należy sięgać do art. 65 kc. Zgodnie zaś z tym przepisem w uchwałach należy badać jaki był zamiar osób podejmujących uchwałę oraz cel uchwały, a nie opierać się tylko na jej dosłownym brzmieniu. Głosowanie nad zaskarżoną i jej uzasadnienie wskazują, że choć dosłownie tego w niej nie wyrażono to celem jej było wykreślenie powoda z rejestru członków pozwanej spółdzielni w związku z utratą zdolności do wykonywania pracy w spółdzielni wskutek przejścia na rentę.

Ponieważ przejście na rentę stanowi uszczegółowiony przypadek utraty zdolności do pracy nie sposób uznać, że Sąd pierwszej instancji przekroczył zakres swojej kognicji, łamiąc zakaz badania tylko tych przyczyn wykluczenia, które wyraźnie w treści uchwały zostały wymienione.

Zaskarżona uchwała była więc merytorycznie uzasadniona.

Rozważając, czy w badanym przypadku doszło do uchybień proceduralnych mogących być podstawą wykreślenia z rejestru członków spółdzielni, podkreślić trzeba, że uchybienia natury formalnej, do których doszło przy podjęciu uchwały przez walne zgromadzenie, uzasadniają jej uchylenie tylko jeśli miały lub mogły mieć wpływ na jej istotną treść. Warunek ten w okolicznościach sprawy nie został spełniony.

I tak, okoliczność, że pozwany nie został zawiadomiony, jak to przewidywał statut pozwanej w § 14 ust. 2 w zw. z § 15 ust. 2 o odbyciu istotnego w sprawie Walnego Zgromadzenia w sposób przewidziany dla tego rodzaju uchwał, a zatem w formie pisemnej, a jedynie w trybie wywieszenia ogłoszenia na tablicy ogłoszeń oraz uchybienie przewidzianemu w tych przepisach obowiązkowi wysłuchania wyjaśnień członka przed podjęciem uchwały, pozostają zdaniem Sądu Apelacyjnego bez wpływu na treść zaskarżonej uchwały.

Do takiego wniosku skłania fakt, że uchwała zapadła na wyraźny wniosek powoda złożony odręcznie na piśmie i zgodna jest treściowo z wyrażonym w niej żądaniem wykreślenia z rejestru członków spółdzielni. Z materiału sprawy wynika, że powód był żywotnie zainteresowany taką formą utraty członkostwa w spółdzielni, zwłaszcza w kontekście wynikających stąd korzyści majątkowych. Znajduje to potwierdzenie w działaniach powoda zmierzających do uzyskania należnych mu środków finansowych i ich faktycznym pobraniem. J. A., co najmniej post factum, uzyskał wiedzę o zapadnięciu uchwały uwzględniającej jego wniosek – najpóźniej w wyniku pisma spółdzielni z dnia 29 czerwca 2006 r. – i przez wiele lat nie kwestionował jej merytorycznej zasadności oraz formalnej poprawności. Dowodzi to tego, że zarówno prawidłowe zawiadomienie go o zgromadzeniu, jak i umożliwienie mu wypowiedzenia się w sprawie – nie spowodowałyby zapadnięcia uchwały o innej treści. W świetle zasad doświadczenia przyjąć należy, że powód – natenczas zainteresowany wykreśleniem z rejestru członków spółdzielni - nie złożyłby wyjaśnień niezgodnych z jego wolą wyrażoną we wniosku.

Podstawą do uchylenia zaskarżonej uchwały nie mogło też być niezawiadomienie powoda – w trybie statutowym – o podjęciu uchwały, choć znaczenie tej okoliczności Sąd Apelacyjny ocenił inaczej niż Sąd pierwszej instancji. Skarżący nie tyle kwestionuje by zawiadomiono go o treści uchwały, co wskazuje że zaniechano pouczenia go o trybie i zasadach wnoszenia odwołania stosowanie do wymogu § 14 ust. 3 w zw. z 15 ust. 2 statutu.

Nie sposób podzielić stanowiska Sądu Okręgowego, że doręczenie uchwały Walnego Zgromadzenia bez odpowiedniego pouczenia nie stanowi skutecznego doręczenia - rozpoczynającego bieg terminu do wniesienia powództwa do sądu. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na treść art. 42 § 7 pr. sp., który stanowi, iż w sytuacji, gdy ustawa lub statut wymagają zawiadomienia członka o uchwale, termin sześciotygodniowy do jej zaskarżenia biegnie od dnia tego zawiadomienia dokonanego w sposób wskazany w statucie. A contrario należy przez to rozumieć, że jeśli organ spółdzielni nie doręczył członkowi uchwały na piśmie albo uchwała nie zawiera uzasadnienia (które z racji art. 24 § 6 pkt 2 pr. sp. stanowi wymóg ustawowy), termin do zaskarżenia uchwały biegnie dopiero od momentu właściwego doręczenia. Wprawdzie § 14 ust. 3 w zw. z 15 ust. 2 statutu wymaga by uchwałę doręczyć wraz z pouczeniem o trybie i zasadach wnoszenie odwołania, jednakże zapis ten nie powinien być zdaniem Sądu Apelacyjnego odczytywany jako bezwzględny warunek skuteczności doręczenia uchwały. O ile zatem uchybienie kategorycznemu nakazowi zawiadomienia o treści uchwały wraz z uzasadnieniem będzie miało ten skutek, że nie zamknie się termin do wniesienia stosownego powództwa do sądu, o tyle uchybienie powinności pouczenia winno być rozpatrywane w kategoriach braku zawinienia członka spółdzielni w uchybieniu terminowi do zaskarżenia uchwały. Mylnie więc wywodzi Sąd Okręgowy, że uchybienie to skutkowało nierozpoczęciem biegu sześciotygodniowego terminu do zaskarżenia uchwały przewidzianego w art. 42 pr. sp. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2004 r. IV CK 342/02, LEX 187164, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 września 2014 r. I ACa 309/14 LEX nr 1526922).

Stanowisko to ma daleko idące konsekwencje z punktu widzenia oceny terminowości wytoczenia niniejszego powództwa.

Zgodnie z art. 42 § 6 pr. sp. dla powództwa o uchylenie uchwały został przewidziany zasadniczy terminy zawity sześciu tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia, na którym podjęto kwestionowaną uchwałę. Jeśli powództwo wnosi członek, który nie był obecny na walnym zgromadzeniu, termin sześciu tygodni liczy się od momentu dowiedzenia się przez członka o podjęciu kwestionowanej uchwały przez walne zgromadzenie. W obu powyższych przypadkach termin do wniesienia uchwały liczy się jednak od zawiadomienia członka o uchwale, jeśli ustawa lub statut wymagają zawiadomienia członka o uchwale (art. 42 § 7 pr. sp.).

Z przepisu art. 42 § 8 pr. sp. wynika, że sąd może nie uwzględnić upływu terminu, o którym mowa w § 6, jeżeli utrzymanie uchwały walnego zgromadzenia w mocy wywołałoby dla członka szczególnie dotkliwe skutki, a opóźnienie w zaskarżeniu tej uchwały jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami i nie jest nadmierne. Wykładnia logiczna i celowościowa prowadzi do wniosku, że słowo „termin” dotyczy każdego terminu do zaskarżenia uchwały walnego zgromadzenia bez względu na początek jego biegu (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1985 r. IV CR 76/85).

W okolicznościach sprawy powód otrzymał zawiadomienie o podjęciu przedmiotowej uchwały w piśmie z dnia 29 czerwca 2006 r., podczas gdy powództwo wytoczone zostało w dniu 22 listopada 2013 r. Nie tylko zatem doszło do przekroczenia terminu sześciotygodniowego z art. 42 § 6 pr. sp., ale i rocznego terminu z art. 42 § 7 pr. sp. Biorąc pod uwagę sześć lat opóźnienia w zaskarżeniu uchwały trudno przyjąć, że nie jest ono nadmierne. Nie można też doszukać się w sprawie wyjątkowych okoliczności, które uzasadniałoby nieuwzględnienie rocznego terminu z art. 42 § 8 pr. sp. W szczególności nie usprawiedliwia tego brak pouczenia powoda o trybie złożenia odwołania, zwłaszcza w sytuacji kiedy powód nie był pierwotnie zainteresowany jej zaskarżeniem i dopiero w roku 2008 r. podjął starania w kierunku jej zakwestionowania, a to wobec uzyskania wiedzy co do możliwości uzyskania profitów z likwidacji spółdzielni. Poza tym powód miał możliwość rozeznania się w środkach prawnych prowadzących do uchylenia uchwały, bo po pierwsze dysponował tekstem statutu, po drugie jako były członek zarządu miał lub co najmniej powinien mieć świadomość zaskarżalności uchwały o wykreśleniu. W końcu nie sposób przyjmować, że utrzymanie uchwały walnego zgromadzenia w mocy wywołałoby dla powodowego członka szczególnie dotkliwe skutki skoro uchwała zgodne była z jego wniosek i na moment jej podjęcia była dla niego w pełni satysfakcjonująca. Wykreowana po latach odmienna ocena korzyści płynących z jej podjęcia - wskutek zmiany okoliczności faktycznych – nie może uzasadniać usunięcia jej z obrotu prawnego.

Wynika stąd, że w sprawie nie ziściły się przesłanki pominięcia upływu terminu do zaskarżenia uchwały, co stanowiło podstawowy argument przemawiający za oddaleniem powództwa – jako nieterminowo wniesionego. W tych okolicznościach pozostałe argumenty przemawiające za nieuwzględnieniem powództwa – a nawiązujące do jego merytorycznej bezzasadności – mają jedynie posiłkowy charakter.

W tym stanie rzeczy apelację oddalono, a to na podstawie art. 385 kpc.

SSA J.Nowicki SSA M.Górecki SSA E.Staniszewska