Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2015r. w S.

odwołania C. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 3 kwietnia 2014 r. Nr (...)

w sprawie C. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo C. J. do emerytury od 1 marca 2014 roku;

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz C. J. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 537/14 UZASADNIENIE

Decyzją z 3 kwietnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił C. J. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres ubezpieczenia oraz 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołanie od w/w decyzji złożył C. J. reprezentowany przez pełnomocnika wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że do ogólnego stażu pracy zaliczyć należy okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w czasie rocznej przerwy między ukończeniem (...) Szkoły Zawodowej we W. a rozpoczęciem nauki w Technikum Budowlanym w S.. W tym czasie mieszkał z rodzicami i pracował w ich gospodarstwie rolnym. Natomiast do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w latach od 1974r. do 1994r.r., gdzie pracował na stanowisku majstra budowy, kierownika obiektu, kierownika robót wykończeniowych, kierownika budowy. Praca na w/w stanowiskach polegała na dozorze i kontroli pracowników zatrudnionych na budowach prowadzonych przez w/w przedsiębiorstwo i jako taka podlega zaliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach (odwołanie k.1-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.6-8).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony C. J. w dniu 13 lutego 2013r. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 18 marca 2014r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 18 marca 2014r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lata, 3 miesiące i 23 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 24 lata, 2 miesiące i 24 dni, a okresy nieskładkowe 29 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że ubezpieczony nie wykazał, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat. Organ rentowy wskazał, że do ogólnego stażu ubezpieczenia nie zaliczono okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 14 lutego 1969r. do 31 sierpnia 1971r., gdyż w tym okresie ubezpieczony uczęszczał do szkoły zawodowej, która znajdowała się w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania, następnie uczęszczał do Technikum Budowlanego w S. i mieszkał na stancji (notatka kolegialna w sprawie uznania okresu pracy w gospodarstwie rolnym k.18 akt emerytalnych).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 3 kwietnia 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 3 kwietnia 2014r. k.20 akt emerytalnych).

W okresie od 18 października 1970r. do 28 sierpnia 1971r., a zatem przez 10 miesięcy i 12 dni, ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego we W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku murarza. Była to pierwsza praca ubezpieczonego (świadectwo pracy z 1 września 1971r. k.15 akt sprawy i k.4 akt osobowych z powyższego okresu zatrudnienia).

Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. od 10 września 1974r. do 31 lipca 1994r. w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 1 sierpnia 1994r. k.3C akt osobowych).

Z chwilą zatrudnienia ubezpieczonego w powyższym przedsiębiorstwie powierzono mu stanowisko stażysty (pismo z 10 września 1974r. o przyjęciu ubezpieczonego do pracy od 10 września 1974r. k.1B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony pracował do 31 grudnia 1974r. Z dniem 1 stycznia 1975r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko technika budowy (pismo z 30 grudnia 1974r. o powierzeniu obowiązków technika budowy k.3B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony pracował do 31 maja 1975r. Z dniem 1 czerwca 1975r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko majstra budowy, na którym ubezpieczony pracował do 14 września 1977r. (pismo z 22 maja 1975r. o powierzeniu obowiązków majstra budowy k.6B akt osobowych). Z dniem 15 września 1977r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko kierownika budowy w W. (pismo z 15 września 1977r. o powierzeniu stanowiska kierownika budowy w W. k.15B akt osobowych). Jednocześnie pismem z 24 października 1977r. pracodawca poinformował ubezpieczonego, że od 1 października 1977r. jest pracownikiem nowo powstałego w ramach Przedsiębiorstwa (...) w S. (pismo z 24 października 1977r. k.17B akt osobowych). Obowiązki kierownika budowy ubezpieczony wykonywał do 31 sierpnia 1988r. Następnie, w związku z koniecznością zapewnienia zastępstwa za nieobecnego pracownika od 1 sierpnia 1988r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu funkcję Kierownika D. Kontroli Jakości (pismo z 3 sierpnia 1988r. o powierzeniu obowiązków Kierownika D. Kontroli Jakości k.59B). Na stanowisku tym ubezpieczony pracował do 4 czerwca 1989r. Następnie z dniem 5 czerwca 1989r. pracodawca ponownie powierzył ubezpieczonemu stanowisko kierownika budowy (pismo z 5 czerwca 1989r. o ponownym powierzeniu stanowiska kierownika budowy k.64B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony zatrudniony był do 30 września 1989r. Od 1 października 1989r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko kierownika grupy robót (pismo z 6 listopada 1989r. o powierzeniu obowiązków kierownika grupy robót k.72B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony zatrudniony był końca zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwie.

(...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w S. realizowało budowy na terenie S. i okolic, w szczególności w zakresie budownictwa mieszkaniowego, budownictwa szkół i przedszkoli. Ubezpieczony posiada wykształcenie średnie techniczne – technik ogólnobudowlany. Pracując na stanowisku technika budowlanego ubezpieczony miał za zadanie nadzorowanie prac budowlanych na Osiedlu (...) w S.. Nadzorował wszystkie etapy prac budowlanych poczynając od wykopów poprzez prace zbrojarskie, betoniarskie, montażowe i inne. Od 1 czerwca 1975r. ,tj. od chwili powierzenia ubezpieczonemu stanowiska majstra i poprzez okresy sprawowania kolejnych stanowisk ,tj. kierownika budowy i kierownika grupy robót ubezpieczony bezpośrednio kierował pracami budowlanymi pracowników fizycznych na budowie osiedli mieszkaniowych początkowo w W. (Osiedle (...) 1 M.), a następnie w S. (Osiedle (...)) oraz nadzorował te prace pod względem jakościowym i ilościowym, czytał projekty, rozwiązywał problemy techniczne pojawiające się w trakcie pracy. Pracując na stanowisku majstra ubezpieczony nadzorował prace na budowie 1 budynku – na wszystkich jej etapach ,tj. od wykopów poprzez fundamenty i montaż budynku w tzw. systemie żerańskim , czyli z wielkiego bloku, a pełniąc od 15 września 1977r. funkcję kierownika budowy, a następnie kierownika grupy robót nadzorował prace na budowie średnio od trzech budynków jednocześnie (były to już budynki z tzw. wielkiej płyty produkowanej w powstałym w 1977r. (...) Kombinacie Budowlanym (...)), a dodatkowo ponosił odpowiedzialność materialną za materiały znajdujące się na budowie. Jako kierownik budowy ubezpieczony dokonywał również wpisów do dziennika budowy i rozliczał czas pracy podległych pracowników. Z uwagi na szeroki zakres prac budowlanych wymienione czynności administracyjne wykonywał najczęściej po godzinach pracy. Z uwagi na rodzaj wykonywanych prac i konieczność zachowania właściwej ich jakości oraz koordynacji prac na kilku budynkach jednocześnie ubezpieczony przez cały czas przebywał na terenie budowy nadzorując wykonywane prace. Podlegali mu m.in. operatorzy sprzętu ciężkiego (spychaczy, koparek), betoniarze, zbrojarze, cieśle, spawacze, montażyści konstrukcji wielkiej płyty na wysokości, dekarze. W ramach nadzoru ubezpieczony przebywał bezpośrednio przy stanowiskach w/w pracowników fizycznych sprawdzając jakość pracy i decydując o przejściu do dalszego etapu pracy, odbierał prace zanikające. Prace budowlane trwały również w zimie. Jeżeli temperatura osiągała bardzo niskie wartości wykonywano tzw. parce suche – prace zbrojarskie, prace wewnątrz budynków np. montowano ściany wewnętrzne, stolarkę okienną. Stanowiska brygadzistów funkcjonowały w ramach prac montażowych, byli to tzw. brygadziści pracujący. Pracując przez 10 miesięcy na stanowiska Kierownika D. Kontroli Jakości (od 1 sierpnia 1988r. do 4 czerwca 1989r.) ubezpieczony kontrolował w imieniu dyrekcji Przedsiębiorstwa jakość robót na budowach. Jeździł po poszczególnych budowach, sprawdzał próbki, odbierał prace od kierowników robót pod względem jakościowym i zgodności z dokumentacją (zeznania świadków: A. F. k.23v-24 – nagranie od minuty 27 do 34, Z. M. k.24-24v – nagranie od minuty 34 do 42, C. L. k.24v – nagranie od minuty 42 do 47 i S. P. k.24v-25 – nagranie od minuty 47 do 55 oraz zeznania ubezpieczonego k.25-25v – nagranie od minuty 56 do 58 i k.22v-23 – nagranie od minuty 3 do 19).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.17 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie C. J. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego ogólnego stażu ubezpieczenia w wymiarze co 25 lat, a także stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat. Ubezpieczony podnosił, że posiada 25-letni okres ubezpieczenia, gdyż do okresu zatrudnienia uwzględnionego przez organ rentowy w wymiarze 24 lata, 3 miesiące i 23 dni należy zaliczyć okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia 16. roku życia ,tj. od 14 lutego 1969r. do 31 sierpnia 1971r. Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że ubezpieczony legitymuje się 25-letnim okresem ubezpieczenia na dzień 1 stycznia 1999r., przy czym nie zachodzi potrzeba uzupełniania okresu ubezpieczenia okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. W toku sprawy ubezpieczony przedłożył bowiem świadectwo pracy z 1 września 1971r. dokumentujące okres jego pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego we W. od 18 października 1970r. do 28 sierpnia 1971r., a zatem przez 10 miesięcy i 12 dni (k.15 akt sprawy; kopia w/w świadectwa doręczona została pełnomocnikowi organu rentowego w dniu 9 lutego 2015r. k.17 akt sprawy). Po zaliczeniu tego okresu do okresy pracy uwzględnionego przez organ rentowy ubezpieczony legitymuje się wymaganym co najmniej 25-letnim okresem ubezpieczenia.

W odniesieniu do stażu pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony podniósł, że posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w takich warunkach, a to z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. poczynając od 1 czerwca 1975r. ,tj. od chwili powierzenia mu stanowiska majstra budowy, poprzez stanowiska kierownika budowy i kierownika grupy robót - aż do rozwiązania stosunku pracy w dniu 31 lipca 1994r., kiedy to wykonywał prace polegające na sprawowaniu dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace zaliczane do prac w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego oraz ze spójnych i logicznych zeznań świadków w osobie Z. M. będącego zastępcą dyrektora w/w przedsiębiorstwa (później prezesem zarządu) oraz A. F., C. L. i S. P. zatrudnionych na analogicznych jak ubezpieczony stanowiskach, a także z logicznych zeznań samego ubezpieczonego wynika bezspornie, że poczynając od 1 czerwca 1975r. ,tj. od chwili powierzenia ubezpieczonemu stanowiska majstra budowy poprzez okresy pracy na stanowisku kierownika budowy - od 15 września 1977r. (z wyłączeniem 10-miesięcznej przerwy trwającej od 1 sierpnia 1988r. do 4 czerwca 1989r., kiedy ubezpieczony pełnił obowiązki Kierownika D. Kontroli Jakości) i kierownika grupy robót – od 1 października 1989r. aż do chwili ustania stosunku pracy w dniu 31 lipca 1994r. ubezpieczony wykonywał prace polegające na kierowaniu pracami budowlanymi i nadzorem jakościowym na tymi pracami, przy czym z uwagi na zakres wykonywanych prac i obowiązek zachowania wymogów bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczenstwa budowanych obiektów, przez cały okres pracy ubezpieczony pracował bezpośrednio na budowach w miejscu, gdzie swoją pracę wykonywali podlegli mu pracownicy. Z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu wynika, że podstawowe prace, którymi kierował i które nadzorował ubezpieczony, będące jednocześnie podstawowymi pracami dla przedsięwzięcia budowlanego, były wykonywane przez maszynistów ciężkich maszyn budowlanych, zbrojarzy, betoniarzy, spawaczy, montażystów konstrukcji żelbetonowych na wysokości, dekarzy. Nie ulega wątpliwości, że prace wymienionych grup zawodowych są zaliczane do prac w szczególnych warunkach – vide: wykaz A: dział V poz.3, 4, 5, 9 i dział XIV poz.12 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Nadzorując prace wymienionych grup pracowników ubezpieczony pracował w tych samych warunkach, co wskazani pracownicy, a zatem zarówno na wysokości, jak i w wykopach przez co - podobnie jako oni – narażony był na szkodliwe dla organizmu warunki pracy. W tych okolicznościach w pełni uzasadnione jest zakwalifikowanie pracy ubezpieczonego wykonywanej w okresie od 1 czerwca 1975r. do 31 lipca 1994r. (z wyłączeniem w/w okresu od 1 sierpnia 1988r. do 4 czerwca 1989r.), a zatem przez przeszło 18 lat, do pracy, o jakiej mowa w wykazie A dział XIV poz.24 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. a polegającej na sprawowaniu dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Odnosząc się do wykonywania przez ubezpieczonego czynności niebędących czynnościami stricte nadzorczymi w procesie budowy, jak np. dokonywanie wpisów w dzienniku budowy, czy też rozliczanie czasu pracy podległych pracowników, wskazać należy, że fakt wykonywania tego rodzaju czynności nie podważa ustalenia, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Czynności te były ściśle związane z powierzonymi ubezpieczonemu funkcjami, a jednocześnie nie były głównymi pracami, które wykonywał (czasowo stanowiły uboczne zajęcie).

Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477.14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił prawo C. J. do emerytury od 1 marca 2014r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o świadczenie.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc w zw. z §11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1349 ze zm.) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.