Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w P..

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 18 listopada 2014 roku, sygn. akt I C 1251/14

1.  umorzyć postępowania w zakresie obejmującym żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 36.393,49 złotych za okres od 01 listopada 2008 roku do dnia 14 września 2009 roku w obu instancjach;

2.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w P. na rzecz powoda M. K. kwotę 36.393,49 (trzydzieści sześć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt trzy 49/100) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty oraz 4.237,00 (cztery tysiące dwieście trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  oddala apelację w pozostałej części;

4.  zasądza od pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w P. na rzecz powoda M. K. kwotę 3.020,00 (trzy tysiące dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 176/15

UZASADNIENIE

Powód M. K. w pozwie przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P. wniósł o zasadzenie kwoty 36393, 49 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01.11.2008 r.

Pozwana Spółdzielnia w odpowiedzi na pozew wnosiła o o jego oddalenie, podnosząc zarzut przedawnienia.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w P. oddalił powództwo oraz zasądził od powoda M. K. na rzez pozwanego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w P. kwotę 2 417 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny: J. K. (1) babci powoda M. K. przysługiwało lokatorskie, spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w P. przy ulicy (...), blok(...), oznaczonego numerem (...) J. K. (1) zmarła w dniu 24 lutego 2005 r., a spadek po niej na podstawie przepisów ustawy w całości nabył syn J. K. (2).

J. K. (2) zmarł w dniu 11 stycznia 2009 r. i spadek po nim, na podstawie ustawy nabyły po 1/2 części dzieci - syn M. K. oraz córka J. J..

W 2006 r. J. K. (2) złożył oświadczenie o zrzeczeniu się praw spadkowych i wkładu mieszkaniowego wchodzącego w skład spadku po J. K. (1) na rzecz syna powoda M. K..

W dniu 24 lutego 2006 r. powód M. K. wystąpił do strony pozwanej z wnioskiem o przyjęcie go w poczet członków spółdzielni oraz ustanowienie na jego rzecz lokatorskiego spółdzielczego prawa do wyżej opisanego lokalu mieszkalnego. Pismu temu nie został nadany żaden formalny bieg, albowiem powód pomimo otrzymania stosownego zobowiązania ze strony pozwanej spółdzielni nie złożył żądanych dokumentów.

W październiku 2008 r. ojciec powoda J. K. (2) oświadczył, iż przekazuje na rzecz pozowanej spółdzielni przedmiotowe mieszkanie, które został następnie przez stronę pozwaną sprzedane.

Wartość lokalu ustalona została na kwotę 81 008,70 złotych, a spadkobiercom przypaść miała ostatecznie kwota 72 786,98 z uwagi na konieczność spłaty przede wszystkim zadłużenia czynszowego. Wyżej wskazane mieszkanie zostało sprzedane w wyniku przetargu, zaś stosowna kwota z tytułu ceny nabycia została przekazana na konto pozwanej spółdzielni przez nabywcę w dniu 14 maja 2009 r.

W kolejnym piśmie z dnia 17 października 2011 r. strona pozowana poinformowała powoda, iż ewentualna wypłata stosownej należności możliwa jest dopiero po uprzednim przedstawieniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

W dniu 20 stycznia 2014 r. powód M. K. wystąpił do pozwanej spółdzielni o wypłatę kwoty 72 786,98 złotych z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego związanego z wyżej opisanym lokalem mieszkalnym.

Mając tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo nie może zostać uwzględnione.

Dokonując oceny zasadności wniesionego powództwa Sąd Rejonowy w zauważa, iż złożone w 2006 r. przez J. K. (2) oświadczenie o zrzeczeniu się praw spadkowych i wkładu mieszkaniowego wchodzącego w skald spadku po J. K. (1) na rzecz syna powoda M. K. nie ma dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego znaczenia. Gdyby oświadczenie to miało mieć jakąkolwiek moc, to kolejne oświadczenie złożone przez zmarłego J. K. (2) w 2008 r. (na mocy którego oświadczył, iż przekazuje na rzecz pozowanej spółdzielni przedmiotowe mieszkanie, które zostało następnie przez stronę pozwaną sprzedane), niweczyło skutki wcześniejszego jego oświadczenia z 2006 r.

W przedmiotowej sprawie bezsporna była wysokość świadczenia które ewentualnie winno przypaść powodowi M. K. (w tym zakresie nie było żadnego sporu pomiędzy stronami), jednakże roszczenie strony powodowej nie może być uwzględnione z uwagi na skutecznie podniesiony zarzut przedawnienia.

W ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych brak jest przepisów regulujących przedawnienie roszczeń z tytułu zwrotu wkładów mieszkaniowych i budowlanych. Stosownie do treści art. 1 ust. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1222 z późn. zm.) przewiduje, że w zakresie nieuregulowanym w przedmiotowej ustawie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. prawo spółdzielcze (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1443 z późn. zm).

Stosownie do art. 29 § 1 ustawy prawo spółdzielcze, roszczenia o wypłatę udziałów, udziałów w nadwyżce bilansowej oraz z tytułu zwrotu wkładów albo ich równowartości przedawniają się z upływem lat trzech.

Roszczenie o zwrot wartości lokalu zasadniczo przysługuje z chwilą jego opróżnienia. Jeżeli jednak wartość lokalu ustalana jest w trybie przetargu, wypłata należności z tytułu wygasłego prawa następuje w terminie wynikającym z jego rozstrzygnięcia (§ 80 ust. 3 statutu pozwanej spółdzielni).

Sąd Rejonowy zaakceptował stanowisko pozwanego, iż początek biegu terminu przedawnienia miał miejsce w dniu 14 maja 2009 r., tj. w dniu w którym wpłacona została na rzecz pozwanej spółdzielni należność wynikająca z przeprowadzonego przetargu. Oznacza to, że roszczenie strony powodowej przedawniło się z dniem 14 maja 2012 r.

Pisma strony pozwanej kierowane do powoda we wcześniejszym okresie w żaden sposób nie mogą być potraktowane jako uznanie powództwa, informują one bowiem jedynie powoda o tym, że potencjalnym spadkobiercom przysługuje uprawnienie do wypłaty wkładu mieszkaniowego. Ponieważ w tym okresie powód nie legitymował się prawomocnym postanowieniem o nabyciu spadku po zmarłym ojcu J. K. (2) (zapadło ono dopiero w grudniu 2013 r., w sprawie I. Ns. 1401/12 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.), w tej sytuacji nie był on wierzycielem wobec pozwanej spółdzielni, a strona pozwana nie była jego dłużnikiem.

W tej sytuacji mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zaś na zasądzona kwotę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej wraz z opłatą skarbową za pełnomocnictwo.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając go w całości, zarzucając naruszenie:

1.  art. 29 § 1 ustawy prawo spółdzielcze (w skrócie upr. spółdz.) w zw. z art. 1 ust. 7 ustawy z 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tj. Dz. U. z 2013r. poz. 1222 z poźn. zm.) zwaną dalej w skrócie usm przez ich błędną interpretację polegającą na uznaniu, że roszczenie uprawnionego do zwrotu wartości rynkowej lokalu po byłym członku spółdzielni, któremu przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, jest roszczeniem o zwrot wkładu do spółdzielni lub jego równowartości w rozumieniu art. 29 ust. 1 upr. spółdz., co niezasadnie doprowadziło do zastosowania do roszczenia powoda trzyletniego terminu przedawnienia, zamiast dziesięcioletniego,

2.  art. 11 ust. 2 ¹ i 2 ² usm przez ich niezastosowanie,

3.  art. 123 § 1 pkt 2 kc przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy z oświadczenia pozwanej spółdzielni, zawartej w pismach kierowanych do pełnomocnika powoda (pisma z dnia 12.09.2011r. i 17.10.2011r.) doszło do uznania roszczenia w sposób dorozumiany,

4.  art. 5 kc przez jego niezastosowanie w sytuacji, kiedy w okolicznościach sprawy odmowa wypłaty dochodzonego przez powoda świadczenia i podniesienie zarzutu przedawnienia stanowiło nadużycie strony pozwanej prawa podmiotowego i nie powinno korzystać z ochrony prawnej,

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o zmianę wyroku przez zasądzenie od pozwanej Spółdzielni na rzecz powoda kwoty 36.933,42zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01.11.2008r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Ponadto wnosił o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

W odpowiedzi nas apelację pełnomocnik pozwanej wnosił o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych.

Powód pismem procesowym z dnia 13.04.2015 r. cofnął apelację oraz żądanie pozwu w części obejmującej żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 36393,49 zł za okres od 01.11.2008 do 14.09.2009 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja wniesiona przez powoda prowadzi do zmiany zaskarżonego wyroku.

Trafnie podnosi w uzasadnieniu apelacji pełnomocnik powoda, że skoro pomiędzy datą śmierci J. K. (1) - członka Spółdzielni, której przysługiwało lokatorskie prawo do lokalu a datą wydania lokalu nastąpiła nowelizacja przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych ( 31.07.2007 r. ), to w niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy obowiązujące po nowelizacji, co znalazło potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( patrz wyrok SN z dnia 29.06.2010 r., w sprawie III CSK 295/09, Lex 61028 ).

Stosownie do treści art. 11 ust 2 ¹ i 2 ² usm powód ma prawo do wypłaty wartości rynkowej lokalu po dokonaniu potrąceń. Nie ma racji autor apelacji, że Sąd I instancji naruszył w/w przepis usm. Dzieje się tak dlatego, że wkład mieszkaniowy jaki uiścił poprzednik prawny powoda w przypadku wygaśnięcia jego członkostwa to ekwiwalent spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, który jest wypłacany osobie uprawnionej. Obecnie ten ekwiwalent jest wypłacany w oparciu o uzyskaną przez Spółdzielnię wartość rynkową lokalu.

W ocenie Sądu Okręgowego roszczenia z tytułu zwrotu wkładów mieszkaniowych w dacie wyrokowania w niniejszej sprawie ulegają przedawnieniu z uwagi na treść art. 1 ust 7 usm, na podstawie art. 29 ustawy z dnia 16.09.1982 r. Prawo spółdzielcze ( Dz. U. z 2003 r., Nr 188, poz. 1848 z późn. zm ) tj. z upływem trzech lat.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem pełnomocnika powoda, że Sąd Rejonowy w swoich wnioskach co do przedawnienia roszczenia popadł w wewnętrzną sprzeczność. Jak wynika z prawidłowych ustaleń faktycznych tego sądu powód nie był członkiem Spółdzielni i nie przysługiwało mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Prawo to przysługiwało bowiem jego babci, a jedynym jej spadkobiercą był ojciec powoda, co znalazło potwierdzenie w postanowieniu Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 30.09. 2005 r. w sprawie I Ns 339/05. Pozwana Spółdzielnia sprzedała natomiast lokal już po śmierci ojca powoda. Postanowienie ustalające krąg spadkobierców ustawowych po ojcu powoda w sprawie I Ns 1401/12 stało się dopiero prawomocne w dniu 26.12.2013 r.

W tym stanie rzecz zdaniem Sądu Okręgowego początek biegu terminu przedawnienia rozpoczął swój bieg dopiero z datą uprawomocnienia się w/w postanowienia. W dacie wyrokowania w niniejszej sprawie termin trzyletniego przedawnienia zatem nie upłynął ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13.12.2013 r., w sprawie I ACa 294/13 ).

W tym miejscu dodatkowo podnieść należy, że powód w piśmie z dnia 10.08.2011 r. skierowanym do pozwanej Spółdzielni prosił o wyjaśnienie w jaki sposób został załatwiony jego wniosek z 2006 r. o przyjęcie do Spółdzielni oraz o podjętych decyzjach co do lokalu po babci. W piśmie z dnia 12.09.2011 r. został dopiero poinformowany o wartości wkładu, jego rozliczeniu i kwoty należnej do wypłaty. Pozwana Spółdzielnia w kolejnym piśmie z dnia 17.10.2011 r. poinformowała powoda o gotowości wypłaty „części wkładu mieszkaniowego” po uprzednim przedstawieniu postanowienia o nabyciu spadku po J. K. (2).

Zatem te w/w oświadczenia i gotowość wypłaty przez pozwaną Spółdzielnię należnej powodowi kwoty świadczy o przerwaniu biegu przedawnienia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c.

Zaskarżony wyrok został przez Sąd I instancji wydany z naruszeniem przepisu art. 29 ustawy Prawo spółdzielcze. Skoro żądanie powoda nie uległo przedawnieniu to zasadnie powód domaga się zasądzenia od pozwanej Spółdzielni kwoty 36393, 49 zł. Dlatego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w sentencji.

Odsetki ustawowe zasądzone zostały od dnia 21.01.2014 albowiem żądanie wypłaty powód do pozwanej Spółdzielni złożył w dniu 20.01.2014 r. W pozostałej części żądanie apelacji co do odsetek ustawowych na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono.

O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na zasądzoną w postępowaniu przed Sądem Rejonowym kwotę 4237,00 zł składa się opłata od pozwu w kwocie 1820,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika na podstawie § 6 pkt5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat zza czynności radców prawnych …, natomiast na koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 3020,00 zł składa się opłata od apelacji 1820, 00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1200,00 zł na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w/w rozporządzenia.

Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w obu instancjach w części obejmującej żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 36393,49 zł za okres od 01.11.2008 do 14.09.2009 r. tj. w uwzględnieniu wniosku pełnomocnika powoda.