Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2014 r.

sprawy

M. K.

oskarżonego z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 65 §1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 30 czerwca 2014 r., sygn. akt II K 33/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że poprawia błędną kwalifikację prawną przyjmując za podstawę prawną skazania art. 62 ust. 2 i art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w związku w związku z art. 12 kk, a za podstawę wymiaru kary art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

2.  uchyla zawarte w pkt 7 rozstrzygnięcie dotyczące kwoty poniesionych przez Skarb Państwa wydatków i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Sieradzu do ponownego rozpoznania;

3.  utrzymuje wyrok w mocy w pozostałych zaskarżonych częściach, uznając apelację prokuratora za oczywiście bezzasadną;

4.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym.

Sygn. akt II AKa 279/14

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z dnia 30 czerwca 2014 roku w sprawie
II K 33/13 orzekł:

- oskarżonego M. K. uznał za winnego tego, że w okresie od maja 2005r. do października 2006r. w K., gm. W. oraz w W., woj. (...) w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wbrew przepisom ustawy posiadał znaczną ilość środków odurzających – nie mniej niż 200 gram amfetaminy, to jest dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 63 ust. 2 w zw. z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk i za to na podstawie art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 1 (jeden) roku pozbawienia wolności (pkt 2),

- na podstawie art. 69 §1 i §2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec M. K. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3 (trzy) lat (pkt 3),

- na podstawie art. 71 §1 kk orzekł wobec M. K. grzywnę
w wysokości 140 (sto czterdzieści) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 (trzydzieści) złotych (pkt 4),

- na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł od M. K. nawiązkę w kwocie 1000 (jeden tysiąc) złotych na rzecz Stowarzyszenia (...) (ul. (...), (...)-(...) W., nr konta (...)) na cele zapobiegania i zwalczania narkomanii (pkt 5),

- na podstawie art. 63 §1 kk na poczet orzeczonej wobec M. K. grzywny zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 29 grudnia 2012r. do dnia 09 kwietnia 2013r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny (pkt 6),

- zasądził od M. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 8.012,02 (osiem tysięcy dwanaście 02/100) złotych tytułem poniesionych wydatków oraz wymierzył mu opłatę w kwocie 600 (sześćset) złotych (pkt 7).

Apelacje od powyższego wyroku złożyli prokurator i obrońca oskarżonego.

Wobec tego, że apelacja prokuratora została uznana za oczywiście bezzasadną,
a oskarżyciel nie złożył stosownego wniosku o uzasadnienie wyroku, Sąd Apelacyjny ograniczy niniejsze uzasadnienie i odniesie się jedynie do apelacji obrońcy.

Obrońca oskarżonego zaskarżył wyrok w odniesieniu do czynu opisanego w punkcie
2 wyroku i zarzucił:

„1. Oczywiście błędną kwalifikację prawną czynu, która może być poprawiona jedynie w trybie art. 455 kpk, gdyż zarzucane oskarżonemu przestępstwo w żaden sposób nie wypełnia znamion art. 63 ust. 2 w zw. z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
„o przeciwdziałaniu narkomanii”. Należy tu podkreślić, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (m.in. wyrok z dnia 17 lutego 2011r., sygn. II KK 4/2011, wyrok z dnia 28 czerwca 2012r., sygn. II KK 416/20), nawet jeśli podanie przez Sąd orzekający innego przepisu kwalifikacji prawnej, stanowiącej podstawę skazania, było wynikiem zwykłej omyłki pisarskiej, to nie może mieć tu zastosowania procedura sprostowania w trybie art. 105 kpk, albowiem sprostowanie nie dotyczy merytorycznych elementów wyroku; W ocenie obrońcy czyn oskarżonego wypełnia znamiona art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. „o przeciwdziałaniu narkomanii”, ponieważ ilość środków odurzających posiadanych przez oskarżonego nie wyczerpuje znamienia znacznej ilości typu kwalifikowanego z art. 62 ust. 2 powyższej ustawy.

2. Obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 630 kpk, przez jego niezastosowanie do rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku w tej części. Chodzi tu o zasądzenie od oskarżonego kwoty 8.012,02 złotych na rzecz Skarbu Państwa tytułem zwrotu poniesionych wydatków. Obrońcy oskarżonego trudno odnieść się do powyższej kwestii, gdyż Sąd I instancji nie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, co składa się na tak dużą kwotę 8 tysięcy złotych. Zwłaszcza,
że w sprawie nie powoływano biegłych w celu wydania opinii. Co więcej, należy podkreślić, iż oskarżonego uniewinniono od zarzutu udziału w zorganizowanej grupie przestępczej,
a w miejsce wprowadzania do obrotu środków odurzających, skazano go jedynie za posiadanie. W ocenie obrońcy, zgodnie z treścią art. 630 kpk, okoliczność ta powinna mieć odzwierciedlenie również w wysokości zasądzonych od oskarżonego wydatków.

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 i przyjęcie kwalifikacji prawnej czynu z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. „o przeciwdziałaniu narkomanii” oraz na podstawie art. 630 kpk obciążenie Skarbu Państwa wydatkami w kwocie 8.012,02 złotych.

W przypadku nieuwzględnienia przedmiotowej apelacji, wniósł również o zasądzenie na rzecz oskarżonego kosztów zastępstwa procesowego. Nadto wniósł o warunkowe umorzenie postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego jest częściowo zasadna. Nie ulega bowiem wątpliwości, że sąd I instancji ustalając stan faktyczny prawidłowo uznał, że w okresie od maja 2005r. do października 2006r.w miejscowościach i warunkach opisanych w punkcie 2 zaskarżonego wyroku oskarżony posiadał środki odurzające w ilości nie mniejszej niż 200 gram. Powyższe ustalenie nie jest kwestionowane przez autorkę apelacji. Sąd I instancji winien zatem uznać, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił dyspozycję art.62 ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani ( o tym, że także art.62 ust.2 tej ustawy będzie mowa w dalszej części niniejszych wywodów ), a nie art.63 wskazanej ustawy ( zarówno ust. 1 jak i ust.2) który to przepis penalizuje uprawę – wbrew przepisom ustawy – maku, z wyjątkiem maku niskomorfinowego, konopi, z wyjątkiem konopi włóknistych, lub krzewu koki (ust.1 ) i zbieranie, także wbrew przepisom ustawy, mleczka makowego, opium, słomy makowej, liści koki, żywicy lub ziela konopi innych niż włókniste (ust.2). Opis czynu przypisanego oskarżonemu, jak i poczynione w pisemnym uzasadnieniu ustalenia nie pozostawiają wątpliwości, że oskarżony „posiadał narkotyki” a nie zajmował się uprawą wskazanych wyżej roślin. Inna rzecz, że sąd I instancji z niezrozumiałą konsekwencją uzasadniając ustalony stan faktyczny w pisemnych motywach również wskazał na art.63 ust.2 i art.63 ust.1 (k 18 i k 20 ). Odnosząc się natomiast do wymiaru kary wskazał już właściwy przepis tj. art.62 ust.2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

W ocenie sądu II instancji skarżąca ma rację twierdząc, że w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu doszło do sytuacji, o której mowa w art.455kpk,gdyż sąd meriti do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego zastosował błędną kwalifikację prawną. Ponieważ sąd odwoławczy nie zmieniał ustaleń faktycznych mógł dokonać zmiany oceny prawnej czynu przypisanego oskarżonemu w trybie art.455kpk. Poprawienie kwalifikacji prawnej czynu w trybie w/w przepisu następuje bowiem wyłącznie poprzez odwołanie się do ustaleń zawartych w opisie przypisanego czynu zamieszczonego w dyspozytywnej części wyroku [np. wyroki SN: z 21.01.2008r. VKK 221/07 OSNKW 2008, nr 2, poz.21; z 05.01.2011r. VKK 219/10 nie pub. – Kodeks postępowania karnego Komentarz tom II pod. red. prof. P.Hofmańskiego wyd.4 C.H.Beck W-wa 2011 str.953].

Nie ma natomiast racji skarżąca twierdząc, że oskarżony zachowaniem swoim wypełnił znamiona art.62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani „ponieważ ilość środków odurzających posiadanych przez oskarżonego nie wyczerpuje znamienia znacznej ilości typu kwalifikowanego z art.62 ust.2 powyższej ustawy”. Pomijając nawet fakt, że skarżąca popada w sprzeczność domagając się z jednej strony poprawienia błędnej kwalifikacji prawnej w trybie art.455kpk, a jest to możliwe jedynie, co wykazano wyżej, w sytuacji, gdy sąd odwoławczy nie zmienia ustaleń zawartych w opisie czynu przypisanego w dyspozytywnej części wyroku, z drugiej zaś strony kwestionuje poczynione przez sąd I instancji ustalenia co do znamienia kwalifikującego. Niezależnie jednak od powyższego stwierdzić należy, że sąd II instancji w pełni akceptuje ustalenia sądu meriti, co do tego, że oskarżony w okresie objętym zarzutem posiadał znaczną ilość środków odurzających. Sąd Apelacyjny podziela wszystkie te poglądy wyrażane zarówno w doktrynie jak i judykaturze, również te do których odwołał się sąd I instancji, a z których wynika, że znaczna ilość środka odurzającego to taka ilość, która mogłaby jednorazowo zaspokoić potrzeby co najmniej kilkudziesięciu osób. Oskarżony posiadał nie mniej niż 200 gram amfetaminy. Przyjmuje się natomiast, że jedna tzw. „działka” tego środka odurzającego to 1 gram. W tej sytuacji twierdzenia skarżącej, że zachowaniem swoim oskarżony nie wyczerpał dyspozycji art.62 ust.2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii nie wytrzymuje krytyki. Dlatego też nie było powodu do zmiany wyroku w kierunku postulowanym w apelacji.

Orzeczona wobec oskarżonego kara, zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie nosi cech rażącej surowości. Sąd I instancji określając jej wysokość wziął pod uwagę wszystkie okoliczności łagodzące i obciążające i dał im wyraz orzekając karę w wysokości minimum ustawowego zagrożenia, a nadto zawiesił jej wykonanie na okres próby 3 lat. Tak orzeczona kara pozbawienia wolności łącznie z orzeczoną na podstawie art.71§1kk karą grzywny i orzeczoną na podstawie art.70 ust.4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nawiązką, zdaniem Sądu Apelacyjnego, jest adekwatna do stopnia winy oskarżonego, a także spełni swoje zadania w zakresie prewencji indywidualnej jak i społecznego oddziaływania. Dlatego nie było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku także w zakresie kary.

Co do zarzutu związanego z zawartym w wyroku postanowieniem odnoszącym się do poniesionych przez Skarb Państwa wydatków stwierdzić należy, że nie przesądzając ostatecznego rozstrzygnięcia w tej kwestii, zgodzić należy się ze skarżącą, iż „trudno odnieść się do powyższej kwestii, gdyż Sąd I instancji nie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, co składa się na tak dużą kwotę 8 tysięcy złotych…”. Istotnie lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie daje odpowiedzi na pytanie co składa się na kwotę 8012,02 złote poniesionych przez Skarb Państwa, zdaniem sądu I instancji, wydatków. Przepis art.627 kpk, do którego odwołał się sąd I instancji określa jedynie kto ponosi koszty sądowe i wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego natomiast co składa się na wydatki Skarbu Państwa stanowi art.618 kpk. Rzecz jednak w tym, że przepisy art.618§1kpk stanowią jedynie wyliczenie najważniejszych i najczęściej występujących w procesie karnym wydatków Skarbu Państwa, a że nie jest to katalog wyczerpujący, świadczy jednoznacznie użycie w zdaniu wprowadzającym określenia w „szczególności”. Oznacza to, że każdorazowo, gdy sąd obciąży skazanego wydatkami winien wskazać, co konkretnie na owe wydatki się składa, inaczej bowiem nie jest możliwa kontrola instancyjna zapadłego rozstrzygnięcia. Stwierdzenie przez sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że należności, a więc również wydatki w kwocie 8012, 02 złote są „konsekwencją skazania” oznacza tylko tyle, że oskarżony został nimi obciążony lecz nie wyjaśnia jakie konkretnie wydatki składają się na w/w kwotę. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny mógł jedynie uchylić rozstrzygnięciem dotyczące kwoty poniesionych przez Skarb Państwa wydatków i w tym zakresie przekazać sprawę do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając ponownie sprawę sąd I instancji będzie pamiętał o treści art.93§1kpk, a sporządzając uzasadnienie wydanego rozstrzygnięcia, o ile dojdzie do obciążenia skazanego wydatkami, szczegółowo wskaże jakie konkretnie kwoty i za dokonanie jakich czynności składają się na ostatecznie przyjętą sumę.

Sąd Apelacyjny na podstawie art.624§1kpk zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze uznając, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.