Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR del. Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: stażysta Karolina Lipka

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2015 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. F.

przeciwko P. S. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego P. S. (1) na rzecz powoda S. F. kwotę 92 733,66 zł (dziewięćdziesiąt dwa tysiące siedemset trzydzieści trzy złote i sześćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 31.01.2014r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanego P. S. (1) na rzecz powoda S. F. kwotę 8 254 zł (osiem tysięcy dwieście pięćdziesiąt cztery złote) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1151/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24.04.2015r.

Powód, S. F., wystąpił przeciwko P. S. (1) z pozwem o zapłatę na rzecz powoda kwoty 95 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 31.01.2014r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie roszczenia wskazał, że strony współpracowały ze sobą. Strony zawarły umowę sprzedaży przedsiębiorstwa. Zgodnie z umową pozwany miał pokryć wynagrodzenie pracowników za okres do dnia 25.02.2009r. Zobowiązania pracowników wynosiły 95 000 zł. Pozwany poinformował powoda, że nie dysponuje taką kwotą. Powodowi zależało na tym, aby pracownicy dalej pracowali, ponieważ chciał wykonać kolejny projekt. Dlatego powód udzielił pozwanemu pożyczki na ten cel w wysokości 95 000 zł.

Odnosząc się do zarzutu potrącenia wskazał, że cenę za przedsiębiorstwo zapłacił co wynika wprost z umowy. Odnośnie rachunków to przyznał, że to jego obciążały rachunki, a nie zapłacił ponieważ pozwany miał zrobić cesję, a nie zrobił. Ostatecznie powód nie kwestionował, że to on powinien zapłacić za rachunki i nie kwestionował faktu, że zapłacił je pozwany.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu wskazał, że wpłacona kwota to nie była pożyczka tylko rozliczenie wspólnie prowadzonej wcześniej działalności gospodarczej. Ponadto z ostrożności podniósł zarzut potrącenia kwoty 32 266,34 zł. W skład tej kwoty wchodzi 30 000 zł. tj. cena nabycia przedsiębiorstwa, ponieważ nie otrzymał tej kwoty. 2 266,34 zł to jest kwota które zapłacił za rachunki telefoniczne, które powinien zapłacić powód.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód S. F. oraz pozwany P. S. (1) prowadzili wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...). Przy czym formalnie tą działalność prowadził pozwany, to na niego była zarejestrowana ta działalność gospodarcza, ale faktycznie to prowadzili tą działalność wspólnie. Znali się wiele lat i mieli do siebie duże zaufanie. Potem doszło między nimi do konfliktu.

Dowód:

zeznania R. T. (1) k.102-103

Dokumenty z akt Sądu Okręgowego w Krakowie o sygnaturze I C 283/10

Okoliczność bezsporna

W dniu 26.02.2009r. strony zawarły umowę sprzedaży, datowaną na dzień 25.02.2009r., przedsiębiorstwa o nazwie P. (...). Zgodnie z umową cena wynosiła 30 000 zł. i powód zapłacił tą kwotę. W § 2.2 umowy pozwany oświadczył „sprzedawca niniejszym kwituje odbiór ceny”. Umowa obejmowała przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ kc. W szczególności w § 3 umowy strony postanowiły, że na powoda przechodzą wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umów związanych ze sprzedawanym przedsiębiorstwem.

Dowód:

Umowa sprzedaży k.13-14

Zeznania powoda S. F. k. 135-137

Pozwany P. S. (1) oraz powód S. F. ustalili, w § 5.2. umowy, że wszelkie należności pracowników tj. wynagrodzenie, ZUS i podatek dochodowy od osób fizycznych należne do dnia 25.02.2009r. pokryje pozwany P. S. (1). Przejęcie pracowników nastąpiło na zasadzie art. 23 ¹ kp.

Dowód:

Umowa sprzedaży k.13-14

Powód obawiał się, że pozwany nie zapłaci wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z wynagrodzeniem, co spowoduje, że pracownicy odejdą z firmy. Na poczet tych świadczeń potrzebna była kwota 95 000 zł.

Dowód:

Zeznania powoda S. F. k. 135-137

W dniu 26.02.2009r. powód przelał na konto pozwanego kwotę 95 000 zł. w tytule wpisał „wypłata dla pracowników plis zus”. Pozwany tą kwotę przeznaczył na wynagrodzenia dla pracowników, zus i zaliczkę na podatek.

Dowód:

Przelew k.15

Zeznania powoda S. F. k. 135-137

Częściowo zeznania pozwanego P. S. (2) k. 137-139

Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa nosi datę 25.02.2009r. Jednakże została ona podpisana u notariusza w dniu 26.02.2009r. Najpierw strony spotkały się w kawiarni, potem poszły do banku gdzie powód przelał pozwanemu pieniądze, a potem poszli do notariusza. Treść umowy została już sporządzona przed spotkaniem w kawiarni. Przed spotkaniem w kawiarni powód nie wiedział, że pozwany nie ma pieniędzy na zapłatę dla pracowników.

Dowód:

Zeznania powoda S. F. k. 135-137

Częściowo zeznania pozwanego P. S. (2) k. 137-139

Umowa sprzedaży k.13-14

W dniu 8.01.2009r. oraz w dniu 4.02.2009r. pozwany wystawił na rzecz T. W.dwie faktury na łączną kwotę 115 300 EUR (po 57 650 EUR każda). Do dnia sprzedaży przedsiębiorstwa faktury nie zostały zapłacone. Pismem z dnia 25.02.2009r. pozwany poinformował T. M. o sprzedaży przedsiębiorstwa i poinformował o cesji wierzytelności na rzecz powoda.

Dowód:

Faktura (...) z dnia 8.01.2009r. k.46

Faktura (...) z dnia 4.02.2009r. k.46

Pisma k.47-48

Potwierdzenie sprzedaży firmy (informacja o cesji) k.49, 87-88

Kwota 2266,34 zł objęta zarzutem potrącenia, została zapłacona przez pozwanego. Jest to kwota wynikająca z rachunków telefonicznych związanych ze sprzedawanym przedsiębiorstwem. Obejmują one okres dotyczący połączeń wykonanych już po zawarciu umowy sprzedaży przedsiębiorstwa tj. okres po 26.02.2009r.

Dowód: okoliczność bezsporna

W sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Krakowie pod sygnaturą I C 283/10 przedmiotem rozstrzygnięcia było roszczenie o zapłatę kwoty 59 390 EUR. Na sumę tą składała się kwota 29 309,60 EUR z tytułu wypłaty przez S. F. z konta firmowego oraz kwota 80,45 EUR tytułem kosztów bankowych. Powodem był P. S. (1). Ostatecznie sprawa zakończyła się oddaleniem powództwa. Przedmiotem rozstrzygnięcia nie była wpłacona kwota 95 000 zł, która jest przedmiotem niniejszego postępowania.

Dowód:

Dokumenty z akt Sądu Okręgowego w Krakowie o sygnaturze I C 283/10

Ocena dowodów:

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda S. F.. Jego zeznania są spójne i logiczne. W szczególności należy zwrócić uwagę, że znajdują również potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w sprawie, a w szczególności w umowie.

Co do faktu, że pozwany otrzymał zapłatę za przedsiębiorstwo to z § 2. 2. umowy wprost wynika, że pozwany otrzymał 30 000 zł. Również zeznania dotyczące faktu, że pieniądze zostały przelane w związku z niebezpieczeństwem, że pozwany nie wypłaci wynagrodzenia pracownikom są wiarygodne, albowiem sam pozwany twierdzi, że nie miał pieniędzy na wypłatę.

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego P. S. (1) co do faktu, że kwota 95 000 zł to było rozliczenie ich działalności. Nie znajduje to potwierdzenia w materiale dowodowym. Gdyby tak było to przecież powód wpisałby w tytule zapłaty „wzajemne rozliczenie” lub uczyniłby inny podobny zapis. Ponadto jest to również mało wiarygodne z uwagi na treść umowy sprzedaży. Właśnie te rzekome rozliczenia miały dotyczyć tej działalności. Zatem nielogicznym było ustalanie ceny i jednocześnie nic nie wspominanie o rozliczeniu. Właśnie zawarcie umowy, ustalenie ceny sugeruje, że cena zawiera już ostateczne rozliczenie. Gdyby tak nie było ta zapewne w umowie znalazłaby się klauzula wskazująca, że rozliczenie działalności nastąpi w przyszłości. Należy również zauważyć, że pozwany miał wierzytelność względem T. M.na łączną kwotę 115 300 EUR. W piśmie datowanym na dzień 25.02.2009r., już po zawarciu umowy, pozwany wysłał pismo do T. M. z informacją, że w związku ze sprzedażą przedsiębiorstwa wszystkie wierzytelności, w tym wierzytelności z faktur z dnia 8.01.2009r i 4.02.2009r., na łączna kwotę 115 300 zł przeszły na powoda. Gdyby rzeczywiście działalność nie była rozliczona to przecież pozwany nie dokonałby cesji. Pozwany twierdził, że nie miał środków do życia, że był pod ścianą i musiał się zgodzić na wszystko. Jest to mało wiarygodne, albowiem skoro miał tak ciężką sytuację to przecież nie zrzekłby się kwoty 115 300 EUR czyli ok. 461 200 zł.

Również niewiarygodne są zeznania, że zapłata miała nastąpić z tych 115 300 EUR. Gdyby tak było to po co pozwany miałby przyjmować na siebie zobowiązanie zapłaty świadczeń pracownikom skoro zaraz po zawarciu umowy dokonał cesji na rzecz powoda kwot 115 300 EUR.

Zatem sąd kierując się treścią art. 65 kc uznał, że przedmiotowa kwota 95 000 zł. nie stanowiła wzajemnego rozliczenia działalności, a była ona związana stricte z faktem, że powód obawiał się, że pozwany nie wypłaci wynagrodzenia i innych świadczeń pracowniczych, co spowoduje odejście pracowników i niemożność realizacji dalszych kontraktów.

Sąd dał wiarę zeznaniom R. T. (2) albowiem są spójne i logiczne.

Sąd dał wiarę dokumentom zgromadzonym w sprawie albowiem ich prawdziwości nikt nie kwestionował. Z przedłożonych dokumentów nie sposób wyciągnąć wniosku, aby kwota 95 000 zł. to była kwota na poczet wzajemnych rozliczeń z tytułu prowadzenia wspólnie przedsiębiorstwa. Z umowy sprzedaży przedsiębiorstwa, z cesji praw do kwoty 115 300 EUR, z zeznać powoda oraz z zasad doświadczenia życiowego wynika wręcz przeciwny wniosek, a mianowicie taki, że z chwilą sprzedaży przedsiębiorstwa dokonano wzajemnych rozliczeń.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie jest uzasadnione co do kwoty 92 733,66 zł.

Na wstępie należy zaznaczyć, że sąd dokonuje rozstrzygnięcia w oparciu o przedstawiony stan faktyczny. Sąd nie jest związany wskazaną podstawą prawną.

W przedmiotowej sprawie należy w pierwszej kolejności odnieść się do sytuacji prawnej stron w związku z zawarciem umowy sprzedaży przedsiębiorstwa. Strony trafnie w umowie wskazały, że w stosunkach pracowniczych mamy do czynienia z przejęciem zakładu pracy w rozumieniu art. 23 ¹ kp.

Zgodnie z art.56 kc czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.

Zgodnie z art. 23 ¹ § 1 kp razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.

Zgodnie z art. 23 ¹§2 kp za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.

Przepisy te regulują kwestię odpowiedzialności starego i nowego pracodawcy względem pracowników. Prawidłowa wykładnia tych przepisów prowadzi do wniosku, że odpowiedzialność starego i nowego pracodawcy względem przejmowanych pracowników, w odniesieniu do zobowiązań sprzed przejęcia jest solidarna (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 20.01.2014r., II PK 118/13, Lex nr 1438797). Są to przepisy bezwzględnie obowiązujące, a zatem strony w umowie nie mogą postanowić inaczej. Oznacza to, że zapis umowy stron z §5.2 ma znaczenie tylko w relacjach pomiędzy powodem i pozwanym.

W konsekwencji należy przyjąć, że powód przelewając kwotę 95 000 zł. na poczet zobowiązań względem pracowników, w dniu 26.02.2009r., tak naprawdę przelewał tą kwotę w tym celu, aby spełnić własne zobowiązanie względem pracowników. Jak wynika z zeznań powoda nie miał on świadomości obowiązków wynikających z art. 23 ¹ kp i przelewając kwotę 95 000 zł działał on z zupełnie innych pobudek, a mianowicie nie chciał, aby pracownicy odeszli. Ten brak świadomości stanowi wytłumaczenie dlaczego powód nie dokonał zapłaty bezpośrednio pracownikom. Jak zeznał „nie zapłaciłem na rzecz pracowników bezpośrednio, ponieważ wtedy nie miałbym żadnej podstawy do żądania zwrotu od pozwanego”. Powód oczywiście pozostawał w błędzie co do prawa. Podstawę do zwrotu stanowiłby §5.2 umowy, a jego obowiązek zapłaty świadczeń pracownikom wynikał z art. 23 ¹ kp.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę sąd uznał, że wpłacając kwotę 95 000 zł na rzecz pozwanego w istocie rzeczy powód spełniał własne zobowiązanie względem pracowników za pośrednictwem pozwanego, a podstawą zasądzenia tej kwoty jest art. 353 kc, 353 ¹ kc, 354 kc w związku z §5.2 umowy.

Nawet gdyby nie podzielić powyższej konstrukcji prawnej to i tak roszczenie jest uzasadnione. Wtedy przelew kwoty 95 000 zł należałby uznać jako pożyczkę i podstawą zasądzenia jej zwrotu byłby art. 720 kc.

Zarzut dotyczący tego iż to było wzajemne rozliczenie nie jest uzasadniony. Takiego wniosku nie sposób wyciągnąć z zapisy tytułu przelewu, który wyraźnie wskazuje, ze jest to na poczet wynagrodzenia pracowników i nota bene na to została ta kwota przeznaczona. Również w ocenie dowodów sąd wyjaśnił szczegółowo dlaczego nie dał wiary zeznaniom pozwanego, który twierdził, że to było wzajemne rozliczenie. Odnośnie braku zapłaty podatku to należy wskazać, że spełnienie obowiązku podatkowego nie wpływa na ważność umowy cywilno-prawnej. Ponadto należy wskazać, że w tym zakresie to na pozwanym spoczywał ciężar dowody (art. 6 kc), albowiem to on z tego faktu wywodził skutek prawny w postaci nie istnienie zobowiązania.

Zarzut potrącenia kwoty 30 000 zł również okazał się bezskuteczny. Pozwany twierdził, że nie otrzymał zapłaty za przedsiębiorstwo, ale jest to sprzeczne z treścią § 2.2 umowy w której pozwany wprost oświadczył „sprzedawca niniejszym kwituje odbiór ceny”. Pozwany nie wykazał, aby było inaczej (art.6 kc).

Zarzut potrącenia kwoty 2 266,34 zł okazał się skuteczny. Powód nie kwestionował faktu, że jest to kwota za rachunki telefoniczne, za które to on powinien zapłacić. Nie kwestionował faktu, że pozwany je zapłacił. Powód twierdził, że nie zapłacił ponieważ pozwany nie zawarł umowy cesji. Jednakże zawarcie odrębnej umowy było zbędne, ponieważ przejście praw i obowiązków w zakresie umów o świadczenie usług telefonicznych wynika z § 3.2 umowy.

Biorąc powyższe pod uwagę, sąd uznał, że powodowi należy się zapłata kwoty 92 733,66 zł. (95 000 zł. – 2 666,34 zł).

Termin wymagalności odsetek nie był kwestionowany. Wezwanie do zapłaty pozwany otrzymał 22.01.2014r. W piśmie tym wyznaczono termin zapłaty do dnia 30.01.2014r. Zatem wymagalność zwrotu 95 000 zł. powstała w dniu 31.01.2014r. i od tego dnia sąd zasądził odsetki (art.455 kc).

O kosztach sąd orzekł na zasadzie art. 100 kpc.

W skład zasądzonych kosztów wchodzi opłata od pozwu w wysokości 4 637 zł (5 % z kwoty 92 733,66 zł) oraz kwota 3617 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika wraz z opłatą. Sąd w całości zasądził wynagrodzenie pełnomocnika, albowiem powód uległ tylko w zakresie niewielkiej kwoty i to tylko z uwagi na fakt uwzględnienia zarzutu potracenia.

Mając powyższe na uwadze orzec należało jak w sentencji wyroku.