Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Zofia Homa

Protokolant: Rafał Marczuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2015 roku w Lublinie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej
z siedzibą w W.

o zmianę wysokości renty

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. kwotę 22 063,81 ( dwadzieścia dwa tysiące sześćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt jeden groszy ) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty za okres od dnia 30 kwietnia 2010 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku;

II.  podwyższa rentę wyrównawczą zasądzoną od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 12 czerwca 2001 roku, sygn. akt I C 571/99, do kwoty 2 000,40 ( dwa tysiące złotych czterdzieści groszy ) miesięcznie, płatną do 10-go dnia każdego miesiąca,
z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 29 kwietnia 2013 roku;

III.  oddala powództwo w pozostałej części;

IV.  zasądza od powoda M. B. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W. kwotę 5 063,80 ( pięć tysięcy sześćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

V.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 3 765,38 ( trzy tysiące siedemset sześćdziesiąt pięć złotych trzydzieści osiem groszy ) tytułem zwrotu części kosztów sądowych, od ponoszenia których powód był tymczasowo zwolniony;

VI.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w L., z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda w punkcie
I wyroku, kwotę 8 785,88 ( osiem tysięcy siedemset osiemdziesiąt pięć złotych osiemdziesiąt osiem groszy ) tytułem zwrotu części kosztów sądowych, od ponoszenia których powód był tymczasowo zwolniony.

I C 451/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 kwietnia 2013 roku, wniesionym do Sądu Okręgowego w Lublinie przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., powód M. B. wniósł o:

1). podwyższenie renty wyrównawczej zasądzonej od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie
z dnia 12 czerwca 2001 roku, sygn. akt I C 671/99, do kwoty 4.693,31zł miesięcznie, płatnej do 10-go dnia każdego miesiąca,
z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia wytoczenia powództwa;

2). zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. kwoty 168.959,16zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pełnomocnik powoda podniósł, że prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 12 czerwca 2001 roku zasądzono od (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w W. na rzecz powoda rentę wyrównawczą w kwocie 700,00zł od dnia 1 października 1999 roku. Na skutek bowiem wypadku komunikacyjnego z dnia 31 sierpnia 1998 roku powód doznał ciężkich obrażeń ciała i utracił całkowicie zdolność do pracy w zawodzie murarza. Nadto wskazano, iż aktualnie powód otrzymuje od pozwanego rentę wyrównawczą w kwocie 1.410,00zł miesięcznie oraz rentę inwalidzką Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 306,69zł miesięcznie. Podniesiono, iż aktualnie powód wykonując zawód murarza mógłby osiągnąć wynagrodzenie w wysokości co najmniej 5.000,00zł netto miesięcznie, co uzasadnia wniesienie niniejszego powództwa (pozew wraz z uzasadnieniem k. 2-5).

W piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2013 roku, pełnomocnik powoda oświadczył, iż prostuje oczywistą omyłkę rachunkową z pozwu w ten sposób, że:

1). prawidłowo wyliczona wartość przedmiotu sporu wynosi 157 598,88zł., a nie 225 278,88zł. – jak omyłkowo wskazano w pozwie;

2). w pkt 2 pozwu powód domaga się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 118 199,16zł z ustawowymi odsetkami od wytoczenia powództwa, w miejsce omyłkowo wskazanej w pozwie kwoty 168 959,16zł.

( pismo procesowe k. 12-13, data stempla pocztowego k. 14 ).

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 października 2013 roku pełnomocnik pozwanego nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie
w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, iż w dniu
31 sierpnia 1998 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego poszkodowany został powód w związku z czym pomiędzy stronami toczyło się postępowanie sądowe przed Sądem Okręgowym w Lublinie zakończone wyrokiem z dnia 12 czerwca 2001 roku, na mocy którego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 700,00zł tytułem renty miesięcznej płatnej od dnia
1 października 1999 roku. Decyzją z dnia 8 lutego 2008 roku pozwany podwyższył powodowi rentę do kwoty 1 200,00zł miesięcznie, zaś następnie decyzją z dnia 17 marca 2009 roku do kwoty 1 410,00zł. Końcowo wskazano, iż powód w żaden sposób nie wykazał zmiany stosunków o których mowa
w przepisie art. 907§2kc i w związku z tym powództwo winno ulec oddaleniu (odpowiedź na pozew k. 29-35).

Na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2015 roku pełnomocnik powoda oświadczył, iż popiera powództwo zgodnie z pozwem i wnosi o zasądzenie kwoty 4 693,31zł tytułem renty wyrównawczej płatnej miesięcznie z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności, poczynając od dnia wytoczenia powództwa i wnosi
o zasądzenie kwoty 168.959,16zł tytułem renty wyrównawczej za okres trzech lat od dnia wytoczenia powództwa. Jednocześnie pełnomocnik powoda oświadczył, iż popiera powództwo z pkt 2 pozwu na kwotę 104 400,00zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa. Jednocześnie pełnomocnik powoda oświadczył, iż cofa powództwo i zrzeka się roszczenia co do zapłaty kwoty 64.559,16zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. Końcowo pełnomocnik powoda oświadczył, iż popiera powództwo w zakresie pkt 1 pozwu na kwotę 4.310,00zł miesięcznie, w tym kwotę 1.410,00zł dotychczas wypłacanej przez pozwanego renty oraz cofnął powództwo i zrzekł się roszczenia w zakresie pkt 1 w pozwu w zakresie kwoty 383,31zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W odpowiedzi na powyższe, pełnomocnik pozwanego oświadczył, iż powództwa nie uznaje i wnosi o jego oddalenie w całości ( protokół rozprawy k. 214 -215 ).

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2015 roku tut. Sąd umorzył postępowanie odnośnie punktu 2 żądania pozwu w przedmiocie zasądzenia kwoty 64.559,16zł oraz odsetek ustawowych od tej kwoty za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz umorzył postępowanie odnośnie punktu I żądania pozwu, w przedmiocie zasądzenia renty wyrównawczej
w kwocie 383,31zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty ( postanowienie k. 216 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty:

W wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 31 sierpnia 1998 roku powód M. B. jako pasażer samochodu prowadzonego przez G. S. doznał obrażeń ciała na skutek zderzenia tegoż pojazdu
z samochodem prowadzonym przez nietrzeźwego kierowcę J. B. ( notatka urzędowa k. 14 dołączonych akt sygn. akt I C 571/99 Sądu Okręgowego w Lublinie, okoliczność bezsporna ).

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia
12 czerwca 2001 roku zasądzono od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda rentę wyrównawczą w kwocie 700,00zł od dnia 1 października 1999 roku ( k. 271 dołączonych akt sygn. akt I C 571/99 Sądu Okręgowego w Lublinie ).
Powód M. B. z zawodu jest murarzem, w 1989 roku złożył egzamin czeladniczy w rzemiośle murarstwo. Przed wypadkiem pracował dorywczo w budownictwie oraz przy pracach polowych. Powód w wieku
28 lat prowadził samodzielnie, według planu otrzymanego od zleceniodawcy, budowę domu w W., zatrudniając pracowników. Na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 sierpnia 1998 roku powód doznał ciężkich obrażeń ciała i utracił zdolność do pracy w zawodzie murarza, który jest jego zawodem wyuczonym. Około miesiąc przed wypadkiem powód rozpoczął działalność gospodarczą na własny rachunek, prowadząc małą gastronomię (...). Wcześniej powód prowadził działalność gospodarczą w tym samym zakresie od maja do miesiąca listopada 1996 roku. W chwili wypadku powód miał 34 lata, obecnie powód ma 51 lat. Od czasu wypadku powód praktycznie nigdzie nie pracował ze względu na stan zdrowia. Konsekwencją urazów doznanych w wyniku wypadku z dnia 31 sierpnia 1998 roku jest między innymi proteza lewego oka i niedowidzenie w prawnym oku, obecnie jest to 4,0 dioptrii. Około siedmiu lat temu powód podjął próbę podjęcia pracy zarobkowej we Francji jednakże ze względu na stan zdrowia nie był
w stanie jej kontynuować i wrócił do kraju. Od tego czasu powód nie podejmował żadnej pracy zarobkowej ( zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej k. 184 dołączonych akt Sądu Okręgowego
w L. I C 571/99, decyzja k. 185 dołączonych akt Sądu Okręgowego
w L. I C 571/99, zaświadczenie k. 7, legitymacja czeladnicza k. 8, świadectwo czeladnicze k. 9, zeznania M. D. k. 59v-60, zeznania Z. P. k. 60, zeznania K. N. k. 60v, zeznania A. Ż. k. 89v-90, zeznania powoda M. B. k. 58v
i k. 214v-215 w zw. z k. 214v-215).

Pomiędzy stronami toczyło się postępowanie sądowe przed Sądem Okręgowym w Lubinie I Wydziałem Cywilnym ( sygn. akt 571/99 ) zakończone prawomocnym wyrokiem z dnia 12 czerwca 2001 roku, na mocy którego Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od (...) Spółki Akcyjnej na rzecz powoda M. B. kwotę 700,00zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej płatnej od dnia 1 października 1999 roku. Następnie decyzją z dnia 8 lutego 2008 roku pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podwyższył powodowi świadczenie rentowe do kwoty 1.200,00zł miesięcznie
z wyrównaniem za 2007 roku i wcześniej ( k. 154-164 dołączonych akt szkody ). Pozwany wyliczając wysokość należnej powodowi renty przyjął wynagrodzenie brutto w wysokości 2.318,57zł pomniejszając je następnie
o stosowne składki na ubezpieczenie społeczne oraz składkę zdrowotną,
a także podatek, tym samym ustalając wynagrodzenie netto w wysokości 1.665,59zł ( k. 159 akt szkody ). Tak ustaloną rentę pozwany pomniejszył
o otrzymywaną przez powoda rentę inwalidzką z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 482,23zł. W ten sposób kwota renty wynosiła wówczas 1.180,36zł ( 1.665,59zł-482,23zł=1.180,36zł ), którą to kwotę pozwany zaokrąglił w górę do pełnej kwoty 1.200,00zł. Ustalając wysokość renty pozwany przyjął, iż powód jest niezdolny do pracy całkowicie mimo,
iż następstwa wypadku, zgodnie z orzeczeniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, spowodowały u powoda jedynie częściową niezdolność do pracy ( k. 157-158 akt dołączonych szkody ). Następnie decyzją z dnia
17 marca 2009 roku pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podwyższył powodowi świadczenie rentowe do kwoty 1 410,00zł miesięcznie z wyrównaniem za okres od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 31 marca 2009 roku ( k. 167-170 dołączonych akt szkody ). Pozwany wyliczając wysokość należnej powodowi renty przyjął wynagrodzenie brutto w wysokości 2 671,18zł pomniejszając je następnie
o stosowne składki na ubezpieczenie społeczne oraz składkę zdrowotną, a także podatek, tym samym ustalając wynagrodzenie netto w wysokości 1927,61zł ( k. 168-169 akt szkody ). Tak ustaloną rentę pozwany pomniejszył o otrzymywaną przez powoda rentę inwalidzką z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 517,47zł. W ten sposób kwota renty wynosiła wówczas 1 410,14zł ( 1 927,61zł. - 517,47zł. = 1 410,14zł. ), którą to kwotę pozwany zaokrąglił do kwoty 1 410,00zł. Ustalając wysokość renty pozwany przyjął, iż powód jest niezdolny do pracy całkowicie mimo, iż następstwa wypadku, zgodnie z orzeczeniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, spowodowały u powoda jedynie częściową niezdolność do pracy ( k. 167-180 akt dołączonych szkody ). W 2012 roku powód ponownie złożył do pozwanego wniosek o podwyższenie renty jednakże pozwany decyzją z dnia 7 września 2012 roku odmówił powodowi podwyższenia renty ( decyzja
k. 198 dołączonych akt szkody ). Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 marca 2010 roku powód za okres od dnia 1 marca 2010 roku do dnia 30 kwietnia 2011 roku pobierał rentę w wysokości 572,27zł netto miesięcznie ( decyzja k. 73 ). Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 marca 2011 roku powód za okres od dnia 1 marca 2011 roku do dnia 30 kwietnia 2012 roku pobierał rentę w wysokości 588,77 zł netto miesięcznie ( decyzja k. 74). Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 marca 2012 roku powód za okres od dnia 1 marca 2012 roku do dnia 30 kwietnia 2013 roku pobierał rentę w wysokości 641,69zł netto miesięcznie ( decyzja k. 75 ). Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2013 roku powód za okres od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 30 kwietnia 2014 roku pobierał rentę w wysokości 664,60zł netto miesięcznie ( decyzja k. 76 ).

Obecnie powód M. B. otrzymuje rentę z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. ( 1.410,00zł ) oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ( 664,60zł ), tj. w łącznej kwocie 2.074,60zł miesięcznie ( bezsporne ).

W okresie od dnia 29 kwietnia 2010 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku, powód M. B., gdyby nie uległ wypadkowi w okresie trzech lat od wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, w sektorze budownictwa, przy uwzględnieniu jego kwalifikacji czeladnika murarstwa,
w Polsce mógłby osiągnąć wynagrodzenie netto:

- w 2010 roku: 2.532,00zł;

- w 2011 roku: 2.645,00zł;

- w 2012 roku: 2.646,00zł;

- w 2013 roku: 2.665,00zł

- w 2014 roku: 2.736,00zł ( opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż. W. M. k. 120-197 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody.

Wiarygodność przedstawionych przez strony dokumentów nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości, dlatego też Sąd uznał je za wiarygodne w całości. Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz strony powodowej nie budziły większych zastrzeżeń Sądu co do zajęć zarobkowych wykonywanych przez powoda przed wypadkiem z dnia
31 sierpnia 1998 roku. Sąd nie dał natomiast wiary zeznaniom powoda oraz przesłuchanym w sprawie świadkom do możliwości i realnych planów powoda co do zarobkowania za granicą bowiem nie znajdują one jakiegokolwiek potwierdzenia w materiale dowodowym znajdującym się w
aktach sprawy. Powód bowiem zeznał, iż miał plany zarobkować za granicą, między innymi w Anglii i Norwegii za kwoty znacznie przewyższające stawki możliwe do osiągnięcia w Polsce jednakże Sąd nie znalazł żadnych podstaw aby temu dać wiarę. Tym bardziej, iż jak zeznawał powód i świadkowie plany te wyłoniły się po wypadku z dnia 31 sierpnia 1998 roku. Powód bowiem przed przedmiotowym wypadkiem wszakże pracował w branży budowlanej i kierował samodzielnie jedną z budów w Polsce jednakże poza tą bezsporną okolicznością nie wykazał aby chociażby kiedykolwiek miał plany pracować zarobkowo za granicą. Tym bardziej, iż jak wykazało postępowanie dowodowe, jeszcze przez wypadkiem powód prowadził bar małej gastronomii, co dodatkowo świadczy o tym, iż nie wiązał swoich zamierzeń zawodowych z pracą murarza na budowach bądź o tym, iż takiej pracy w branży budowlanej nie mógł znaleźć. Świadkowie zeznający
w niniejszej sprawie, w szczególności, co wymaga zaakcentowania
w niniejszej sprawie, to koledzy i byli pracownicy powoda zatrudnieni na jedynej budowie, którą zajmował się niegdyś powód. Ich zatem twierdzenia, nadto biorąc ich nieugruntowaną sytuację zarobkową i zapewnienia
o pewnych możliwościach powoda w zakresie pracy poza granicami kraju za stawki przez nich wskazywane, nie zasługiwały na wiarę jako niespójne, nielogiczne i nie znajdujące potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym sprawy. Ich wiarygodność została bowiem zweryfikowana
w oparciu o inne dowody zgromadzone w sprawie. Wywołana w niniejszej sprawie opinia biegłej z zakresu budownictwa nie budziła wątpliwości.
W ocenie Sądu opinia jest rzetelna i jednoznaczna, a wnioski w niej zawarte zbieżne. Opinia ta została sporządzona przez osobę posiadającą wiadomości specjalne, jest pełna, jasna i odpowiada na pytania zawarte w tezach dowodowych i postawione biegłej przez strony i w sposób wyczerpujący dostarczyła wiadomości specjalnych koniecznych do poczynienia ustaleń
i faktów niezbędnych do rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu, dowody uznane za wiarygodne w opisanej konfiguracji, tworzą łańcuch dowodów niesprzecznych wewnętrznie i pozwalają na ustalenie stanu faktycznego
w stopniu wystarczającym dla jednoznacznego wyrokowania
w sprawie, przy wysnuwaniu wniosków zgodnych z zasadami logicznego rozumowania i opartych na doświadczeniu życiowym. Zgodnie z treścią art. 328 § 2 k.p.c. Sąd jest zwolniony ze wskazywania przyczyn, dla których dał wiarę dowodom stanowiącym podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu w przeważającej części.

W niniejszej sprawie pełnomocnik powoda M. B. ostatecznie domagał się od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. podwyższenia renty wyrównawczej zasądzonej od (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 12 czerwca 2001 roku, sygn. akt I C571/99, do kwoty 4.310,00zł miesięcznie, w tym kwoty 1.410,00zł dotychczas wypłacanej przez pozwanego renty oraz cofnął powództwo
i zrzekł się roszczenia w zakresie pkt 1 w pozwu w zakresie kwoty 383,31zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Jednocześnie pełnomocnik powoda oświadczył, iż popiera powództwo z pkt 2 pozwu do kwoty 104.400,00zł tytułem renty wyrównawczej za okres trzech lat od dnia wytoczenia powództwa wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa. Jednocześnie pełnomocnik powoda oświadczył,
iż cofa powództwo i zrzeka się roszczenia co do zapłaty kwoty 64.559,16zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. Jako podstawę prawną żądania powód wskazał przepis art. 907§2kc.

Na wstępie zważyć należy, iż stosownie do treści przepisu art. 907 § 2 k.c., jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może
w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Wskazać należy, iż podstawą modyfikacji wysokości renty, wynikającej z art. 907 § 2 k.c. może być tylko zmiana stosunków. Zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 20 stycznia 2011 r.,( I PK 150/10, LEX nr 738393), w art. 907 § 2 k.c. akcentuje się słowo "zmiany" sugerujące, że sąd będzie mógł kształtować "na nowo" treść obowiązku. Istota wydanego na tej podstawie orzeczenia sprowadza się do potwierdzenia przez organ wymiaru sprawiedliwości, że stosunki w chwili orzekania uzasadniają obowiązek łożenia innej niż dotychczas kwoty, a potwierdzenie to, znajdujące się w sferze motywacyjnej wyroku, stanowi podstawę zasądzenia nowego świadczenia o innej niż dotychczas wysokości. Jest to orzeczenie o takim samym charakterze jak pierwsze - zasądzające rentę, z tą różnicą, że odpowiada układowi stosunków (z reguły faktycznych) w chwili orzekania. Jednakowo odmienne (nowe) rozstrzygnięcie musi zostać uzasadnione przez sąd porównaniem zmienionych stosunków usprawiedliwiających odmienny sposób liczenia świadczenia. Podstawą modyfikacji wysokości renty, wynikającej z ustawy może być bowiem tylko zmiana stosunków.
Powołanie się na art. 907 § 2 k.c. pozwala i jednocześnie nakazuje przywołać w pierwszej kolejności art. 444 § 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Powołany przepis jest zastosowaniem ogólnych zasad dotyczących obowiązku naprawienia szkody (art. 361 § 2 k.c.). Nie rozszerza zatem tych zasad, ale też ich nie ogranicza.
Przy ustalaniu renty, chodzi zatem o pełne zrekompensowanie szkody przyszłej. W sporach na tle art. 444 § 2 k.c. skomplikowane staje się określenie rozmiarów szkody w sytuacji częściowej utraty zdolności do pracy; w sytuacji gdy hipotetycznie pracownik ma tylko ograniczoną zdolność zarobkowania, ale powszechnie wiadomo, że osoby częściowo zdolne do pracy są wykluczane z rynku pracy. W literaturze prawa cywilnego przyjmuje się powszechnie, że szkoda powinna być oceniana nie abstrakcyjnie (procent niezdolności do pracy), ale konkretnie przez określenie gospodarczych następstw danego wypadku. Trudności w oznaczeniu rozmiarów szkody związanej z utratą zdolności do pracy wynikają zatem nie tylko z dynamicznego charakteru każdej szkody na osobie, ale także ze stałej zmiany stosunków społeczno-gospodarczych, które nie pozostają bez wpływu na wysokość renty zasądzanej na rzecz poszkodowanego, szczególnie wówczas, gdy utracił on częściowo zdolność do pracy. W takiej sytuacji podstawą obliczenia szkody powinno być ustalenie jego faktycznych możliwości. Przy ocenie tej zdolności należy ustalić zarobki, jakie poszkodowany osiągnąłby przypuszczalnie, gdyby nie uległ wypadkowi. Następnie trzeba to zestawić z zarobkami, jaki poszkodowany może osiągnąć.
Zawarta w art. 444 § 2 k.c. wzmianka, że renta powinna być "odpowiednia", przesądza o tym, że przy ustalaniu wysokości renty wykluczony jest jakikolwiek automatyzm i że wysokość tego świadczenia powinna być dostosowana do konkretnych okoliczności.

Zaakcentowania ponadto wymaga, iż podstawą ustalania renty ad casum powinna być także realna sytuacja na rynku pracy, a więc faktyczne możliwości znalezienia zatrudnienia przez poszkodowanego z ograniczoną zdolnością do pracy, o ile oczywiście poszukuje on pracy. Jeżeli możliwości te są minimalne, to sama teoretyczna tylko fizyczna zdolność podjęcia pracy w znacząco ograniczonym zakresie nie powinna być przeszkodą zasądzenia pełnej renty w wysokości utraconych zarobków.

W niniejszej sprawie, powód M. B. z zawodu jest murarzem, przed wypadkiem pracował dorywczo w budownictwie oraz przy pracach polowych, w wieku 28 lat prowadził samodzielnie, budowę domu
w W., zatrudniając pracowników. Około miesiąc przed wypadkiem powód rozpoczął działalność gospodarczą na własny rachunek, prowadząc małą gastronomię (...). Wcześniej powód prowadził działalność gospodarczą w tym samym zakresie od maja do miesiąca listopada 1996 roku. Na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 sierpnia 1998 roku powód doznał ciężkich obrażeń ciała. W chwili wypadku powód miał
34 lata, obecnie powód ma 51 lat. Od czasu wypadku powód praktycznie nigdzie nie pracował ze względu na stan zdrowia. Konsekwencją urazów doznanych w wyniku wypadku z dnia 31 sierpnia 1998 roku jest między innymi proteza lewego oka i niedowidzenie w prawnym oku, obecnie jest to 4,0 dioptrii. Około siedmiu lat temu powód podjął próbę podjęcia pracy zarobkowej we Francji jednakże ze względu na stan zdrowia nie był w stanie jej kontynuować i wrócił do kraju. Od tego czasu powód nie podejmował żadnej pracy zarobkowej. Obecnie powód M. B. otrzymuje rentę
z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W. w kwocie 1.410,00zł oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 664,60zł, tj. w łącznej kwocie 2.074,60zł miesięcznie .

W okresie od dnia 29 kwietnia 2010 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku, powód M. B., gdyby nie uległ wypadkowi w okresie trzech lat od wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, w sektorze budownictwa, przy uwzględnieniu jego kwalifikacji czeladnika murarstwa,
w Polsce mógłby osiągnąć wynagrodzenie netto w wysokości:

- w 2010 roku: 2.532,00zł;

- w 2011 roku: 2.645,00zł;

- w 2012 roku: 2.646,00zł;

- w 2013 roku: 2.665,00zł;

- w 2014 roku: 2.736,00zł.

W toku niniejszego postępowania powód twierdził, że gdyby nie wypadek, któremu uległ w dniu 31 sierpnia 1998 roku wykonywałby pracę
w branży budowlanej, najprawdopodobniej odpowiednią do uzyskanego zawodu murarza. Z powodu zaś pogarszającego się stanu zdrowia zmuszony był zaprzestać podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę, uznając roszczenie powoda za uzasadnione co do zasady, na podstawie art. 444 § 2 w związku z art. 907 § 2 kc, ustalił wysokość wynagrodzenia netto w Polsce w sektorze budownictwa, przy uwzględnieniu kwalifikacji czeladnika murarstwa, które wynosiło:

- w 2010 roku: 2.532,00zł;

- w 2011 roku: 2.645,00zł;

- w 2012 roku: 2.646,00zł;

- w 2013 roku: 2.665,00zł

- w 2014 roku: 2.736,00zł.

Biorąc powyższe pod uwagę, hipotetyczne zarobki powoda netto osiągane przez niego w Polsce w sektorze budownictwa w okresie od dnia
29 kwietnia 2010 roku do dnia 29 kwietnia 2013 roku wniosłyby:

- w okresie od dnia 29 kwietnia 2010 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku: 20.256,00zł;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2011 roku: 31.740,00zł;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku: 31.752,00zł;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 29 kwietnia 2013 roku: 10.660,00zł, łącznie 94.408,00zł.

W powyższym okresie powód pobierał rentę wyrównawczą
z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W. oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie od dnia
29 kwietnia 2010 roku do dnia 29 kwietnia 2013 roku z Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Spółki Akcyjnej z (...) w W. w kwocie 1.410,00zł netto oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
w okresie od dnia 1 marca 2010 roku do dnia 30 kwietnia 2011 roku
w kwocie 572,27zł netto, w okresie od dnia 1 marca 2011 roku do dnia 30 kwietnia 2012 roku w kwocie 588,77zł netto, w okresie od dnia 1 marca 2012 roku do dnia 30 kwietnia 2013 roku w kwocie 640,69zł netto oraz w okresie od dnia 1 marca 2013 roku w kwocie 664,60zł netto, a więc:

- w okresie od dnia 29 kwietnia 2010 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku powód pobrał łącznie 15.858,16zł. tytułem renty z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (1 410,00zł. x 8 miesięcy = 11 280,00zł) + ( 572,27zł. x 8 miesięcy = 4 578,16) = 15 858,16zł;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2011 roku powód pobrał łącznie 23 830,75zł. tytułem renty z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ( 1 410,00zł. x 12 miesięcy = 16 920,00zł.) +
( 572,27zł. x 2 miesiące = 1 144,54zł. ) + ( 640,69zł. x 9 miesięcy = 5 766,21zł. ) = 23 830,75zł.;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku powód pobrał łącznie 24 452,52zł. tytułem renty z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ( 1 410,00zł. x 12 miesięcy = 16 920,00zł.) +
( 588,77zł. x 3 miesiące = 1 766,31zł. ) + ( 640,69zł. x 9 miesięcy = 5 766,21zł. ) = 24 452,52zł.;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 29 kwietnia 2013 roku powód pobrał łącznie 8 202,76zł tytułem renty z (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. oraz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ( 1 410,00zł. x 4 miesiące = 5 640,00zł.) +
( 640,69zł. x 4 miesiące = 2 562,76zł.) = 8 202,76zł., łącznie 72 344,19zł.;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2012 roku do dnia 31 rudnia 2012 roku: 31752,00zł;

- w okresie od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 29 kwietnia 2013 roku: 10660,00zł., łącznie 94 408,00zł.

Wobec powyższego skapitalizowana renta wyrównawcza za okres od dnia 29 kwietnia 2010 roku do dnia 29 kwietnia 2013 roku wynosi 22063,81zł ( 94 408,00zł. – 72 344,19zł. ).

W związku z powyższym, Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. kwotę 22 063,81zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 29 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty za okres od dnia 30 kwietnia 2010 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku ( punkt I wyroku ).

Według przyjętych przez Sąd kryteriów renta miesięczna począwszy od dnia 29 kwietnia 2013 roku winna wynosić w miejsce dotychczasowej kwoty 2 00,.40zł. zgodnie z wyliczeniem ( 2 665,00zł. - 664,60zł. – renta z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych).

Biorąc powyższe pod uwagę w punkcie II wyroku Sąd podwyższył rentę wyrównawczą zasądzoną od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. B. na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 12 czerwca 2001 roku, sygn. akt I C 571/99, do kwoty 2.000,40zł miesięcznie, płatną do 10-go dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 29 kwietnia 2013 roku
( punkt II wyroku ).

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako niezasadne
i nieudowodnione ( punkt III wyroku ).

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na dyspozycji art. 100 k.p.c. (tak wprost SN w postanowieniu z 5.12.2012 r. I CZ 43/12). Powód utrzymał się ze swoimi żądaniami w ok. 30% i w takim stosunku należało rozdzielić koszty procesu pomiędzy stronami.

Strona powodowa poniosła wydatek w sprawie, w kwocie 17,00 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego pełnomocnikowi. Pozwany również taką opłatę w kwocie 17,00 zł uiścił od dokumentu pełnomocnictwa. Obie strony były reprezentowane przez radcę prawnego lub adwokata
i zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. do poniesionych przez nie kosztów procesu należało zaliczyć ich wynagrodzenia, ustalone na kwoty po 3.600,00zł, zgodnie z § 6 pkt 6 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. (Dz.U. 2002/163/1348 i 1349 ze zm.). Celowe koszty stron wyniosły, zatem łącznie 7234,00zł. Konkludując, celowe wydatki obu stron w zakresie kosztów związanych z udzielaną im pomocą prawną (czyli całość poniesionych przez strony celowych kosztów procesu) wyniosła 7234,00 zł i po ich stosunkowym rozdzieleniu w opisanej wcześniej proporcji, w myśl przywołanych przepisów, powoda obciąża obowiązek poniesienia kosztów w wysokości 5 425,50 zł, co skutkować musiało zasądzeniem na rzecz pozwanego powyższej kwoty ( punkt IV wyroku ).

W toku procesu pokryto tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa koszty w kwocie łącznej 12 551,26 zł (opłata od pozwu w kwocie 10.697,00zł wydatki na opinię biegłego 1 854,26zł ). W myśl art. 113 ust. 1 u.k.s.c. pozwanego obciąża obowiązek ich zwrotu w 30%, czyli w kwocie 3 765,40zł, natomiast w myśl art. 113 ust. 2 u.k.s.c. pozostałą część należało ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda w punkcie I wyroku
( punkt V i VI wyroku ).

Z tych wszystkich powyższych względów i w oparciu o wskazane wyżej przepisy Sąd orzekł jak w wyroku.