Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 maja 2015r. w O.

sprawy z odwołania S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 12.02.2015r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje S. S. prawo do emerytury począwszy od dnia 01.01.2015r.;

2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.02.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił S. S. prawa do emerytury.

S. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji , podnosząc, że w szczególnych warunkach pracował przez cały okres zatrudnienia w (...), a następnie Z. W. jako elektromonter i elektromonter przemysłowy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że S. S. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art.184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się ponad 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. ZUS nie uznał bowiem żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, wskazując, że w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach podane stanowisko pracy – elektromonter przemysłowy nie jest wymienione w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 20.01.2015r. S. S. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Na podstawie przedłożonych dokumentów ZUS uznał, że S. S. osiągnął wymagany wiek emerytalny 60 lat, na dzień 01.01.1999r. legitymuje się łącznym stażem pracy w wymiarze 28 lat, 3 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych (vide decyzja z 08.05.2015r.), jednak nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze.

S. S. urodził się dnia (...), zatem podstawą ubiegania się przez niego o prawo do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 01.01.1949r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zasadniczo okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (tak: § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.). Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Na okoliczność pracy w (...), a następnie (...) W. S. S. złożył do ZUS świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30.06.2001r., z którego wynika, że był tam zatrudniony od dnia 1.08.1973r. do dnia 30.06.2001r. i w okresie od 1.08.1973r. do 24.10.1973r. na stanowisku elektromontera, a w okresie od 03.11.1975r. do 30.06.2001r. na stanowisku elektromontera przemysłowego, stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy remoncie, konserwacji, naprawie rozdzielni i sieci elektroenergetycznej. Na rozprawie odwołujący załączył dodatkowo poprawione świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach i pismo wyjaśniające z (...) S.A. w W. odnośnie daty rozpoczęcia zatrudnienia, wskazujące jako prawidłową datę początku zatrudnienia - 01.08.1973r. Przedłożone świadectwo pracy potwierdzało, że w okresie od 1.08.1973r. do 24.10.1973r. na stanowisku elektromontera, a w okresie od 03.11.1975r. do 31.12.1999r. na stanowisku elektromontera przemysłowego, stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace, o których mowa w wykazie A, dział II poz. 1 rozporządzenia RM z 07.02.1983r. tj. prace wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. W świadectwie tym zaznaczono, że nazwa stanowisk elektromonter i elektromonter przemysłowy wynikała ze zmiany nazwy stanowiska w taryfikatorze i pod względem rodzaju obowiązków i wykonywanej pracy odpowiadała stanowisku elektromonter rozdzielni i sieci elektroenergetycznej.

Wobec zakwestionowana przedstawionych przez odwołującego świadectw pracy, w przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy odwołujący zgromadził 15 lat pracy w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze.

W celu ustalenia rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornym okresie, Sąd dopuścił dowód z zeznań świadka i odwołującego, przeprowadził też dowód z dokumentów.

Z zeznań świadka M. T. wynika, że pracował on razem z odwołującym w (...) , a następnie Z. W.. Świadek zeznał, że początkowo był elektromonterem, a potem elektromonterem przemysłowym na wydziale hartowni, czyli obróbki cieplnej. Świadek zeznał, że pracę z odwołującym rozpoczęli w podobnym czasie. Również odwołujący został przyjęty na stanowisko elektromontera. Świadek podkreślił, że obaj zajmowali się dokładnie tym samym, mieli ten sam zakres obowiązków tzn. zajmowali się remontami urządzeń elektroenergetycznych takich jak: rozdzielnie niskiego i wysokiego napięcia, transformatory, naprawami i konserwacją pieców hartowniczych, zasilaniem pieców do hartowania. Były to prace typowo elektromonterskie. Świadek podkreślił, że przez cały czas zatrudnienia obaj zajmowali się tym samym, zarówno jako elektromonterzy i potem jako elektromonterzy przemysłowi robili dokładnie to samo. Świadek przyznał, że był taki okres, kiedy miał stanowisko zestrajacza, jednak podkreślił, że zestrajacz robił to samo co elektromonter przemysłowy. Zmiana nazwy stanowiska wiązała się tylko ze zmianami w siatkach płac. Chodziło o to, że aby móc pracownikowi podnieść wynagrodzenie trzeba było zmienić angaż, bo zestrajacz miał np. złotówkę więcej. Świadek podał, że potem zestrajacze z siatki płac zniknęli. Po nowym schemacie siatki płac dostali znowu angaż elektromonterów przemysłowych. Świadek podkreślił, że zmiany nazw stanowisk pracy nie miały wpływu na zmianę zakresu obowiązków. M. T. podkreślił, że on uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury z uwzględnieniem pracy w szczególnych warunkach z (...), a następnie Z. W.. Podał, że początkowo wydano mu decyzję odmowną, ale po złożeniu odwołania ZUS uwzględnił jego odwołanie i przyznał mu prawo do emerytury.

S. S. przesłuchany w charakterze strony zeznał , że pracował w warunkach szczególnych przez cały okres zatrudnienia w (...), a następnie (...) W.. Pracę rozpoczął w 1973r., przyjął się na stanowisko elektromontera. Rozwożono ich (...) po całym zakładzie, gdzie zajmował się remontami urządzeń elektroenergetycznych np. montażem i demontażem szaf sterowniczych, robił też słupy i rozdzielnie elektryczne. Potem poszedł do wojska. Po wojsku powrócił do tego samego zakładu do filii w W. na stanowisko elektromontera. Chodził na rozdzielnię elektroenergetyczną, gdzie wykonywał remonty. Potem został przeniesiony na hartownię na obróbkę cieplną, ale w dalszym ciągu byłem elektromonterem. Na hartowni wykonywał remonty i bieżącą konserwację. Zajmował się też remontami rozdzielni sieci, pracował też przy induktorach, transformatorach i podobnych urządzeniach elektroenergetycznych. Odwołujący podkreślił, że świadek T. robił dokładnie to co on, był jego zmiennikiem. Odwołujący nie pamiętał czy miał angaż zestrajacza, ale podkreślił, że cały czas, aż do końca zatrudnienia robił to samo. Charakter jego zatrudnienia nie zmieniał się. Pracował tam łącznie ponad 20 lat, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka oraz odwołującego. Świadek to osoba obca dla odwołującego. Nie ma żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Zeznania świadka i odwołującego wzajemnie się uzupełniają tworząc logiczną całość. Świadek pracował razem z odwołującym w spornym okresie, zatem posiada wiedzę w przedmiocie rzeczywistego charakteru jego pracy i wykonywanych obowiązków.

Sąd pozyskał również akta emerytalne świadka M. T., z których wynika, że decyzją z dnia 25.11.2014r. M. T. uzyskał prawo do wcześniej emerytury z uwzględnieniem pracy w szczególnych warunkach w (...) w W. na stanowiskach elektromontera i elektromontera przemysłowego, pomimo, iż z ogólnego świadectwa pracy wynika, że przez pewien okres czasu jego stanowisko pracy, podobnie jak w przypadku odwołującego, określane było jako zestrajacz.

Zeznania świadka i odwołującego w pełni korespondują z dokumentami z akt osobowych. Ich analiza wskazuje, że odwołujący został przyjęty do pracy w (...) w W. z dniem 01.08.1973r. na stanowisko elektromontera (vide k. 4-6 akt osobowych). Z dniem 25.10.1973r. zawieszono z odwołującym umowę o pracę w związku z powołaniem do zasadniczej służby wojskowej (vide k. 10 akt osobowych). W okresie od 25.10.1973r. do 15.10.1975r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej odwołujący został ponownie przyjęty do pracy w (...) w W. w Zakładzie Zespołów (...) w W. z dniem 03.11.1975r. na stanowisko elektromontera (vide umowa o pracę k. 13 akt osobowych). Z dniem 15.08.1977r. powierzono mu obowiązki zestrajacza, które pełnił do końca lipca 1978r. (vide meldunki o przeniesieniu k. 19 i 22 akt osobowych). We wszystkich kolejnych dokumentach z akt osobowych stanowisko odwołującego określane było jako „elektromonter”. Od 01.02.1986r. do końca zatrudnienia stanowisko pracy odwołującego określane było jako „elektromonter przemysłowy” (k. meldunki o zmianie uposażenia - akta osobowe).

Dokumenty z akt osobowych nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Oceniając zasadność roszczenia odwołującego, Sąd miał jednak przede wszystkim na uwadze, że dla oceny czy odwołujący pracował w szczególnych warunkach, najistotniejsze znaczenie ma nie tyle nazwa zajmowanego stanowiska pracy, ale rodzaj rzeczywiście wykonywanych i powierzonych obowiązków. Z przeprowadzonych dowodów, w tym dowodów osobowych wynika, że S. S. przez cały sporny okres zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace, o których mowa w wykazie A dział II załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. tj. prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Mając na uwadze powyżej omówiony materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie, Sąd doszedł do przekonania, że S. S. należy zaliczyć do okresów pracy w szczególnych warunkach okres od 01.08.1973r. do 24.10.1973r. i od 03.11.1975r. do 31.12.1998r. tj. łącznie okres 23 lat, 4 miesięcy i 22 dni.

Sąd uznał także za zasadne zaliczenie odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 25.10.1973r. do dnia 15.10.1975r. (tj. łącznie 1 rok, 11 miesięcy i 22 dni), gdyż przypadała ona w okresie pracy w warunkach szczególnych w (...) w W.. Jak wynika z ugruntowanego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do zatrudnienia (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 25.02.2010r. , II UK 219/09). Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie argumentację przedstawioną w cyt. wyroku w pełni podziela i akceptuje. S. S. zakończył odbywanie służby wojskowej w dniu 15.10.1975r., a od dnia 03.11.1975r. podjął ponownie zatrudnienie w (...) w W..

S. S. spełnił też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury, wynikające z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Na dzień 01.01.1999 r. udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat tj. łącznie zgromadził 28 lat, 3 miesiące i 17 dni, osiągnął wiek 60 lat w dniu 15.10.2014r. i nie jest członkiem OFE ( vide: dokumenty z akt emerytalnych).

Z tych względów Sąd uznał, że S. S. spełnił wszystkie przesłanki do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art. 184 powoływanej na wstępie ustawy i przyznał mu prawo do emerytury począwszy od dnia 01.01.2015r. stosownie do treści art. 129 ust.1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS. Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję na mocy art.477 ¹⁴§2 kpc, orzekając jak w pkt. 1 wyroku.

Stosownie do treści art.118 ust.1 a ww. ustawy – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie brak podstaw do obciążenia ZUS odpowiedzialnością za nieprzyznanie odwołującemu prawa do spornego świadczenia już na etapie postępowania przed ZUS. Przedłożone przez odwołującego dokumenty mogły budzić wątpliwości organu rentowego. Ocena, czy odwołującemu należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach sporny okres, wymagała przeprowadzenia szerszego postępowania dowodowego, co możliwe było dopiero przed Sądem. Wobec powyższego Sąd orzekł na mocy art. 118 ust.1a ww. ustawy jak w pkt. 2 wyroku.