Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Wiesława Buczek – Markowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 19 listopada 2013 r. w S.

sprawy z powództwa C. H.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ulicy (...) i ulicy (...) w S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 23 kwietnia 2013 r. sygn. akt III C 263/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok :

a) w punkcie I w ten sposób, że oddala powództwo;

b) w punkcie III w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów postępowania;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie: (I) zasądził od pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej przy ulicy (...) i przy ulicy (...) w S. na rzecz powoda C. H. kwotę 1 182,50 zł z ustawowymi odsetkami od tek kwoty od dnia 3 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty; (II) oddalił powództwo w pozostałym zakresie, (III) zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 19,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od wyroku Sądu pierwszej instancji wniosła pozwana, która zaskarżyła go w części tj. w punkcie I i III zarzucając:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci niezastosowania art. 185 ust. 1b ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 2010, nr 102,poz.651, t.j.), co skutkowało przyjęciem, że powód jako osoba nieposiadająca uprawnień zawodowego zarządcy nieruchomości nie mógł wykonywać czynności administracyjnych i zarządczych na rzecz pozwanej wspólnoty na podstawie umowy o administrowanie i zarządzanie nieruchomością z dnia 20 stycznia 2011r., a co za tym idzie wspólnicy spółki cywilnej (...) (R. H. i C. H.) nie byli stronami tej umowy, była nią zaś tylko R. H., posiadająca uprawnienia zarządcy nieruchomość;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci niezastosowania art. 866 k.c., wskutek czego Sąd pierwszej instancji przyjął, że R. H. działała w imieniu własnym przy zawieraniu umowy o administrowanie i zarządzanie z dnia 20 stycznia 2011r., nie zaś w imieniu własnym oraz powoda, jako wspólników spółki cywilnej (...);

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 108 k.c., konsekwencją czego było przyjęcie, że umowa z dnia 19 marca 2011 r., zawarta pomiędzy pozwaną wspólnotą mieszkaniową a powodem, będącym jednym ze wspólników spółki cywilnej (...), nie jest tzw. „czynnością z samym sobą” w rozumieniu art. 108 k.c., podczas gdy Wspólnotę reprezentowała spółka cywilna (...), w imieniu której działała R. H.,

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 65 §1 i 2 k.c., poprzez błędne zastosowanie tego przepisu, wyrażające się błędną wykładnią oświadczenia woli pozwanej wspólnoty w zakresie upoważnienia wspólników spółki cywilnej (...) do zawierania umów w jej imieniu, czego skutkiem było przyjęcie, że pozwana wspólnota udzieliła szerokiego upoważnienia do dokonywania czynności prawnych w jej imieniu, bez konieczności konsultacji w tym zakresie z członkami wspólnoty mieszkaniowej.

W związku z powyższym apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego w całości od powoda na rzecz pozwanej, ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, zasądzenie kosztów procesu w drugiej instancji według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwanej powód wniósł o jej odrzucenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się zasadna.

Zdaniem Sądu Odwoławczego, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy naruszył zarzucane apelacją przepisy prawa materialnego.

Jako błędne ocenić należało stanowisko Sądu pierwszej instancji, który przyjął, że umowa o administrowanie z dnia 20 stycznia 2011 r. została zawarta między Wspólnotą a R. R., a nie pomiędzy Wspólnotą a spółką cywilną (...). Przyjęcie jednakże, iż spółka cywilna jest stroną umowy uznać należało za swoisty skrót myślowy. Zdaniem Sądu II instancji, istota spółki cywilnej wyczerpuje się bowiem w wielostronnym stosunku zobowiązaniowym łączącym wspólników. Brak osobowości prawnej spółki cywilnej oznacza zatem, iż stroną stosunków prawnych będą wszyscy wspólnicy spółki cywilnej. W niniejszej sprawie treść umowy wyraźnie wskazuje, iż jej stroną jest spółka cywilna. Nie oznacza to nic innego jak tylko to, że jest to wspólne zobowiązanie wszystkich wspólników spółki cywilnej „jako wspólników”, odrębne od ich zobowiązań osobistych.

Zgodnie z art. 865 § 1 k.c. każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty. Stosownie do art. 866 k.c. w braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.

Z powyższego wynika, że R. H. była uprawniona do zawarcia umowy z dnia 20 stycznia 2011 r. także w imieniu pozostałego wspólnika. Mogła ona bowiem samodzielnie zawrzeć umowę zgodną z celem gospodarczym spółki. Jednocześnie zawarcie takiej umowy przez Wspólnotę ze spółką, której jedynie jeden ze wspólników ma uprawnienia licencjonowanego zarządcy, pozostawało w zgodzie z przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.).Umowa o zarządzanie może zostać zawarta z przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie zarządzenia nieruchomościami. Przedsiębiorca taki jest obowiązany jedynie do powierzenia czynności zarządzenia licencjonowanemu zarządcy. Taka wykładnia przepisów wynika z art. 184 ust. 3 w zw. z 185 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Konsekwencją powyższego jest przyjęcie, iż umowa z dnia 19 marca 2011 r. zawarta pomiędzy wspólnikami spółki cywilnej działającymi w imieniu pozwanej Wspólnoty a jednym ze wspólników, jest nieważna na podstawie art. 108 k.c., zgodnie z którym pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy.

Sąd Okręgowy miał na uwadze, że zawierając przedmiotową umowę wspólnicy spółki cywilnej (...) - a zatem także powód C. H. - działali jako pełnomocnik pozwanej Wspólnoty. Powód zatem zawarł umowę „z samym sobą”, co czyni ją nieważną. Treść pełnomocnictwa (które zawarte zostało w umowie z dnia 20 stycznia 2011 r.) nie stanowi inaczej, a nadto nie zachodzi przesłanka wyłączenia możliwości naruszenia interesów mocodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Okręgowy działając na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo w całości oddalił. Konsekwencją powyższej zmiany była również zmiana w zakresie kosztów postępowania. Pozwana wygrała spór w całości, dlatego też należało zasądzić na jej rzecz od powoda koszty postępowania, na które złożyło się wynagrodzenie adwokackie w stawce minimalnej obliczonej na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.).

W punkcie 2 Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 108 § 1 w zw. z 6 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 cytowanego powyżej rozporządzenia. Na koszty strony pozwanej złożyła się opłata sądowa od apelacji – 30 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnictwa w stawce minimalnej.