Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział II Cywilny-Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Janusz Kasnowski

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2014r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa

R. S. i M. S.

przeciwko

Bankowi (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów R. S. i M. S. od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 8 lipca 2014r. w sprawie o sygn. I C 600 /14 - upr

orzeka:

1/ oddala apelację;

2/ zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kwotę 300 zł (trzysta) tytułem zwrotu kosztów postepowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 770/14

UZASADNIENIE

Powodowie R. S. i M. S., w oddzielnych pozwach, domagali się zasądzenia od pozwanego Banku (...) S. A. w W. na rzecz każdego z nich kwot po 947,47 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12lutego 2008r. oraz zwrotu kosztów procesu.

Zarządzeniem z dnia 07 marca 2014r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy połączył sprawy powodów do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt I C 600/14 - upr (k.93).

W odpowiedzi na pozew pozwany Bank (...) S. A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasadzenie zwrotu kosztów postepowania według norm przepisanych.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lipca 2014r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo i zasądził od każdego z powodów na rzecz pozwanego kwoty po 188,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy uznał, że brak było uzasadnionych podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz każdego z powodów dochodzonych roszczeń, jako zwrotu świadczeń nienależnie pobranych przez pozwanego (art. 410 § 2 k.c.).

Stwierdził, że w dniu 29.10.2007r. strony zawarły umowę kredytu budowlano-hipotecznego, na podstawie której pozwany udzielił powodom kredytu w wysokości 236 866 zł, który za zgodą Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. miał zostać uruchomiony w dniu 20.11.2007r. Powodowie nie dotrzymali warunków umowy, bowiem nie ustanowili prawnych zabezpieczeń kredytu i nie zapewnili na dzień zawarcia umowy na swoim rachunku bankowym kwoty wystarczającej do pokrycia należnej bankowi prowizji z tytułu udzielonego kredytu. W związku z tym prowizja ta została pobrana z rachunku bankowego powodów dopiero w dniu 03.01.2008r. Do tego czasu powodowie nie podjęli żadnych działań związanych z udzielonym kredytem, a w dniu 07.02.2008r. zażądali zwrotu prowizji. Tym samym - w ocenie Sądu Rejonowego – uzasadnione było stanowisko pozwanego Banku, co do odstąpienia powodów od przedmiotowej umowy. Sąd dodatkowo wskazał, że prawo to przysługiwało powodom w przypadku nie udostępnienia przez Bank środków na wypłatę kredytu - w terminie 10 dni od dnia upływu terminu wypłaty kredytu i wówczas pozwany Bank byłby zobowiązany do zwrotu zapłaconej prowizji od udzielonego kredytu. W sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Uruchomienie kredytu miało nastąpić w dniu 20.11.2007r., a powodowie nie podjęli jakiekolwiek czynności związanych z udzielonym kredytem. Tym samym w ocenie Sądu Rejonowego brak było podstaw prawnych do żądania przez powodów zwrotu uiszczonej prowizji i dlatego ich powództwa oddalił. O kosztach procesu orzekł po myśli art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli powodowie, zaskarżając wyrok w całości. Wnieśli o jego zmianę poprzez uwzględnienie roszczeń zawartych w ich pozwach, a ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w sprawie według norm przepisanych.

Skarżący zarzucili Sądowi Rejonowemu:

1/ naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a dokładniej:

- art. 325 k.p.c. polegające na niewłaściwym sformułowaniu treści rozstrzygnięcia;

- art.328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób nieodpowiadający wymaganiom tego przepisu;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu, że powodowie odstąpili od przedmiotowej umowy;

- art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie tj. niewłaściwe rozłożenie ciężaru dowodu spoczywającego na stronach, bowiem pozwany nie wykazał, aby doszło do odstąpienia od umowy kredytu hipotecznego;

2/ naruszenie przepisów prawa materialnego, a dokładniej:

- art. 395 § 1 k.c. w zw. z § 12 ust. 3 zawartej przez strony umowy złotowego mieszkaniowego kredytu budowlano - hipotecznego z dnia 29.10.2007r. przez niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że odstąpienia przez powodów od umowy doszło w sposób dorozumiany;

- art. 410 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, podobnie jak i art.395 § 2 w związku z § 12 ust.4 w/w umowy kredytowej.

W odpowiedzi na apelację pozwany Bank (...) S.A. w W. domagał się jej oddalenia i zasądzenia na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powodów nie znajduje uzasadnienia. Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest trafny i odpowiada prawu.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego w tej sprawie, a zatem – zgodnie z art.505 ¹³ § 2 kpc – powinien ograniczyć swoje uzasadnienie jedynie do przedstawienia podstawy prawnej wyroku. Ta została zastosowana przez Sąd Rejonowy prawidłowo, bo w ustalonym stanie faktycznym sprawy słusznie nie dopatrzył się podstaw do zasądzenia na rzecz powodów zwrotu kwot pobranych przez pozwany Bank z rachunku powodów w ramach prowizji od udzielonego kredytu, jako nienależnego świadczenia (w ujęciu art.410 § 2 kc), a na takiej podstawie prawnej powodowie opierali swoje roszczenia.

Świadczenie jest nienależne w sytuacjach określonych w art. 410 § 2 k.c., w tym wówczas, gdy odpadła podstawa jego uprzedniego pobrania. Taka sytuacja nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie. Zawarta przez strony umowa kredytu ustanawiała określone obowiązki dla obydwu stron. Stanowiła jasno, że kredyt wypłacany w transzach zostanie uruchomiony wówczas gdy, powodowe zapłacą prowizję w chwili podpisania umowy i podejmą określone czynności mające na celu prawne zabezpieczenie kredytu. Pomimo pobrania przez pozwany Bank prowizji w dniu 03.01.2008r. powodowe nie wykonali żadnej z czynności, do której byli zobligowani. Nie czynili też żadnych starań by uzyskać wypłatę kredytu, ani też nie zasięgali informacji o przyczynach braku wypłaty. Przeciwnie, w dniu 07.02.2008r. zażądali zwrotu prowizji. Z takiego stanowiska powodów Sąd Rejonowy, a wcześniej pozwany, trafnie wywiódł, że skoro powodowie zażądali zwrotu pobranej prowizji i nie podjęli działań, do których byli zobowiązani umową kredytową, to odstąpili od zawartej umowy kredytu. Tymczasem w § 12 ust. 3 i 5 umowy kredytowej strony przewidziały prawo kredytobiorców do odstąpienia od zawartej umowy w sytuacji, gdyby Bank nie udostępnił środków z tytułu kredytu w terminie trzech dni roboczych po spełnieniu przez kredytobiorców warunków wypłaty kredytu. Wówczas kredytobiorcy (tu powodowie) mieliby prawo domagania się także zwrotu pobranej od nich prowizji. W tych okolicznościach brak było uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że pozwany Bank pobrał z rachunku powodów prowizję od udzielonego kredytu nienależnie lub że podstawa do jej pobrania odpadła, a tym samym stała się ona świadczeniem nienależnym Bankowi i powinna być zwrócona (na podstawie art.410 § 2 kc). Na marginesie jedynie zwrócić należy uwagę, że przyjęcie argumentacji skarżących, iż nie odstąpili od zawartej umowy kredytowej, oznaczałoby w istocie, że umowa kredytowa nadal obowiązuje między stronami, mimo że od 2008 roku żadna z transz kredytu nie została powodom wypłacona, a oni nie podjęli żadnych działań w celu ustanowienia prawnych zabezpieczeń kredytu.

Zatem nie znajduje uzasadnienia ostatni zarzut apelacji, w którym skarżący podnieśli naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego.

Nie można jednak pominąć milczeniem zarzutu apelujących, że Sąd Rejonowy powinien był sformułować swoje rozstrzygnięcie tak, by wprost wynikało, że oddala oba powództwa, bowiem zostały wniesione przez każdego z powodów z pomocą oddzielnego pozwu i tak też zostały uprzednio zarejestrowane w Sądzie. Skoro te uprzednio oddzielne sprawy zostały zarządzeniem Sądu połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia (co dopuszcza art.219 kpc), to – postępując konsekwentnie – Sąd powinien był w wyroku końcowym dać wyraz wprost rozstrzygnięciu o każdym z powództw, choćby poprzez sformułowanie, że oddala oba powództwa. Ta nieścisłość nie ma jednak znaczenia, bowiem Sąd odwoławczy, oceniając zarzut naruszenia przepisów postępowania cywilnego, bierze przede wszystkim pod uwagę nie tylko zarzucany sposób naruszenia tych przepisów, lecz przede wszystkim jego skutki, mierzone wpływem na wynik sprawy. Z tego punktu widzenia zaistniała niedokładność w sformułowaniu samego rozstrzygnięcia nie pozostawia jednak wątpliwości, że Sąd Rejonowy orzekł zarówno o powództwie R. S., jak i powództwie M. S.. Wskazał ich, jako powodów w sprawie, oddzielnie obciążył ich obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów postępowania i poczynił potrzebne wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku. Apelację od tego wyroku złożyli oboje powodowie, a jej redakcja nie pozostawia wątpliwości, że właściwie zrozumieli zakres rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Niezasadny był też zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 328 § 2 k.p.c. ponieważ w uzasadnieniu wyjaśnił zarówno podstawy faktyczne, jak i prawne, które legły u podstaw jego rozstrzygnięcia. Uczynił to w sposób przejrzysty, pozwalający na łatwe zorientowanie się co doprowadziło do takiego, a nie innego orzeczenia, a w konsekwencji umożliwiający kontrolę jego rozstrzygnięcia w świetle zarzutów podniesionych w apelacji. W istocie stwierdził, że pobranie przez pozwany Bank prowizji z ich rachunku bankowego nie było świadczeniem nienależnym pozwanemu (w rozumieniu art. 410 § 2 k.c.), bowiem Bank pobrał opłatę prowizyjną w związku z zawartą umową, celem jej realizacji poprzez uruchomienie kredytu, przy czym sama wypłata kredytu uzależniona była od podjęcia dodatkowych czynności przez powodów, których oni nie dokonali. Okoliczność, że skarżący nie aprobują tej argumentacji Sądu I instancji nie przesądza w żadnym razie o zasadności zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Dla dopełnienia argumentacji wskazać należy, że zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.03.2010 r. w sprawie II PK 202/10, LEX nr 817516). W niniejszej sprawie taka sytuacja nie występuje, bowiem sfera motywacyjna uzasadnienia Sądu Rejonowego pozwala na właściwą kontrolę orzeczenia przez Sąd drugiej instancji.

W świetle granic uzasadnienia Sądu odwoławczego zakreślonych treścią przywołanego już na wstępie art.505 ¹³ § 2 kpc, nie wymagają zajęcia stanowiska pozostałe zarzuty podniesione w apelacji.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację powodów, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kpc w związku z art.13 § 2 kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł po myśli art.98 § 1 i 3 kpc oraz art.108 § 1 kpc, a ich wysokość ustalił zgodnie z § 6 pkt 3 i § 12 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych…(Dz.U. z 2013r. poz.490).