Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku Wydział V Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący: SSA Włodzimierz Gawrylczyk (spr.)

Sędziowie:SA Artur Lesiak

SAKatarzyna Przybylska
po rozpoznaniu w dniu 11 września 2012 r. w Gdańsku
na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. B. (1) i innych powodów reprezentowanych przez niego

w postępowaniu grupowym

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

ozapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy
z dnia 6 czerwca 2012r., sygn. akt I C 709/11

postanawia
oddalić zażalenie.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. aktV ACz 634/12

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2012r. w sprawie z powództwa grupowego B.-
dykta B. i innych przeciwko (...) Bank S.A. w W. o zapłatę Sąd Okręgo-
wy postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że powód B. B. (1) - reprezentant gru-
py 104 poszkodowanych - wniósł pozew o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym.
Wskazał, że roszczenia powoda i innych członków grupy są jednego rodzaju, gdyż opierają
się na takiej samej podstawie faktycznej, ponieważ są to roszczenia o naprawienie szkód wy-
rządzonych wszystkim członkom grupy przez agenta pozwanego (...) Bank S.A. w
W. G. P. przy wykonywaniu powierzonych jemu przez bank
czynności w placówkach franczyzowych Banku w N., Ż., S. (...)
(...) i W.. Sąd Okręgowy zważył, że w przedmiotowej sprawie występują prze-
słanki procesowe określone w art. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009r. o dochodzeniu roszczeń
w postępowaniu grupowym, uzasadniające rozpoznanie jej w tym postępowaniu. Powództwo
w przedmiotowej sprawie zostało bowiem wytoczone przez reprezentanta grupy B.
B. reprezentowanego przez pełnomocnika procesowego. Członkowie poszczególnych
podgrup złożyli oświadczenia o przystąpieniu do grupy osób dochodzących roszczeń od po-
zwanego i wyrazili zgodę na to by reprezentantem grupy był B. B. (1) (k. 24-220 akt).
Nadto, dochodzone przez grupę 105 osób roszczenia są jednego rodzaju, ponieważ są to rosz-
czenia pieniężne. W wytoczonym powództwie została ujednolicona wysokość roszczenia pie-
niężnego każdego członka podgrupy z uwzględnieniem wspólnych okoliczności sprawy
zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy. Sąd Okręgowy wskazał, że podstawa faktyczna zgłaszanych
roszczeń jest jednorodna. Wszyscy członkowie grupy byli klientami (...) Banku S.A.
Wszystkie osoby dochodzące roszczeń w ramach wytoczonego powództwa grupowego wska-
zały, ze poniosły szkodę w wyniku zawarcia umów pożyczek, będąc w błędnym przeświad-
czeniu, że dokonują czynności prawnej z (...) Bank S.A., co było wynikiem zacho-
wania pracowników placówek prowadzonych przez G. P. na podstawie
zawartej przez niego umowy agencyjnej z pozwanym bankiem z dnia 15 października 2008r.
Pracownicy placówek bankowych (...) Bank S.A. klientom, którym kończyły się lo-
katy terminowe lub posiadali rachunki oszczędnościowe oferowali nowy produkt finansowy,
którym była umowa pożyczki, reklamując go jako szczególnie korzystny z uwagi na wysokie
oprocentowanie w skali roku wynoszące 12,5 %. Przedmiotowe umowy pożyczek były za-
wierane w placówkach franczyzowych G. (...) Banku. Jak wynika z umów pożyczek,
dołączonych do sprawy karnej toczącej się przeciwko G. P. przed
Sądem Okręgowym w Bydgoszczy, sygn. akt: III K (...), z których Sąd przeprowadził do-
wód, zostały one zawarte pomiędzy pokrzywdzonymi a D. zarządzającym siecią fran-

czyzową (...) Banku S.A. z siedzibą w B. oraz (...)
w H. reprezentowanymi przez G. P. i E. G.. Umowy
pożyczek były podpisywane przez G. P. i E. G.. W treści
umów wskazano jako miejsce rozliczenia pożyczki placówkę franczyzową G. (...) (...)
(...). Duża ilość zawartych umów pożyczek wskazuje na to, że miała miejsce znaczna akcja
ofertowa pracowników placówek franczyzowych G. (...) Banku, mająca na celu zainte-
resowanie klientów nowym produktem finansowym. Powód podnosi, że wszyscy członkowie
grupy zostali wprowadzeni w błąd przez pracowników placówek bankowych w ten sposób, że
uważali, że zawierają umowę z bankiem, a tymczasem dokonywali czynności pozabankowej
udzielając pożyczki firmie (...) zarządzającym siecią franczyzową (...) Banku S.A. z
siedzibą w B. oraz (...) w H., członkowie
grupy pozostawali w mylnym przeświadczeniu, że G. P. reprezentuje G.
(...) Bank S.A. i temu bankowi udzielają pożyczki.

Postanowienie powyższe zaskarżył zażaleniem pozwany i wniósł o uchylenie zaskar-
żonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpozna-
nia, alternatywnie zaś o zmianę postanowienia i odrzucenie powództwa. Nadto, pozwany
wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów za-
stępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu pozwany
zarzucił:

1)  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 10 ust. 1 ustawy o postępowaniu gru-
powym poprzez przeprowadzenie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy
karnej, toczącej się przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy pod sygnaturą akt III K (...)
na posiedzeniu niejawnym, a zatem bez udziału pozwanego i jego pełnomocników,
co uniemożliwiło pozwanemu ustosunkowanie się do tego wniosku dowodowego;

2)  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art.
233 § 1 kpc w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy o postępowaniu grupowym, poprzez zaniechanie
wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i przekroczenie granic swobodnej oceny
dowodów, skutkujące poczynieniem błędnych ustaleń faktycznych, tj. przyjęciem,
że członkowie grupy ponieśli szkodę w wyniku wykonania umów pożyczki i tym samym,
że przysługuje im jakiekolwiek roszczenie;

3)  naruszenie art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 1 ust. 2 ust. 1 ustawy o postępowaniu gru-
powym, poprzez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie, że roszczenia majątkowe członków
grupy zostały prawidłowo ujednolicone w ramach podgrup z uwzględnieniem wspólnych
okoliczności sprawy;

4)  naruszenie przepisu art. 10 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy o postępowaniu gru-
powym poprzez przyjęcie, że niniejsza sprawa zalicza się do jednej z kategorii spraw mogą-
cych być rozpoznanymi w postępowaniu grupowym, podczas gdy stan faktyczny sprawy wy-
raźnie wskazuje na brak zdatności grupowej niniejszego powództwa.

W odpowiedzi na zażalenie pozwanego, powód pismem z dnia 23 lipca 2012r. wniósł

ooddalenie zażalenia i o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania zaża-
leniowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności za nietrafny uznać należy zarzut skarżącego w przedmiocie
naruszenie przepisu art. 10 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
(Dz. U. z 2010, poz. 7 nr 44) poprzez przeprowadzenie dowodów z dokumentów znajdują-
cych się w aktach sprawy karnej, toczącej się przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy pod
sygnaturą akt III K (...) na posiedzeniu niejawnym, a zatem bez udziału skarżącego i jego
pełnomocników, co uniemożliwiło skarżącemu ustosunkowanie się do wniosku dowodowego.
Wskazać należy, że stosownie do treści art. 10 ust. 1 w/w ustawy sąd rozstrzyga na rozprawie

o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega roz-
poznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie sąd wydaje postanowienie o roz-
poznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. W komentowanym przepisie uregulowano
pierwsze stadium postępowania grupowego, które dotyczy badania jego dopuszczalności. Jest
ono związane z oceną przez sąd dopuszczalności postępowania grupowego. W celu dokona-
nia tej oceny sąd wyznacza rozprawę, w trakcie której ocenie podlegają przesłanki uzasadnia-
jące rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym. Przy ocenie dopuszczalności powódz-
twa w sprawach o roszczenia pieniężne sąd stwierdza jedynie, czy wystąpiły przesłanki jego
dopuszczalności, do których należy zaliczyć po pierwsze istnienie roszczenia jednego rodzaju
co najmniej dziesięciu osób, które jest oparte na tej samej lub jednorodnej podstawie faktycz-
nej, nadto kolejną przesłanką dopuszczalności powództwa grupowego w sprawach o roszcze-
nia pieniężne jest stwierdzenie przez sąd, że roszczenia zostały ujednolicone (vide: Komen-
tarz do art. 10 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Małgorzata Sie-
radzka, stan prawny: 16.04.2010r., Lex Omega). W niniejszej sprawie celem oceny dopusz-
czalności postępowania grupowego, Sąd Okręgowy na dzień 23 maja 2012r. wyznaczył roz-
prawę, podczas trwania której dokonywał oceny spełnienia w/w przesłanek podmiotowych i
przedmiotowych dopuszczalności powództwa (zawartych w art. 1 ust. 1 i 2 w/w/ ustawy o
dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym), jak również tego, czy wysokość roszcze-
nia każdego członka grupy lub podgrupy została ujednolicona (art. 2 ust. 1 i 2 w/w ustawy).
Zauważyć ponadto należy, że na w/w rozprawie Sąd Okręgowy wydał postanowienie w
przedmiocie przeprowadzenia dowodu z dokumentów umów pożyczek znajdujących się w
załącznikach do akt karnych - tom I-X o sygn. akt III K (...) Sądu Okręgowego
w B. (pkt 1), dopuszczenia powyższego dowodu na posiedzeniu niejawnym nie-
zwłocznie po nadesłaniu w/w akt sprawy z Sądu Okręgowego w B. Wydział
III Karny (pkt 2), a nadto odroczył publikację postanowienia na dzień 6 czerwca 2012r.
(pkt 3). Obecny na w/w rozprawie pełnomocnik procesowy pozwanego nie złożył w trybie

art. 162 kpc zastrzeżenia do protokołu dotyczącego uchybieniu przez sąd przepisom postępo-
wania w przedmiocie wydanego wówczas przez Sąd Okręgowy postanowienia, nie uprawdo-
podobnił również, że nie zgłosił zastrzeżeń bez swojej winy, z uwagi na co nie przysługuje
mu obecnie prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania (vide:
art. 24 ust. Iw/w ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zw. z art. 162
kpc). Niezależnie od powyższego, wskazać należy, że przepisy w/w ustawy o dochodzeniu
roszczeń w postępowaniu grupowym nie wyłączają możliwości ogłoszenia orzeczenia w
przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego i odrzucenia pozwu, jeśli sprawa nie
podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym w terminie publikacyjnym (yide: art. 24 ust.

1  w/w ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zw. z art. 326 § 1 kpc w
zw. z art. 361 kpc).

Za chybione uznać również należy zarzuty skarżącego w przedmiocie naruszenia
art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 1 ust. 1 w/w ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu
grupowym poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego

i  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, skutkujące poczynieniem błędnych usta-
leń faktycznych, to jest przyjęciem, że członkowie grupy ponieśli szkodę w wyniku wykona-
nia umów pożyczki i tym samym, że przysługuje im jakiekolwiek roszczenie.
Podkreślić należy, o czym była już mowa wyżej, że Sąd w pierwszym stadium postępowania
grupowego, bada wyłącznie przesłanki jego dopuszczalności, do których należy zaliczyć
po pierwsze istnienie roszczenia jednego rodzaju co najmniej dziesięciu osób, które jest opar-
te na tej samej lub jednorodnej podstawie faktycznej, nadto kolejną przesłanką dopuszczalno-
ści powództwa grupowego w sprawach o roszczenia pieniężne jest stwierdzenie przez sąd, że
roszczenia zostały ujednolicone (ponownie vide: Komentarz do art. 10 ustawy o dochodzeniu
roszczeń w postępowaniu grupowym, Małgorzata Sieradzka, stan prawny: 16.04.2010r., Lex
Omega). Zgodnie zaś z treścią art. 6 ust. 1 pkt 2) w/w ustawy o dochodzeniu roszczeń w po-
stępowaniu grupowym: „Pozew powinien czynić zadość warunkom określonym w ustawie z
dnia 17 listopada 1964r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn.
zm.), a ponadto zawierać: wskazanie okoliczności, o których mowa w art. 1 ust. 1, a w przy-
padku roszczeń pieniężnych także zasad ujednolicenia wysokości roszczeń członków grupy lub
podgrup." Mając powyższe na uwadze stwierdzić zatem należy, że skarżący niezasadnie za-
tem domaga się, aby powód już na etapie badania przez Sąd dopuszczalności powództwa w
postępowaniu grupowym wykazał okoliczności, o których jest mowa w w/w treści art. 1 ust. 1
w/w ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Stanowisko to pozostaje
niewątpliwie w sprzeczności z w/w treścią art. 6 ust. 1 pkt 2) w/w ustawy. Ubocznie stwier-
dzić należy, że powód ze wskazanych w art. 6 ust. 1 pkt 2) w/w ustawy obowiązków wywią-
zał się w sposób należyty - wskazał bowiem w treści pozwu, że dochodzi roszczeń jednego
rodzaju (roszczeń pieniężnych) członków grupy składającej się z więcej niż 10 osób (razem z
reprezentantem grupy - 105 osób), które oparte są na tej samej podstawie faktycznej (opisane
w uzasadnieniu pozwu działania agenta pozwanego banku, w wyniku którego szkodę ponieśli
wszyscy członkowie grupy w związku z zawieranymi z nim umowami pożyczki w placów-

kach bankowych pozwanego w N., W., S. i Ż.), przedsta-
wił również zasady ujednolicenia wysokości roszczeń poszczególnych członów grupy i pod-
grupy w przedłożonym do pozwu załączniku (vide: k. 21-22 akt sprawy).

Mając na uwadze przedstawione wyżej stanowisko prawne, za chybiony uznać należy
również zarzut skarżącego naruszenia art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 2 ust. 1 w/w ustawy

0  dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym poprzez ich niezastosowanie i błędne
przyjęcie, że roszczenia majątkowe członków grupy zostały prawidłowo ujednolicone
w ramach podgrup z uwzględnieniem wspólnych okoliczności sprawy. Podkreślić raz jeszcze
należy, że na etapie badania przez Sąd dopuszczalności powództwa grupowego, powód ma -
zgodnie z w/w art. 6 ust. 1 pkt 2) ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
- obowiązek jedynie wskazania (nie zaś wykazania) okoliczności o których mowa w art. 1 ust.

1  tej ustawy, w przypadku roszczeń pieniężnych także wskazania zasad ujednolicenia wyso-
kości roszczeń członków grupy lub podgrup. Zatem w sytuacji zadośćuczynienia przez powo-
da w treści pozwu w/w obowiązkom, co ma w niniejszej sprawie miejsce, nie mogą odnieść
zamierzonego przez skarżącego skutku w postaci uchylenia lub zmiany zaskarżonego posta-
nowienia jego twierdzenia, że w sytuacji gdy nie wiadomo, czy którykolwiek z członków
grupy uiścił określoną kwotę pieniężną na rachunek G. P., to nie wiado-
mo czy doznał szkody, a w konsekwencji nie wiadomo, czy można ujednolicić jego roszcze-
nie z roszczeniami innych członków. Konkludując, Sąd stwierdza, że pozwany po raz kolejny
niezasadnie domaga się, aby powód - już na etapie badania przez Sąd dopuszczalności po-
wództwa w postępowaniu grupowym - wykazał okoliczności, o których jest mowa
w w/w art. 1 ust. 1 w/w ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.

Za chybiony uznać również należy zarzut skarżącego naruszenia przepisu art. 10 ust. 1
w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym poprzez
przyjęcie, że niniejsza sprawa zalicza się do jednej z kategorii spraw mogących być rozpo-
znanymi w postępowaniu grupowym, podczas gdy stan faktyczny sprawy wyraźnie wskazuje
na brak zdatności grupowej niniejszego powództwa. W pierwszej kolejności wskazać należy,
że stosownie do treści w/ w art. 1 ust. 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu gru-
powym: „ Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytu-
łu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów
niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. ” Mając na uwadze treść
pozwu, w tym przede wszystkim przytoczone w nim okoliczności faktyczne sprawy, nie może
budzić najmniejszych wątpliwości, że powód dochodzi roszczeń członków grupy na podsta-
wie art. 415 i art. 429 kc. Podkreślić też należy, że powód w treści pozwu powołuje się m.in.
na winę pozwanego w wyborze osoby, której powierzył wykonywanie czynności bankowych
oraz na brak należytego nadzoru nad działalnością tej osoby. Wskazane wyżej przez powoda
w treści pozwu okoliczności faktyczne będą niewątpliwie przedmiotem badania Sądu dopiero
w drugiej fazie postępowania grupowego, natomiast wstępna ich kwalifikacja prawna nie mo-
że budzić żadnych wątpliwości w przedmiocie tego, że powód dochodzi roszczeń członków
grupy z tytułu czynów niedozwolonych.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc w zw. z art.
397§2 kpc oddalił zażalenie.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd, na podstawie art. 24 ust. 1 w/w ustawy
o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zw. z art. 108 § 1 kpc, rozstrzygnie
w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.