Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku W. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 28 stycznia 2013 r. sygn. akt IV U 802/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z dnia 16 września 2011 r. w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni W. M. prawo do emerytury od 25 sierpnia 2011 r.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz wnioskodawczyni W. M. kwotę 390 zł (trzysta dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III AUa 276/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 września 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ( t. jedn. Dz. U. 2009 nr 153 poz. 1227) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił W. M. prawa do emerytury, ponieważ nie udowodniła 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni domagała się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury od 25.08.2011 r. oraz zasądzenia od ZUS Oddziału w R. kosztów zastępstwa według norm przepisanych, zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, § 1 ust. 2 rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze oraz poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co doprowadziło do przyjęcia, że wnioskodawczyni nie pracowała w warunkach szczególnych.

Odpowiadając na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. M. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od 25 sierpnia 2011 r.

Po rozpoznaniu apelacji organu rentowego Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2012 r. sygn. akt III AUa 240/12 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Rzeszowie.

Sąd Apelacyjny wskazał na niedostateczne ustalenia dotyczące charakteru spornego zatrudnienia na stanowiskach: montera układów elektronicznych i montera elektronika.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 28 stycznia 2013 r., sygn. akt IV U 802/12, oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że W. M. ur. (...), była zatrudniona w (...) S.A od 1.09.1972 r. do 31.12.2010 r., zakład pracy wystawił świadectwa pracy w warunkach szczególnych, potwierdzając że wnioskodawczyni pracowała w szczególnych warunkach od 1.07.1975 r. do 4.10.1981 r., wykonując prace polegające na lutowaniu płyt, blach i przewodów ołowianych i metali nieżelaznych, zaś od 5.10.1987 r. do 31.07.1992 r. i od 1.08.1992 r. do 31.05.2006 r. wykonywała prace polegające na wykonywaniu układów elektronicznych, lutowaniu spoiwem cynowo – ołowiowym, prace wymagające dużego natężenia wzroku odpowiednio na stanowisku montera układów elektronicznych i montera elektronika. Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego z zakresu organizacji i zarządzania przemysłem, który stwierdził, że wnioskodawczyni nie pracowała w szczególnych warunkach w okresie od 1.07.1975 r. do 4.10.1981 r., ponieważ nie otrzymywała dodatku za pracę w warunkach szkodliwych, a ponadto pracodawca nie kwalifikował jej pracy w ten sposób, a świadectwo pracy w warunkach szczególnych wystawione zostało na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 18 kwietnia 2011 r.

W drugim spornym okresie zatrudnienia od 5.10.1987 r. do 31.12.1998 r. wnioskodawczyni wykonywała montaż detali na płytkach elektronicznych i zdaniem biegłego praca ta nie wymagała posługiwania się przyrządami optycznymi. W świetle zebranego materiału dowodowego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawione wnioskodawczyni są – w ocenie Sądu I instancji – niewiarygodne, ponieważ pozostają w sprzeczności z dokumentacją osobową wnioskodawcy.

Przechodząc do oceny prawnej Sąd Okręgowy stwierdził, że wnioskodawczyni nie spełnia warunku posiadania piętnastoletniego stażu w warunkach szczególnych, a tym samym nie spełnia warunków do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

W apelacji od powyższego wyroku wnioskodawczyni domagała się jego zmiany i przyznania wcześniejszej emerytury, zarzucając naruszenie prawa materialnego, poprzez niezastosowanie: art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i § 1 ust. 2 rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w związku z poz. 82 działu III, wykazu A oraz poz. 5 działu XIV tego wykazu, pomimo że wnioskodawczyni wykonywała prace ujęte pod tymi pozycjami. Ponadto apelująca zarzuciła naruszenie przepisów proceduralnych, tj. art. 233§ 1 kpc, poprzez dokonanie wadliwej oceny opinii biegłego, a także art. 217 § 1 kpc, poprzez oddalenie wniosków dowodowych o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu pracy w przemyśle, a także dowodu z zeznań świadków na okoliczność braku wyposażenia przez pracodawcę wszystkich stanowisk pracy w przyrządy optyczne i zakupu tychże przyrządów przez pracowników.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni jest uzasadniona i skutkuje wydaniem orzeczenia reformatoryjnego, ponieważ zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie nie jest trafny i narusza prawo.

Przedmiotem sporu w sprawie była ocena uprawnienia W. M. do emerytury w obniżonym wieku, a to w związku z zatrudnieniem w szczególnych warunkach, na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2009 nr 153 poz. 1227), a w szczególności spełnienie warunku posiadania stażu pracy w warunkach szczególnych.

Wnioskodawczyni domagała się uwzględnienia do tego okresu zatrudnienia w (...) S.A. w R. od 1.07.1975 r. do 4.10.1981 r. oraz od 5.10.1987 r. do 31.12.1998 r., wskazując, że okresy te potwierdzone zostały świadectwem pracy w warunkach szczególnych. Sąd I instancji po ponownie przeprowadzonym postępowaniu uznał, że wnioskodawczyni nie wykonywała pracy w warunkach szczególnych w spornych okresach.

Sąd Apelacyjny nie podziela powyższej oceny. Pierwszy ze spornych okresów należy zakwalifikować na podstawie poz. 83 w dziale III wykazu A – załącznika do rozporządzenia RM z dn. 7.02.1983 r. w związku z wykonywaniem lutowania płyt blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych. W opinii biegłego z dnia 18 września 2012 r. powyższy okres nie jest okresem pracy w warunkach szczególnych, ponieważ wnioskodawczyni nie pobierała przez cały czas jego trwania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych. Z takim uzasadnieniem stanowiska biegłego zgodzić się nie można, chociażby z tej racji, że biegły powołany został do oceny okoliczności faktycznych, nie zaś do formułowania tez o warunkach przyznawania dodatku z tytułu pracy w warunkach szkodliwych.

Zadaniem biegłego jest udzielenie sądowi, na podstawie posiadanych wiadomości fachowych i doświadczenia zawodowego, informacji i wiadomości niezbędnych do ustalenia i oceny okoliczności sprawy. W ocenie Sądu Apelacyjnego ustalenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) nie wymaga wiadomości specjalnych uzasadniających prowadzenie dowodu z opinii biegłego. Natomiast decydując się na przeprowadzenie tego rodzaju dowodu w sprawie o wcześniejszą emeryturę, rzeczą Sądu jest zadbać, by biegły wypowiadał się na temat okoliczności faktycznych pod kątem posiadanych wiadomości specjalnych, czuwając by to opinia biegłego nie była sama w sobie źródłem materiału faktycznego sprawy, ani też by biegły nie wypowiadał się odnośnie kwestii prawych. Powyższy okres został potwierdzony w sposób nie budzący wątpliwości zeznaniami świadków E. P., M. R., J. K., I. S. i K. G..

Zeznania świadków stanowiły także podstawę do wydania wyroku przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie z dnia 18 kwietnia 2011 r., w którym sprostował świadectwo pracy przez przyjęcie, że W. M. w okresie od 1.07.1975 r. do 4.10.1981 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace polegające na lutowaniu płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych – wykaz A dział III, poz. 83 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracując na stanowisku lutowacza.

Zgromadzony materiał dowodowy nie daje w ocenie Sądu Apelacyjnego podstaw do ustalenia, iż w okresie od 5.10.1987 r. do 31.12.1998 r. wnioskodawczyni wykonywała prace szczególnie obciążające wzrok i wymagające precyzyjnego widzenia (dział XIV, poz. 5 wykazu A). Z zeznań świadków wynika bowiem, że praca montera układów elektronicznych polegała na lutowaniu podzespołów do ścieżek na płytkach, a użycie przyrządów optycznych – lupy następowało tylko do kontroli wykonanych połączeń, innymi słowy posługiwanie się przyrządami optycznymi nie stanowiło istoty wykonywanej pracy. Znalazło to również potwierdzenie w opinii biegłego, który w sposób fachowy wyjaśnił zbędność posługiwania się przez wnioskodawczynię w tym spornym okresie przyrządami optycznymi i w tej części Sąd Apelacyjny uznał opinię biegłego za fachową i wiarygodną. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w omawianym okresie wnioskodawczyni pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy lutowaniu płyt blach i metali nieżelaznych (wykaz A, dział III, poz. 83).

Po uwzględnieniu spornych okresów do stażu pracy w warunkach szczególnych W. M. spełnia wszystkie warunki przyznania prawa do wcześniejszej emerytury od dnia ukończenia 55 lat.

Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w punkcie I sentencji na podstawie art. 386 § 1 kpc. Orzeczenie o kosztach znajduje podstawę w art. 98 kpc oraz § 11 ust. 2 i § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ponoszonej z urzędu ( t. jedn. 2013, poz. 490 ).