Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 167/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Małgorzata Kowalska

Protokolant p. o. prot. sądowego Katarzyna Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 roku w Lublinie

sprawy A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wysokość świadczenia do wypłaty

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 10 grudnia 2014 roku znak (...)

oddala odwołanie.

VII U 167/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 10.12.2014 r., (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w L., ustalił na kwotę(...) złotych wysokość potrąceń z przysługującej A. M. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, której wysokość brutto wynosi(...) złotych.
Potrącenia te, składające się z alimentów bieżących ((...)zł) i zaległych
((...) zł), dokonywane są po odliczeniu zaliczki na podatek (...) zł) oraz składki zdrowotnej ((...)zł) – decyzja, t. II, k. 73 akt rentowych.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, oświadczając,
iż nie zgadza się na potrącanie ze swojego świadczenia kwot większych,
niż pozwalają na to przepisy prawa (k. 2 akt sprawy), natomiast na rozprawie powoływał się na swoją trudną sytuację materialną (k. 10v. a. s.).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

A. M. jest uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe (decyzja – t. I, k. 389 a. r.).

W dniu 30.10.2014 r. do organu rentowego wpłynęło wezwanie komornicze do dokonywania potrąceń ze świadczenia, obejmujących roszczenia zasądzone tytułem wykonawczym Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 06.12.2007 r., III RC 141/07, tj.: alimenty na rzecz A. M.
i B. M. w wysokości:(...) zł (wraz z opłatą egzekucyjną) – bieżące oraz (...) zł – zaległe (t. II, k. 66 a. r.).

Na tej podstawie została wydana zaskarżona decyzja.

Powyższe okoliczności nie były sporne pomiędzy stronami, których przeciwne stanowiska dotyczyły jedynie wysokości potrąceń egzekucyjnych, jakie zgodnie z prawem mogą być dokonywane ze świadczenia rentowego, względnie możliwości wzięcia pod uwagę sytuacji majątkowej zobowiązanego.

Odwołanie jest bezzasadne.

Zgodnie z przepisami ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.), ze świadczeń przewidzianych w tej ustawie, potrącenia sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych mogą być dokonywane do wysokości 60% świadczenia brutto, tj. przed odliczeniem od niego zaliczki na podatek dochodowy oraz składki zdrowotnej, przy czym wolna od tych potrąceń – wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi – jest kwota, odpowiadająca 50% najniższego świadczenia (art. 139 ust. 1 pkt 3, art. 140 ust. 1 pkt 1 i ust. 7 oraz art. 141 ust. 1 pkt 1 lit. a). Ubezpieczony jest uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a najniższa kwota takiego świadczenia,
w okresie objętym zaskarżoną decyzją (od 01.03.2014 r.), wynosiła 844,45 złotych (komunikat Prezesa ZUS z 18.02.2014 r., wydany na podstawie art. 94 ust. 2 pkt 1. cyt. ustawy, M.P. z 2014 r., poz. 165).

Wysokość brutto przysługującego ubezpieczonemu świadczenia wynosi (...) zł, natomiast wyżej wskazane zaliczki, miesięcznie pobierane z tego świadczenia, wynoszą łącznie (...) zł.

Wobec powyższego wysokość spornych potrąceń nie mogła przekroczyć kwoty (...)zł ((...) × 60%), a ich dokonanie – po potrąceniu wspomnianych, stałych zaliczek – nie mogło doprowadzić do obniżenia wysokości świadczenia do wypłaty poniżej kwoty(...)zł (844,45 × 50%).

Skoro zatem, ustalona w zaskarżonej decyzji, łączną kwota potrąceń
z przysługującego A. M. świadczenia wynosi (...) zł,
a do wypłaty ubezpieczonemu pozostaje (...) zł ((...) zł –(...)zł –
–(...) zł), to Oddział ZUS nie dopuścił się naruszenia powołanych przepisów.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że regulacje te co prawda spełniają funkcję gwarancyjną (potrącenia z rent są mniejsze, niż z innych wierzytelności), jednak mają charakter techniczny w tym sensie, że organ rentowy nie jest władny rozważać sytuacji majątkowej zobowiązanego,
a jedynie dokonywać potrąceń ściśle według przedstawionego, ustawowego algorytmu. Wypada również wskazać, że świadczenia alimentacyjne mają charakter uprzywilejowany, stąd ich egzekucja jest możliwa w duże szerszym zakresie („nieuprzywilejowane” należności mogą być potrącane jedynie do wysokości 25% świadczenia – art. 140 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy). Zresztą przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w ogóle, ze względu na swoją istotę
i konstrukcję, podlegają wykładni ścisłej. Nie powinno się więc stosować
do nich wykładni celowościowej, funkcjonalnej lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, jeżeli ta ostatnia prowadzi do jednoznacznych rezultatów interpretacyjnych, a zatem nie można ich poddawać ani wykładni rozszerzającej, ani zwężającej, modyfikującej wyczerpująco i kazuistycznie określone przez ustawodawcę uprawnienia do świadczeń (por. uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego: z 13.06.2012 r., II UK 292/11, z 07.02.2012 r.,
I UK 276/11, czy też z 08.12.2005 r., I UK 104/05).

Bezzasadne okazały się więc również zarzuty ubezpieczonego, oparte na jego trudnej sytuacji materialnej. Tego rodzaju zarzutów nie rozpatruje się zresztą na etapie egzekucji, lecz w postępowaniu rozpoznawczym, tj. przed wydaniem orzeczenia, zasądzającego świadczenie i to tylko w ramach „ogólnej” możliwości (np. art. 320 k.p.c.), albowiem w odniesieniu do świadczeń alimentacyjnych – przynajmniej tych, należnych dzieciom małoletnim – dłużnik nie może wykazywać, że stanowią one dla niego nadmierny uszczerbek, względnie powoływać się na aspekt słusznościowy (por. art. 133 § 3 a contrario i art. 144¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Zaskarżona decyzja okazała się więc prawidłowa, wskutek czego odwołanie – na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. – należało oddalić, o czym orzeczono w wyroku.

VII U 167/15

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE